İsmail Hakkı Karadayı
| İsmail Hakkı Karadayı TOP.1951-67 | |
|---|---|
 | |
| 22. TSK Genelkurmay Başkanı | |
| Görev süresi 30 Ağustos 1994 - 30 Ağustos 1998 | |
| Yerine geldiği | Doğan Güreş |
| Yerine gelen | Hüseyin Kıvrıkoğlu |
| Türk Kara Kuvvetleri Komutanı | |
| Görev süresi 30 Ağustos 1993 - 30 Ağustos 1994 | |
| Yerine geldiği | Muhittin Fisunoğlu |
| Yerine gelen | Hikmet Bayar |
| 1. Ordu Komutanı | |
| Görev süresi 1 Ocak 1991 - 17 Ağustos 1993 | |
| Yerine geldiği | Muhittin Fisunoğlu |
| Yerine gelen | Hikmet Bayar |
| Türk Kara Kuvvetleri Kurmay Başkanı | |
| Görev süresi 24 Ağustos 1987 - 1 Ocak 1991 | |
| Yerine geldiği | Nazif Oka |
| Yerine gelen | Muzaffer Sever |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İsmail Hakkı 25 Nisan 1932 Karadayı, Çankırı, Türkiye |
| Ölüm | 26 Mayıs 2020 (88 yaşında) Kadıköy Florance Nightingale Hastanesi, Kadıköy, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm nedeni | Çoklu organ yetmezliği ve septisemi |
| Defin yeri | Çengelköy Mezarlığı, İstanbul |
| Evlilik(ler) | Seren Karadayı |
| Çocuk(lar) | 2 |
| Bitirdiği okul |
|
| Mesleği | Asker |
| Ödülleri |         |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Türkiye |
| Branşı |  Türk Kara Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1951-1998 |
| Rütbesi |  Orgeneral |
| Birimi |
|
| Komutası |
|
İsmail Hakkı Karadayı (25 Nisan 1932, Çankırı – 26 Mayıs 2020, İstanbul), Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 22. Genelkurmay Başkanı.[1]
Yaşamı
25 Nisan 1932 tarihinde Çankırı'nın Karadayı köyünde doğdu.
1946'da Afyon Lisesine kaydoldu ancak birinci sınıfı bitirdikten sonra okuldan ayrıldı.[2] 1949 yılında Kastamonu Lisesinden,[3] 1951 yılında Kara Harp Okulundan, 1953 yılında Uçaksavar Okulundan mezun oldu.[4] Çeşitli topçu birliklerinde görev yaptıktan sonra 1963 yılında Kara Harp Akademisini, 1967 yılında Silahlı Kuvvetler Akademisini, 1975 yılında Millî Güvenlik Akademisini bitirdi.
Kurmay subay olarak değişik komutanlıklarda şube müdürlüğü, Kara Harp Okulunda öğretmenlik,[4] Orta Doğu ülkelerinde askerî ataşelik, alay komutanlığı ve Genelkurmay harekât Başkanlığı Plan Prensipler şube müdürlüğü görevlerinde bulundu ve 1977 yılında tuğgeneral rütbesine terfi etti. Bu rütbede sırasıyla Kara Kuvvetleri Tayin Dairesi Başkanlığı ve Motorlu Piyade Tugay Komutanlığı görevlerini yaptı ve 1981 yılında tümgeneral rütbesine terfi etti. Tümgeneral olarak Kıbrıs'ta iki yıl tümen komutanlığı yaptı ve bilahare Kara Kuvvetleri Personel Başkanlığına atandı.
1985 yılında korgeneral rütbesine terfi etti ve bu rütbede iki yıl kolordu komutanı olarak görev yaptı. 1989 yılına kadar korgeneral olarak iki yıl, 30 Ağustos 1989 tarihinde orgeneral rütbesine terfi etmesinden sonra 1 Ocak 1991 tarihine kadar Kara Kuvvetleri kurmay başkanlığı görevini yürüttü. 1991 yılında 1. Ordu komutanlığına atandı.[4] 30 Ağustos 1993 tarihinden itibaren bir yıl süreyle Kara Kuvvetleri komutanlığı yaptı.
Genelkurmay başkanlığı (1994-1998)
30 Ağustos 1994 tarihinden geçerli olmak üzere genelkurmay başkanlığı görevine atandı. Mart, 1995'te genelkurmay başkanlığı görevi sırasında Türk Ordusu, ABD yönetiminin tüm ikazlarına rağmen Kuzey Irak'a 35 bin Türk askeri ile Şafak Harekâtı gerçekleştirmiş, PKK'ya ait hedefler imha edilmiştir.[5] 1996 yılında ise Çekiç Harekâtı icra edilmiştir. 28 Şubat sürecinde genelkurmay başkanlığı yapmaktaydı,[6] 30 Ağustos 1998 itibarıyla yaş haddinden emekli oldu.
Çankırı Vakfı ve Haliç Üniversitesi mütevelli heyeti üyesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Akademik Konsey üyesi, Hrant Dink suikastı ile arasında bir ilişki olduğu iddia edilmiş Encümen-i Daniş üyesi ve Dostlar Meclisi üyesiydi.[7]
28 Şubat süreci
Medyaya yansıyan ses kasetlerinde ise İsmail Hakkı Karadayı'nın 2007 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçiminde ANAP Genel Başkanı Erkan Mumcu'yu etkileyerek demokratik süreci engellediği iddia edildi.[] Karadayı, bu ses kasetlerinin montaj olduğunu ifade etti ve iddiaları reddetti.[] 28 Şubat soruşturması kapsamında 3 Ocak 2013 tarihinde Fenerbahçe Orduevinde gözaltına alındı.[] Tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.[] 13 Nisan 2018 kararını açıklayan mahkeme heyeti, "Türkiye Cumhuriyeti icra vekilleri heyetini cebren ıskat veya vazife görmekten men" suçlamasıyla kendisi dahil 21 sanığa ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdi.[8] Sanıkların duruşmalardaki tutum ve davranışları gözetilerek, cezada indirim yapıldı ve ceza müebbet hapis cezasına çevrildi. Sanıkların, yaşı ve sağlık sorunları gerekçesiyle adli kontrol tedbiri uygulanmasına karar verildi. Dava süreci devam ederken ölmesi sebebiyle hakkındaki dosya düşürüldü.[9]
Ölümü ve cenaze töreni
Uzun süre kanser tedavisi gördü ve bir dizi ameliyat geçirdi. 24 Mayıs 2020’de yüksek ateş ve enfeksiyon şikayetiyle İstanbul’daki Sultan 2. Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne kaldırıldı.[10] 26 Mayıs 2020’de çoklu organ yetmezliği nedeniyle Kadıköy Florance Nightingale Hastanesi'nde öldü.[11]
Cenazesi bir gün sonra askerî törenle Çengelköy Mezarlığı’na defnedildi.[12]
Özel yaşamı
Seren Karadayı ile evli 2 çocuk babasıydı. Fransızca bilmekteydi.
Ödülleri
- Türkiye Cumhuriyeti Devlet Şeref Madalyası
- TSK Üstün Hizmet Madalyası
- TSK Şeref Madalyası
- Güney Kore TONG ILJANG Madalyası
- Pakistan Nişan-ı İmtiyaz Madalyası
- ABD Legion of Merit Nişanı (2 kez)
- 1. Derecede İstihkak Nişanı
- Commandeur Dans L'Ordre de la Legion D'Honneur
- Uluslararası Melvin Jones Dostluk Ödülü
- Uluslararası Paul Harris Madalyası
- İlter Erkan Dostluk ve Barış Ödülü
- Trakya Üniversitesi tarafından Kamu Yönetimi dalında "Fahri Doktora" unvanı
Kaynakça
- ^ "İsmail Hakkı KARADAYI / Orgeneral - Top.1951 - 67". Genelkurmay Başkanlığı. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2021.
- ^ a b c Tuncay Opçin (13 Ocak 2013). "İsmail Hakkı Karadayı'nın namaz sırrı". Haber7.com. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2016.
- ^ "ABD'nin kara listesindeki Org. Karadayı hayatını kaybetti. Son dileği yerine gelmedi". Veryansintv. 26 Mayıs 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Zaman Gazetesinin 28 Şubat sürecindeki MGK toplantısı ile ilgili arşiv kaydı". 11 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2008.
- ^ "İsmail Hakkı Karadayı arşiv haberleri". Milliyet. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
- ^ "28 Şubat davasında 21 sanığa müebbet". www.gazeteduvar.com.tr. Gazete Duvar. 14 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2018.
- ^ "Yargıtay, 28 Şubat davasında cezaları onadı, Çevik Bir ile Çetin Doğan cezaevine girecek". Sözcü. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ Özçelik, Can (26 Mayıs 2020). "Eski Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı hayatını kaybetti". Sözcü. 6 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
- ^ "22. Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı vefat etti". Anadolu Ajansı. 26 Mayıs 2020. 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İsmail Hakkı Karadayı toprağa verildi". Sözcü. 27 Mayıs 2020. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2020.
Vikisöz'de İsmail Hakkı Karadayı ile ilgili sözler mevcuttur.
