İçeriğe atla

İsmail Beyazidi

İsmail Beyazidi veya (Kürtçe: Îsmaîlê Bazîdî) 1654'te Ağrı, Doğubayazıt'ta doğmuş klasik Kürt edebiyatı şairi ve yazarı.[1][2] Ahmed-i Hani'nin yanında dinî ve edebiyat eğitimini görmüştür. Özellikle Kürt çocuklara Kürtçe eğitim vermek için Gulzar adında Kürtçe bir kitap yazmıştır. 1709'da doğduğu il Doğubeyazıtta öldü.[3]

Eserleri

  • Gulzar

Kaynakça

  1. ^ Mehmet Çağlayan, Şark Uleması s. 179
  2. ^ ""Kürtlerin Homerosu" başlıklı haber, Milliyet". 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2017. 
  3. ^ "Çocuk edebiyatının önemi". 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Kürtler, doğuda Zagros Dağları'ndan batıda Toros Dağları'na ve güneyde Hemrin Dağları'ndan kuzeyde Kars–Erzurum platolarına kadar uzanan coğrafi bölgede yoğun yaşayan, 2017 yılı tahminlerine göre dünyada yaklaşık 36–45 milyon nüfusa sahip olan İranî bir halktır. Bugün dünyadaki en büyük Kürt nüfusu, 15–20 milyon civarı ile Türkiye'de bulunurken; İran, Irak ve Suriye'de de sayıları 3 ila 12 milyon arasında değişen önemli Kürt nüfusları bulunmaktadır. Gerek Orta Doğu'daki siyasi ve sosyal karmaşalar ve sorunlar, gerekse diğer sebepler dolayısıyla özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında oluşan göçler sonucunda Batı Avrupa başta olmak üzere Kuzey Amerika ve Orta Asya gibi farklı bölgelere yerleşmiş bir Kürt diasporası da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Çelik</span> Türk politikacı

Hüseyin Çelik, Kürt ve Arap kökenli Türk siyasetçi, akademisyen ve yazar. 58. Hükûmette Kültür Bakanı, 59. Hükûmette Millî Eğitim Bakanı, TBMM 22 ve 23. Dönem AK Parti Van, 24. Dönem Gaziantep milletvekillerindendir. 21. Dönem'de Doğru Yol Partisinden Van Milletvekili seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed-i Hânî</span> Kürt edebiyatçı ve astronom

Ahmed-i Hani, 17. yüzyıl'da yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair, tarihçi ve İslam alimi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Uzun</span> Kürt yazar ve edebiyatçı (1953–2007)

Mehmed Uzun, Kürt yazar.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Kemal</span> Türk yazar ve şair (1923–2015)

Kemal Sadık Gökçeli veya bilinen adıyla Yaşar Kemal, Kürt kökenli Türk roman ve hikâye yazarı, şair ve aktivisttir. Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olarak kabul edilen Yaşar Kemal, yaşamı boyunca pek çok ödül almış ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiştir. En ünlü eseri, yaklaşık 32 yılda tamamladığı İnce Memed roman serisidir.

<span class="mw-page-title-main">Selim Temo</span> Kürt yazar

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

Zaza milliyetçiliği veya Zazacılık, Zazaların; Kürtler ve Türklerden ayrı millet olduğunu savunan, Zaza kültürel kimliğini ve birliğini destekleyen bir siyasi milliyetçilik biçimidir. KONDA Araştırma ve Danışmanlık'ın 2019 yılında gerçekleştirdiği ulusal araştırmaya göre Zazalar Türkler, Kürtler ve Araplardan sonra Türkiye'deki dördüncü en büyük etnik kimliği oluşturmaktadır. Zazaların da dahil olduğu bir araştırmada Zazaların büyük çoğunluğunun kendilerini ve dillerini Kürtçeden ayrı olarak Zaza ve Zazaca olarak tanımladıkları tespit edilmiştir.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

Ali Hariri Klasik Kürt edebiyatı şairi ve İslam bilgini. İlk Kürt şairi sayılmaktadır. Hakkâri doğumlu olan Hariri'den itibaren Kürt edebiyatında, divan edebiyatı dönemi başlar. Ali Hariri, küçük yaşta ilim öğrenmek için Şam'a gitti, ardından Bağdad ve Musul gibi yerlerde eğitimini devam etmiştir. Babası vefat edince amcasının himayesinde yetişti. Geçimini temin etmek için, amcasından meslek öğrendi.

Feqîyê Teyran veya Fakî-yi Tayran, asıl adı Muhammed olan Kürt şair, masal ve destan yazarı. En önemli eseri Hespê Reş'tir. Bu eser 1965'te Moskova’da Kürtçe-Rusça olarak yayınlandı. Feqîyê Teyran Kürtçede kuşların öğrencisi anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Fırat Cewerî</span>

Fırat Cewerî, Kürt yazar, çevirmen ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Erebê Şemo</span>

Erebê Şemo (Rusça: Arab Şamoyeviç Şamilov, Sovyet Kürdü yazar. İlk Kürtçe roman olan Şivanê Kurmanca’yı kaleme almıştır. Kürt romanının babası Şemo, latin harflerinden oluşan Kürtçe alfabenin de mimarlarından biri olmuştur. Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Emektar Kültür İşçisi ve Kızıl Bayrak Nişanı gibi ödüllerin sahibidir. 1930'lu yılların başlarında oluşturulan Kürtçe alfabe Şemo-Marogulov alfabesinin hazırlıyıcılarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Kanate Kurdo</span> Kürt yazar

Kanate Kurdo,, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci, akademisyen, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Kürdoloji bölümü başkanı.(1961-1985)

Mahmud Beyazidi Kürt tarihçisi, İslam âlimi ve Kürdolog.

Nûbihara Biçukan, 1683 yılında Ahmed-i Hani tarafından kaleme alınan Kürtçe manzum eser. Hani bu eseri Kürdistan medreselerinde Kürtçe eğitim vermek için yazmıştır. Kitap Kürtçe-Arapça manzum bir sözlük olup, Kürt tarihindeki ilk Kürtçe sözlük sayılmaktadır.

<i>Kürt Çoban</i>

Kürt Çoban veya orijinal Kürtçe ismiyle Şivanê Kurmanca ya da Şivanê Kurd, Erebê Şemo tarafından Latin alfabesi kullanılarak yazılan, 1935 yılında yayımlanan ilk Kürtçe roman. Sovyetler Birliği'nde Kürtleri konu alır.

<span class="mw-page-title-main">Heciyê Cindî</span>

Heciyê Cindî veya Hajiye Jndi, Sovyet Kürdü yazar, araştırmacı ve filologdur.

Türkiye'de Kürtlere yönelik insan hakları ihlâlleri, Türkiye'de yaşayan Kürtlere karşı işlenmiş olan insan hakkı ihlallerini incelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Keremê Anqosî</span>

Keremê Anqosî, Gürcistan Kürdü yazar, bilim insanı ve politikacı. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkındaki çalışmalarıyla tanınır.