İçeriğe atla

İsokrasi

İsokrasi (ἴσος, isos, "eşit" ve κράτος, kratos, "hakimiyet", "güç"), tüm vatandaşların eşit siyasi güce sahip olduğu bir yönetim şeklidir.

İsokrasi, yasalar karşılığında eşitliği ifade eden isonomi terimini, hükmetme konusu da dahil olacak şekilde genişletir. Bunu başarmak için isokrasi, liberal ve demokratik yönetimlerin özelliklerini birleştirir ve iyileştirir. Isocracy Network ("İsokrasi Ağı") isimli Avustralyalı örgüte göre, bir isokraside bireysel özerklik ve dolayısıyla bilinçli rıza prensipleri özümsenir, kamusal gelir kaynağı olarak da doğal kaynaklar gösterilir.[1]

Bir isokraside, demokraside görülmesi muhtemel olan çoğunluğun zorbalığı ve demagoji gibi olumsuzlukların, isokrasinin bireysel yönetimin bireysel çevreye, kamusal yönetimin kamusal çevreye sınırlandırılması özelliği nedeniyle ortaya çıkmasının engelleneceği öne sürülür. Anayasal önlemleriyle ve çoğunluğun görüşüne boyun eğmemesiyle bir isokrasi, ırk, cinsiyet, vb. temelinde ayrımcılık yapmayacaktır, ayrıca laik ve cumhuriyetçi olacaktır. Bu özellikleriyle isokrasinin liberal, sosyalist ve anarşist düşüncelerin en iyi yönlerini temsil ettiği, isokrasi savunucuları tarafından öne sürülmektedir.

Terimin kayıtlı ilk kullanımı Papaz Sydney Smith tarafından 1845 yılında olmuştur. Smith, terime karşı çıkmış, gençlerle yaşlıların eşit siyasi güce sahip olmamalarını ileri sürmüştür. İsokratların — o dönemde uç bir görüş olan — kadınların seçme seçilme hakkını savunması gerekliliğini öne sürmüştür.[2] Bir siyasi örgüt tarafından ilk kullanımı da, Bağımsız İşçi Partisi ve Grant Allen tarafından olmuştur. Sloganlarında, halkın gücüne ve yönetimine, halkın halk tarafından ve halk için yönetilmesini gerekliliğine inandıklarını isokrasi terimi ile belirtmişlerdir.[3]

Avustralya'nın İsokrasi Ağı örgütü, ülkedeki Sol Liberteryenist Birliği'nin (Alliance of the Libertarian Left) bir üyesidir, liberteryenizm ve kooperatif sosyalizmi destekler.[4] Kanada İsokratik Partisi isimli bir parti kurulması öne sürülmüş olsa da bu gerçekleşmedi.

Kıbrıs Rumu Chris Neophytou, daha muhafazakâr davranarak isokratia kavramını öne sürer ve bu kavramın bir parçası olarak liberal demokrasinin kitlesel elektronik oylama ile genişletilmesini önerir.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "The Isocracy Network". The Isocracy Network. 20 Kasım 2009. 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2009. 
  2. ^ Rev. Sydney Smith, Letters from America (1844) in The Prospective Review 1845
  3. ^ Grant Allen, The Isocratic Party (Chapter One) in The New Party Described By Some Of Its Members by Andrew Reid, Independent Labour Party of Great Britain. 1894.
  4. ^ "Alliance of the Libertarian Left". Alliance of the Libertarian Left. 26 Temmuz 2011. 7 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2011. 
  5. ^ "Isokratia". Chris Neo Direct Publishing. 2006. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Liberalizm, bireysel özgürlük üzerine kurulan bir siyasi felsefe veya dünya görüşüdür. Bireysel özgürlük ve bireysel haklar düşüncesiyle yola çıkan liberalizm, daha sonraki yıllarda farklı türlere bölündü ve bireylerin eşitlik ilkesinin de önemini vurgulamaya başladı. Klasik liberalizm bireysel özgürlüklerin rolünü vurgularken, sosyal liberalizm özgürlüğe vurgu yaptığı kadar; bireylerin eşitlik hakkı ilkesinin önemine vurgu yapar ve özgürlük ile eşitlik arasında denge kurmayı amaçlar. Liberal görüşü savunanlar geniş bir görüş dizisi benimsemekle birlikte genellikle ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, sivil haklar ve sivil özgürlükler, seküler devlet, liberal demokrasi, ekonomik ve siyasi özgürlük, hukukun üstünlüğü, özel mülkiyet ve piyasa ekonomisi gibi fikirleri destekler.

<span class="mw-page-title-main">Demokrasi</span> tüm bireylerin eşit haklara sahip olduğu yönetim biçimi

Demokrasi veya el erki, halkın yasaları müzakere etme ve yasal düzenlemelere karar verme yetkisine veya bunu yapmak için yönetim görevlilerini seçme yetkisine sahip olduğu bir yönetim biçimidir. Kimin "halk" kabul edildiği ve yetkinin insanlar arasında nasıl paylaşıldığı veya hangi yetkilerin verildiği konuları zaman içinde ve farklı ülkelerde farklı oranlarda değişiklik göstermiştir. Demokrasinin özellikleri arasında genellikle toplanma özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, mülkiyet hakları, din özgürlüğü, ifade özgürlüğü, vatandaşlık, yönetilenlerin rızası, genel oy hakkı, özgürlük hakkından ve yaşam hakkından haksız yere mahrum bırakılmamak ve azınlık hakları yer alır. Türkçeye kelimesinden geçmiştir.

Fianna Fáil, İrlanda'daki siyasi partilerinden biridir.

Ademimerkeziyetçilik veya adem-i merkeziyetçilik ya da ademi merkeziyetçilik, devlet merkezinin gücünü azaltarak yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılmasını savunan siyasi görüş. Özellikle planlama ve karar alma ile ilgili faaliyetlerin bir merkezden dağıtıldığı veya devredildiği süreçtir. Yetki, grup veya içindeki daha küçük gruplara verilir. Ademimerkeziyet kelimesi, Arapça "merkezin yokluğu" anlamına gelir. Liberal ideolojinin savunduğu görüşlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi parti</span> politik hayatın en önemli ögesi olan ve belli bir siyasi görüşü temsil eden siyasal örgüt

Siyasi parti, belirli bir ülkenin seçimlerinde yarışacak adayları koordine eden bir örgütlenmedir. Bir parti üyelerinin genellikle politika konusunda benzer fikirlere sahip olması yaygındır ve partiler belirli ideolojik veya politika hedeflerini destekleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Liberal demokrasi</span> Siyasi ideoloji ve hükûmet biçimi

Liberal demokrasi veya Batı demokrasisi, temsilci demokratik bir hükûmet biçimi altında işleyen liberal siyasi bir ideolojinin birleşimidir. Birden fazla ayrı siyasi partinin katıldığı seçimler, hükûmetin farklı kollarına güçler ayrılığı, günlük yaşamda açık bir toplumun bir parçası olarak hukukun üstünlüğü, özel mülkiyetle piyasa ekonomisi, insan haklarının, medeni hakların, medeni özgürlüklerin ve siyasi özgürlüklerin eşit şekilde korunması gibi özelliklere sahiptir. Uygulamada sistemini tanımlamak için liberal demokrasiler genellikle hükûmetin yetkilerini belirleyen ve toplumsal sözleşmeyi güvence altına alan bir anayasaya başvururlar, bu anayasa ya kodifiye edilmiş ya da kodifiye edilmemiş olabilir. 20. yüzyılın ikinci yarısında genişleme döneminden sonra liberal demokrasi, dünyadaki yaygın bir siyasi sistem haline geldi.

Sağcılık, toplumsal hiyerarşiyi veya toplumsal eşitsizliği kabul eden veya destekleyen siyasal duruş veya etkinliktir. Toplumsal eşitsizlik, sağcılar tarafından; ya milletsel/ırksal farklılıklardan, ya dini ve inançsal farklılıklardan, ya kültürel ve sosyal farklılıklardan ya da piyasa ekonomisindeki rekabetten kaynaklandığı için kaçınılmaz, doğal, normal veya cazip bulunur. Sağ ve sol isimli siyasal kavramlar, Fransız Devrimi (1789-1799) zamanında, ayrı görüşteki siyasetçilerin Fransız parlamentosunun sağında veya solunda oturmalarından esinlenilerek oluşturulmuştur; parlamento başkanının sağındaki koltuklarda oturanlar, çoğunlukla monarşist Ancien Régime destekçilerinden oluşmuştur.

Liberteryenizm, özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan bir siyaset felsefesidir. Liberteryen felsefeye göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir. Liberteryenizmin bazı türleri ise negatif özgürlüğe daha çok odaklanır. Liberteryenler otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; seçim özgürlüğü, gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular, bu doğrultuda da devletin minimize edilmesini savunur. Popüler anlamda, otoriterlik ile zıt anlamda kullanılır. Liberteryenler otorite ve devlet iktidarı konusunda aynı şüpheciliği paylaşıyorlar, ancak bazıları mevcut ekonomik ve politik sistemlere muhalefetlerinin kapsamı konusunda farklılaşıyor. Çeşitli liberteryen düşünce okulları, devletin ve özel iktidarın meşru işlevlerine ilişkin bir dizi görüş sunar ve genellikle zorlayıcı sosyal kurumların sınırlandırılmasını veya tasfiye edilmesini ister.

<span class="mw-page-title-main">Aşırı sol</span> politik konum

Aşırı sol, radikal sol veya ekstrem sol siyasi yelpazenin solunda standart siyasi solun ötesinde olan politikalardır. Terimin tek ve tutarlı bir tanımı yoktur; bazı bilim insanları bunu sosyal demokrasinin daha solunu temsil ettiği şeklinde değerlendirirken diğerleri bunu komünist partilerin soluyla sınırlı tutar. Bazı durumlarda aşırı sol, bazı otoriterlik biçimleri, anarşizm, komünizm ve Marksizm ile ilişkilendirilmiş veya devrimci sosyalizm, buna ek olarak ilgili komünist ideolojileri veya anti-kapitalizm ve küreselleşme karşıtlığını savunan gruplar olarak karakterize edilmiştir. Aşırı sol terörizm, ideallerini demokratik süreçleri kullanmak yerine siyasi şiddet yoluyla gerçekleştirmeye çalışan aşırıcı, militan veya isyankar gruplardan oluşur.

Ekonomik liberalizm, piyasa ekonomisinin bireyci hatlara dayanmasını ve üretim araçlarının özel mülkiyette olmasını destekler. Ekonomik liberaller, serbest ticareti ve açık rekabeti engellediği için piyasaya yapılan hükümet müdahalesine ve korumacılığa karşı çıkma eğilimindedir, ancak mülkiyet haklarını korumak ve piyasa başarısızlıklarını çözmek için yapılan hükûmet müdahalesini destekler. Ekonomik liberalizm, Büyük Buhran ve Keynesyenizm'in yükselişine kadar genel olarak klasik liberalizmin ekonomik modelini ifade etmek için kullanılmıştır.

Meritokrasi, yönetim gücünün, yetenek ve kişilerin bireysel üstünlüğüne yani liyakata dayandığı yönetim biçimidir. Bu yönetim şeklinde idare gücü, üstün özellikleri olduğu düşünülen kişiler arasında paylaştırılmaktadır, kayırma yoktur. Özellikle kamu yönetiminde daha bilgili ve yetenekli kişilerin seçilmesi ve yine hizmet içindeki ilerleme ve yükselmelerinin bilgi, başarı ve yetenek kıstaslarına göre yapılmasını amaçlar. Osmanlı Devleti'ndeki devşirme sistemi buna benzer bir örnek olarak gösterilebilir.

Millî liberalizm, liberal politikaları ve meseleleri milliyetçilik unsurlarıyla birleştiren liberalizmin bir çeşididir. Ulusal veya milliyetçi liberalizm olarak da isimlendirilir.

Liberal muhafazakârlık, özel mülkiyet, serbest ekonomi girişimciliği ile halkın geleneksel, kültürel ve ahlaki değerlerini yönetime dahil eden; anayasal ve temsili hükûmeti savunan muhafazakâr bir siyasi ideolojidir.

Merkezcilik, toplumsal eşitliğin yanı sıra belirli bir sosyal hiyerarşinin kabul edilmesini veya desteklenmesini içeren siyasi bir bakış açısı veya duruştur. Bununla birlikte, merkezcilik, önemli ölçüde sağ veya sol yanlısı politika değişikliklerine karşı çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Pro-Avrupacılık</span> ideoloji

Pro-Avrupacılık veya Avrupa Birliği yanlılığı, Avrupa bütünleşmesini ve Avrupa Birliği'ne (AB) üyeliği destekleyen siyasi bir pozisyondur. Pro-Avrupacılar özellikle Avrupa Birliği'nin ve politikalarının güncel ve gelecek dönemleri bağlamında ileri entegrasyonu savunurlar.

Kuzey İrlanda İttifak Partisi, Kuzey İrlanda'da siyasi bir partidir.

İlliberal demokrasi veya kısmî demokrasi ya da “düşük yoğunluklu” demokrasi olarak da adlandırılır, rejim terimi olarak kullanılır. “boş demokrasi” ya da “hibrit rejim” anlamına gelir. İlliberal demokrasi terimini ilk kez siyaset bilimci yazar Fareed Zakaria 1997’de yazdığı “İlliberal Demokrasinin Yükselişi” makalesinde kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Katılımcı demokrasi</span>

Katılımcı demokrasi, siyasi sistemlerin işleyişindeki bileşenlerin geniş katılımını vurgulayan bir siyasi teoridir. Bu teoriye göre demokrasinin etimolojik kökleri, halkın iktidarda söz sahibi olduğunu ve dolayısıyla demokrasinin katılımcı olması gerektiğini vurgular. Bununla birlikte, katılımcı demokrasi, geleneksel temsili demokrasiye göre daha kapsamlı sivil katılım biçimlerini ve daha fazla siyasi temsili savunma eğilimindedir. Katılımcı demokrasinin yaygın olduğu toplumlar herhangi bir olay karşısında kolayca örgütlenebilir bunun yanında otoriter rejimlerin kuvvetli olduğu toplumlarda halk kolayca birleşemez.

Liberal Birlik Partisi 1886'da Liberal Parti'den ayrılan bir grup tarafından kurulan bir Britanyalı siyasi partidir. Lord Hartington ve Joseph Chamberlain tarafından yönetilen parti, İrlanda Özyönetim Hareketi'ne karşı Muhafazakâr Parti ile siyasi bir ittifak kurdu. İki parti 1895-1905 yılları arasında on yıllık koalisyon Birlik Hükûmeti'ini kurdular, ancak Mayıs 1912'de Liberal Birlik ve Muhafazakar partiler arasında tam bir birleşme kabul edilene kadar ayrı siyasi fonları ve kendi parti örgütlerini muhafaza ettiler.