İçeriğe atla

İsmail Bulatov

İsmail Bulatov (Kırım Tatarcası: İsmail Bulat oğlu Bulatov, Rusça: Исмаил Булатович Булатов; 28 Şubat 1902 - 25 Eylül 1975), II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da görev yapan Kırım Tatar generaliydi.[1][2][3] Çatışmanın başlangıcında yarbay olan rütbesi yükseltilerek tümgeneralliğe terfi ettirildi ve Berlin üzerinden birlikleri yönettiği 21. Ordu'nun komutan yardımcısı oldu. Savaştan sonra sağlığı nedeniyle ordudan istifa etmek zorunda kalmış ve uzun süre askerlik yapmasına rağmen Kırım'a bir daha dönememiş, hayatının geri kalanını Odessa'da geçirmiştir. Kardeşi Zekeri Bulatov da askerlik hizmeti sayesinde 1944'te sınır dışı edilmekten kurtuldu, ancak savaştan sonra Kırım'da ikamet edemedi ve Kattakurgan'da yaşadı.[4]

İlk Yılları

Bulatov, 28 Şubat 1902'de Yevpatoria'da yoksul bir Kırım Tatar ailesinde doğdu. Babasının erken ölümü nedeniyle, daha okuldayken ailenin geçimini sağlayan kişi oldu. İlk eğitimini tamamladıktan sonra rabfak'a katıldı ve askere gitmeden önce Simferopol'e taşındı. Orduya girdikten sonra Kazan'da iki yıllık bir askeri-politik akademiye girdi. Daha sonra mezun oldu ve 23. Tüfek Tümeni'nde alay komiseri ve parti bürosunun yürütme başkanlığına terfi edene kadar bölük komutanı olarak atandı. 1933'ten 1937'ye kadar Leningrad Askeri-Siyasi Akademisi'nde okudu, ardından 39. Tüfek Tümeni komiseri olmadan önce akademide öğretim üyesi olarak kaldı. Daha sonra 120. Tüfek Tümeni'ne atandı.[5]

II. Dünya Savaşı

Sovyetler Birliği'nin barbarossa operasyonuna karşı savunmasının ilk aşamasında, Bulatov 120. Tüfek Tümeni'nin geri kalanıyla birlikte Orel'de konuşlandırıldı. Temmuz-Ağustos ayları arasında Yelnya Taarruzu'nun bir parçası olarak karşı saldırı başlattılar, ancak düşman ilerlemesini durdurduktan sonra bölük Eylül ayında yedek rezervine transfer edildi. Kısa süre sonra, aynı birlik Kızıl Ordu liderliği tarafından Yelnya savaşında gösterdiği cesaret nedeniyle ödüllendirilecek olan 6. Muhafız Tüfek Tümeni olarak yeniden ortaya çıktı. Savaş sırasında, Bulatov her zaman Kızıl Bayrak Nişanı aldığı ve albaylığa terfi ettiği ön cephede kaldı. O yılın ilerleyen günlerinde, Alman birliklerinin Moskova'ya ulaşmasını önlemek için Oryol-Tula bölgesinde savaşa katıldı. Aralık ayında Yefremov'u düşman kontrolünden geri alan savaşta yer aldı. Kafasına isabet eden mermi parçaları ile yaralandı, ancak general Konstantin Petrov savaşta aldığı yaralarla öldükten sonra tümenin komutasını alarak savaşta kaldı.[5]

1942'de Bulatov ve general Vyacheslav Tsvetaev, Stalingrad, Don ve Güneybatı Cephelerinde savaşmaya devam eden 20'den fazla tümeni eğiten 10. Yedek Ordu'ya atandı. O yılın Aralık ayında birliğin adı 5. Şok Ordusu olarak değiştirildi ve Stalingrad Cephesine gönderildi. O ayın ilerleyen günlerinde 5. Şok Ordusu Güneybatı Cephesi'ne dahil edildi, ancak iki haftadan kısa bir süre sonra 3 Ocak 1943'te Güney Cephesi'ne yerleştirildi. Orada, birlik Rostov-on-Don, Donbass, Melitopol, Nikolaev ve Odessa savaşlarında savaştı. Aynı yılın Mart ayında Bulatov, tümgeneral rütbesine terfi etti. Haziran 1944'te Baltık Cephesi'nde konuşlanmış 10. Muhafız Ordusu'nun komutan yardımcılığına atandı. Bir önceki ay, ulusu Kırım'dan toplu olarak Orta Asya'ya sürgün edilmiş, "halk düşmanı" ilan edilmiş, birçok medeni haktan yoksun bırakılmıştı. Bulatov Kızıl Ordu'da subay olduğu için Mayıs 1944'te sınır dışı edilmekten kurtuldu, ancak savaş sonrasında da ikinci sınıf bir vatandaş gibi muamele gördü. Ocak 1945'te 2. Beyaz Rusya Cephesi'ndeki 21. Ordu'nun komutan yardımcısı oldu ve Koenigsberg ve Berlin muharebelerine katıldı.[6]

Savaş sonrası

Savaşın sona ermesinden sonra Bulatov, sağlık nedenleriyle Ocak 1946'da emekli olmak zorunda kalana kadar orduda kaldı. Tüm savaş boyunca Kızıl Ordu'nun sadık bir üyesi olmasına rağmen, Kırım Tatar etnik kökeni memleketine geri dönemeyeceği anlamına geliyordu. Hayatının geri kalanında bölge konseyinin bir üyesi olduğu Odessa'da yaşadı. 25 Eylül 1975'te öldükten sonra Tairovsky mezarlığına defnedildi.[7]

Ödüller

  • Üç Kızıl Bayrak Nişsanı
  • Kutuzov Nişanı 2. sınıf
  • Bogdan Khmelnitsky Nişanı 2. sınıf
  • Çeşitli kampanya ve jübile madalyaları

Kaynakça

  1. ^ Kemal Özcan (2002). Vatana dönüş: Kırım Türklerinin sürgünü ve Milli Mücadele Hareketi, 1944-1991. Tarih ve Tabiat Vakfı. ISBN 978-975-6596-11-1. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021. 
  2. ^ Martha Brill Olcott; Lubomyr Hajda; Anthony Olcott (26 Temmuz 2019). The Soviet Multinational State. Taylor & Francis. ss. 599-. ISBN 978-1-315-49443-2. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021. 
  3. ^ Kemal Özcan (2007). Sovyet Belgelerinde Kırım Dramı. Kırım Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği. ISBN 978-975-01184-0-1. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2021. 
  4. ^ Veliev, Ablyaziz (2007). Къараманлар ольмейлер: Къырымтатарлар Экинджи Дюнья дженкинде (Rusça). "АнтиквА" нешрияты. ss. 6, 76. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021. 
  5. ^ a b "Генерал Исмаил Булатов". avdet.org (Rusça). 25 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  6. ^ "Генерал Исмаил Булатов". www.qirimtatar.org. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 
  7. ^ Bekirova, Gulnara. "Исмаил Булатов: "Достоин награждения"". Крым.Реалии (Rusça). 7 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dinyeper-Karpatlar Taarruzu</span>

Dinyeper-Karpat Taarruzu, 24 Aralık 1943 - 14 Nisan 1944 tarihleri arasında, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde 1., 2., 3. ve 4 Ukrayna Cepheleri ile 1. Belarus Cephesi tarafından yürütülen bir stratejik taarruz harekâtıdır. Bu harekât, Alman Merkez ve Güney ordu gruplarına karşı, Ukrayna'nın tümünü ve Moldova'yı Alman işgalinden geri almayı hedeflemektedir.

<span class="mw-page-title-main">1. Muhafız Tank Ordusu</span> II. Dünya Savaşında Doğu Cephesinde görev almış Sovyet tank ordusu

1. Tank Ordusu, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Kızıl Ordu'ya bağlı olarak görev almış bir Sovyet tank ordusudur. Ordunun komutanlığını uzun süre boyunca General Mikhail Katukov yapmıştır. Ordu, Temmuz 1942'de Sovyet 38. Ordu'sundan Stalingrad Muharebesi sırasında oluşturuldu. Fakat aynı yılın Ağustos ayında başka birliklere dağıtıldı. Esas kuruluşu 30 Ocak 1943 tarihinde, ünlü zırhlı birlikler komutanı General Mikhail Katukov komutasında oldu ve Kuzeybatı Cephesi'ne katıldı. Uranüs Harekâtı'na katılan birlik daha sonra Kursk Muharebesi'ne katılmak üzere Voronej Cephesi'ne aktarıldı. Başarılı muharebeleri dolayısıyla ödüllendirilen ordu Nisan 1944'te 1. Muhafız Tank Ordusu olarak yeniden adlandırıldı ve teşkilatlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Rodion Malinovski</span> Sovyet ordu komutanı ve siyasetçi

Rodion Yakovleviç Malinovski, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi ve Yüksek Sovyet üyesi, Savunma Bakanı.

Yelnya Muharebesi, Barbarossa Harekâtı'nın başlarında Alman kuvvetlerinin Yelnya kenti ve çevresine yönelik taarruzlarıyla kentin ele geçirilmesi ve ardından Kızıl Ordu'nun icra ettiği bir karşı taarruz harekâtıdır. Karşı taarruz harekâtı, Stavka tarafından Smolensk Muharebesi sırasında uygulamaya konulmuştur ve ve Sovyet kaynaklarında Yelnya Taarruz Harekâtı olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Odessa Kuşatması (1941)</span>

Odessa Kuşatması, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Odessa kentinin Mihver kuvvetlerince kuşatılmasıdır. Kuşatma, Romanya kuvvetleri ile Alman 11. Ordu'su tarafından yapılmıştır. Odessa'daki Sovyet Karadeniz Donanması unsurlarının, bölgedeki 9. Ordu'nun ve bu ordunun sahil grubu olarak hızla tertiplenen Bağımsız Sahil Ordusu'nun sert direnişi nedeniyle kentin kuşatılması Romanya birliklerinin 73 gününü almıştır. Rumen birlikleri hem kuşatma hem de kentin alınması için girişilen dört taarruzda toplam 93 bin zayiat verdiler.

<span class="mw-page-title-main">Hans von Sponeck</span>

Hans Emil Otto Graf Sponeck, II. Dünya Savaşı sırasında Alman general. Adolf Hitler'in emirlerine uymamış, bu yüzden ilk önce hapse atılmış daha sonra idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Duhovşçina Muharebesi</span>

Duhovşçina Taarruzu, Sovyet Kızıl Ordu kuvvetlerinin II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, Barbarossa Harekâtı sırasında geliştirdikleri ilk geniş çaplı karşı taarruzlardan biridir. Yelnya Muharebesi ile aynı günlerde uygulamaya konulan taarruz, Smolensk'in kuzeyinde yer alan Duhovşçina yerleşimine yönelmişti. Muharebe Sovyet kaynaklarında Duhovşçina Taarruz Harekâtı olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İvan Fedyuninski</span> Sovyet askeri lideri

İvan İvanoviç Fedyuninski, Sovyet askeri lideri ve Sovyetler Birliği Kahramanı'dır (1939).

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde Kırım Tatarları</span> Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kırım Tatarı kişi veya grupları betimler.

Sovyetler Birliği'nde Kırım Tatarları, Sovyetler Birliği sınırları içerisinde içinde yaşayan Kırım Tatarı kişi veya grupları betimler.

<span class="mw-page-title-main">Teyfuk Abdul</span>

Teyfuk Amitoviç Abdul, II. Dünya Savaşı sırasında 175. Muhafız Tüfek Alayı'nın 2. taburunun komutanı olarak görev yapan Sovyetler Birliği Kahramanı madalyalı Kırım Tatarı asker.

Abuhaci İdrisoviç İdrisov İkinci Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da görev alan Çeçen keskin nişancı ve makineli tüfekçi. Savaş boyunca toplam 349 düşman askeri öldürdü fakat bu başarısına rağmen sadece Çeçen etnik kökeninden dolayı Kazakistan SSC'ye sınır dışı edilmeden kısa bir süre önce Sovyetler Birliği Kahramanı unvanını almıştır. Kruşçev döneminde Çeçenlere geri dönme hakkı verildikten sonra, 1957'de Çeçenistan'daki köyüne geri döndü.

Üzeir Abduramanoviç Abduramanov, Alman-Sovyet Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da bir kazıcıydı. Ağır düşman ateşi altında ve buzlu suyla örtülü Soj Nehri boyunca askerlerin güvenli bir şekilde nakledilmesini sağladıktan sonra, 15 Ocak 1944'te Sovyetler Birliği Kahramanı ilan edildi. Tüm savaş boyunca Kızıl Ordu'da görev yapmış olmasına ve cesaretinin tanınmasına rağmen, Kırım Tatarı etnik kökeninden dolayı 1945'te Özbekistan'a sınır dışı edildi. Tüm ailesi de 1944 tehcirinde sürgüne gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">Abduraim Reşidov</span>

Abduraim İsmailoviç Reşidov, SSCB'de Büyük Vatanseverlik Savaşı olarak bilinen II.Dünya Savaşı sırasında Sovyet Hava Kuvvetlerinin 162. Muhafız Bombardıman Havacılık Alayı komutan yardımcısıydı. 1945'te Binbaşı rütbesini korurken, savaş sırasında Pe-2'deki ilk 166 görevi için Sovyetler Birliği Kahramanı ilan edildi. Savaştan sonra, Kırım Tatarı sivil haklar hareketine yoğun bir şekilde dahil oldu ve hükûmete, geri dönüş hakkını reddetmeye devam ederlerse alenen kendi kendini feda edeceğine dair yemin etti.

Cevdet Umeroviç Dermendzi, Kızıl Ordu'da Kırım Tatarı kökenli yüzbaşı rütbeli bir tabur komutanıdır. Birliğine ilk kez komuta etmeye başladığında, çıkarma grubuyla Dinyeper nehrini ikinci geçişi sırasında gösterdiği cesaretten dolayı Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi, ancak yalnızca Lenin Nişanı ile ödüllendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Seitnebi Abduramanov</span> Kırım Tatarı asıllı Sovyet asker

Seitnebi Abduramanov Kırım Tatarı asıllı Sovyet asker. II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da 1. sınıf Şeref Nişanı ile ödüllendirilen genç bir müfreze komutanıydı. Ancak, savaşın bitiminden kısa bir süre sonra ordudan terhis olan Abduramanov, daha sonra Kırım Tatar etnik kökeni nedeniyle Özbekistan'a sürgüne gönderildi ve yıllarca kendisine tevcih edilen ödülden bihaber yaşadı.

Ömer Akmolla Adamanov, Kızıl Ordu'da partizan müfreze lideri olan bir Kırım Tatar askeriydi. II. Dünya Savaşı sırasında Polonya direnişini örgütledi. Savaşta yaralandıktan ve Almanlar tarafından esir alındıktan sonra, Nazi işgali altındaki Polonya'da bulunan bir savaş esiri kampına gönderildi, ancak daha sonra kamptan kaçtı ve komünist yeraltı örgütü Gwardia Ludowa'nın partizan bir müfrezesinin örgütlenmesine yardım etti.

<span class="mw-page-title-main">22. Ordu (Sovyetler Birliği)</span>

22. Ordu İkinci Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun bir sahra ordusuydu.

<span class="mw-page-title-main">11. Muhafız Ordusu (SSCB)</span> Kızıl Ordunun sahra ordusu

11. Muhafız Ordusu Kızıl Ordu, Sovyet Kara Kuvvetleri ve Rusya Kara Kuvvetleri'nin 1943'ten 1997'ye kadar aktif olan sahra ordularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Cafer Osman Topçu</span>

Cafer Osman Topçu, İkinci Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da görevli bir Kırım Tatar subayıydı. Altı kez yaralandı, savaşta birçok kez kendini gösterdi ve bunun için iki ayrı kez Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi, ancak hiçbir zaman alamadı.

Fetislyam "Petay" Abilovich Abilov, İkinci Dünya Savaşı sırasında 130. Muhafız Tüfek Alayı'nın komutanı olarak görev yapmış Sovyet Ordusu subayıydı. Savaş yıllarında iki kez aday gösterilmesine rağmen Kırım Tatarı olması nedeniyle reddedildikten sonra 1990 yılında Sovyetler Birliği Kahramanı ünvanına layık görüldü.