İçeriğe atla

İsrail-Sırbistan ilişkileri

İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić tarafından Cumhurbaşkanlığı Sarayı'ndaki devlet resepsiyonunda kabul edildi. 26 Temmuz 2018

İsrail-Sırbistan ilişkileri - Sırbistan Cumhuriyeti ile İsrail Cumhuriyeti arasındaki mevcut ikili ilişkiler. İsrail ile ilk diplomatik ilişkiler, Sırbistan'ın hala Yugoslavya'nın bir parçası olduğu 31 Ocak 1992'de kuruldu. İsrail'in Belgrad'da ve Sırbistan'ın Tel Aviv'de büyükelçiliği var[1] Her iki ülkenin de ekonomik ve kültürel bağları bulunmaktadır.

Tarih

Sırbistan'daki Yahudi cemaati

Belgrad'da yaşayan ilk Yahudilerle ilgili bilgiler 13. yüzyıla kadar uzanıyor. Belgrad'a gelen Yahudiler İtalya ve Dubrovnik'ten geldiler. Ardından ikinci dalga İspanya ve Macaristan'dan geldi.[2]

Balkan Yahudi topluluğu, 15. ve 16. yüzyıllarda İspanya ve Portekiz'deki Engizisyon sırasında da büyüdü. Osmanlı padişahı II. Beyazid, Yahudileri ülkesine davet etti. Yahudiler, Osmanlı vilayetleri arasındaki ticari ilişkilerin büyümesinin büyük bir destekçisiydiler.[3] Yahudiler , Habsburg hanedanının egemenliğinin arifesinde, II. Joseph onlara din özgürlüğü verdiğinde, Voevodina eyaletinin kuzeyine göç ettiler.[4]

Yahudi cemaati büyüyordu. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra kültürel özerklik kazanmayı başardılar. 1939'a gelindiğinde, Belgrad'da halihazırda 10.000 Yahudi yaşıyordu.[2]

Dünya Savaşı sırasında birçok Yahudi Holokost'un kurbanı oldu. Bazıları Yugoslav Halk Kurtuluş Ordusu'na katıldı. Hatta bu dönemde bazıları gerilla gruplarında Almanlara karşı savaştı.[5] Savaştan sonra İsrail'e taşındılar.

2011 yılı itibarıyla Sırbistan'da 578 Yahudi yaşıyordu. Ağırlıklı olarak Belgrad ve Voyvodalık'ta yoğunlaşmışlardır[6]

YSFR

Yugoslavya ile ilk diplomatik ilişkiler 1948'de kuruldu. 1952'de 7.578 Yahudi ülkeden göç etti. Yugoslavya, İsrail-Arap çatışması sırasında tarafsız kalmasına rağmen, İsrail ile bağlarını korudu ve Yahudilerin göçünü kolaylaştırdı.[7]

Altı Gün Savaşı'ndan sonra Yugoslavya, İsrail ile tüm bağlarını kesti. Yugoslav savaşı sırasında dünyanın geri kalanından izole edilen Sırbistan, siyasi destek aramak için İsrail ile siyasi ilişkilere büyük önem verdi.[7][8]

Siyasi ilişkiler

Dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić ile (2018)

İsrailin Bosnalı Sırplara silah tedariki

1995'te İsrail Bosnalı Sırplara silah tedarik etti. Ancak bu silahların bireysel şirketler tarafından mı yoksa devlet kurumları tarafından mı tedarik edildiği bilinmiyor.[9]

İsrail'in yakın zamanda Sırplara silah teslim etmesinin, Sırp hükûmetinin tutumundan mı[10] yoksa Saraybosna Yahudilerinin İsrail'e göç etmesine izin verme kararından mı kaynaklandığı bilinmiyor.[11] Mossad'ın silah tedarikinden doğrudan sorumlu olduğuna inanılıyor.[12]

Sırbistan'ın Filistin sorunundaki tutumu

2011'de Sırbistan, Filistin'in UNESCO'nun 195. üyesi olmaması için oy kullandı. Ayrıca, BM Güvenlik Konseyi'nde tartışılması halinde Filistin'in bağımsızlığını tanıyacağını da söyledi.[13]

Kaynakça

  1. ^ "Embassy of the Republic of Serbia — Tel Aviv, Israel". 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2022. 
  2. ^ a b http://jic.tau.ac.il/moreshet/_repositoryTL15/1000332010.pdf[]
  3. ^ "Virtual Jewish History Tour – Serbia and Montenegro". Jewish virtual library. 18 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Yugoslavia". Jewish virtual library. 28 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Why is Israel waffling on Kosovo?, by LARRY DERFNER, and GIL SEDAN
  6. ^ "2011 Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Serbia: Religion, Mother Tongue and Ethnicity" (PDF). Statistical Office of the Republic of Serbia. 2013. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  7. ^ a b "The State of Israel and its Relations with the Successor States of the Former Yugoslavia during the Balkan Conflict in 1990s and in its Aftermath". 23 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Israel Ministry of Foreign Affairs — February 1, 2012 — Israel and Serbia mark 20 years since renewal of diplomatic ties". 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2022. 
  9. ^ Politics and Society in Modern Israel: Myths and Realities, By Adam Garfinkle, M.E. Sharpe, 7 Dec 1999, page 194
  10. ^ How are Bosnia’s Serbs getting Israeli arms?, By Tom Sawicki, The Jerusalem Report, January 1995
  11. ^ Intelligence and the War in Bosnia, 1992—1995 (New Brunswick, N.J.: Transaction, 2003), 215.
  12. ^ America used Islamists to arm the Bosnian Muslims 2 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Richard J Aldrich, Monday 22 April 2002, The Guardian
  13. ^ "Israel, between Serbia and Kosovo". Haaretz. 13 Mart 2012. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan</span> Güneydoğu Avrupa ve kısmen Orta Avrupada yer alan ülke

Sırbistan, resmî adıyla Sırbistan Cumhuriyeti (

<span class="mw-page-title-main">Kosova Savaşı</span>

Kosova Savaşı veya 1998-1999 Kosova Savaşı, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun, bağımsızlık isteyen Kosova Kurtuluş Ordusu’na ve bu örgüt yanında yer alan milis güçlerine karşı yürüttüğü operasyon ve buna karşı NATO'nun başlattığı müdahaledir.

İspanyol Engizisyonuyla başlayıp Holokost'la neredeyse yok olmaya yüz tutan, II.Dünya Savaşı ve Yugoslav savaşlarını atlatan Bosna-Hersek'teki Yahudilerin zengin bir tarihi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi 3. yüzyıla kadar dayanmasına rağmen 10. yüzyıl ve 15. yüzyıla kadar az bilgi bulunur. II. Dünya Savaşı'ndan evvel 20,000 kişilik cemaatin hemen hemen hepsi Holokost'ta yok edildi. Savaştan sonra sağ kalanların yarısı İsrail'e göç ederken 2500 Yahudi Hırvatistan'da yaşamayı tercih etti. Bu rakam tahmini bir rakam olup 1500 kişilik Zagreb Yahudi cemaatinin %80'i karışık evliliklerin çocukları olduğu hesaba katıldığında bu nüfusun daha da fazla olduğu düşünülür. Holokost'tan kurtulanların torunlarının çoğunun dede veya ninelerinden sadece bir tanesi Yahudidir.

Kosova'daki Yahudilerin tarihi bazı istisnalar hariç Sırbistan'daki Yahudilerin tarihinin aynasıdır. İstisnalardan biri Holokost sırasında İtalya hakimiyetindeki Arnavutluk'a bağlı Kosova döneminde yaşananlar ve bir diğer istisna da 1999'da Sırbistan'dan ayrılırken gerçekleşen 1998-1999 Kosova Savaşı dönemidir.

Prva Liga, Yugoslavya Krallığı ve sosyalist Yugoslavya'nın en üst düzeydeki futbol ligi idi. Yugoslav futbolunda Kup Maršala Tita ile birlikte en önemli iki turnuvadan birisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Savaşları</span> Eski Yugoslavya topraklarında meydana gelen bir dizi savaş ve etnik çatışmalar

Yugoslav Savaşları, 1991'den 2001'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde meydana gelen bir dizi ayrı ama birbiriyle ilişkili etnik çatışmalar, bağımsızlık savaşları ve isyanlardı. 1991, daha önce Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler olarak bilinen altı tarafla eşleşen altı bağımsız ülkeye ayrıldı: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya. Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler, yeni ülkelerdeki etnik azınlıklar arasında savaşları körükleyen çözülmemiş gerilimler nedeniyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Çatışmaların çoğu, yeni devletlerin tam uluslararası tanınmasını içeren barış anlaşmalarıyla sona ermiş olsa da, çok sayıda ölüme ve bölgede ciddi ekonomik hasara neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Milan Nedić</span> Sırp general ve politikacı (1878-1946)

Milan Nedić Sırp general ve siyasetçidir. II. Dünya Savaşı döneminde, Yugoslav Ordusu'nun Genelkurmay Başkanı, Yugoslav Kraliyet Hükümeti'nin Savaş Bakanı ve Nazi destekli bir Sırp kukla hükûmeti olan Ulusal Kurtuluş Hükümeti'nin Başbakanı'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Kosova-Sırbistan ilişkileri</span>

Kosova, Sırbistan'ın reddettiği bir hareketle, 2008 yılında tek taraflı olarak Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etti. Sırbistan, Kosova'yı bağımsız bir devlet olarak tanımıyor ve Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olduğunu iddia etmeye devam ediyor. Başlangıçta iki ülke arasında hiçbir ilişki yoktu; ancak sonraki yıllarda iki taraf arasında diyalog ve işbirliği artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ-Sırbistan ilişkileri</span>

Karadağ-Sırp ilişkileri, Karadağ ve Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. 1918'den 2006'ya kadar iki devlet Yugoslavya Krallığı, Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sırbistan ve Karadağ altında birleşti. Bölgedeki son siyasi gelişmeler nedeniyle Karadağ'ın ulusal kimliği konusunda tartışmalar var. Karadağlıların etnik kimlikleri ve ulusal dilin adı hakkında bir tartışma var. Buna rağmen iki ülke çoğunlukla dostane ilişkileri sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri</span>

Hırvatistan-Sırbistan ilişkileri, Hırvatistan ile Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke, Hırvatistan Kurtuluş Savaşı'nın sona ermesinin ardından 9 Eylül 1996'da diplomatik ilişkiler kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Yugoslavya ilişkileri</span> İkili ilişkiler

Türkiye-Yugoslavya ilişkileri, Türkiye ile Yugoslavya arasındaki tarihi dış ilişkilerdi.

Sırplaştırma Ortodoks Sırp olmayan bir topluluğun Sırp baskısı, soykırımı, katliamı, asimilasyon baskısı veya Sırp olmayanları yerinden ederek yerine Sırp yerleştirmesine Sırplaştırma denir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Sırbistan ilişkileri</span>

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Sırbistan arasındaki ilişkiler ilk olarak 1882 yılında, yani Sırbistan'ın bir krallık olduğu dönemde, kuruldu. 1918 ile 2006 yılları arasında ABD, Yugoslavya Krallığı, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti ve ardıl devleti Sırbistan olan Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ile ilişkiler sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Petar Stambolić</span>

Petar Stamboliç, 1963'ten 1967'ye kadar Yugoslavya Federal Yürütme Konseyi Başkanı ve 1982'den 1983'e kadar Başkanlık Konseyi Başkanı olarak görev yapan bir Sırp komünist politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Sırbistan ilişkileri</span>

Arnavutluk ve Sırbistan arasındaki ilişkiler, bir dizi tarihi ve siyasi olay nedeniyle karmaşık ve büyük ölçüde düşmanca olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Sırbistan ilişkileri</span>

Rusya-Sırbistan ilişkileri, Rusya ve Sırbistan arasındaki ikili dış ilişkilere atıfta bulunur. Ülkeler, 1816'da Rusya İmparatorluğu ve Sırbistan Prensliği olarak resmi diplomatik ilişki kurdular. Rusya'nın Belgrad'da bir fahri konsolosluğu, Belgrad'da bir büyükelçiliği ve Sırbistan'ın Kosova ve Metohija eyaletinin Priştine şehrinde UNMIK ile temas kurmak için irtibat bürosu bulunmaktadır. Sırbistan'ın Moskova'da bir büyükelçiliği, St. Petersburg'da bir fahri konsolosluğu var ve Yekaterinburg'da bir başkonsolosluk açacağını duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Suudi-Sırp ilişkileri, Suudi Arabistan ve Sırbistan arasındaki ikili ilişkileri ifade eder.

RAM Planı, Brana Planı veya Rampart-91 olarak da bilinen RAM Planı, 1990 yılı boyunca geliştirilen ve bir grup kıdemli Sırp subayı tarafından Ağustos 1991'de Sırbistan'ın Belgrad kentinde yapılan bir askeri strateji toplantısında nihai hale getirilen bir askeri plandı. Yugoslav Halk Ordusu'ndan ve Yugoslav Halk Ordusu'nun Psikolojik Operasyonlar Departmanından uzmanlar. Amacı, Sırpları Sırbistan dışında örgütlemek, Sırp Demokrat Partilerinin kontrolünü pekiştirmek ve "tüm Sırpların kendi toprakları ile birlikte aynı devlette yaşayacakları" bir ülke kurma çabası içinde silah ve mühimmat hazırlamaktı. Planın uygulanması için ayrı bir grup gizli ajan ve askeri görevli görevlendirildi. Bu insanlar daha sonra Yugoslav Savaşları sırasında etnik temizlik, imha ve soykırım olarak tanımlanan sayısız eyleme giriştiler.

Đorđe Martinović, Mayıs 1985'te anüsüne bir şişe sokmanın yol açtığı yaralar nedeniyle tedavi gördüğü kötü şöhretli bir olayın merkezinde yer alan Kosovalı bir Sırp çiftçiydi. Martinović olayı, Sırp siyasetinde bir cause célèbre haline geldi. Olayın gerçekleri yıllar sonra bile anlaşmazlık içinde kalsa da Kosova'nın Sırp ve Arnavut nüfusu arasındaki etnik gerilimlerin kötüleşmesinde önemli bir rol oynadı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.