İçeriğe atla

İslam ve kediler

Saraybosna, Bosna Hersek Gazi Husrev-beg Camii avlusunda bir vahşi kedi

Kedi, İslam'da saygı duyulan bir hayvandır.[1] Temizliği ve Muhammed tarafından sevildiği için takdir edilen kedi, Müslümanlar tarafından "özlü evcil hayvan" olarak kabul edilir.[2]

Saygının kökenleri

Kediler, çok değiştirilmiş bir biçimde de olsa İslam tarafından benimsenen bir gelenek olan antik çağlardan beri Yakın Doğu'da saygı duyulan hayvanlardır.[3] Birçok hadise göre Muhammed, kedilerin zulmünü ve öldürülmesini yasakladı.[2]

Muhammed'in yoldaşlarından biri, kedilere bağlanması nedeniyle Ebu Hureyre (kelimenin tam anlamıyla: "Yavru Kedi'nin Babası") olarak biliniyordu.[1] Ebu Hureyre, Muhammed'in bir kadının dişi yavru kedi açlıktan ölmesi ve ona su vermemesi için cehenneme gittiğini ilan ettiğini duyduğunu iddia etti.[4] Efsaneye göre Ebu Seyit'in kedisi Muhammed'i bir yılandan kurtardı.[2]

Hijyen ve kısırlaştırma

İslam geleneğinde, kediler temizliklerinden dolayı hayran kalınan hayvanlardır. Ritüel olarak temiz oldukları düşünülmektedir ve bu nedenle evlere[2] ve hatta Mescid-i Haram dahil camilere girmelerine izin verilmektedir. Kediler tarafından örneklenen yiyecekler helal olarak kabul edilir; çünkü yiyecekleri tüketmeleri Müslümanların yemek yemesine izin vermez ve kedilerin içtiği suya abdest için izin verilir. Ayrıca, bazı Müslümanlar arasında kedilerin dua eden insanları aradıklarına dair bir inanç vardır.[1]

Müslüman akademisyenler hayvanları kısırlaştırma konusunda bölünmüş durumdalar. Bununla birlikte, çoğu, kısırlaştırılan kedilere "kediyi kısırlaştırmanın bir yararı varsa ve bu ölümüne neden olmayacaksa" izin verildiğini söyler.[5] 20. yüzyıl Suudi Arabistanlı Sünni imamı Muhammed ibn al Uthaymeen vaaz etti:

Çok fazla kedi varsa ve rahatsızlık veriyorsa ve operasyon onlara zarar vermeyecekse, bununla ilgili yanlış bir şey yoktur, çünkü bu yaratıldıktan sonra onları öldürmekten daha iyidir. Ancak kediler sıradan kedilerse ve rahatsızlığa neden olmazlarsa, çoğalmaları için onları yalnız bırakmak daha iyidir.[5]

Müezza

Kahire'de El-Ezher Camii'nde misbaha ile bir kedi ile eğlenen bir adam

İslam geleneğine göre; Müezza, Muhammed'in en sevdiği kediydi.[6][7] Muhammed bir gün ezan sesleriyle uyandı. Namaza katılmaya hazırlanırken giyinmeye başladı; Ancak, kısa bir süre sonra kedisi Müezza'nın dua cübbesinin kolunda uyuduğunu keşfetti. Onu uyandırmak yerine, kolunu kesmek için bir çift makas kullandı ve kediyi rahatsız etmedi. Başka bir hikâyeye göre, camiden döndükten sonra Müezza'dan bir yay aldı. Sonra gülümsedi ve sevgili kedisini üç kez hafifçe okşadı.

Ayrıca bakınız

  • Antik Mısır'daki kediler
  • Kedilerin kültürel tasvirleri
  • Kedilerle insan etkileşimi
  • İslam ve köpekler
  • Eski dünyadaki hayvanların ahlaki durumu
  • İstanbul'un sokak kedileri

Kaynakça

  1. ^ a b c The New Encyclopedia of Islam. Rowman Altamira. 2003. ss. 102. ISBN 0759101906. 
  2. ^ a b c d Encyclopedia of Islam. Infobase Publishing. 2009. s. 131. ISBN 1438126964. 
  3. ^ "Into the modern world". Mystical Islam: An Introduction to Sufism. London, New York: I.B. Tauris & Co. Ltd. 2012. ss. 132−168. ISBN 9781860646317. 
  4. ^ Liberal Islam: A Source Book. Oxford University Press. 1998. ss. 121. ISBN 0195116224. 
  5. ^ a b Islam: Questions and Answers—Jurisprudence and Islamic Rulings: General and Transactions, Part 1. MSA Publication Limited. 2004. ss. 323-325. ISBN 1861794118. 
  6. ^ When Cats Reigned Like Kings: On the Trail of the Sacred Cats. Andrews McMeel Publishing. 2004. ISBN 0-7407-4697-9. Muezza. 
  7. ^ 100 Cats Who Changed Civilization: History's Most Influential Felines. Quirk Books. 2007. ISBN 978-1-59474-163-0. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hadis</span> İslam peygamberi Muhammede isnat edilen sözler ve fiiller

Hadis, Muhammed'e atfedilen ve onun sözleri, fiilleri, onaylamaları ve sıfatlarını içeren bilgilerdir. Hadis âlimleri buna sahabe ve tabiînin söz ve fiillerini de eklemişlerdir. Ancak bunlar kaynak olma bakımından Muhammed'in fiil ve sözleri ile aynı seviyede değildirler ve hadis ilmi içerisinde farklı şekilde isimlendirilirler.

<span class="mw-page-title-main">İslam</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

İslam (Arapça: اَلْإِسْلَامُ, romanize:

<span class="mw-page-title-main">Ömer</span> İslam Devletinin ikinci halifesi, sahabe

Ömer bin Hattab, İslâm peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve İslâm Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Ehl-i Sünnet, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Farûk" diye anarlar. Şiiler ise Ömer'in hâlifeliğini tanımazlar. 23 Ağustos 634 tarihinde Râşidîn Halifeliği'nin ikinci hâlifesi oldu ve bu görevi, öldürüldüğü yıl olan 644'e kadar sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Ali</span> İslam Devletinin dördüncü halifesi ve Şiilerin birinci imamı

Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki halifesi. İslam peygamberi Muhammed'in damadı ve amcası Ebu Talib'in oğlu olan Ali, Muhammed'in İslam'a davetini kabul eden ilk erkek kişidir. Sünni İslam'a göre Ali, dört halifenin sonuncusu, Şii İslam'a göre ise imamların ilki ve Muhammed'in hak vârisidir. Şii ve Sünni İslam arasındaki farklılaşmanın ana nedeni Muhammed'in gerçek vârisinin kim olduğu konusundaki görüş farklılığından ileri gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dört Halife</span>

Dört Halife ya da Râşid Halifeler; Sünnilik'te Râşid halifeler, doğru yola yönlendirilen ve doğru bir model olduğu kabul edilen halifelerdir. Bazıları bu kategoriye Muhammedin torunu Hasan'ın 6 aylık hilafetini de sokarlar. İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra ümmete önderlik eden ilk dört halifedir:

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Evcil hayvanlar</span> İnsanlarla birlikte yaşayan ve insanlar tarafından evcilleştirilen hayvanlardır

Evcil hayvanlar.

<span class="mw-page-title-main">Uhud Muharebesi</span> İslam tarihinde Müslümanlar ile Mekkeli paganların yaptığı ikinci savaş

Uhud Muharebesi, 23 Mart 625 tarihinde İslam peygamberi Muhammed komutasındaki Müslüman ordusu ile Mekkeli Ebu Süfyan'ın ordusu arasında, Medine yakınlarındaki Uhud Dağı'nda gerçekleşen muharebedir. Muharebenin sonucunda Müslümanlar çok fazla kayıp vermiş, Muhammed yaralanmış ve en önemli sahabelerden biri olan Hamza bin Abdülmuttalib öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Hureyre</span> sahabe

Ebu Hureyre (Arapça: أبو هريرة‎ ‎;, Yemen asıllı sahabe. Gerçek adı bilinmemekle birlikte Müslüman olmadan önceki adının Abdüamr, Sükeyn, Abdüşşems olduğu yönünde farklı rivayetler vardır. Sahipsiz kedi yavrularını besleyip büyütmesinden dolayı Kedicik babası anlamına gelen Ebu Hureyre ismiyle anılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Kedi</span> küçük, evcil ve memeli bir hayvan

Evcil kedi, küçük, genelde kıllı, evcilleştirilmiş, etobur memeli. Genelde ev hayvanı olarak beslenenlere ev kedisi, ya da diğer kedigillerden ve küçük kedilerden ayırmak gerekmiyorsa kısaca kedi denir. İnsanlar kedilerin arkadaşlığına ve böcek gibi ev zararlılarını avlayabilme yeteneğine önem vermektedir.

Müezza, söylenene göre İslam peygamberi Muhammed'in kedisidir. Muhammed, Uhud seferinde önlerine yavrusunu emziren siyah-beyaz bir Habeş kedisi çıkınca askerin güzergâhını değiştirmiş; dönüşte de bu kediyi sahiplenerek Müezza adını vermişti. Bir gün yanından geçen kedinin içmesi için su kabını hafifçe eğdi. Anlatılanlara göre kedisini çok seven Muhammed, Müezza bir gün giysisinin ucunda uyuyakalınca kediye kıyamadı ve giysisini keserek sedirden kalkmayı tercih etti. Ayrıca İslam peygamberi Muhammed'in, Müezza'nın içtiği abdest suyundan abdest aldığı da rivayet edilir. Ayrıca Muhammed'in "Kedi sevgisi imandandır" dediği de söylenenler arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed</span> İslamın kurucu peygamberi (570–632)

Muhammed, dünyanın en kalabalık ikinci dini olan İslam'ın kurucusu ve merkezî figürü olan dinî, askerî ve siyasi Arap liderdir. Arap Yarımadası'nın tamamını ele geçirerek Müslüman hâkimiyetini tek bir yönetim altında birleştirmiş ve böylece İslam'ın kutsal kitabı Kur'an'ın yanı sıra, öğretileri ile uygulamalarını güvence altına alarak İslami dinî inancın temelini oluşturmuştur. Müslümanlar tarafından Âdem, İbrahim, Musa, İsa ve diğer peygamberlerin daha sonradan tahrif edilmiş tek tanrılı dinlerini onaran ve tamamlayan kişi ve Allah'ın insanlara gönderdiği son peygamber olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mikdâd bin Amr</span>

Mikdâd bin Amr, bilhassa Şiilerce önem verilen dört sahabedendir. Şiilerce Ali'nin yolundan gittiğine inanıldığından hürmet edilir ve en çok saygı duyulan sahabelerdendir. Ömer'in halifeliği zamanında Mısır'ın fethine katıldı ve onunla beraber Suriye'deki Cabiye'yi ziyaret etti. Muaviye'nin valiliği sırasında Kıbrıs'a gönderdiği orduda yer aldı. Bedir Muharebesi'nde elini kaybeden Mikdâd bu savaştaki az sayıda Müslüman süvarilerinden biri olduğundan dolayı "Farisü Rasûlallah" olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü Seleme</span>

Ümmü Seleme İslâm peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Busra Muharebesi</span>

Busra Muharebesi, Suriye'de 634 yılında Râşidîn Halifeliği ile Bizans İmparatorluğu arasında Busra'nın mülkiyeti için gerçekleşen muharebedir. Bizans vassal devleti Gassani krallığının başkenti olan şehir, İslam kuvvetleri tarafından ele geçirilen ilk önemli şehirdir. Kuşatma Haziran ve Temmuz 634 arasında sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da İslam</span>

Rusya'da İslam, ülkenin en yaygın ikinci dinidir. Rusya, Avrupa'daki en fazla Müslüman nüfusa sahip, Hristiyan çoğunluklu ülkedir; 2024 yılında yapılan ülke çapındaki bir ankete göre, Rusya'daki Müslümanlar toplam nüfusun 14 milyonu veya %10'unu oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Kubbe</span> Mezar

Yeşil Kubbe, İslam peygamberi Muhammed'in ve ilk halifeler Ebu Bekir ve Ömer'in mezarlarının üzerine inşa edilmiş yeşil renkli bir kubbedir. Kubbe, bugünkü Suudi Arabistan'ın Medine kentindeki Mescid-i Nebevi'nin güneydoğu köşesinde yer almaktadır. Kubbe, hac ziyaretinden sonra veya önce Mescid-i Nebevi'yi ziyaret etmek bir gelenek olduğu için her yıl milyonlarca kişi tarafından ziyaret edilmektedir.

Antik zamanlardan günümüze kadar hayvanlar dinlerde aktif rol almışlardır. Çeşitli dinlerde ve mitolojilerde tanrı seviyesinde görülmüş, bazen tanrıları temsilen kullanılmış bazen de tanrıların elçileri olarak görülmüştür. Lakin İslam ve diğer semavi dinler hayvanları din içinde çok kullanmaz. İslam yayıldığı coğrafya gereği Ortadoğu'ya özel bazı varlıkları dini hikâyelerde anmıştır. Bunlardan en çok bilineni Muhammed ve Ebubekir'in müşriklerden kaçmak için sığındığı Sevr Dağı çevresinde bulunan bir mağaraya saklanmaları ve mağaranın girişinin bir örümcek tarafından ağ ile gizlenmesi hikâyesidir. Başka bir hikâye ise Nuh ile ilgili olan hikâyedir. İnanışa göre Nuh tufan sırasında gemisine her ırktan iki cinsiyete ait canlılar almış ve tufandan sonra bu canlılar üreyerek soyunu devam etmiştir. İslam neredeyse tüm İbrahimî dinler gibi insanları hayvanların sahibi olarak kabul eder. Kur'an'da ise hayvan kelimesi bazen hakaret olarak kullanılır. Lakin Allah Kur'an'da hayvanlara merhameti de emretmiştir. Muhammed'in kedisi Müezza bu konu üzerinde fikir vermek için kullanılabilir. Kaynaklara göre bir gün kedi Muhammed'in kıyafeti üstünde uykuya dalmış, Muhammed ise onu uyandırmamak için kıyafetindeki kumaşı kesmiştir. Bu yüzden kedi beslemek İslam inancına göre sünnettir. Muhammed'in kedi sevgisine atıfta bulunan bir başka hikâye ise Uhud Savaşı sırasında gerçekleşir. Muhammed ordunun önüne yavrularını emziren bir kedi çıkınca durdurmuştur. Ayrıca kedinin başına ezilmemesi için bir nöbetçi dikmiş, orduyu o kedinin etrafından dolaştırmıştır. Savaş sonunda ise nöbetçiden kediyi geri istemiş ve ismini Müezza koyup sahiplenmiştir. İddialara göre Müezza siyah ve beyaz renklerinde bir Habeş kedisidir. Müezza isminin geçtiği son hikâye ise kedilerin temizliği ile ilgilidir. Muhammed, kedisi Müezza içtikten sonra kapta kalan su ile abdest alacakken Sahabe-i Kiram Ebu Nuaym "Ya Resul o sudan kedi içti" deyince, Muhammed "Onlar en temiz ağıza sahiptirler." demiş ve abdest almıştır. Ayrıca Muhammed'in Umeyr adını verdiği kuşu ölen Zeyd adlı bir çocuğa taziye ziyaretine gittiği de söylenir. Deve ayrıca coğrafya gereği İslam kaynaklarında geçer, Muhammed ile ilgili hikâyelerin bazılarında deve geçer. Bunlardan biri Muhammed'in torunlarının deve isteğidir. Muhammed parası olmadığı için deve alamamış ama çocukları sırtına almıştır. Bu konuyla ilgili son hikâye ise Abdullah bin Ömer'in deve istediği hikâyedir. Bir gün Abdullah, babası ve Muhammed'in bulunduğu bir kafilede deveye biniyordu. Abdullah hafif olduğu için hızlı gidiyor ve sık sık kafilenin başına geçiyordu, babası ise bu duruma oldukça kızıyordu. Bunun üzerine Muhammed deveyi satın almak istedi, Abdullah'ın babası ise ücretsiz olarak vermek istedi, Muhammed ısrarcı oldu ve deveyi satın aldı. Deveyi aldıktan sonra ise deveyi çocuğa verdi. Ayrıca istediği kadar hızlı gidebileceğini söyledi.

<span class="mw-page-title-main">Yavru kedi</span> bebeklik ve gençlik çağındaki kedi

Yavru kedi, diğer adı ile bebek kedi genç kedilere verilen isimdir. Kediler doğduktan sonra hayatta kalmak için tamamen annelerine bağımlıdır. Normalde yedi ila on gün sonrasına kadar gözlerini açamazlar. Yaklaşık iki hafta sonra, yavru kediler hızla gelişir ve yuvanın dışındaki dünyayı keşfetmeye başlar. Üç ila dört hafta sonra, katı yiyecekler yemeye ve yetişkin dişleri çıkarmaya başlarlar. Evcil kedi yavruları oldukça sosyal hayvanlardır ve genellikle insan arkadaşlığından hoşlanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Sokak kedisi</span>

Sokak kedisi veya yabani kedi, dışarıda yaşayan ve genellikle insanlarla temastan kaçınan, sahipsiz bir evcil kedidir. Kendisinin ele alınmasına veya dokunulmasına genellikle izin vermez ve insanlardan gizlenir. Terk edilen evcil hayvanlar, yavru kediler zamanla sokak kedilerine dönüşebilirler. Vahşi kediler onlarca nesil boyunca üreyebilir ve kentsel, savan ve çalılık ortamlarda agresif bir yerel süper avcı haline gelebilir. Bazı sokak kedileri, kedili kadınlar gibi onları düzenli olarak besleyen insanlarla daha rahat olabilir, ancak uzun süreli sosyalleşme girişimlerine rağmen, genellikle uzak dururlar ve en çok gün batımından sonra aktif olurlar.