İçeriğe atla

İsrail Yahudi Ajansı

İkinci Aliyah'ın Yahudi göçmenleri, 1912
Yahudi Ajansı Başkanı David Ben-Gurion, 14 Mayıs 1948'de Tel Aviv'de İsrail Devleti'nin kuruluşunu ilan etti. Ben-Gurion İsrail'in ilk Başbakanı oldu.
Sihirli Halı Operasyonu ile İsrail'e gelen Yemenli Yahudiler, 1950
Addis Ababa'dan İsrail'e gelen Etiyopyalı Yahudiler, Solomon Operasyonu, 1991

İsrail Yahudi Ajansı (İbranice: הסוכנות היהודית לארץ ישראל, HaSochnut HaYehudit L'Eretz Yisra'el), Dünyanın en büyük kâr amacı gütmeyen Yahudi kuruluşudur. Görevi, "tüm dünyadaki Yahudi halklarının, mirası ve topraklarıyla bağlantı kurmalarını sağlamak ve gelişen bir Yahudi geleceği ile güçlü bir İsrail'i inşa etmek için onları güçlendirmektir".[1]

En iyi göçten sorumlu ana organizasyon ("Aliyah") olarak bilinir. Yahudilerin ve ailelerinin diasporadan İsrail'in içine çekilmesini amaçlar.[2]  1948 yılından bu yana İsrail Yahudi Ajansı 3 milyon göçmenin İsrail'e getirilmesinden sorumluydu ve ülke genelinde "içine çekme merkezleri" nde geçici konutlar önermektedir.[3]

Yahudi Ajansı, İsrail Devletinin kuruluşunda ve kurulmasında merkezi bir rol oynamıştır. David Ben Gurion, 1935'ten itibaren İcra Komitesi Başkanıydı ve 14 Mayıs 1948'de İsrail Devleti'nin bağımsızlığını ilan etmişti.[4] Kendisi İsrail'in ilk Başbakanı oldu. Yahudi Ajansı, devletin kurulmasından önceki ve sonraki yıllarında Filistin Mandsı'nda yaklaşık 1.000 kasaba ve köyün kurulmasını denetledi. İsrail ve dünya çapında Yahudi cemaatleri arasındaki ana bağlantıyı oluşturmaktadır.[5][6]

Yasaya göre, Yahudi Ajansı para karşılığı bir kuruluştur, ancak İsrail hükûmetinden temel fon sağlamaz. Yahudi Ajansı, Kuzey Amerika Yahudi Federasyonları, Keren Hayesod, belli başlı Yahudi toplulukları ve federasyonları ve İsrail ve dünyanın dört bir yanındaki vakıf ve bağışçılar tarafından finanse edilmektedir. Desteklediği veya faaliyet gösterdiği düzinelerce program, her yıl dünya çapında Yahudilere ve bir milyondan fazla İsraillinin üzerinde fayda sağlıyor.

2008'de Yahudi Ajansı İsrail'e ve dünya Yahudi topluluğuna tarihi katkılarından dolayı İsrail Ödülü'nü kazandı.[7]

Günümüz programları

Yahudi Ajansı, 2016 yılından itibaren Yahudileri İsrail'e ve birbirlerine bağlayan düzinelerce programa sponsorluk yapmaktadır. Ajans programları dört farklı kategoriye ayırmaktadır: İsrail Deneyimleri, Topluluğunuzdaki İsrail (Yahudi diasporasında Yahudi ve Siyonist eğitim), Yahudi Sosyal Eylemi (savunmasız İsraillilere yardım) ve Aliyah.[8]

Kaynakça

  1. ^ "Jewish Agency Annual Report 2014". Jewish Agency. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014. 
  2. ^ "Jewish Agency - Aliyah". Jewish Agency. 18 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014. 
  3. ^ "Jewish Agency - Aliyah of Rescue". Jewish Agency. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014. 
  4. ^ "David Ben Gurion (1886-1973)". The Jewish Agency for Israel. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2016. 
  5. ^ "Jewish Agency: About Us". 6 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2013. 
  6. ^ "http://cms.education.gov.il/EducationCMS/Units/PrasIsrael/Tashsch/SochnotYehodit/". 14 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  7. ^ "Prize Organizations". Jerusalem Post. 5 Mayıs 2008. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2013. 
  8. ^ "The Jewish Agency for Israel". The Jewish Agency for Israel. The Jewish Agency for Israel. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Siyonizm</span> Yahudilerin ana vatanına dönüş projesi

Siyonizm, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını destekleyen, savunan ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan ideolojik fikir hareketidir. Modern Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Orta ve Doğu Avrupa'da ulusal bir canlanma hareketi olarak hem şiddetlenen antisemitizm dalgalarına tepki olarak hem de "Yahudi Aydınlanması" olarak da bilinen Haskala'ya bir cevap olarak ortaya çıktı. Kuruluşundan çok kısa bir süre sonra varlıklı Yahudi soyluların ilgisini çeken hareket, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrol ettiği Filistin'de sürdürülebilir bir Yahudi devletini, 1900 yıl sonra tekrar yaratmayı amaçlıyordu.

<span class="mw-page-title-main">David Ben-Gurion</span> İsrailin ilk başbakanı

David Ben-Gurion veya David Grün, İsrail'in ilk başbakanı ve İsrail Devleti'nin kurucusudur. 14 Mayıs 1948'de Tel Aviv'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'ni okumuş ve 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda ülkenin liderliğini yapmıştır. 1942 yılında New York'ta düzenlenen Biltmore Konferansı'nın programını hazırlayan kişi oldu. Ayrıca Gurion, hükûmetteki görevinden ve daha sonra Knesset'ten ayrıldıktan sonra Ulusun Atası payesi ile onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Golda Meir</span> 4. İsrail başbakanı

Golda Meir, İsrailli öğretmen, kibbutznik, devlet kadını, politikacı ve İsrail'in dördüncü başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Moşe Şaret</span> 2. İsrail başbakanı

Moşe Şaret, David Ben-Gurion'un başbakanlık yaptığı iki dönem arasında iki seneye yakın görev aldı. İsrail'in ikinci başbakanıdır (1954-1955).

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi diasporası</span> İsrail diyarı dışında yaşayan Yahudiler

Yahudi diasporası, günümüz Yahudilerinin ataları olan inançlı İbranilerin anavatanı Kenan topraklarından zorla çıkartılıp, dünyanın diğer bölgelerine zorunlu göçe mecbur bırakılmaları ile başlayan, Yahudilerin 'İsrail Diyarı' dışındaki oluşumu. Modern İbranicede "dağınık" anlamına gelen Tefutzot (תפוצות) kelimesi Alman asıllı Amerikan akademisyen Simon Rawidowicz tarafından 1930'larda kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">İsrail kültürü</span>

İsrail kültürü, 1948 yılında devlet kurulmadan önce gelişmeye başladı ve içerisinde dindar ve laik hayatların mirasını bulundurmaktadır. İsrail kültürünün çeşitliliği, nüfusunun çeşitliliğinden gelir. Kökeni Doğu Akdeniz ülkelerinden ve dünyanın her tarafından çeşitli kültürel geçmişleriyle gelen göçmenler, İsrail’in kültürünün gelişmesinde büyük rol oynadı ve bu kültür dünyadaki kültürel trendleri ve kültürel değişimleri, yapısı gereği takip eder. İsrail kültürü ayrıca diasporadaki Yahudi tarihini de yansıtır. Bunun içerisinde 19. yüzyıl sonuna doğru başlayan Siyonist akımı ideolojisi de vardır.

<span class="mw-page-title-main">İsrailliler</span> İsrail Devleti vatandaşları veya daimi ikamet edenler

İsrailliler, farklı etnik kökenlerden insanların yaşadığı, çok-ırklı bir ülke olan İsrail Devleti'nin vatandaşları veya daimi sakinleri. İsrail'deki en büyük etnik gruplar sırasıyla: Yahudiler (75%), Araplar (20%) ve diğer azınlıklar (5%). İsrail Yahudi popülasyonu Aşkenazi Yahudileri, Mizrahi Yahudileri, Sefaradi Yahudileri, Etiyopya Yahudileri ve diğer Yahudi etnik bölümlerinden gelmektedir; ancak 50%'lik oran ile oluşumun büyük çoğunluğunu Mizrahi Yahudileri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiler</span> Orta Doğu kökenli etno–dinî grup ve antik millet

Yahudiler veya Yahudi milleti, tarihî İsrail ve Yehuda'nın İsrailoğulları ve İbranilerinden köken alan bir etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Siyonist Teşkilâtı</span> Uluslararası bir oluşum

Dünya Siyonist Teşkilâtı, Ağustos 1897'de İsviçre'nin Basel kentinde gerçekleşen I. Siyonist Kongresi'nde Theodor Herzl'in girişimi ile Siyonist Kuruluş olarak kuruldu. Kurulduğunda, Siyonist hareketin hedefleri, bu Kongreden gelen ve "Basel Programı" olarak bilinen bir kararla belirtildi.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Kürt ve Yahudi ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aliyah</span> Yahudilerin diasporadan İsrail topraklarına göç etmesi

Aliyah, Yahudilerin diasporadan İsrail topraklarına göç etmesini ifade eden terim. Ayrıca "yukarı çıkma" olarak tanımlanan ve "İsrail topraklarına geçerek Aliyah yapma" olarak tanımlanan durum, Siyonizm'in temel ilkelerinden birisidir.

İşçi Siyonizmi ya da Sosyalist Siyonizm, Siyonist hareketin solcu kanadıdır. Yıllar boyunca, Siyonistler ve Siyonist kuruluşlar arasında en kayda değer eğilim olmuştur. Harekete mensup gruplar, kendilerini, Doğu ve Orta Avrupa’daki Yahudi işçi hareketlerinin Siyonist dilimi olarak gördüler ve birçok ülkede çok sayıda Yahudi üyeye sahip yerel birimler kurdular. Theodor Herzl tarafından kurulan ve Haim Wiezmann tarafından desteklenen Politik Siyonizm’in tersine, İşçi Siyonizmi, bir Yahudi devletinin, İngiltere, Almanya ve ya Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük devletlere yanaşıp yardım isteyerek basit bir şekilde kurulamayacağına inanıyordu. Aksine, İşçi Siyonistler, bir Yahudi devletinin ancak Yahudi işçi sınıfının gayretleriyle, İsrail topraklarına yerleşerek ve çalışarak kurulacağına inandılar. Yahudiler, kibbutz ve moşavlar ile ilerici bir Yahudi toplumu ve şehirli Yahudi proletaryasını kurmalıydılar.

Geri Dönüş Kanunu, 5 Temmuz 1950 tarihinde geçen, Yahudilere İsrail’e dönme ve İsrail vatandaşı olma hakkını tanıyan İsrail kanunudur. Geri Dönüş Kanunu’nun ilk bölümünde şu deklarasyon vardır:

"Her Yahudi, bu ülkeye oleh (göçmen) olarak gelme hakkına sahiptir."

İsrail ve Alman Federal Cumhuriyeti arasındaki Tazminat Anlaşması 10 Eylül 1952 tarihinde imzalandı ve 27 Mart 1953 tarihinde yürürlüğe girdi. Anlaşmaya göre, Batı Almanya, İsrail’e tazminat ödeyecek ve mülkünü kaybeden her Yahudinin kayıplarını telafi edecekti. İsrail’e verilen tazminatın nedeni, İsrail’in yerlerinden olmuş çok sayıdaki fakir Yahudiyi yeni evlerine getirmesi ve bunun karşılığında ödediği masraftı. Ayrıca Almanya, Nazi zulmüyle Yahudilerin kaybettiği mülk ve varlıklarını tek tek telafi etmeliydi.

<span class="mw-page-title-main">İsrail yerleşim birimleri</span>

İsrail yerleşim birimleri, İsrail vatandaşlarının yaşadığı, neredeyse tamamen Yahudilerden oluşan, İsrail’in 1967 Altı Gün Savaşı’nda ele geçirdiği topraklar üzerine inşa edilmiş olan yerleşim alanlarıdır. İsrail yerleşim birimleri günümüzde, içinde Doğu Kudüs’ün de bulunduğu Batı Şeria’daki Filistin topraklarında ve Suriye sınırları içinde olan Golan Tepeleri’nde bulunmaktadır. Daha öncelerde, İsrail 2005 yılında tek taraflı çekilmeden, Gazze Şeridi’nde 21, Batı Şeria’da 4 ve 1978 Mısır-İsrail Barış Anlaşması öncesinde, Mısır sınırları dahilinde olan Sina Yarımadası’nda 18 ayrı yerleşim birimi daha vardı. İsrail, barış anlaşmasından sonra yarımadadaki birimleri boşaltıp dağıttı. Uluslararası toplum yerleşim birimlerini uluslararası hukuka aykırı bulmaktadır ve Birleşmiş Milletler ise İsrail’in yerleşim birimleri inşa etmesini Dördüncü Cenevre Sözleşmesini ihlal etme olarak görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'de Rusça</span>

Rusça, İsrail nüfusunun kayda değer bir kısmı tarafından ana dil olarak konuşulmaktadır. 1989 yılına kadar toplam nüfusun yaklaşık yüzde 20'sinin hâkim olduğu Rusça, çoğunlukla 1990'ların başında ve sonraki yıllarda eski Sovyetler Birliği'nden gelen göçmenler tarafından konuşulmaktadır. Rusça, ülkedeki önemli yabancı dillerden biri olup hayatın birçok alanında kullanılmaktadır. Devlet daireleri ve işletmelerde genelde ülkenin resmî dili İbranice ve özel statüsü bulunan Arapçanın yanı sıra Rusça da hizmet verilir ve Rusya göçmenlerinin yoğun olarak bulunduğu bazı bölgelerde yarı resmidir. İsrail'in Rusça konuşan nüfusu, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra eski Sovyetler Birliği ülkeleri dışındaki en büyük üçüncü Rusça konuşan nüfus olup İsrail, eski Sovyetler Birliği dışında en yüksek Rusça konuşan nüfus oranına sahiptir. 2013 itibarıyla, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana, Sovyetlerden ayrılan devletlerin 1,2 milyon vatandaşı İsrail'e göç etti. 2017 itibarıyla 8,7 milyon nüfusa sahip İsrail'de 1,5 milyona yakın kişi Rusça konuşabilmekte olup bu oran, nüfusun yaklaşık olarak %17'sine tekâbül etmektedir.

Bağımsızlık Günü, 1948'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'ni anan İsrail'in ulusal günüdür. Resmi ve resmi olmayan bazı etkinliklerle kutlanır.