İçeriğe atla

İsmail Galip Arcan

İsmail Galip Arcan
Doğum3 Kasım 1894(1894-11-03)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm8 Ağustos 1974 (79 yaşında)
İstanbul, Türkiye
MilliyetTürk
MeslekOyuncu, oyun yazarı

İsmail Galip Arcan (3 Kasım 1894, İstanbul - 8 Ağustos 1974, İstanbul),[1] Türk oyun yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu.

Aktör, oyun yazarı, makyaj ustası olarak Türk tiyatrosuna katkılar vermiş bir sanatçıdır.

Yaşamı

1894 yılında İstanbul'da doğdu. Babası Divan-ı Muhasebat mümeyyizi Ahmet İzzet Bey, annesi Nafia Hanım'dır.[2] Ravza-i Terakki Okulunda öğrenim gördü. gördü. Sahneye ilk defa 15 yaşında iken Ahmet Fehim Efendi'nin tiyatrosunda Ahmet Vefik Paşa'nın Moliere'den adapte ettiği Tabib-i Aşk oyununda çıktı. Ardından Namık Kemal'in Âkif Bey adlı oyununda rol aldı. Eğitim hayatına Beşiktaş Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi'nde ve ardından Kuleli Askeri İdadisi'nde devam etti; ancak tiyatroya olan ilgisi nedeniyle lise eğitimini yarıda bıraktı.

1910 yılında, Burhanettin Tepsi'nin kurduğu Burhanettin Tiyatrosu'na katılarak turneye çıktı. 1914 yılında Darülbedayi'ye katılan Arcan, kurumun o zamanki yönetimine seçildi. 1920 yılında Fransa'ya giderek, Fransa Eğitim Bakanlığı'nın desteğiyle tiyatro konusunda araştırmalar yapmaya başladı, Comédie-Française ve Théatre L’Odéon’da (Paris) çalıştı.

Türkiye'ye döndükten sonra Raşit Rıza Efendi Topluluğu'nda oyunculuk yaptı. Sanatçı bir yandan da oyun yazarlığı denemelerinde bulunmaktaydı. 1920 yılında Henry Bernstein'in Bora adlı eserini adapte ederek edebiyat alanında eser vermeye başladı; bu oyun 1921 yılında işgal altındaki İstanbul'da Tıbbiye öğrencileri tarafından sahnelendi.[3]

1923 yılında ikinci Fransa gezisine çıktı. İsmail Galip Arcan, Türkiye'ye dönmesinin ardından, Muhsin Ertuğrul'un Ferah Tiyatrosu'na girdi. Topluluğun dağılmasından sonra Almanya'ya giderek, Berlin'de Alman Tiyatrosu üzerine araştırma ve inceleme çalışmaları yaptı. Türkiye'ye gelince Şehir Tiyatrosu'nda yönetmenlik yapmaya başladı ve 1974 yılında ölümüne kadar bu kurumda çalışmayı sürdürdü.

1932-1942 yılları arasında Devlet Konservatuvarı'nda diksiyon öğretmeni olarak görev yapan sanatçı, 1941 yılında Tiyatroda Makyaj, 1947'de ise Tiyatroda Diksiyon adlı iki de kitap yayımladı.

Sinema ve radyo sanatçısı olarak da çalıştı. İlk defa 1916 yılında çekilen Himmet Ağa'nın İzdivacı filminde rol alan İ. Galip,[4] 1956 yılına kadar yirmi beş kadar sinema filminde aktör olarak rol aldı.[2] Sinemada Bican Efendi seri filmlerindeki tiplemesiyle radyoda ise Habibe Molla tiplemesiyle ün kazandı.

1926 yılında yayımladığı Süt Kardeşler adlı vodvil (1976 yılında Ertem Eğilmez tarafından Hüseyin Rahmi'nin Gulyabani romanı ile harmanlanarak sinemaya uyarlamıştır), Kimsesizler (1941), Yalancılar (1941) ve Hava Parası (1949) adlı oyunları ve Bir Rüya (1953) adlı çocuk oyununu yazmıştır.

ilk şiir kitabı Benim Romanım: Şiir Miir'i 1962 yılında yayımladı. 1932-1962 yılları arasında kaleme aldığı şiirlerinden otuz sekizinin yer aldığı bu kitaptaki şiirlerinin tamamı serbest ölçüdedir ve Garip akımı etkisi görülür.[2]

8 Ağustos 1974 tarihinde İstanbul'da öldü.[4]

Tiyatro oyunları

Filmografisi

  • 1917: Bican Efendi Vekilharç
  • 1918: Himmet Ağa'nın İzdivacı
  • 1921: Bican Efendi Mektep Hocası
  • 1921: Bican Efendi'nin Rüyası
  • 1922: Boğaziçi Esrarı
  • 1928: Ankara Postası
  • 1929: Kaçakçılar
  • 1931: İstanbul Sokaklarında
  • 1932: Bir Millet Uyanıyor
  • 1933: Cici Berber
  • 1933: Karım Beni Aldatırsa
  • 1935: Aysel Bataklı Damın Kızı
  • 1938: Aynaroz Kadısı
  • 1939: Bir Kavuk Devrildi
  • 1942: Kıskanç
  • 1944: Hürriyet Apartmanı
  • 1946: Senede Bir Gün
  • 1947: Bir Dağ Masalı
  • 1947: Yuvamı Yıkamazsın
  • 1949: Ölünceye Kadar Seninim
  • 1954: Çılgınlar Cehennemi
  • 1955: İlk ve Son
  • 1956: Büyük Sır

Kaynakça

  1. ^ "İsmail Galip ARCAN". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2015. 
  2. ^ a b c Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler. "İ. Galip Arcan". teis.yesevi.edu.tr. 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  3. ^ Başekim, Cihat Çınar; Engin Çoruh. "İstanbul'un İşgali Yıllarında Tıbbiyede Tiyatro". Lokman Hekim Dergisi, Yıl 2016, Cilt 6, Sayı 3,. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b "İsmail Galip Arcan". Tsa.org.tr (Türk Sinema Araştırmaları) sitesi. 20 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhsin Ertuğrul</span> Türk oyuncu, yönetmen ve yapımcı (1892–1979)

Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı, yönetmen, oyuncu ve yapımcı.

İbrahim Necdet Ayral, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, tiyatro yönetmeni, seslendirme sanatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güllü Agop</span> Osmanlı tiyatrocu (1830-1898)

Agop Vartovyan, Osmanlı dönemi tiyatro oyuncusu ve yönetmeni ve Türk tiyatrosunun kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Vasfi Rıza Zobu</span> Türk oyuncu (1902-1992)

Vasfi Rıza Zobu, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Dümbüllü</span> Türk oyuncu

İsmail Hakkı Dümbüllü Geleneksel Türk Tiyatrosunun son temsilcisi, orta oyunu ve tulûat sanatçısıdır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde (1914) Dârülbedâyi adıyla kurulmuş olan tiyatro 1934 yılında İBB Şehir Tiyatroları adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi bütçesine bağlanan bir tiyatro kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Behzat Butak</span> Türk oyuncu

Behzat Hâki Butak, Türk tiyatro oyuncusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Çoruh</span> Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu

Şevket Çoruh, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Karaca</span> Türk oyuncu

Mehmet Muammer Karaca, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Fuat Uzkınay</span> Türk film yapımcısı

Fuat Uzkınay tam adı ile Ali Fuat Uzkınay, Türk yönetmen ve yapımcı. Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışını filme alarak Türk sinema tarihinde film çeken ilk kişi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Neyyire Neyir</span>

Neyyire Neyir gerçek adı ile Münire Eyüp Ertuğrul, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu. Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisidir. Türk tiyatrosu ve tiyatrosunun öncülerinden Muhsin Ertuğrul'un eşidir.

Halide Pişkin, Türk oyuncudur. Cumhuriyet döneminin ilk Türk kadın tiyatro sanatçılarından biriydi.

Musahipzade Celal, Türk oyun yazarı.

Himmet Ağanın İzdivacı, 1914 yılında çekilmeye başlanan ve 1918 yılında gösterime giren Türk filmi. Filmin oyuncuları, çekimler sırasında savaştan dolayı askere alındığından çekimler yarım kalmış ve o süre içinde Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı çekilmiştir.

<i>Bican Efendi Vekilharç</i>

Bican Efendi Vekilharç, 1921 yapımı Türk filmi. Film bir köşkte vekilharç olarak görev yapan Bican Efendi'nin öyküsünü anlatmaktadır. Film Türk sinemasındaki ilk komedi filmidir. Filmin beğeni alması üzerine, 1921 yılında devam filmleri olan Bican Efendi Mektep Hocası ve Bican Efendinin Rüyası isimli Türk komedi filmleri çekilmiştir.

Bican Efendi Mektep Hocası, 1921 Türkiye yapımı siyah beyaz, sessiz kısa öykülü film. Filmi, Şadi Fikret Karagözoğlu yönetmiştir. Şadi Karagözoğlu, Galip Arcan ve Behzat Butak gibi oyuncular oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Şadi Karagözoğlu</span> Türk oyuncu, senarist ve yönetmen

Hüseyin Şadi Karagözoğlu , Türk oyuncu, senarist ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Burhanettin Tepsi</span> Türk oyuncu

Burhanettin Tepsi,, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Kel Hasan Efendi</span>

Kel Hasan Efendi, Türk oyuncu.

<i>Bir Kavuk Devrildi</i> (film)

Bir Kavuk Devrildi, Musahipzade Celal'in tiyatro oyunu olarak yazmış olduğu aynı adlı eserin Muhsin Ertuğrul'un yönetmeliğinde çekilmiş 1939 yapımı Türk filmidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.