İstanbul Harekâtı (1807)

OLASI TELİF HAKKI İHLALİ

Bu madde sayfasının içeriği, aşağıdaki kaynağın ihlal ediyor gibi görünmektedir: Kaynak belirtilmemiş! Kaynak eklemek için {{telifihlal|adres=http://www.kaynak.com }} yapısını kullanınız.

• Sayfanın telif ihlal durumunu kontrol etmek isterseniz, Copyvios dış aracı yararlı olacaktır.
• Herhangi bir fikir ve sanat ürününün telif hakları sahibinden izin alınmaksızın Vikipedi'de kullanımı yasalara ve aykırıdır. Israrla söz konusu sorunu taşıyan içerik kullananların Vikipedi'de değişiklik yapmaları .
• Maddenin silinmesini istemiyorsanız, lütfen kopyaladığınız metindeki bilgileri kendi sözcüklerinizle yeniden yazın.

İstanbul Harekâtı
1807-1809 Osmanlı-İngiliz Savaşı/Napolyon Savaşları
Sir J T Duckworth komutasındaki filonun Çanakkale Boğazı'nın dar boğazını zorlanmasını anlatan görsel
Tarih 19 Şubat-3 Mart 1807 Bölge Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi, Türkiye Sonuç Stratejik Osmanlı zaferi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Birleşik Krallık
Komutanlar ve liderler
III. Selim Seydi Ali Paşa	John Thomas Duckworth
Kayıplar
1 kalyon, 4 firkete, 3 şalupa, 1 brik ve 2 gambot	1 kalyon, 300 ölü, 250 yaralı

İstanbul Harekâtı ya da Çanakkale Harekâtı, 1807-1809 Osmanlı-İngiliz Savaşı'nda evre.

1806 yılında Osmanlı İmparatorluğu'yla savaşa giren Rusya İmparatorluğu'yla ittifak halinde Osmanlılara savaş açan Birleşik Krallık 1807 yılında Amiral Duckworth komutasındaki İngiliz donanmasını Çanakkale Boğazı'na sokarak buradaki bir Osmanlı filosunu mağlup ettikten sonra başkent İstanbul önlerine geldiyse de, alınan savunma önlemleri karşısında çekilmek zorunda kaldı ve Çanakkale Boğazı'ndan çıkarken kayıplara uğradı.

İngiliz donanması Royal George (100), Windsor Castle (98), Canopus (80), Pompée (74), Repulse (74), Ajax (74), Thunderer (74), Standard (64), Endymion (40) ve Active (38) gemileri ile Lucifer ve Meteor bomba gemilerinden müteşekkildi. Donanma Çanakkale Boğazı açıklarında uygun rüzgar beklerken 14 Şubat'ta alev alan Ajax 15 Şubat'ta Bozcaada'ya sürüklenerek patladı ve 250 İngiliz denizci öldü. 19 Şubat 1807'de uygun rüzgârı bulan donanma 08.00'da Boğaz'a girdi ve her iki yakadaki Türk kalelerinin ateşiyle karşılaştı. Boğaz'da Osmanlı donanmasına bağlı 13 parçalık bir filo (1 kalyon, 4 firkete, 4 şalupa, 2 brik ve 2 gambot) İngilizleri karşıladıysa da; 1 gambot ve 1 şalupa esir düştü, diğerleri de baştankara etti ve İngilizlerce yakıldı. 1 brik ise süratle İstanbul'a seyrederek İngiliz donanmasının gelişini haber verdi. Akşam 5.00 civarında İngiliz donanması Marmara Denizi'ne girdi.

İngiliz donanması 20 Şubat'ta İstanbul kıyılarına ulaşarak Adalar önüne demir attı. Bu, İstanbul'un Fethi'nden (1453) bu yana bir düşman donanmanın İstanbul önlerinde göründüğü ilk olaydı.^[1] Osmanlı donanması ise Boğaz ve Haliç'te savunma düzeni aldı. Amiral Duckworth 21 Şubat'ta Endymion gemisini göndererek Osmanlı donanması'nın teslim edilmesi talebini içeren yarım saatlik bir ültimatom verdi. Buna hiçbir yanıt verilmediği gibi, İngiliz Amiral'in görüşme talebi ise Kadıköy önerilmek suretiyle cevaplandı.^[2] İngiliz Amiral'in hareketsiz kalması inandırıcılığını yitirmesine yolaçtı.

Saldırı için elverişsiz rüzgârın ve Boğaz akıntılarının elini kolunu bağladığı Amiral Duckworth ve İngiltere’nin İstanbul Elçisi Charles Arbuthnot, Boğaz sahillerinde sürmekte olan tabya inşaatlarını sadece bulundukları geminin güvertesinden izlemekle yetindiler. İshak Bey ve Divan-ı hümayun tercümanı Hançerlizade ise bu sırada amirali ve İngiliz elçiyi oyalamaktaydı. Diplomatik temasların sürdüğü sırada gemiler arasında ve su ihtiyacını karşılamak üzere Adalar’a gidip gelen İngiliz filosuna ait filikalar Fenerbahçe'de bulunan tahkimatlardaki dilaverler tarafından taciz ediliyordu. Savunma hazırlıklarının 25 Şubat 1807’de tamamlanması mevcut askerî durumu İstanbullular lehine çevirdi. Tersanede demirli bulunan, ikisi üç ambarlı olmak üzere 12 parçadan oluşan Osmanlı donanması muharebeye hazır hâle getirilerek yirmiden fazla topçu filikası ve 100’ü aşkın kayıkla birlikte saldırı emrini beklemeye başladı. Haliç iki sıra filika ile kapatılırken, Tophane tarafına, bu yönden yapılacak bir saldırı düşünülerek kundak gemileri yerleştirildi. Bütün İstanbulluların gayretiyle kısa sürede tamamlanan tahkimatlar da İstanbul Boğazı'nda yaşanacak bir çarpışmada ateş üstünlüğünü Osmanlı tarafına vermekteydi. Beş gün içerisinde yapılan hazırlıklarda Yedikule’den Sarayburnu’na kadar uzanan bölgeye 77, saray bahçesine 24, Sarayburnu’ndan Haliç’e 127, bu bölgenin karşısına 47, Tophane sahiline 38 ve Asya yakasına 48 olmak üzere toplam 361 tabya inşa edilerek İstanbul Boğazı’na toplam 540 top ve 110 havan yerleştirildi.^[3]

Hazırlıkların tamamlanmasının ardından Osmanlı İmparatorluğu Halet Efendi aracılığıyla İngiliz Amiral'e sert bir nota verdi. Ayrıca, bir grup Türk askeri Kınalıada'ya çıktı. Buna karşılık olarak Amiral Duckworth de aday İngiliz denizcilerini çıkardı. Adanın içlerindeki manastır ve çevresinde yoğunlaşan çarpışamalarsa gayrimüslimler de Türk askerlerine destek verdi ve İngiliz deniz piyadelerinin püskürtüldü.^[3]

İngiliz donanması 3 Mart'ta Ege Denizi'ne doğru çıkışa geçti.^[4] Buna mukabil, tahkimatını güçlendirmiş Osmanlı savunması Boğaz geçişinde İngiliz donanmasını topa tuttu. 400-450 kilogramlık taş gülleler İngiliz gemilerine büyük hasar verirken^[5], 29 ölü ve 138 yaralı veren İngiliz donanması 3 Mart akşamı Çanakkale Boğazı dışına çıkmayı başardı.^[6]

Çanakkale ve İstanbul'daki çarpışmalarda verilen 280 zayiat ve Ajax gemisinin infilakıyla verilen 250 ölü İngiliz donanması açısından başarısız sonuçlanan seferin ağır faturası oldu.^[7]