Yargı, yasal anlaşmazlıkları/uyuşmazlıkları karara bağlayan ve yasal davalarda yasayı yorumlayan, savunan ve uygulayan mahkemeler sistemidir.
Türkiye'de siyaset, Türkiye'nin kuvvetler ayrılığı ilkesine dayalı bir yapısı vardır. Yasama, Yürütme ve Yargı erklerinden oluşan üçlü kuvvet ayrılığı ilkesi temel alınmıştır. Buradaki üç erk; Yasama (TBMM), Yürütme (Cumhurbaşkanı) ve Yargı (Mahkemeler) tarafından oluşmaktadır.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), uluslararası bir teşkilat olan Avrupa Konseyi'ne bağlı olarak 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleriyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, toplulukların, tüzel kişilerin ve diğer devletlerin, belirli usul ve kurallar dahilinde başvurabileceği bir yargı merciidir. 46 Avrupa Konseyi üyesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargı yetkisini tanımaktadır. Mahkeme, Fransa'nın Strazburg şehrinde bulunmaktadır.
Hâkim veya yargıç, adaleti sağlamak üzere bağlı bulunduğu topluluğun hukuk kural ve prensiplerine dayanarak bağımsız ve tarafsız olarak karar veren kimsedir. Bazı hukuk sistemleri tek hâkimli, bazı sistemler ise hâkimler heyetinden oluşan yargılama biçimlerini benimsemiştir. Hâkimler ceza, hukuk, idare veya askeri mahkemelerde görev yapabilirler. Yaptıkları görevden ötürü toplum içerisinde saygınlık sahibi, alanında uzman ve güvenilir kişilerden seçilmeleri gerekir.
Kuvvetler ayrılığı veya güçler ayrılığı, devlet organları olan yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmış oldukları bir devlet yönetim modelidir. Devletin her biri birbirinden ayrı ve bağımsız güçlerdeki kol ve sorumluluk alanlarına ayrıldığı ve böylece her bir güç ve kolun bir diğeri ile güç ve sorumluluk alanları bakımından bir çatışma yaşamadıkları bu model ilk olarak antik Yunan ve Roma'da geliştirildi. Kuvvetler ayrılığında güçler normal olarak yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç kola ayrılmaktadır.
Uyuşmazlık Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda düzenlenen bir yüksek mahkemedir. 1945'te kurulan mahkemenin temel görevi, adli ve idari yargı organları arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmektir.
Yargıtay ya da nihai temyiz mahkemesi olarak da bilinen yüksek mahkeme, mahkemeler hiyerarşisi içindeki en yüksek mahkemedir. Genel olarak, bir yüksek mahkemenin kararları bir ülkedeki diğer tüm mahkemeler için bağlayıcıdır ve başka herhangi bir mahkeme tarafından daha fazla incelemeye tabi değildir. Yüksek mahkemeler tipik olarak öncelikle temyiz mahkemeleri olarak görev yapar, alt derece mahkemelerinin veya orta düzey temyiz mahkemelerinin kararlarına ilişkin temyiz başvurularını görüşür. Yüksek Mahkeme, belirli durumlarda ilk derece mahkemesi olarak da görev yapabilir, ancak bu genellikle anayasa hukuku ile sınırlıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 9. maddesi uyarınca “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.” Ancak, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkındaki Kanun içinde yer alan bazı belirleyici hükümler haricinde tüm yargı teşkilatının görev ve yetkisini belirleyen kapsayıcı ve genel bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla, hangi durumda hangi mahkemenin yetkili olacağı çeşitli kanunlarda dağınık ve sistematikten uzak bir biçimde yer aldığından mevcut mevzuat konuya genel bir bakış sağlamaktan uzak bir görüntü sunmaktadır.
Federal Anayasa Mahkemesi Karlsruhe'de, Grundgesetz'e göre 7 Eylül 1951'de kurulmuş en yüksek dereceli Almanya Federal Mahkemesi'dir. Mahkeme, kasten başkent Berlin, eski başkent Bonn ve Almanya Federal Haber Alma Servisi'nin (Bundesnachrichtendienst) bulunduğu Münih'ten ayrı bir yere Federal Adalet Mahkemesi'nin de bulunduğu Karlsruhe'de kurulmuştur.
Kuzey Kıbrıs'ın devlet yapısı, Kuzey Kıbrıs cumhuriyetle yönetilmekte olup yarı başkanlık sistemi bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı aynı zamanda devlet başkanı, başbakan ise hükûmetin başkanıdır. Çok partili sistem uygulanmaktadır. Yürütme yetkisi hükûmetin elindedir. Yasama yetkisi ise hükûmetle beraber Cumhuriyet Meclisi'ne aittir.
Yüksek Halk Mahkemesi Çin'de bulunan yüksek görevli mahkeme. Bu mahkemede çalışan 340 yargıç bulunmaktadır. Mart 2013 tarihinde Yüksek Halk Mahkemesi'nin başkanı Zhou Qiang olmuştur ve hâlen görevine devam etmektedir.
Çin yargı sistemi, Çin'deki yargı düzenini ifade etmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi, en üst düzey temyiz mahkemesi ve kararlarıyla ABD Anayasası'nı yorumlayan organ. Açılan davalar çerçevesinde devletin ulusa, eyaletin eyalete ve hükûmetin yurttaşa karşı yetkilerinin sınırlarını belirler.
Finlandiya'da siyaset, çok partili tek meclisli parlamenter demokratik cumhuriyet çerçevesinde yürütülmektedir. Cumhurbaşkanı devletin başı olup dış politikayı yönetir ve Savunma Kuvvetleri'nin başkomutanıdır. Yürütme erki hükûmet tarafından yerine getirilir ve başbakan hükûmetin başıdır. Yasama yetkisi Finlandiya Parlamentosu'na aittir ve hükûmetin mevzuatı değiştirme veya genişletme hakları sınırlıdır. Parlamento tarafından reddedilebilmesine rağmen, cumhurbaşkanı parlamento kararlarını veto etme yetkisine sahiptir.
Ürdün'de siyaset, çok partili bir parlamenter monarşi çerçevesinde yürütülmektedir. Ürdün, 8 Ocak 1952 tarihinde ilan edilen anayasaya dayalı bir anayasal monarşidir. Kral, yetkisini Parlamento önünde sorumlu olan atadığı hükûmet aracılığıyla kullanır.
Amerika Birleşik Devletleri başyargıcı, Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi'nin baş yargıcı ve Federal Yargı'nın en yüksek rütbeli subayıdır.
Suriye'nin yargı sistemi Osmanlı, Fransız ve İslam hukukunun bir sentezidir. Medeni, ticari ve ceza kanunları öncelikle Fransız hukuk uygulamalarına dayanmaktadır. 1949'da ilan edilen bu kanunlar, bedeviler ve dini azınlıklar arasında örf ve adet hukukunun uygulanmasını sınırlamak için onaylanmış özel hükümlere sahiptir. İslam dini mahkemeleri ülkenin bazı bölgelerinde işlemeye devam ediyor, ancak yargı yetkisi evlilik, boşanma, babalık, çocukların velayeti ve miras gibi kişisel statü meseleleriyle sınırlı. Bununla birlikte, 1955'te kişisel statünün birçok yönüne ilişkin bir kişisel kod geliştirildi. Bu kanun, kadının statüsünü iyileştirerek ve miras kanunlarını netleştirerek şeriatı değiştirdi ve modernize etti.
Yüksek Anayasa Mahkemesi, Suriye Arap Cumhuriyeti'ndeki en yüksek yargı otoritesidir.
Haham mahkemeleri, Yahudi hukukuna göre yargılayan dini mahkemeleri de içeren İsrail hukuk sisteminin bir parçasıdır. İsrail Devleti yasalarında, haham mahkemelerine, Halaha'ya göre Yahudi olarak tanınanların evlenme ve boşanma konularında, din değiştirme de dahil olmak üzere belirli koşullar altında kişisel hukukun yetkileri konusunda münhasır yargı yetkisi verilmiştir. Mahkemelerin dini konular dışında evlilik ve boşanma ile ilgili ek yetkileri vardır. Haham mahkemelerinden sorumlu organ, haham mahkemelerinin idaresidir. Haham mahkemesi sisteminin başında, İsrail'in iki baş hahamından birinin başkanlık ettiği Kudüs'teki Büyük Haham Temyiz Mahkemesi vardır.
Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi Azerbaycan'ın üç kademeli yargı sisteminin en yüksek yargı mercii ve son temyiz merciidir. Azerbaycan Anayasasının 131. maddesi ve Mahkemeler ve Hakimler Kanununun 77. maddesi uyarınca kurulmuştur.
![İsrail arması[1]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Emblem_of_Israel_dark_blue_full.svg/220px-Emblem_of_Israel_dark_blue_full.svg.png)
