İçeriğe atla

İsrail Komünist Partisi

İsrail Komünist Partisi
המפלגה הקומוניסטית הישראלית (İbranice)
الحزب الشيوعي الاسرائيلي (Arapça)
KısaltmaMAKİ
Genel sekreterKolektif liderlik
(Merkez Komite)
Kuruluş tarihi1 Eylül 1965
MerkezNasıra, Tel Aviv
Gençlik koluİsrail Komünist Gençlik İttifakı
İdeoloji
Siyasi pozisyonAşırı sol
Ulusal üyelikHadaş
Uluslararası üyelikUluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı
Resmî renkler  Kırmızı
Knesset
3 / 120
İnternet sitesi

İsrail Komünist Partisi veya kısaca MAKİ (İbranice: מק"י‎‎, HaMiflaga HaKomunistit HaYisraelit’in kısaltılmış hali İbranice: המפלגה הקומוניסטית הישראלית‎), İsrail’deki bir siyasi partidir ve Hadash adıyla bilinen birliğin bir parçasıdır. İlk adı Rakah idi (İbranice: רק"ח‎), Reshima Komunistit Hadasha’nın kısaltılmış hali (İbranice: רשימה קומוניסטית חדשה‎, Yeni Komünist Liste anlamındadır) ve 1960’lı yıllarda ayrıldığı asıl Maki ile karıştırılmamalıdır.

Tarihi

Rakah 1 Eylül 1965 günü Maki’de yaşanan iç anlaşmazlıklardan ötürü kurulmuştur. Asıl İsrail Komünist Partisi olan Maki, çoğunluğu Yahudi asıllı olan ve Moshe Sneh liderliğindeki grup ile çoğunluğu Araplardan oluşan anti-siyonist grup arasındaki anlaşmazlıktan ötürü bölünmüştür. Sneh önderliğindeki grup İsrail’in varolma hakkın savunarak Sovyetler Birliği'nin sürekli olarak artan İsrail karşıtı tutumunu eleştirmektedir. Buna karşılık Arapların çoğunluğunu oluşturduğu grup ise Filistin yanlısı konumu nedeniyle Emile Habibi, Tawfik Toubi ve Meir Vilner önderliğinden Maki’den ayrılarak yeni parti olarak Rakah’ı kuracak ve Sovyetler Birliği tarafından “resmî” Komünist Partisi olarak tanınacaktır. Sovyet basın organlarında ise Sneh grubundan burjuva-milliyetçi kampta olarak bahsedilir. 1965 yılındaki seçimlerde Rakah 3 vekillik kazanacak ve 1 vekillik kazanan Maki’yi geçecektir. Rakah’ın siyonizme karşı olması ve 6 Gün Savaşına karşı çıkması nedeiyle 6.Knesset’deki Ulusal Birlik hükûmetlerinde yer almayacaktır. 1969 yılındaki seçimlerde parti yeniden 3 vekillik kazanacak, 1973'te ise 4 vekillik alacaktır. 1977 seçimlerinden önce partiye bazı sol gruplar ve Arap partileri dahil olacaktır, bunlara İsrail Kara Panterleri dahildir. Parti ayrıca kurulan Hadash birliğinin üyesi olacaktır, hadash kelimesinin anlamı yenidir. Bu gelişmeler yaşanırken asıl Maki partisi 1981 yılında muhafazakâr Ratz ile birleşerek tasfiye olur. 1989 yılında Rakah üyeleri partinin ismini tekrar Maki olarak değiştirerek İsrail’deki tek komünist parti olduklarını vurgulamak isterler.

Siyasi faaliyetleri

Parti özellikle 2000’li yıllarda İsrail’de yaşanan militarizme ve Filistin halkına, Lübnan halkına karşı yapılan askeri saldırılara karşı çıkmış, gösteriler düzenlemiş eylemler yapmıştır.Hadash blokunda seçimlere katılan parti Şubat 2009'da yapılan en son seçimlerde 112 bin oy alarak[2] 120 üyelik Knesset'de 4 sandalye kazanmıştır.[3] Parti 2009 yılında 90. kuruluş yıldönümünü kutlamıştır.[4] Abluka altındaki Gazze'ye deniz yoluyla yardım götüren filoya düzenlenen saldırıyı kınayan açıklama yapmıştır.[5] İç savaş hâlinde olan Suriye'ye yönetlik İsrail Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen askeri saldırıyı kınamıştır.[6]

Seçim sonuçları

Seçim Lider Oy % Sıra Koltuk +/– Pozisyon
1965 Meir Vilner 27,413 2.27 Yeni
3 / 120
artış 3 muhalefet
1969 38,827 2.84 artış 7
3 / 120
Sabitmuhalefet
1973 53,353 3.41 artış 6
4 / 120
artış 1 muhalefet
1977 Hadash bileşeni artış 5
4 / 120
Sabitmuhalefet
1981 Hadash bileşeni Sabit 5
3 / 120
azalış 1 muhalefet
1984 Hadash bileşeni Sabit 5
3 / 120
Sabitmuhalefet
1988 Hadash bileşeni azalış 7
3 / 120
Sabitmuhalefet
1992 Tawfiq Ziad Hadash bileşeni azalış 8
2 / 120
azalış 1 destek
1996 Ahmad Sa'd Hadash –Balad bileşeni artış 7
2 / 120
Sabitmuhalefet
1999 Mohammad Barakeh Hadash bileşeni azalış 12
3 / 120
artış 1 muhalefet
2003 Hadash–Ta'al bileşeni artış 9
2 / 120
azalış 1 muhalefet
2006 Hadash bileşeni azalış 11
2 / 120
Sabitmuhalefet
2009 Hadash bileşeni artış 9
3 / 120
artış 1 muhalefet
2013 Hadash bileşeni azalış 10
3 / 120
Sabitmuhalefet
2015 Aida Touma-Suleiman Ortak Liste'den artış 3
4 / 120
artış 1 muhalefet
Nisan 2019 Hadash–Ta'al bileşeni azalış 5
3 / 120
azalış 1 muhalefet
Eylül 2019 Ortak Liste'den artış 3
4 / 120
artış 1 muhalefet
2020 Ortak Liste'den Sabit 3
4 / 120
Sabitmuhalefet
2021 Ortak Liste'den azalış 10
2 / 120
azalış 2 muhalefet
2022 Hadash–Ta'al bileşeni azalış 12
3 / 120
artış 1 muhalefet

Kaynakça

  1. ^ Ilan Lior (16 Ocak 2013). "MK Dov Khenin: Netanyahu government is dangerous for Israel". Haaretz. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  2. ^ "İsrail 2009 Seçim sonuçları Wikipedia". 5 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009. 
  3. ^ "İsrail Seçimleriyle ilgili The Economist haberi". 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009. 
  4. ^ "soL Haber Portalı haberi, 13 Kasım 2009 tarihinde erişilmiştir". 13 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2009. 
  5. ^ 31 Mayıs 2010 tarihli 1 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 1 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
  6. ^ 8 Mayıs 2013 tarihli 7 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 8 Mayıs 2013 tarihinde erişilmiştir

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Knesset</span> İsrail Devletinin parlamentosu

Knesset İsrail devletinin yasama organıdır. Knesset kelimesi İbranice "meclis" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tzipi Livni</span>

Tziporah Malkah "Tzipi" Livni, eski Mossad ajanı, İsrail'in eski Dışişleri Bakanı ve eski Adalet Bakanı. Hatnuah Partisinin lideri.

<span class="mw-page-title-main">Menahem Begin</span> 6. İsrail başbakanı

Menahem Begin (İbranice: מְנַחֵם בֵּגִין‎, lit. "

<span class="mw-page-title-main">Binyamin Netanyahu</span> 9. İsrail başbakanı

Binyamin "Bibi" Netanyahu (; İbranice: 

<span class="mw-page-title-main">Moldova Cumhuriyeti Komünistler Partisi</span> Moldovada bir siyasi parti

Moldova Cumhuriyeti Komünistler Partisi -, - Moldova'da Marksist-Leninist ideolojide siyasi parti. Genel başkanı Vladimir Voronin 'dir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından 2014 genel seçimlerine kadar meclisin en güçlü siyasi partisi olmuş ve ülkeyi yönetmiştir. Parti, Sovyetler Birliği'den ayrılan ülkeler arasında ilk defa demokratik seçimle iktidara gelen Komünist Partidir.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Komünist Partisi</span>

Hollanda Komünist Partisi Hollanda’da faaliyet gösteren komünist bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Hadaş</span>

Demokratik Görüş ve Eşitlik Partisi, İsrail'de sol görüşlü bir siyasi partidir. Hadaş kendini Yahudi-Arap Partisi olarak nitelendirmektedir. Çoğu yöneticisi ve seçmeni İsrailli Arap vatandaşlardır. İsrail parlamentosu olan Knesset'te dört milletvekili ile temsil edilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">İzak Navon</span> 5. İsrail devlet başkanı

İzak Navon İsrail Devleti'nin 5. Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Avigdor Liberman</span> İsrail savunma bakanı

Avigdor Levi Liberman, İsrailli siyasetçi, siyasi parti lideri eski bakan.

<span class="mw-page-title-main">Hanin Zuabi</span> İsrailli politikacı

Hanin Zuabi Arap asıllı israil vatandaşıdır. Balad partisi temsilcisi olarak Knesset'de milletvekilliği yapmaktadır. 2009 İsrail genel seçiminde, İsrail parlamentosuna, Arap partinin listesinden ilk kadın olarak girdi.

<span class="mw-page-title-main">İsrail başbakanı</span> İsrailin hükûmet başkanı

İsrail başbakanı, İsrail hükûmet başkanı olup ülkedeki en güçlü siyasi makamdır. İsrail Devlet Başkanı, ülkenin devletinin başında olmasına rağmen, yetkileri büyük ölçüde törensel niteliktedir; Başbakan gerçek gücün çoğunu elinde bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dov Henin</span>

Dov Khenin, İsrailli politikacı-bilim insanı, avukat ve Hadaş partili Knesset üyesi. Babası David Khenin, İsrail Komünist Partisi liderlerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Roni Milo</span>

Roni Milo, İsrailli politikacı, avukat, gazeteci ve çeşitli bakanlıklarda görev yapmış eski Knesset üyesi; 1988–1990 yılları arasında İsrail Çevre Koruma Bakanı; 1990 yılında Refah ve Sosyal Hizmetler Bakanı; 1990–1992 yılları arasında Kamu Güvenlik Bakanı; 1993–1998 yılları arasında Tel Aviv'in belediye başkanı; 2000–2001 yılları arasında İsrail Sağlık Bakanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Komünist Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Komünist Parti, Türkiye'de 17 Temmuz 2014'te Arif Hikmet Basa tarafından kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Partinin genel merkezi Çankaya, Ankara'da bulunmaktadır. Marksizm-Leninizmi benimsemiş olan ve komünizmi hedefleyen bir komünist partidir.

<span class="mw-page-title-main">2015 İsrail yasama seçimi</span>

2015 İsrail yasama seçimi, 2 Aralık 2014'te İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Koalisyon Hükûmeti içindeki muhalif isimlerden Adalet Bakanı Tzipi Livni ile Maliye Bakanı Yair Lapid'i görevden alıp, İsrail Parlamentosu Knesset'i mümkün olan en kısa sürede feshedeceğini açıkladı. Olaylar sonrasında normal şartlarda Kasım 2017'de yapılması gereken seçim erkene alınmış ve 17 Mart 2015 erken seçim tarihi olarak belirlenmiştir. Yair Lapid'in görevden alınmasıyla beraber bazı bakanlar da görevlerinden istifa ettiler.

<span class="mw-page-title-main">Müşterek Liste</span> ağırlıklı olarak Arap olan dört İsrail siyasi partisinin ittifakı

Müşterek Liste İsrail merkezli Arapların çoğunlukta olduğu dört siyasi partinin oluşturduğu bir siyasi ittifaktı. Balad, Birleşik Arap Listesi, Hadash ve Ta'al partilerinin bir araya gelmesiyle oluşturulan bir ittifaktır. Birleşik Arap Listesi 28 Ocak 2021'de ittifaktan ayrıldı. Balad'ın da koalisyondan ayrılmak istemesi üzerine koalisyon 2022 yılında feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'de yayımlanan gazeteler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu İsrail’deki gazetelerin listesi, İsrail Devlet’inde basılıp ve dağıtılan gazetelerin listesidir. Bir çoğu İbranice basilmaktadır. Arapça konuşan okurlar ve başka dilde konuşan göçmenler için Arapça, Rusça, İngilizce ve Fransızca gibi başka dillerde gazeteler de basılmaktadır. 2012 yılında, Reuters muhabiri Tova Cohen, İsrail toplumunu “haber tutkunu” olarak tanımlamıştır. İsrail’deki gazete okurluk oranı oldukça yüksektir. Bunun nedeni okur yazarlık oranının yüksekliği ve siyasetle güncel olaylara oldukça ilgi duyan kültürel ilgidir. İsrail’de hafta içi günlük gazete okurluluğu, aşağı yukarı her 100 kişi için 21 gazetedir.

İşçi Siyonizmi ya da Sosyalist Siyonizm, Siyonist hareketin solcu kanadıdır. Yıllar boyunca, Siyonistler ve Siyonist kuruluşlar arasında en kayda değer eğilim olmuştur. Harekete mensup gruplar, kendilerini, Doğu ve Orta Avrupa’daki Yahudi işçi hareketlerinin Siyonist dilimi olarak gördüler ve birçok ülkede çok sayıda Yahudi üyeye sahip yerel birimler kurdular. Theodor Herzl tarafından kurulan ve Haim Wiezmann tarafından desteklenen Politik Siyonizm’in tersine, İşçi Siyonizmi, bir Yahudi devletinin, İngiltere, Almanya ve ya Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük devletlere yanaşıp yardım isteyerek basit bir şekilde kurulamayacağına inanıyordu. Aksine, İşçi Siyonistler, bir Yahudi devletinin ancak Yahudi işçi sınıfının gayretleriyle, İsrail topraklarına yerleşerek ve çalışarak kurulacağına inandılar. Yahudiler, kibbutz ve moşavlar ile ilerici bir Yahudi toplumu ve şehirli Yahudi proletaryasını kurmalıydılar.

İsrail İşçi Partisi, genelde HaAdova olarak bilinen, sosyal demokrat ve Siyonist olan İsrailli bir siyasi partidir. İsrail işçi Partisi 1968 yılında, Mapai, Ahdut HaAvoda ve Rafi’nin birleşmesinden doğmuştur. 1977 yılına kadar, bütün İsrail Başbakanları İşçi hareketiyle ilişkili olmuştur. Partinin günümüzdeki lideri Yair Golan’dır.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Berman</span> İsrailli-Polonyalı siyasetçi (1906-1978)

Adolf Avraham Berman, Polonyalı-İsrailli bir aktivist ve komünist politikacıdır.