İçeriğe atla

İslam ve Hristiyanlık

Karşılaştırmalı din alanında Hristiyanlık ve İslam arasındaki tarihsel etkileşim, Hristiyanlık ile İslam'ın benzer yönlerini ve temel fikirleri bağlar. İslam ve Hristiyanlık, Yahudilik gibi, semavi gelenekten (İbrahimî dinler olarak da bilinir) aldıkları kökenlerini paylaşırlar. Bu kökene rağmen söz konusu iki din arasında derin farklar vardır. Örneğin, İsa’nın kim olduğu konusu bunlardan biridir.

İslam'ın bakış açısından İsa

İslam'da Hadislere göre İsa'nın, Muhammed'den sonra en önemli peygamber olduğunu savunur. Fakat Müslümanlar, İsa'nın Tanrı'nın oğlu, ilahi veya teslisin bir parçası olduğunu kesinlikle reddederler. Müslümanlara göre, İsa insanların Tanrı'yla ve birbirleriyle yakınlaşmasını sağlayan, insan bir peygamberdir. Müslümanlar, İsa'nın mucizevi bir biçimde Bakire Meryem'den doğduğunu kabul etseler de Tanrı'yla olan baba-oğul ilişkisini kabul etmezler. Onlara göre İsa da Adem gibi Tanrı tarafından, babasız olarak yaratılmışlardır, fakat ikisi de 'Tanrı'nın oğulları' değildirler. Tanrı, oğul edinemez. O doğmamış ve doğrulmamıştır.

İslam ve Hristiyanlık çarmıh ve yeniden dirilme konularıyla ilgili inançlarında farklılık göstermektedirler. Hristiyan inancına göre İsa Sanhedrin ve Romalı savcı Pontius Pilatus tarafından ölüme mahkûm edilmiş, çarmıha gerilmiş ve yeniden dirilmiştir. Müslümanlara göre ise İsa çarmıha gerilmemiş ve mucizevi bir şekilde kurtulmuştur:

Bu, bir de inkarlarından, Meryem’e büyük bir iftirada bulunmalarından ve: "Meryem oğlu İsa Mesih’i, Allah’ın elçisini öldürdük" demelerinden ötürüdür. Oysa onu öldürmediler ve asmadılar, fakat onlara öyle göründü. Ayrılığa düştükleri şeyde doğrusu şüphededirler, bu husustaki bilgileri ancak sanıya uymaktan ibarettir, kesin olarak onu öldürmediler, bilakis Allah onu kendi katına yükseltti. Allah Güçlü’dür, Hakim'dir. (Nisa Suresi, 156-158)[1]

'İkinci kez dünyaya gelme', 'Deccal', 'Şeytan' gibi bazı diğer Hristiyan terimleri de İslam'da mevcuttur. Fakat bazıları aynı anlama gelmez.

Semavi dinler olarak İslam ve Hristiyanlık

Hristiyanlık, İslam ve Musevilik İbrahim ile olan ilişkileri dolayısıyla İbrahimi dinler olarak bilinirler. Müslümanlar İbrahim'in ilk oğlu olan İsmail'i 'Arapların babası' ve İbrahim'in ikinci oğlu İshak'ı da 'İbranilerin Babası' olarak bilirler. İbrahim ve oğlullarının hikâyesi Tekvin'de anlatılır.

İslam'da İsmail, İbrâhim’in oğlu ve Muhammed'in atasıdır.[2] Dilinin Arapça olması ve Araplar’ın soybağının ona bağlanması, Kâbe’nin inşasında İbrâhim’le birlikte çalışması, kurban edilme hadisesinde babası karşısındaki teslimiyet ve itaati, onun yerine kurban edilmek üzere bir koç gönderilmesi, Muhammed’in, “Ben iki kurbanlığın oğluyum” diyerek onunla iftihar etmesi gibi hususlara dayalı olarak müslümanlar İsmâil’e özel bir saygı duymuşlardır.[2][3]

Katolik öğretilerinin toplandığı bir belge olan "The Catechism of the Catholic Church"te, Müslümanlardan şöyle bahsedilmektedir:

"Kilisenin Müslümanlarla ilişkisi: Kurtuluş planı, aynı zamanda Yaratıcı'yla ilgili bilgi sahibi olanları da içermektedir. Bunların başında Müslümanlar gelir: onlar ki İbrahim'e olan inançlarını açıkça dile getirmiş ve bizimle beraber aynı tek, merhametli Tanrı'ya ve insanoğlunun mahşerde yargılanacağına inanmışlardır."

Hristiyan, Müslüman ve Yahudi kutsal metinlerine dair bakış açıları

Müslümanlar İsa’ya "İncil" adında bir kitabın gönderildiğine inanır. Buna karşın, gerçekte inciller İsa’nın doğumunu, hayatını, ölümünü ve dirilişini anlatır. Kur’an, incillerde bahsedilen olay ve kişileri farklı anlatır. Müslümanlar "İncil" kavramını Yeni Ahit kavramı ile eş değer tutarlar. İsaʼya Tanrı tarafından verildiğine inandıkları "İncil" adlı kitabın tahrif edildiğine inanırlar.

Hristiyanlar da Tevrat’ın Musa’nın orijinal yapıtı olduğuna inanır. Fakat kitabın farklı dillere çevrilmesi esnasında hatalar yapıldığına, yeni kişi ve yer adlarının eklenmesi nedeniyle değiştiğine inanan Hristiyanlar da vardır. Hatta İsa'nın babasının Tevrat'ın tanrısı olmadığına, Tevrat'ın tanrısının aslında kötü, savaşları seven, yargısında tutarsız olduğuna inanan Hristiyanlar da bulunmaktadır.[4][5] İsa Tevrat’taki belli ifadelere inanır ve Tevrat’ın Musa’nın eseri olduğunu, tamamı Musa tarafından kelime kelime yazılmamış olsa bile Tevrat’ın yaratıcısı olduğunu savunur.

Ayrıca Hristiyanlar Zebur’un tamamının Davud tarafından yazılmadığına, hatta en az bir mezmurun Davud’un doğumundan 500 yıl sonra yazıldığına inanmaktadırlar. Birçok şair ve yazar katkıda bulunurken mezmurların yaklaşık üçte biri anonimdir. Müslümanlar ise Zebur’un Davud’a verilmiş bir kitap olduğuna inanır.

İslam'da Kitâb-ı Mukaddes

Kitâb-ı Mukaddes, Muhammed’in doğuşundan yüzyıllar önce yazılmıştır. Bazı Müslümanlar Paraklit’in, Yuhanna İncili’nde belirtildiği gibi Muhammed’in gelişinin kehaneti olduğunu savunmuşlardır. İslam’ın öğretileri, İsa’ya yollanan "İncil"in aslında Tanrı’nın sözü olduğunu fakat yüzyıllar içinde bozulduğunu söyler.

Bazı Hristiyanlar ise Muhammed’in peygamberlik iddialarını eleştirirken Pavlus’un Galatyalılara yazdığı mektubu örnek gösterirler:

Biz ya da gökten bir melek bile, size bildirdiğimiz müjdeye ters düşen bir müjde bildirirse, lanet olsun ona! Daha önce söylediğimizi şimdi yine söylüyorum, bir kimse size, kabul ettiğinize ters düşen bir müjde bildirirse, ona lanet olsun! (Galatyalılar 1:8)[6]

Müslüman bilginler, Pavlus ve birçok erken Hristiyan arasında pek çok sorun olduğuna işaret ederler. Bu kişilerden biri de İsa’nın kardeşidir.

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2010. 
  2. ^ a b "İSMÂİL". TDV İslâm Ansiklopedisi. 23 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2024. 
  3. ^ Fîrûzâbâdî. Beṣâʾir VI,. Beyrut: el-Mektebetü’l-ilmiyye. s. 39. 
  4. ^ "Markion". Vikipedi. 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  5. ^ Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition. Everett Ferguson (İngilizce). Garland Publishing. 1998. ss. 715-716 ISBN 0-8153-3319-6.
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2010. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsa</span> Yahudi vaiz ve dinî lider, Hristiyanlığın merkezî figürü

İsa, 1. yüzyılda yaşamış olan bir Yahudi vaiz ve dinî lider. Günümüzde en çok mensuba sahip din olan Hristiyanlığın merkezî figürüdür. Hristiyanlar, Yeşua'nın Eski Ahit'te kehanet edilen ve beklenen Mesih, Tanrı'nın Oğlu ve Tanrı'nın enkarnasyonu olduğuna inanırlar. Yeşua'nın, Yeni Ahit'e göre Yosef (Yusuf) adında dünyevi bir babası olduğu için Yeşua, mensubu olduğu Yahudi toplumunda "Yosef'in oğlu Yeşua" olarak anılırdı.

Peygamber veya yalvaç, Tanrı aracılığıyla bir dini veya dinî öğretiyi yaymakla görevlendirildiğine inanılan kişidir. Peygamberler ayrıca dinî terminolojide âyet, işaret veya mûcize denilen doğaüstü güç veya olayların kendilerine atfedildiği mitolojik veya yarı mitolojik insanlardır. İbrahimî dinlerin inananları, peygamberlerin Tanrı'dan aldıkları “vahiy” adlı mesajları diğer insanlara ulaştırdıklarına inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

İman, etimolojik olarak güvenmek ve samimiyetle inanmak anlamlarına gelir. Kur'an'da sadece bir olan Allah'a ve kendisinin mesajına güvenmek anlamına gelmektedir. Genel anlamda bir dine ya da yaşam tarzına gönülden bağlanmak anlamı taşır.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Topraklar</span> Günümüzde üzerinde İsrail ve Filistinin bulunduğu topraklara verilen isim

Kutsal Topraklar, İbrahimi dinler Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için önem arz eden, günümüzde üzerinde İsrail ve Filistin'in bulunduğu topraklara verilen özel isimdir. Aynı topraklara İsrail Diyarı veya Vadedilmiş Topraklar da denir.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlıkta İsa</span> Hristiyanlık inancında Mesih ve Tanrının Oğlu

Hristiyanlıkta İsa, birçok ana akım Hristiyan mezhebinde Üçlü Birlik'teki ikinci figür olan Oğul Tanrı'dır. Bununla birlikte, İsa'nın Tanrı'dan farklı bir kişilik olduğuna ve Tanrı'ya bağımlı olduğuna inanan mezhepler de vardır. Hristiyanlığın her biçiminde, İsa'nın "Eski Ahit" olarak adlandırılan Tanah'ta kehanet edilen Yahudi mesih olduğuna inanılmaktadır. Çarmıha gerilişi ve ardından dirilişi sayesinde Tanrı'nın insanlara kurtuluş ve sonsuz yaşam sunduğuna, ve İsa'nın, insanlığı Tanrı ile barışın günahını telafi etmek için öldüğüne inanılmaktadır.

İslâm'da iman, İslam dininin esaslarına inanmaktır. İslam'a göre kişinin kurtuluşa erebilmesi için iman etmesi şarttır. İnanç konusunda ise, farklı mezheplerin farklı görüşleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Âl-i İmrân Suresi</span> Kuranın 3. suresi

Âl-i İmrân Suresi, Kur'an'ın 3. suresidir. Sure, 200 ayetten oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Mesih</span> kurtarıcı olarak beklenen figür

İbrahimî dinlerde mesih, bir grup insanın kurtarıcısı veya özgürlüğe kavuşturucusudur. Geleneksel Yahudilikte maşiah, mesihçilik veya Mesih Çağı gibi kavramlar, kutsal mesh yağıyla meshedilmiş bir seçkine atıfta bulunan Tanah'la ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da İsa</span> İslam inancında İsa

İslam dininde İsa veya ʿÎsâ bin Meryem, İsrailoğulları'na gönderilen son peygamber ve aynı zamanda da Mesih'tir. İsrailoğullarına Tevrat'ı ilga etmeden, onun yanı sıra yeni bir vahiy olan İncil ile tebliğde bulunmuştur. İsa, hiç evlenmeden ve çocuğu olmadan yaşamış ve bu hâliyle göğe yükseltilmiştir. Kuran'da 93 âyette, "Meryem'in oğlu", "Allah'tan bir ruh" ya da "Allah'ın Kelimesi" unvanlarıyla veya özel ismiyle toplam 180 defa zikredilmektedir. Kuran'da İsa'nın babasız yaratıldığı, Adem Peygamberin durumuna benzetilerek vurgulanmaktadır. İsa'nın Allah'ın izniyle çeşitli mucizeler göstermiş olduğu kabul edilir.

Mezmurlar Kitabı, popüler ismiyle Zebur, Tanah'ın üçüncü bölümü, Ketuvim'in ("Yazılar") ise ilk kitabı olan Yahudi kutsal kitabıdır. Kitabın "gökten indiricisi" olduğuna inanılan Kral Davud'a ithafen Davut'un Mezmurları da denir.

Kurban, İslami bir terim olarak Arapçadan Farsçaya, oradan da Türkçeye geçmiş bir sözcük olup her türlü adağa kurban dense de İslamda özellikle Kurban Bayramı'nda Allah adına kurban kesme ibadetini tanımlar.

Tarihte Yahudilik ile İslam arasındaki etkileşimin tarihi, İslamın Arap Yarımadası'nda doğup buradan yayılmaya başladığı 7. yüzyıla kadar uzanır. Gerek Yahudiliğin gerekse İslamın kökenleri Ortadoğu'da, İbrahim'e dayandığından, her ikisi de İbrahimi olarak kabul edilir. Yahudilik ile İslam'ın paylaştığı birçok ortak yön bulunmaktadır: temel dini görünümü, yapısı, hukuk felsefesi ve uygulaması ile İslam ile Yahudilik birbirine benzer. Gerek bu benzerliklerden ötürü, gerekse Müslüman kültürü ve felsefesinin İslam dünyası içinde yaşayan Yahudi cemaatleri üzerindeki etkisi yoluyla, geride kalan 1.400 yıl boyunca bu iki din arasında kesintisiz ve hatrı sayılır bir fiziki, teolojik ve siyasi örtüşme ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beşaret</span> İsanın doğumunun Meryeme duyurulması

Beşaret, müjde, iyi haber anlamına gelen bir kelime olup dini terminolojide Meryem'e İsa'nın doğumunun melek Cebrail aracılığı ile önceden bildirilmesi hadisesine verilen isimdir. Bu olay Beşaret-i Meryem olarak da bilinir. Fra Angelico, Leonardo da Vinci, Sandro Botticelli, Matthias Grünewald gibi ressamlar eserlerinde bu konuyu işlemişlerdir. Meryem'in İsa'ya gebe kaldığı farzedilen 25 Mart günü her yıl Hristiyanlarca Beşaret bayramı olarak kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Barnabas İncili</span> 16. yüzyılda yazılmış psödoapokrif incil

Barnabas İncili, Müslüman bakış açısıyla, yaklaşık olarak 16. yüzyılın son çeyreğinde yazıldığı düşünülen psödoapokrif incildir. İsa’nın öğrencilerinden Barnabas tarafından yazıldığı iddia edilir.

<span class="mw-page-title-main">Dinler tarihi</span> Dinlerin tarihsel gelişimleri

Dinler tarihi, dinleri benzer ve farklı yönleri ile karşılaştırmalı olarak inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalının temelinde karşılaştırma, tarih ve din olmak üzere üç olgu bulunmaktadır. Bunlardan karşılaştırma kelimesi bu bilim dalının genel metodunu belirtir. Tarih kelimesi bu bilimin bir tarih bilimi olduğunu, din ise bu bilimin konusunun din olduğunu ifade eder. İnsan hayatında özel bir yere sahip olan dinleri konu edinen tarih branşına da ''karşılaştırmalı dinler tarihi'' veya sadece ''dinler tarihi'' denir.

İslam inancında imanın şartlarından biri "kitaplara iman"dır. Bu kavram, Allah tarafından bazı peygamberlere kitaplar indirildiğine, bu kitapların içeriklerinin tamamıyle doğru ve gerçek olduğuna inanmak demektir. Kitaplara iman ile ilgili Kur'an'da: "Ey iman edenler, Allah'a, peygamberine, peygamberine indirdiği kitaba ve daha önce indirdiği kitaba iman ediniz. Kim Allah'ı, meleklerini, kitaplarını, peygamberlerini ve kıyamet gününü inkâr ederse tam mânasıyla sapıtmıştır" ifadeleri yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İsa'nın çarmıha gerilişi</span> Hristiyanlığın merkezî figürü olan İsanın öldürülme hadisesi

İsa'nın çarmıha gerilişi, MS 30 ve 33 arasında bir dizi sorgulama ve işkencenin ardından Roma'nın Yahudiye eyaletine bağlı Golgota'da İsa'nın çarmıha gerilmesi olayıdır. Yeni Ahit müritlerinde bu olaydan bahseden metinler, diğer antik kaynaklar tarafından ispatlanmış olan dört kanonik müjde ile ve Hristiyan olmayan kaynaklar tarafından doğrulanan tarihsel ve teolojik bir olay.

<span class="mw-page-title-main">Sureler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kur'an, İslam dininin kutsal kitabıdır. Müslümanlar, ibadetlerinde ondan çeşitli bölümleri okurlar. İslam'da inanç, ibadet, şeriat, ahlak, tasavvuf gibi uygulamaların dayandırıldığı ana kaynak Kur'an'dır.