İçeriğe atla

İsrail Diyarı

Adullam yakınlarındaki Elah Vadisi
Moshav Tzafririm yakınlarındaki yemyeşil bir tepe
Elah Vadisi üzerinde gün doğumu

İsrail Diyarı (İbranice: אֶרֶץ יִשְׂרָאֵל‎, romanize: Eretz Yisrael), Kenan bölgesinde bulunan ve sınırları kesin olarak belli olmayan coğrafî bölgeye Yahudiler tarafından verilen bir isimdir. Tanah metinleri dini ve tarihi terimleri, Kenan Diyarı, Vaadedilmiş Topraklar, Kutsal Topraklar ve Filistin'i içeriyor. Bu bölgenin sınırlarının tanımları, İbrani Kutsal Kitabı'ndaki pasajlar arasında değişiklik gösterir ve Yaratılış 15, Çıkış 23, Sayı 34 ve Hezekiel 47'de özel olarak bahseder. Kutsal Kitap'ın başka yerlerinde dokuz kez, yerleşik topraklar "Dan'dan Beerşeba'ya" ve üç kez "Hamat'ın girişinden Mısır çayına kadar" olarak anılır (1 Krallar 8:65, 1. Tarihler 13:5 ve 2. Tarihler 7:8).

Arazi için Kutsal Kitap'taki bu sınırlar, yerleşik tarihi İsraillilerin ve daha sonraki Yahudi krallıklarının sınırlarından farklıdır; zamanla bunlar arasında İsrail Birleşik Krallığı, iki İsrail krallığı (Samiriye) ve Yahuda, Hasmon Krallığı ve güçlerinin zirvelerinde benzer ancak aynı olmayan sınırlara sahip toprakları yöneten Hirodes krallığı yer aldı.

Yahudi dini inancı toprağı Yahudi dini kanunun uygulandığı yerler olarak tanımlar ve uygulanmadığı bölgeleri hariç tutar.[1] Bölgenin, Tevrat'a, özellikle Yaratılış ve Çıkış kitaplarına ve daha sonraki Peygamberlere dayanan Yahudi halkının Tanrı tarafından verilen bir mirası olduğunu savunur.[2] Yaratılış Kitabı'na göre, toprak ilk olarak Tanrı tarafından İbrahim'in soyundan gelenlere vadedildi; metine göre, soyundan gelenler için Tanrı ile Abram arasında bir antlaşma olduğu açıktır.[3]

Abram'ın adı daha sonra İbrahim olarak değiştirildi, oğlu İshak'tan ve İbrahim'in torunu Yakup'un soyundan gelen İsraillilere geçişi için vaat düzeltildi. Bu inanç, İsa'nın gelişiyle Eski Ahit kehanetlerinin yerini aldığı görüşüne sahip olan ve çoğu kez Hristiyan Siyonistler tarafından teolojik bir hata olarak reddedilen bir görüş olan,[4] ikame teolojisinin (veya yerini almacılığın) taraftarları tarafından paylaşılmaz.[5] Evanjelik Siyonistler, İsrail'in toprak üzerinde ilahi hakla veya Yahudilere özgü teolojik, tarihsel ve ahlaki bir bağlılık temeline sahip olduğunu iddia ederler[6] (James Parkes).[7] Eski dini metinlerin modern bir iddia için teminat veya ilahi hak olabileceği fikrine sıklıkla karşı çıkıldı[8][9] ve İsrail mahkemeleri dini motivasyonlara dayalı arazi iddialarını reddetti.[10]

Milletler Cemiyeti manda döneminde (1920-1948) "Eretz Yisrael" veya "İsrail Ülkesi" terimi, Filistin Manda'sının resmi İbranice adının bir parçasıydı. Resmi İbranice belgeler, "Filistin" פלשתינה (Filistin) kelimesinin İbranice çevirisini ve ardından her zaman "Eretz Yisrael", א״י Aleph-Yod'un iki ilk harfini kullandı.[11][12]

İsrail Ülkesi kavramı İsrail Devleti'nin kurucuları tarafından diriltilmiştir. Resmi İsrail söyleminde Yahudiye ve Samiriye Bölgesi olarak adlandırılan, iki tarihi Yahudi krallığının adlarından yola çıkarak Batı Şeria'nın statüsüne ilişkin siyasi tartışmalarda sıklıkla su yüzüne çıkar.[13]

Kaynakça

  1. ^ Rachel Havelock, River Jordan: The Mythology of a Dividing Line, 25 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. University of Chicago Press, 2011 p.210.
  2. ^ "Exodus 6:4 I also established my covenant with them to give them the land of Canaan, where they resided as foreigners". Bible.cc. 17 Mayıs 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2013. 
  3. ^ "Gen 15:18–21; NIV; - On that day the LORD made a covenant". Bible Gateway. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2013. 
  4. ^ Stephen Spector,Evangelicals and Israel: The Story of American Christian Zionism, 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oxford University Press, 2009 p.21.
  5. ^ Michael J. Vlach, Has the Church Replaced Israel?: A Theological Evaluation, 28 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. B&H Publishing Group, 2010 pp.3-5.
  6. ^ Donald E. Wagner, Walter T. Davis, Zionism and the Quest for Justice in the Holy Land, 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Lutterworth Press, 2014 p.161.
  7. ^ Anthony J. Kenny, Catholics, Jews, and the State of Israel, 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Paulist Press, 1993 pp.75-78.
  8. ^ Michael Prior, The Bible and Colonialism: A Moral Critique, 28 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A&C Black 1997 p.171: 'As an agent of legitimacy in international law, the Zionist appeal to Tanakh for legitimation of its claims to Eretz Israel is not much more compelling than if the Portuguese and Spanish Governments today presented to the UN the bulls off Nicholas V and Alexander VI, which also claimed divine authority, in their bid to reclaim the lands of the New World. p.171.
  9. ^ Ian Bickerton, The Arab-Israeli Conflict: A Guide for the Perplexed, 21 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. A&C Black, 2012 p.13.
  10. ^ Eugene Cotran, Chibli Mallat, David Stott, (eds.) The Arab-Israeli Accords: Legal Perspectives, 28 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BRILL, 1996 pp.11-12.
  11. ^ The Holy Land in History and Thought: Papers Submitted to the International conference edited by Moše Šārôn
  12. ^ Israel Cohen, A Short History of Zionism, p.96, London, Frederick Muller Co., 1951
  13. ^ Emma Playfair (1992). International Law and the Administration of Occupied Territories: Two Decades of Israeli Occupation of the West Bank and Gaza Strip. Oxford University Press. s. 41. On 17 December 1967, the Israeli military government issued an order stating that "the term 'Judea and Samaria region' shall be identical in meaning for all purposes . .to the term 'the West Bank Region'". This change in terminology, which has been followed in Israeli official statements since that time, reflected a historic attachment to these areas and rejection of a name that was seen as implying Jordanian sovereignty over them. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İbranice</span> Afro-Asyatik dil ailesinin Kenan koluna bağlı bir dil

İbranice (עִבְרִית‎,

<span class="mw-page-title-main">Siyonizm</span> Yahudilerin ana vatanına dönüş projesi

Siyonizm, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını destekleyen, savunan ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan ideolojik fikir hareketidir. Modern Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Orta ve Doğu Avrupa'da ulusal bir canlanma hareketi olarak hem şiddetlenen antisemitizm dalgalarına tepki olarak hem de "Yahudi Aydınlanması" olarak da bilinen Haskala'ya bir cevap olarak ortaya çıktı. Kuruluşundan çok kısa bir süre sonra varlıklı Yahudi soyluların ilgisini çeken hareket, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrol ettiği Filistin'de sürdürülebilir bir Yahudi devletini, 1900 yıl sonra tekrar yaratmayı amaçlıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Arap-İsrail savaşları</span> Arap ülkeleri ve İsrail Devleti arasındaki savaşlar

Arap-İsrail savaşları, Arap Birliği ülkeleri ve İsrail arasındaki politik gerilim ve askeri savaşlar dizisidir. Modern Arap-İsrail savaşlarının kökenleri, 19. yüzyıl sonlarına doğru ortaya çıkan Siyonizm ve Arap milliyetçiliğine dayanır. Yahudiler tarafından tarihi anavatan olarak adlandırılan toprakları, Pan-Arap hareketi, Filistinli Araplara ait olarak görür ve Pan-İslamist bağlamda ise, bu toprakların, Müslümanlara ait olduğuna inanılır. Filistinli Yahudiler ve Araplar arasındaki savaş; 20. yüzyılın başlarındaki Nebi Musa ayaklanması (1920), Jaffa ayaklanması, 1929 yılında Filistin ayaklanması ve 1947 yılında büyük bir sivil savaşa dönüşen ve 1948 yılında İsrail Devleti'nin kurulmasıyla bütün Arap Ligi ülkelerine sıçrayan Arap başkaldırışıyla ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Theodor Herzl</span> Yahudi gazeteci ve politik aktivist

Theodor Herzl veya sünnetinden sonra aldığı ismi ve soyismi ile Binyamin Ze'ev, Modern Siyonizm'in kurucu babası olan Avusturya-Macaristan vatandaşı Yahudi gazeteci, oyun yazarı, yazar ve politik aktivistti. Dünya Siyonist Örgütü'nü kurmuş ve bir Yahudi devleti kurma amacıyla Yahudilerin, Filistin'e göç etmeleri gerektiği fikrini savunmuştur. İsrail'in kuruluşundan 44 yıl önce yaşamını yitirmiş olmasına rağmen İsrail Devleti'nin kurucu babası olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İsrailoğulları</span> Demir Çağında Kenanda yaşamış Semitik halk

İsrailoğulları, İshak'ın oğlu İsrail'in 12 oğlunun yarattığı, kabile ve monarşik olarak bir dönem Kenan'ın bir bölümünde hâkimiyet kurmuş bir İbrani konfederasyonuydu. Arkeolojik delillere göre İsrailoğulları, antik Transürdün ve Filistin'in yerlileri olan Kenanlılardan farklı bir topluluktu. Sümer kökenli İbranilerin, Sümerin dağılışından sonra kabileler halinde Verimli Hilal'e dağıldığı, önce Haran'a sonra ise Güney Kenan'a göç ettiği ve bölgeyi zorla ele geçirmediği arkeolojik açıdan doğrulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aşkenaz Yahudileri</span> Yahudi etnik grup

Aşkenaz/Aşkenazi Yahudileri, İbranice: יְהוּדֵי אַשְׁכְּנַז‎) veya İbranice -im ekinden gelen Aşkenazim, Yahudi-Roma savaşlarından sonra galip gelen Roma tarafından, Anadolu ve İberya üzerinden Avrupa'ya sürgün edilen İbrani kökenli Kenanlı Yahudilerdir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Irgun</span>

Irgun, 1931-1948 arasında Filistin Mandası'nda faaliyet gösteren siyonist bir milis örgütüdür. Eski ve büyük Yahudi paramiliter örgüt Haganah'ın bir koluydu. Grup Haganah'tan ayrıldıktan sonra Haganah Bet veya alternatif olarak haHaganah haLeumit ya da Hama'amad olarak tanınmaya başlandı. Irgun üyeleri, 1948 Arap-İsrail savaşının başlangıcında İsrail Silahlı Kuvvetleri'ne dahil edildi. Irgun ayrıca İbranice harflerin bir kısaltması veya IZL kısaltması Etzel olarak da bilinmektedir.

<i>Haaretz</i> İsrailli günlük gazete

Haaretz veya tam ismiyle Hadashot Ha'aretz (חַדְשׁוֹת הָאָרֶץ‎, romanize: Ḥadshot Ha'aretz, lit. "vatan haberleri"), İsrail'in en eski günlük gazetesi olan gazetedir. 1919'da kurulan gazete, Berliner formatında İbranice ve İngilizce olarak yayım yapmaktadır. İnternet'te de her iki dilde yayını vardır. Kuzey Amerika'da ise haftalık olarak çıkarılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiler</span> Orta Doğu kökenli etno–dinî grup ve antik millet

Yahudiler veya Yahudi milleti, tarihî İsrail ve Yehuda'nın İsrailoğulları ve İbranilerinden köken alan bir etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Arapları</span> İsrailde çoğunlukla İslama bağlı olan Arap halkı

İsrail nüfusunun aşağı yukarı yüzde 24’ünü oluşturan, yaklaşık 1.8 milyon kişi Yahudi değildir. Toplu olarak, İsrail’in Arap vatandaşları, İsrail vatandaşı Filistinliler, İsrailli Araplar veya İsrail Arapları olarak adlandırılırlar, fakat içlerinde farklı, Arapça konuşan ve farklı karakteristik özelliklere sahip gruplar da vardır. Arap vatandaşların, dine bakılmaksızın, konuştukları yerel dil Arapça’dır ya da daha spesifik olarak, Arapça’nın Filistin diyalektidir. İsrail Arap vatandaşlarının birçoğu çift dillidir ve ikinci dilleri Modern İbranice’dir. Din olarak, çoğu Sünni Müslüman’dır. Dürziler ve birçok mezheplerden gelen Arap Hristiyanlar da önemli azınlık gruplarını oluşturur. İsrail’deki Mizrahi Yahudiler, bu kesimden sayılmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Yosef Navon</span> Kudüslü Yahudi iş adamı (1858-1934)

Yosef Navon ya da Joseph Navon, Kudüslü Yahudi iş insanı. Navon, Yafa - Kudüs demiryolu'nun inşaatından asıl sorumlu kişiydi. Navon demiryolu hattının inşası için gösterdiği çabalar sebebiyle Fransız Hükûmeti tarafından Légion d'Honneur ve Türk Hükûmeti Mecidiye Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca 1895 veya 1896 yılındada yine Türk Hükûmeti tarafından Navon'a "Bey" unvanı verilniştir.

<span class="mw-page-title-main">Aliyah</span> Yahudilerin diasporadan İsrail topraklarına göç etmesi

Aliyah, Yahudilerin diasporadan İsrail topraklarına göç etmesini ifade eden terim. Ayrıca "yukarı çıkma" olarak tanımlanan ve "İsrail topraklarına geçerek Aliyah yapma" olarak tanımlanan durum, Siyonizm'in temel ilkelerinden birisidir.

Filistin Mandası millî futbol takımı, Eretz Israel millî futbol takımı olarak da bilinir, Filistin Mandası'nı uluslararası futbol turnuvalarında temsil etmiş futbol takımıdır ve Filistin Futbol Federasyonu tarafından yönetilmiştir.

Birinci Aliyah, 1881-1903 yılları arasında Osmanlı Suriyesi'nin Filistin bölgesine yapılan Yahudi göçüydü. Bu göçte göç eden Yahudiler çoğunlukla Doğu Avrupa'dan ve Yemen'den geldi. Tahminen 25.000 Yahudi göç etti. 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında Avrupalı Yahudi göçmenlerin çoğu birkaç ay sonra pes etti ve genellikle açlık ve hastalıktan muzdarip olarak geldikleri ülkelere geri döndüler. Daha önceki yıllarda da Filistin'e göç olduğu için "Birinci Aliyah" teriminin kullanımı tartışmalıdır. Doğu Avrupa'daki Yahudilerin neredeyse tamamı geleneksel Yahudi ailelerden geliyordu. Birinci Aliyah'ın bir parçası olan göçmenler, daha çok atalarının topraklarıyla olan bağlarından dolayı gittiler.

<span class="mw-page-title-main">Antik İsrail ve Yahuda tarihi</span>

Antik İsrail ve Yahuda tarihi, Geç Tunç Çağı ve Erken Demir Çağı'nda Batı Asya'nın Güney Levant bölgesinde başlar. Bir halk veya kabile konfederasyonu olarak "İsrail"den ilk kez eski Mısır'dan M.Ö. 1208'e tarihlenen bir yazıt olan Merneptah Steli'nde bahsedilir ancak halkın tarihi muhtemelen daha eskidir. Modern arkeolojiye göre eski İsrail kültürü Sami Kenanlıların bir sonucu olarak gelişti. İsrail Krallığı (Samiriye) ve Yahuda Krallığı olarak bilinen iki ilgili İsrail yönetimi Demir Çağı II'de bölgede ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyan Siyonizm</span>

Hristiyan Siyonizmi, Hristiyan bağlamında Yahudi halkının Kutsal Topraklara dönüşünü savunan bir ideolojidir. Benzer şekilde, 1948'de İsrail Devleti'nin kuruluşunun İncil'deki kehanete uygun olduğu savunulmaktadır: Levant'ta Yahudi egemenliğinin yeniden kurulması eskatolojik "İsrail'in Toplanması" İsa'nın ikinci gelişi için bir ön koşuldur. Bu terim, 20. yüzyılın ortalarında Hristiyan restorasyonculuğu yerine, ideolojinin savunucularının Yahudi ulusal vatanını desteklemek için Siyonistlerin arkasında toplanmasıyla kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">1948 Filistin Savaşı</span>

1948 Filistin Savaşı, savaşın başlangıcında İngiliz yönetiminde olan Filistin Mandası topraklarında gerçekleşmiştir. İsrail'de Bağımsızlık Savaşı ve Arapçada Nakba 'nın merkezi bir bileşeni olarak anılır. Bu savaş İsrail-Filistin çatışması ve daha geniş kapsamlı Arap-İsrail çatışması'nın ilk savaşıdır. Savaş sırasında, İngilizler Mandası'nı sona erdirdi ve 1917'de Birinci Dünya Savaşı sırasında başlayan bir yönetim dönemini sona erdirerek geri çekildi. Öncesinde bölge Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Mayıs 1948'de, İsrail Devleti Yahudi Yişuv tarafından kuruldu, kuruluşu Mandanın son gününde ilan edilmişti. Savaş sırasında, yaklaşık 700.000 Filistinli Arap yerinden edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.