İçeriğe atla

İslami Selamet Cephesi

İslami Selamet Cephesi
الجبهة الإسلامية للإنقاذ
al-Jabhah al-Islāmiyah lil-Inqādh
Front Islamique du Salut
KısaltmaFIS
KurucuAbbassi Madani, Ali Belhadj
Kuruluş tarihi18 Şubat 1989
Kapanış tarihi4 Mart 1992
İdeolojiİslami köktendincilik
Resmî renkler    Kırmızı, yeşil ve beyaz
Cezayir

İslami Selamet Cephesi (Arapçaالجبهة الإسلامية للإنقاذ, al-Jabhah al-Islāmiyah lil-Inqādh; FransızcaFront Islamique du Salut), Cezayir'de 1989-1992 yılları arasında faaliyet gösteren İslamcı bir siyasi partidir.

Cezayir'in 1962'de bağımsızlığını ilan etmesinden sonra ülkeyi tek başına yöneten Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN), 1980'lerin ikinci yarısından itibaren yaygın demokrasi talepleriyle karşı karşıya kaldı. Muhalefetin demokrasi talepleri Ekim 1988'de ülke çapındaki gösterilerle geniş destek buldu. Bunun üzerine siyasi çoğulculuğa olanak veren ve özgürlükleri genişleten yeni bir anayasa hazırlandı. Bu anayasanın Şubat 1989'daki referandumda kabul edilmesinden sonra, çok sayıda parti ortaya çıktı. İzleyen dönemde çeşitli yasalarla getirilen kısıtlamalara karşın, demokratikleşme süreci büyük bir hız kazandı. Köktendinci bir alana dayanan İslami Selamet Cephesi (FIS) Haziran 1990'daki yerel seçimlerde beklenmedik bir başarı elde etti. Seçimlerden sonra FLN içinde önemli ayrılıklar baş gösterdi. Bu arada FIS içinde radikal kanat kitlesel eylemlere yöneldi. Sonunda Ulusal Halk Meclisini yenilemek için Aralık 1991'de yapılan genel seçimlerin ilk turu FIS adaylarının kesin üstünlüğüyle noktalandı. FLN ise çok düşük bir oy oranıyla üçüncü sırada yer alabildi. Bu gelişmeye rağmen demokratikleştirmeyi sürdürmekten yana olan devlet başkanı Şadli Bencedid Ocak 1992'de ikinci turdan birkaç gün önce devlet başkanlığından istifa etti. Ardından Yüksek Güvenlik Konseyi anayasal darbe olarak nitelendirilen bir girişimle seçimleri iptal ederek yönetime el koydu. Yeni iktidar organı olarak bütün yetkiler Devlet Konseyi'nin elinde toplandı. Olağanüstü hâl ilan edildi ve 4 Mart 1992'de FIS kapatıldı.[1] Bunu FIS önderlerine yönelik geniş çaplı bir tutuklama ve sindirme kampanyası izledi. Devlet başkanlığını üstlenen bağımsızlık hareketi önderlerinden Muhammed Budiaf'ın Haziran 1992'de kendi koruması tarafından uğradığı karanlık bir suikast sonucunda ölmesi ülkedeki siyasi bunalımı daha da artırdı.

12 Temmuz'da FIS liderlerinden Abbasi Medeni ve Ali Belhac on ikişer yıl hapis cezasına mahkûm oldular. FIS'in çoğu yöneticisi silahlı eylemlerden uzak durulması görüşünü benimsediyse de örgütün tabanında silahlı mücadeleye dönük bir eğilim vardı. Cezayir yaklaşık 10 yıl sürecek ve 100,000 fazla kişinin hayatına mal olacak olan iç savaşın içine yuvarlanmaktan kurtulamadı. 1994'te devlet başkanı Liamine Zéroual ile hapisteki FIS liderleri arasında terörün kesilip karşılığında FIS liderlerinin hapisten çıkarılması hakkında yapılan pazarlıklar sonuçsuz kaldı.

Kaynakça

  1. ^ Katerina Dalacoura. Islamist Terrorism and Democracy in the Middle East. Cambridge University Press. s. 106. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Refah Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–1998)

Refah Partisi, Millî Görüş hareketinin 12 Eylül Darbesi'nden sonra kurulan siyasi partisi. 1987'de genel başkanlığa Necmettin Erbakan getirildi. 1991 seçimlerinde meclise girdi. 1995 seçimlerinden birinci parti olarak çıktı. 1997'de Refahyol Hükûmetini kurdu. "Lâik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemleri" gerekçesiyle, 16 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.

Irak İslam Yüksek Konseyi veya eski adıyla Irak İslam Devrim Yüksek Konseyi Irak'ta faaliyet gösteren siyasi bir parti. Geleneksek destekçileri Şii görüşüne sahip çıkanlardır. Konseyin lideri 2003 yılı Ağustos ayında suikast sonucu öldürülene dek Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim'di. Ondan sonra kardeşi Abdül Aziz el-Hakim, onun ölümünden sonra ise Abdül Aziz el-Hakim'in oğlu Ammar el-Hakim konsey liderliğinde geçmiştir. Parti 2010 Irak parlamento seçimlerine dek Irak'taki en büyük ve etkili siyasi parti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">MPLA</span> Angolayı 1975 yılındaki bağımsızlığından sonra yöneten siyasi parti

MPLA, Angola'yı 1975 yılındaki bağımsızlığından sonra yöneten siyasi partidir. 1961-1975 yılları arasında bağımsızlık için Portekiz ile savaşmış, 1975-2002 yılları arasında ise çıkan iç savaşta UNITA ve FNLA ile savaşmış ve zafer kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir Bağımsızlık Savaşı</span>

Cezayir Bağımsızlık Savaşı, Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başladı. Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (MTLD) adını alan Cezayir Halk Partisi 1950'de Fransız yönetimine karşı eylemlere başladı. 1952'de önemsiz bir suçtan yargılanan Ferhat Abbas'ın davası yönetimi hedef alan bir propaganda aracına dönüştü. MTLD ve Cezayir Ulema Cemiyeti yöneticileri de Arap devletlerinden destek sağlama çabalarını yoğunlaştırdı.

<span class="mw-page-title-main">Ebulfez Elçibey</span> 2. Azerbaycan cumhurbaşkanı

Ebulfez Elçibey veya Ebulfez Aliyev, akademisyen, 2. Azerbaycan cumhurbaşkanı, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi'nin kurucusu ve ilk genel başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik Kurtuluş Cephesi</span>

Mozambik Kurtuluş Cephesi 1975 yılında bağımsızlığını kazandığından beri Mozambik'i yöneten siyasi partidir. Ana dayanağı azınlık olan Shangaan etnik grubudur. Kurtuluş önderleri ve parti liderleri Fabio Symplicio'dur.

<span class="mw-page-title-main">Muhtâr Veled Dâde</span>

Muhtâr Veled Dâde, ülkesinin Fransa'dan bağımsızlık kazandığı 1960'tan, bir askerî darbeyle devrildiği 1978'e kadar Moritanya devlet başkanı olarak görev yapmış olan siyasetçi.

Cezayir Ulusal Hareketi, Cezayir'de bir milliyetçi parti. Aralık 1954'te Cezayir Bağımsızlık Savaşı sırasında Mesali Hac tarafından kuruldu. Yıllar içinde etkisini kaybeden hareket, 1962 yılında yapılan bağımsızlık görüşmelerine katılmadı ve FLN'nin ülkede denetimi ele almasından sonra da siyasi varlığı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Gine ve Yeşil Burun’un Bağımsızlığı için Afrika Partisi</span>

Gine ve Yeşil Burun'un Bağımsızlığı için Afrika Partisi veya PAIGC, Gine-Bissau'yu 1973 yılındaki bağımsızlığından 1990'lı yılların sonuna dek yöneten ve 2004 yılından 2005 yılına kadar iktidarda olan siyasi parti. Parti, halihazırda Ulusal Halk Meclisinde çoğunluğa sahiptir. 2007 yılında iktidardaki koalisyonun bir parçası olmuş, 2008 yılında görevden ayrılana kadar PAIGC üyesi Martinho Ndafa Kabi, başbakan olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti</span> Afrikada kısmen tanınan bir ülke

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir İç Savaşı</span> 20. yüzyılın sonlarında gerçekleşen Cezayir İç Savaşı

Cezayir İç Savaşı, 1991 yılında İslami Selamet Cephesi (FIS)'in Cezayir seçimlerini kazanmasıyla ordunun darbe ile yönetime el koyarak FIS iktidarına son vermesi sonucu darbe yönetimine karşı başlatılan çatışmalardır. FIS'in galip geldiği 1991 seçimlerinin iptalinden sonra FLN destekli darbe girişimi başarıya ulaştı. Daha sonra FIS liderliğindeki darbe karşıtı İslami gruplar İslami Selamet Ordusu (AIS)'i oluşturdu ve yönetime karşı cihad ilan etti. Bu sırada Silahlı İslami Grup (GIA) "Anlaşma yok, ateşkes yok, diyalog yok" mottosuyla hem Cezayir hükûmetine hem de hükûmetle barış görüşmeleri gerçekleştirdiği gerekçesiyle AIS'e karşı savaş ilan etti. 1997 sonrası halkın FIS bağlantılı İslami direnişçilere desteği azaldı ve 2002'de savaş sona erdi. 2002'den sonra El-Kaide bağlantılı gruplar askeri mücadeleye devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Kaddafi karşıtı kuvvetler</span>

Kaddafi karşıtı kuvvetler, Libya İç Savaşı'nda, devrik Libya diktatörü Muammer Kaddafi'ye karşı çıkan tüm silahlı-siyasi muhalif oluşumlara verilen ortak isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir tarihi</span>

Cezayir tarihi, genellikle Mağrip denilen Kuzey Afrika'nın verimli kıyı ovalarının tarihidir. Avrupa ve Orta Doğu'ya hareket eden insanlar için bir geçiş bölgesi olan Kuzey Afrika'da yaşayan halklar, diğer bölgelerden gelen halklardan etkilenmiştir. Bu karışımdan ortaya çıkan Berberiler dil ve kültür bakımından İslam'ın yayılması ve Arapların gelişine kadar bölgeye büyük ölçüde hakim oldular.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Burkina Faso devlet başkanı, Afrika ülkesi Burkina Faso'nun Fransa'dan bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır.

İslami köktendincilik veya radikal İslamcılık, İslam dininin temellerine dönmek anlamına gelen, dinin temel elemanlarını sosyal hayata egemen kılmak amacındaki hareketlere verilen ad. Başlangıçta modern mevcut ideolojilere karşı alternatif bir sistem oluşturma amacı taşırken, akımların liderleri tarafından dinsel anlayışın gerektirdiğine inanılan sosyal hayatı şiddet uygulayarak diğerlerine kabul ettirmek biçimine dönüşmüştür. Günümüz toplumlarında olumsuz bir imaj yaratmış ve tutuculuk, kültürel gerilik, bağnazlık, hoşgörüsüzlük, temel insan haklarını yok saymak ve dışlayıcılıkla özdeşleştirilmiştir.

Irak'taki siyasi partiler listesi, Çok partili sisteme dayalı parlamenter bir demokrasi olan Irak'taki siyasi partilerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Halk Meclisi</span> Cezayir Parlamentosunun alt meclisi

Ulusal Halk Meclisi, kısaltması APN, Cezayir Parlamentosu'nun alt meclisidir. Doğrudan halk tarafından seçilen 407 üyeden oluşur. 407 koltuktan 8'i yurtdışında yaşayan Cezayirliler için ayrılmıştır. Ulusal Halk Meclisi üyeleri, çok üyeli bölgelerde nispi temsil yoluyla doğrudan seçilir ve her seferinde beş yıl süreyle görev yapar. Bu organ için son seçim 12 Haziran 2021'de yapıldı. Cezayir Parlamentosu; sınırlı yasama yetkileri, genel etkisizliği ve yetersiz temsili nedeniyle Cezayir halkının çıkarlarını temsil etmemektedir. Meclise seçilmek için asgari yaş 28'dir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir cumhurbaşkanı</span> Cezayirin devlet başkanı

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Cezayir'in devlet başkanıdır ve aynı zamanda Cezayir Halk Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

Muhammed Budiaf, Cezayirli bir siyasi lider ve Cezayir Bağımsızlık Savaşı'na öncülük eden devrimci Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FLN) kurucularından biriydi. Budiaf, Cezayir'in bağımsızlığından kısa bir süre sonra sürgüne gönderildi ve 27 yıl boyunca Cezayir'e geri dönmedi. 1992'de Yüksek Danıştay Başkanlığı görevini kabul etmek için geri döndü, ancak dört ay sonra suikasta kurban gitti.