İçeriğe atla

İspir Kalesi

İspir Kalesi. Kalede 9-10. yüzyılda inşa edilmiş bir bazilika ile 19. yüzyılda inşa edilmiş bir cami bulunmaktadır.

İspir Kalesi, tarihsel Speri bölgesinde, bugün Erzurum ilinin İspir ilçesinin idari merkezi olan İspir kasabasında Orta Çağ'dan kalma kaledir.

Gürcü ve başka yabancı kaynaklardan da bilinen İspir Kalesi, kasabanın güneybatısında, Çoruh Nehri’nin kıyısındaki bir kaya kütlesi üzerinde yer alır. Birkaç kez elden geçtiği anlaşılan kale birkaç terasa yayılır. Bazı kısımlarda oldukça yüksek duvarlara sahiptir. Duvarların bazı bölümleri ise yıkılmıştır. Kale içinde 9-10. yüzyılda, Gürcü Krallığı veya Bizans döneminde inşa edildiği tahmin edilen büyükçe bir bazilika bulunmaktadır. Ancak bu yapı büyük ölçüde yıkılmıştır. Kalenin üst kısmında ise, 19. yüzyılda inşa edilmiş tek minareli bir cami yer alır. Caminin inşasında yıkılmış olan bazilikanın duvar kaplama taşları kullanılmıştır. Restore edilmiş olan İspir Kalesi, Çoruh Nehri’ni ve İspir kasabasına hakim bir yerde bulunmaktadır. Çoruh Nehri’ndeki barajdan dolayı kalenin aşağısındaki arazi sular altında kalmıştır.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 237, ISBN 9789941478178.
  2. ^ 2018 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2018 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2019, s 37. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-978-9941-9639-1-9

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ança Manastırı</span>

Ança Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Anca olan İncilli köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü Ortodoks manastırıdır. Ança Manastırı, Tao-Klarceti bölgesindeki beş Gürcü piskoposluğundan biri olan Ança Piskoposluğu'nun da merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Opiza Manastırı</span>

Opiza Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Opiza olan Bağcılar köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

Şatberdi Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde 9. yüzyılda inşa edilmiş Gürcü kalesidir. Bugün Türkiye sınırları içinde yer alan kale, Artvin ilinin merkez ilçesindeki Boselta köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Hahuli Manastırı</span> tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, Tao bölgesinde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırı

Hahuli Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Hahuli olan Bağbaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü dinsel yapılar topluluğudur. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastırın ana kilisesi 19. yüzyılda camiye dönüştürülmüş ve adına da "Taş Cami" denmiştir.

Tuharisi, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde erken Orta Çağ kale-kentidir. Tao ile Klarceti bölgelerinin sınırında yer aldığı, 11. ve 15-16. yüzyıllara ait yazılı kaynaklardan belirtilmiştir. Bir görüşe göre kale, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesinde, kale, kilise ve yapı kalıntılarının günümüze ulaştığı Erkinis köyünde bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ali Manastırı</span>

Ali Manastırı, tam adı Ali Aziz Giorgi Manastırı,, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Alköy'de bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın 10-11. yüzyılda Aziz Giorgi adına inşa edilmiş olduğu yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mere Kalesi</span>

Mere Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye tarafında, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Mere olan Çakırkoç köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün bugünkü adından dolayı Çakırkoç Kalesi olarak da bilinir.

Suagara Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı adını taşıyan Suagara köyünde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Eklevana (ეკლევანა) mahallesinde bulunduğu için Eklevana Kalesi olarak da bilinmektedir.

Cuğo Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

<span class="mw-page-title-main">İskender Paşa Camii (Ardanuç)</span>

İskender Paşa Camii, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesinin idari merkezi olan Ardanuç kasabasının ilk yerleşimi olan Adakale'deki camidir. Cami, Ardanuç Kalesi'ni 1551'de Gürcülerden ele geçiren Çerkez İskender Paşa'nın adını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İspir Kalesi Kilisesi</span>

İspir Kalesi Kilisesi, tarihsel Speri bölgesinde, bugün Erzurum iline bağlı İspir ilçesinin merkezinde Orta Çağ'dan kalma bir kilisedir. İspir Kalesi'nin içinde yer alır ve büyük ölçüde yıkılmıştır.

Arila Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Arila olan Süngülü köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Artanuci Kilisesi</span>

Artanuci Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinin idari merkezi oalan Ardanuç kasabasında Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Eski Artanuci kasabasına sonradan Adakale dendiği için bu kilise Adakale Kilisesi olarak da bilinir. Artanuci Kilisesi, Ardanuç Kalesi içinde yer alan iki kiliseden biridir.

Nihahi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Nihahi olan Yokuşlu köyü sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Huvahi Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Huvahi / Havaği olan Alatarla köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Hovahi Kalesi veya Havaği Kalesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kavkasidzeler Kalesi</span>

Kavkasidzeler Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünün Kaledibi mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Çoruh Nehri'nin sol kıyısında, bir kayanın tepesinde inşa edilmiş olan kaleden geriye sur bölümleri ile tek nefli kilise kalmıştı. Ancak bu yapılar 2023 yılında Yusufeli Barajı suları altında kalmıştır.

Thiladzuri Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı ve eski adı Thiladzuri olan Zorlu köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Çarnesi Kalesi, Çağirnisi Kalesi olarak da bilinir, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Çağirnisi / Çarnesi olan Kaleboynu köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Baketi Kalesi veya Bakta Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Baketi olan Dikmenli köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.

Üngüzek Kalesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı Dikyar köyünde, Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Dikyar köyünün eski adından dolayı Üngüzek Kalesi veya Engüzek Kalesi şeklinde adlandırılmaktadır. Orta Çağ yazılı kaynaklarında ise Ağca Kala olarak geçer. Engüzekkapı Kalesi olarak da bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.