İçeriğe atla

İslami müzik

Bir müzik buluşması - Osmanlı, 18. yüzyıl

İslami müzik, İslam'ın gereği olan, farz, sünnet ve nafile, ibadete çağırma, yardımcı olma ya da süsleme amacıyla yararlanılan ve kullanım yoluna göre şer'i müzik ve tasavvufî müzik, seslendirildiği yere göre[1] cami müziği ve tekke müziği veya seslere İslami fıkıh kurallarına uygun melodi eklenmesi[2] diye nitelenen müziklerdir. Özellikle Arap ülkeleri başta olma üzere Orta Doğu'da yaygındır. İslam'da dini hüküm şeriat[3] anlayışıyla birlikte müzikal ifadesi daha kısıtlı ve sadedir.

Demografisi

Orta Doğu

Selçuklu Türkleri, İslam dinine bir göçebe kabileyken katılmış, Anadolu (şimdiki Türkiye) topraklarında yaşamaya başlamıştır. Daha sonra 1517'de Hilâfet'in sahibi olan ve buna istinaden İslam coğrafyasında[4] önder görevi gören Osmanlı İmparatorluğu'nun etkisinde İslami müzik anlayışı gelişmiştir. Yine bu dönemde klasik Türk müziği olarak ortaya çıkan yeni müzik anlayışı giderek yaygınlaşmıştır. Yine Orta Doğu'da Kürt müziği, Arapça müzik ve İran müziği İslami müzik anlayışıyla gelişmiş müzik akımlarıdır.

Müziğin caizliği

Endülüslü İbn Hazm'ın (ö. H. 456/M.S. 1064) musiki konusunda en sağlam ve en kuvvetli olduğu belirtilen Buhârî'nin sahihinde geçen "Ümmetimin içinde zina yapmayı, ipekli giymeyi, içki içmeyi ve mûsikî dinlemeyi helâl sayan kimseler türeyecektir." şeklinde başlayan rivayetin uydurma olduğunu söylediği ve Buharî'yi kitabına uydurma hadis almakla suçlayanların başında geldiği, bu rivayet de dahil olmak üzere musikînin haram olduğunu söyleyenlerin hüccet olarak kullandıkları bütün hadis rivayetlerini teker teker ele alarak bunların hiçbirinin sağlam olmadığını belirttiği anlatılmaktadır.[5] Bu rivayetlerin zayıflığı konusunda İbnu’l-Arabî'nin, İbnu’n Nahvî'nin, Gazâlî'nin ve İbn Tâhir'in İbn Hazm’a muvafakat ettikleri belirtilir.[6] Buna rağmen diğer alimler İbn Hazm'ın bu görüşünü reddetmiştir.[7] Bilindiği kadarıyla el-Uṣûlü’l-ḫamse’ye İbn Mâce'nin es-Sünen'ini ekleyerek Kütüb-i Sitte tabirini ilk defa oluşturduğu belirtilen[8] İbnü'l-Kayserânî'nin (ö. 507/1113) de Kitâbü’s-Semâʿ adlı eserinde Mûsiki dinlemenin haram olmadığını, aksini savunanların uydurma rivayetlere dayandıklarını söyleyerek mûsiki dinlemeyi haram sayanların dayandığı delillere güvenilemeyeceğini ileri sürdüğü belirtilmektedir.[9] Bazı oryantalistlerin görüşüne göre ise bu rivayetlerin müziğe ve müzisyenlere gösterilen ilgiyi kıskanan Abbasî devri ilahiyatçıları tarafından uydurulmuş olduğu iddia edilmektedir.[10]

Dört Halife döneminde ortaya çıkan ve “muhannesûn” denilen kadınsı davranışlar sergileyen kişilerin renkli elbiseler giyip ellerine kına yaktıkları, saçlarını boyadıkları ve bunlardan Tuveys adında bir kişinin Halife Osman iktidarında Medine'de şarkıcı olarak ünlendiği belirtilmektedir.[11]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Dini Müzik Nedir?". Tekonline. 7 Aralık 2011. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2014. 
  2. ^ Yalçın Çetinkaya (19 Mayıs 2013). "'İslâmî müzik' nedir?". Yeni Şafak. 29 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2014. 
  3. ^ Mehmet Ali Demirbaş. "Müzik ve Teganni" (PDF). Bizim Sahife. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2014. 
  4. ^ Saleem Bhimji. "Status of Music in Islam - Islamic Laws" (PDF). İslamic-laws. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2014.  (İngilizce)
  5. ^ Bayram Akdoğan, "Ibn Hazm el-endülüsi'nin Müsiki İle İlgili Hadisiere Bakışı", Dini Araştırmalar, Mayıs-ağustos 1999
  6. ^ Bayram Akdoğan, Mûsiki ile ilgili Kırk Hadis ve Şerhi, İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 20:1(2015), SS.1-45
  7. ^ İbn Hacer, Fethu'l-Bari, 10/52-53. 
  8. ^ TDV İslam Ansiklopedisi, Kütüb-i Sitte, M. Yaşar Kandemir
  9. ^ TDV İslam Ansiklpedisi, İbnü'l-Kayserânî, M. Yaşar Kandemir
  10. ^ H. G. Farmer (çev. İbrahim Odabaşı) İslam ve Müzik, Turkish Academic Research Review Cilt/Volume: 3 Sayı/Issue: 1, s. 11-24Haziran/June 2018
  11. ^ TDV İslam Ansiklopedisi, Tuveys, Müellif: AHMET HAKKI TURABİ. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta İslami müzik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tasavvuf</span> İslamın içsel, mistik boyutu

Tasavvuf veya Sûfîzm ya da Sûfîlik, İslam'ın iç veya mistik yüzü olarak tarif edilir. Ayrıca Sufizmin batıda yükseltilen içeriğinin "Budizm ve Taoizm gibi içeriksiz güzel yaşama tarzı" olarak yorumlanması da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Hadis</span> İslam peygamberi Muhammede isnat edilen sözler ve fiiller

Hadis, Muhammed'e atfedilen ve onun sözleri, fiilleri, onaylamaları ve sıfatlarını içeren bilgilerdir. Hadis âlimleri buna sahabe ve tabiînin söz ve fiillerini de eklemişlerdir. Ancak bunlar kaynak olma bakımından Muhammed'in fiil ve sözleri ile aynı seviyede değildirler ve hadis ilmi içerisinde farklı şekilde isimlendirilirler.

<span class="mw-page-title-main">Buhârî</span> Buharalı Fars muhaddis

Buhârî ya da tam künyesiyle Ebû Abdillâh Muhammed bin İsmâîl bin İbrâhîm el-Cu'fî el-Buhârî, Buharalı Fars bir muhaddistir. Yazdığı Sahih-i Buhârî diye bilinen eser, daha sonradan Sünni Müslümanlar için güvenilir hadis kaynaklarını teşkil eden ve Kütüb-i Sitte diye anılan serinin ilk kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sünnilik</span> en yaygın İslam mezhebi

Ehl-i Sünnet ve'l-Cemâat, kısaca Ehl-i Sünnet ya da Sünnîlik, İslam dininin dünya üzerindeki iki büyük kolundan biri ve %77-80'lik bir oran ile en büyük mensubunun bulunduğu mezhepler grubudur. Zaman zaman Sünnî İslam veya Sünnî mezhebi ifadesi de kullanılır. Günümüzde Sünnîlik, kendi içerisinde günümüzde yaşayan iki akaid mezhebi, dört fıkıh mezhebini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">İbn Kesir</span> Hadis ve tefsir bilgini, tarihçi

İbn Kesîr, Suriyeli muhaddis, müfessir ve tarihçi. Memlüklüler devrinde yaşamış tarih, tefsir ve fıkıh konusunda uzmanlaşmış tanınmış bir alimdir. İslam dünyasında kaynak bir tarih kitabı olan El Bidaye ve'n Nihayeyi yazmıştır.

<i>Kütüb-i Sitte</i> İslam inancının klasik hadis eserleri

Kütüb-i Sitte, Altı Kitap anlamına gelen, Ehl-i Sünnet tarafından en sağlam Hadis kaynakları olarak kabul edilmektedir:

Sahih, doğru, gerçek anlamında sıfat.

Sünen-i Nesâî veya Sunen-i Suğra, Ehl-i Sünnet hadis literatüründe en güvenilir hadis kaynakları olarak kabul edilen altı kitaptan biridir. Müellifi Ebu Abdirrahman Ahmed bin Şuayb bin Ali bin Sinan bin Bahr el-Horasânî'dir. İmam Nesâî olarak meşhurdur. Eseri de bu isme nisbetle Sünen-i Nesâî olarak anılır. Rivayetlere göre Nesâî, önce ‘Es-Sünen’ül Kübrâ’ adıyla büyük bir hadis külliyatı yazmıştı. Bir hükümdar kendisine “Kitabındaki hadislerin tamamı sahih midir?” diye sorunca Nesâî “Hayır” diye cevap verdi. Bunun üzerine hükümdar, kitaptaki sahih hadisleri ayırmasını istedi ve Nesâî bunları ‘El Müctebâ’ adını verdiği başka bir kitapta topladı. Bu kitap ‘Sünen-i Nesâî’ adıyla meşhur oldu.

Sünnet veya Sünnet-i Seniyye, tarz, yol anlamına gelen bir İslamî terimidir. Muhammed'in farz olarak tanımlanan Kur’an emirleri dışındaki davranışları ve herhangi bir konuda söylemiş olduğuna inanılan söz, fiil (eylem) ve takrirlerine verilen addır. Fıkıh'ta Ef'âl-i mükellefîn'den sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Aişe</span> Muhammedin eşi, Ebu Bekirin kızı

Aişe bint Ebu Bekir, İslam peygamberi Muhammed'in üçüncü ve en genç karısı ve birinci İslam halifesi Ebû Bekir'in kızıdır.

Müt'a veya muta nikâhı, ilk Müslüman toplumunda ve günümüzde bazı Şii mezheplerinde uygulanan kadın ve erkeğin belirli bir süre ve ücret karşılığında anlaşarak başlattıkları bir evlilik çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Hureyre</span> sahabe

Ebu Hureyre (Arapça: أبو هريرة‎ ‎;, Yemen asıllı sahabe. Gerçek adı bilinmemekle birlikte Müslüman olmadan önceki adının Abdüamr, Sükeyn, Abdüşşems olduğu yönünde farklı rivayetler vardır. Sahipsiz kedi yavrularını besleyip büyütmesinden dolayı Kedicik babası anlamına gelen Ebu Hureyre ismiyle anılırdı.

<span class="mw-page-title-main">İbn Mâce</span>

İbn Mace veya İbn-i Mace el Kazvini, İranlı hadis bilgini ve düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Tirmizî</span> 9. Yüzyılda yaşamış İslam bilgini

Tirmizi, 9. yüzyılda yaşamış Fars hadis bilgini.

Keşfü'l-Hafâ, Aclûnî'nin, halk içinde 'hadis' olarak söylenegelmiş bazı rivayetleri incelediği eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Gadîr-i Hum</span> Muhammedin 632 yılında damadı Ali lehine bir beyan içeren vaazı.

Gadîr-i Hum İslam peygamberi Muhammed'in 16 Mart 632 tarihinde vereceği vaaz için Müslümanların toplanmış olduğu tarihsel etkinliktir. Şiilerin ve Arap Alevilerinin inancına göre İslam peygamberi bu vaazinde, Ali bin Ebu Talib'i kendisinden sonra gelecek halef tayin etmiştir. Bu günün hicri yıldönümü Şiiler ve Arap Alevileri tarafından her yıl Gadir-i Hum Bayramı olarak kutlanır.

Kur'an Mesajı, Avusturya asıllı Müslüman yazar Muhammed Esed'in yazdığı Kur'an mealidir.

<span class="mw-page-title-main">Bihar'ul-Envar</span>

Bihar'ul-Envar, Şii, Caferi rivayetlerin tamamını derlemek amacıyla el-Meclisî tarafından meydana getirilen eser.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Said-i Ebu’l-Hayr</span> Horosanlı mutasavvıf, şair

Ebu Said-i Ebu'l-Hayr veya tam adıyla Ebu Said Fazlullah b. Ebu'l-Hayr Ahmed b. Muhammed el-Meyhenî, Horasanlı mutasavvıf, şair.

Hadis eleştirisi, İslam peygamberi Muhammed'in söz, eylem, sessiz onaylarından oluşan ve kanonlaştırılmış İslamî literatür türünün eleştirisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.