İçeriğe atla

İspanyol Batı Afrikası

İspanyol Batı Afrikası
África Occidental Española (İspanyolca)
  • غرب افريقيا الاسبانية (Arapça)

İspanyol Batı Afrikası
1946–1958
İspanyol Batı Afrikası bayrağı
Türİspanyol İmparatorluğu'na bağlı Federasyon
BaşkentSidi İfni
Yaygın dil(ler)İspanyolca
Arapça
Resmî din
Katolik
Islam
HükûmetKoloni
Devlet başkanı 
• 1946–1958
Francisco Franco
Genel Vali 
• 1946–1949 (ilk)
José Bermejo López
• 1957–1958 (son)
Mariano Gómez-Zamalloa
Tarihî dönemSoğuk Savaş
• Kuruluşu
20 Temmuz 1946
• Dağılışı
10 Ocak 1958
Para birimiİspanyol pesetası
Öncüller
Ardıllar
İspanyol Fası
Ifni
Sakiyetü'l-Hamra
Vadi'z-Zeheb
Fas
Ifni
İspanyol Sahrası

İspanyol Batı Afrikası (İspanyolca: África Occidental Española, AOE), Afrika kıtasının kuzeybatsında Atlantik Okyanusu kıyısı boyunca uzanan bir grup İspanyol kolonisiydi. 1946'da Fas'taki İspanyol himayesinin güney bölgesini (Juby Burnu Şeridi), Ifni, Saguia el-Hamra ve Río de Oro kolonileriyle tek bir idarî birim halinde birleştirerek kuruldu. Ifni Savaşı'nın (1957–58) ardından İspanya,[1] Angra de Cintra Antlaşması ile Juby Burnu Şeridi'ni Fas'a bıraktı ve [2] Ifni ve Sahra için ayrı eyaletler oluşturdu.

İspanyol Batı Afrikası, 20 Temmuz 1946 tarihli bir kararname ile kuruldu. Yeni vali karargâhı olarak Ifni seçildi. Kıyıdaki diğer İspanyol mülkleriyle aynı hatlar boyunca yönetimi kolaylaştırmak için, himayenin güney bölgesindeki Fas'taki İspanyol yüksek komiserinin resen delegesiydi. 12 Temmuz 1947'de Ifni ve Sahra, ayrı bölgeler hâline getirilse de Ifni'deki valinin yetkisi altında kalmaya devam etti. Sırasıyla 10 ve 14 Ocak 1958'de Sahra ve Ifni, İspanya'nın birbirinden tamamen bağımsız düzenli denizaşırı eyaletleri haline getirildi.[3][4]

Kaynakça

  1. ^ Shannon E. Fleming, "Decolonization and the Spanish Army, 1940–76", in Wayne H. Bowen and José E. Alvarez, eds., A Military History of Modern Spain: From the Napoleonic Era to the International War on Terror (Praeger Security, 2007), p. 129. 9780275993573
  2. ^ Susan Martin-Márquez, Disorientations: Spanish Colonialism in Africa and the Performance of Identity (Yale University Press, 2008), p. 378. 978-0-300-15252-4
  3. ^ Robert Rézette, The Western Sahara and the Frontiers of Morocco (Nouvelles Éditions Latines, 1975), p. 101.
  4. ^ "Anales. Revista de Estudios Ibéricos e Iberoamericanos, n° 3". Departamento de Espanol/Facultad de Letras y Ciencias Humanas, Agadir (Marruecos). 1 Ocak 2007. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Sahra</span> Afrikanın kuzeybatısındaki Fasın hak iddia ederek üçte ikisini fiilen yönettiği bölge

Batı Sahra, Afrika kıtasının kuzeybatısında yer alan ve 1975 yılında koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra Fas tarafından hak iddia edilen ve günümüzde de üçte ikisini Fas'ın fiilen yönettiği bölgedir. Bölgenin tümü üzerinde 1976 yılında bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bu ilanı Fas tarafından kabul edilmemektedir. Bölgenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Katalanca</span> Latin dili

Katalanca, Hint-Avrupa dillerinin Latin koluna bağlı bir dildir. İspanya'nın bazı bölgelerinde ve Andorra'da resmî dildir. Katalanca konuşanların çoğu İspanya'da yaşar.

Yahudi İspanyolcası veya Ladino, Hint-Avrupa dil ailesinin Latin koluna bağlı Eski İspanyolca kökenli bir dildir. Yahudiler tarafından konuşulduğu için "Judeo- (Yahudi)" öntakısını almış olan dil, bazı filologlarca Standart İspanyolcanın tarihi bir varyantı olarak da değerlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cebelitarık Boğazı</span> İspanya ve Fas arasında yer alan, Akdenizle Atlas Okyanusunu birleştiren boğaz

Cebelitarık Boğazı, Akdeniz ile Atlas Okyanusu'nu birleştiren, Avrupa ile Afrika kıtalarını ayıran boğazdır. Antik çağda Herkül'ün Sütunları olarak da bilinirdi. 60 km uzunluğunda ve 44 km genişliğinde olup en derin yeri ise -426 m olan boğaz, Adını Tarık bin Ziyad'dan almaktadır. Boğazın siyasal egemenlik bakımından kontrolü üç ülkenin elindedir; Birleşik Krallık, İspanya ve Fas.

<span class="mw-page-title-main">Polisario</span>

Polisario ya da Polisario Cephesi, Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.

Osmanlı hâkimiyeti ve himayesi altında kalmış ülkeler ve Osmanlı'ya bağlı kalma süreleri aşağıda belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rif Savaşı</span>

Rif Savaşı, İspanya ile Fas'ın Rif ve Cibela kabileleri arasında yapılan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti</span> Afrikada kısmen tanınan bir ülke

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Guatemala İspanyolcası</span> İspanyolca Lehçesi

Guatemala İspanyolcası, Guatemala'da yerli Guatemala Kızılderilileri ile İspanyol göçmenlerin melezi (Mestizo) olan Ladinolar tarafından konuşulan İspanyolcanın Orta Amerika İspanyolcası lehçe grubuna giren bir şivesi. Bölgesel olarak voseo kullanımı görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Fas Fransız Protektorası</span>

Fas Fransız Protektorası, 1912 Fes Antlaşması ile kurulan ve 2 Mart 1956 tarihinde Fas'ın bağımsızlığını ilan etmesine kadar süren Fransa'nın bir himaye yönetimidir. Himaye bugünkü Fas topraklarının büyük çoğunluğu olan Taza Koridoru ile Draa Nehri arasındaki kısmından oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Hispanik Amerika</span> Amerikada İspanyolca konuşulan bölgeler

Hispanik Amerika ya da İspanyol Amerikası , Amerika'da İspanyolca konuşan uluslardan oluşan bölge.

<span class="mw-page-title-main">İspanya Donanması</span>

İspanya Donanması, İspanya Silahlı Kuvvetleri'nin deniz kuvvetleridir. Donanma, 13. yüzyılda kurulmuş olup dünyanın en eski aktif donanmalarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Peñón de Alhucemas</span>

Peñón de Alhucemas, Batı Akdeniz'de İspanya'ya ait bir adacıktır ve aynı adı taşıyan koyda bulunmaktadır. Fas sahiline 700 metre ve en yakın İspanyol bölgesi Melilla'ya 84 kilometre uzaklıktadır. Kıyıya sadece 50 metre ve kayadan 800 ve 900 metre uzaklıkta bulunan ıssız iki adacıkla birlikte Alhucemas Adaları'nı oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fas İspanyol Protektorası</span>

Fas İspanyol Protektorası, 1912 Fes Antlaşması ile kurulan ve 7 Nisan 1956 tarihinde Fas ile birleşmesine kadar süren İspanya'nın bir himaye yönetimidir.

<span class="mw-page-title-main">Resmî dili İspanyolca olan ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İspanyolca'yı dünyada 470 milyon ila 500 milyon kişinin konuştuğu tahmin edilmektedir. İspanyolca dünyada en çok ülkede resmî dil olarak kabul edilen dildir. Ayrıca İspanyolca en çok öğrenilen 2. dillerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Kuzey Afrikası</span>

Fransız Kuzey Afrikası, Kuzeybatı Afrika'da (Mağrip) Fransa'nın yönetiminde kalan bölgelere verilen addı. Fransız Cezayiri, Fas ve Tunus'u kapsıyordu. Kendi başlarına Fransız kolonileri ve idari birimlerin federasyonları olarak var olan Fransız Batı Afrikası ve Fransız Ekvator Afrikası'nın aksine, Fransız Kuzey Afrikası hiçbir zaman ayrı olarak yönetilen üç bölgeye atıfta bulunmak için bir kolaylık teriminden başka bir şey değildi.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol Sahrası</span>

İspanyol Sahrası, İspanya tarafından işgal edilip yönetilen ve resmî olarak 1884'ten 1958'e kadar Sahra'daki İspanyol Mülkiyeti, ardından 1958 ile 1976 arasında Sahra Eyaleti adını alan günümüzdeki Batı Sahra toprakları için kullanılan addı. Bir zamanlar Amerika'dan İspanyol Doğu Hint Adaları'na kadar uzanan İspanyol İmparatorluğu'nun en son satın almalarından biri ve kalan son mülklerinden biri olmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Juby Burnu</span>

Juby Burnu, Fas'ın güney kıyısında, Kanarya Adaları'nın doğusunda, Batı Sahra'nın çöl bölgeleriyle sınırdan çok uzak olmayan bir burundur. 1916'dan 1958'e kadar Burun bölgesi hinterland olarak adlandırılan arkasındaki yaklaşık 30.000 km² toprağı ile İspanyol Fas himaye bölgesinin güney kısmını oluşturmaktaydı. Ana şehir olan Tarfaya nedeniyle "Tarfaya Şeridi" olarak da biliniyordu.