İslam ilimleri
| Makale serilerinden |
 |
| Makale serilerinden |
|
| 1 Ahmedîlik ve Vahhabilik de dahil 2 Alevilik, Dürzîlik ve Nusayrilik de dahil 3 İbadilik de dahil |
| Makale serilerinden |
 |
İslam ilimleri ya da İslami ilimler, İslam'ın ana kaynağı olan Kur'an ve Sünnet'ten doğmuş olan bilim dallarıdır. Bu ilim dalları şunlardır.
Kur'an ile ilgili olanlar
- Tefsir: Kur'an'ın açıklanması ve açıklanmasına ilişkin usûl bilgisidir.
- Meâl: Kur'an'ı oluşturan sure ve ayetlerin tümünün Arapça dışında bir dile tercüme edilerek açıklanmış halidir.
- Kıraat: Kur'an'ın farklı okunuş biçimlerini ve bu okunuş farklılıklarından kaynaklanan farklı anlam ve yorumlarla ilgilenen ilim dalıdır.
- Tecvid: Kıraat ilmi içinde yer alan Tecvid, Kur'an okuma usulü ve ilmidir. Harflerin çıkış yeri, sıfatı, uzun veya kısalığı, genişlik veya darlığı, birleştirme ve ayırma, kalın ve ince vurguları hususları bu ilmin hususlarıdır, aynı zamanda Kur'anı kuralına uygun okumaktır.
- Sebeb-i Nüzul: Ayetlerin vahyolma sebepleri ve buna bağlı örneğin bir emir cümlesinin muhatapları kimlerdir? gibi anlamları üzerinde durur. İslâmi literatürde "esbab-ı nüzul" denilen bu durum Kur’ân tefsirlerinde önemli bir yer tutar.
- Îcâz-ül Kur’ân: Bu dal, Kur’ân'ın dil ve anlatım gibi estetik yapısını ilgilendiren konuları araştırır, mucize oluş iddialarını ve bunun dayanaklarını inceler.
- Mûkattâ'at: Kur’ân'da bazı surelerin başında bulunan, ana metinden ayrı yazılan sessiz harf gruplarına mûkattâ'at harfleri denir. Kur'an-ı Kerîm'deki yirmi dokuz surenin başında yer alan ve sadece harflerden oluşan müteşâbih âyetlere verilen isimdir. Mûkattâ'at ilim dalının konusu müteşâbih ayetlerden kast edilen anlamları ortaya çıkarabilmektir.
Sünnet ile ilgili olanlar
- Hadis: İslam peygamberi Muhammed'in söz ve davranışlarını araştırır. En önemli alt dalları şunlardır:
- Cerh ve Ta'dil, râvîyi ret veya düzeltmeyi (tâdîl) ele alır. Rivayet eden kişilerin birbirlerini görebilme ihtimalleri, ilk râvînin olayı görme ve şahit olma ihtimali gibi konular cerh ve tadilin konusudur.
- İlm-ul Ricâl, râvîlerin hayatını ele alır, adil ve akil olup olmadıklarını inceler. Kişileri tanıyan ve biyografi bilgilerine sahip kişilerin verdikleri bilgileri toplar.
- Hadis ihtilafı, birbiriyle çelişen, çelişkili hadisleri ele alır.
- İlel-il-hadis, hadislerin sahih olup olmadığını gösteren konuları tespit eder. Uslup, tarih, rivayetlerdeki tutarsızlık ve kopukluklar, râvîlerden birinin güvenilmez oluşu vs. konular ilgi alanıdır.
- Garib-ul hadîs, hadislerde nadir geçen ve anlaşılması zor deyimleri araştırır. Bazı deyimler zaman içerisinde söyleyiş ve anlam kaymaları yaşamış olabilirler.
- Nasih ve Mensuh, hükmü kalkmış hadisleri araştırır.
- Siyer: İslam dini literatüründe peygamberlerin, halifelerin, sahabelerin ve diğer din büyüklerinin hayatlarını (biyografilerini) inceler.
- Kelâm: İslam itikadını akli, felsefi yöntemlerle açıklamaya çalışır, inanç ile ilgili konuları inceler.
- Fıkıh: İslam hukuku ve ibadet ile ilgili konuları inceler.
- İslam Mezhepleri Tarihi: Müslümanlar arasında ortaya çıkmış itikadi, fıkhi ve siyasi mezhepleri inceler.
- Tasavvuf: İslam'ın mistik yönüdür; kişileri manevi yönden geliştirecek unsurlar ile ilgilenir.
Ayrıca bakınız
- İslam
- Kur'an
- Sünnet
- Akide
- Fıkıh usûlü
- Fer'î deliller
- İtikadî mezhepler
- İslam İlâhiyatı
- İslam felsefesi
- İslam hukuku
