İçeriğe atla

İslam: Anlatılmayan Hikaye

Islam: The Untold Story
YazarTom Holland
BaşrolTom Holland
Diliİngilizce
Yapım
Gösterim süresi74 dakika
Yapım şirketiChannel 4
Yayın bilgileri
KanalChannel 4
Yayın tarihi28 Ağustos 2012 (2012-08-28) (Birleşik Krallık)

Islam: The Untold Story, İngiliz romancı ve popüler tarihçi Tom Holland tarafından yazılan ve sunulan bir belgesel filmdir. Belgesel, 7. yüzyılda Arabistan'da gelişen İbrahimi bir din olan İslam'ın köklerini araştırıyor ve geleneksel hikâyenin yeterli destekleyici kanıttan yoksun olduğunu iddiasıyla bu tarihin ortodoks İslami açıklamasını eleştiriyor. İngiliz televizyon şirketi Channel 4 tarafından finanse edildi ve ilk olarak Ağustos 2012'de yayınlandı. Yayınlanması, Holland'ın In the Shadow of the Sword: The Battle for Global Empire and the End of the Ancient World ( 2012) adlı kitabının yayınlanmasının ardından geldi.

Akademisyen tarihçi Patricia Crone'un teorilerini temel alan Holland, İslam'ın kökenlerine dair çok az somut kanıt olduğunu iddia etti ve Muhammed'in ölümünden sonra adının günümüze ulaşan belgelerde veya eserlerde görünmesinin neden birkaç on yıl sürdüğünü sordu. İnancın nasıl doğduğuna dair çok az kanıt olduğunu savunarak, Mekke şehrinin Muhammed ve İslam'ın gerçek doğum yeri olmayabileceğini öne sürdü. Muhammed'in gerçek bir tarihsel figür olarak varlığına karşı çıkmamakla birlikte, İslami köken mitinin çoğunun daha sonra Arap İmparatorluğu'nun ilk yıllarında geliştirildiğini öne sürdü.

Belgesel tartışmalı olduğunu kanıtladı. Ana akım medyanın tepkisi karışıktı ve bu, Holland'ın erken İslam tarihinin ortodoks açıklamasını destekleyen kanıtları görmezden geldiğini iddia eden -Birleşik Krallık İslam toplumu içinden- figürlerin eleştirilerine yol açtı. Hükûmet onaylı düzenleyici otorite Ofcom ve yayıncı Channel 4 programla ilgili tahmini 1200 şikayet aldı.[1] Militan Müslümanlardan şiddetli misilleme almaktan korkan Channel 4 Londra genel merkezinde belgeselin halka açık gösterimini iptal etti.

Arka plan

Holland, antik dünyanın en çok satan üç tarihini yayınlamış bir İngiliz romancı ve popüler tarihçidir: Rubicon: Roma Cumhuriyeti'nin Son Yılları (2003), Pers Ateşi: Birinci Dünya İmparatorluğu ve Batı için Savaş (2005) ve Millenium: The End of the World and the Forging of Christendom (2008). 2012'de Holland'nın dördüncü tarih çalışması olan In the Shadow of the Sword: The Battle for Global Empire and the End of the Ancient World yayınlandı; Roma ve Pers İmparatorluklarının çöküşünün yanı sıra Arap İmparatorluğu'nun yükselişini ve beraberindeki Arap İslam dinini araştırdı.[1][2]

Holland, The Spectator'a verdiği bir röportajda, Kuran'ın doğrudan Tanrı'nın sözü olduğu şeklindeki İslami inancı reddetti ve onun Geç Antik Çağ'da bir insan tarafından "çok açık bir şekilde" yazıldığına inandığını belirtti. İslam'ın kökenlerini analiz etmek için mevcut olan "kaynakların eksikliğini" vurguladı ve tüm dini hareketlerin kendi geçmiş hikâyelerini inşa ettiklerini, bunu yaparken de kendi tarihlerinin alternatif açıklama ve yorumlarını sildiğini vurguladı.[3]

Holland'ı Kılıcın Gölgesinde temelinde, İslam'ın kökenleri konusunda bir belgesel çekmesi için görevlendiren İngiltere merkezli ticari bir televizyon şirketi olan Channel 4 idi. Şirketin sözcüsü, belgeselin, "zorlu yerleşik görüşler" ve alternatif bakış açılarına ve bilgilere erişim sağlayarak "çok çeşitli konularda bilgili tartışmaları destekleme ve teşvik etme görevlerinin" bir parçası olduğunu kamuoyuna duyurdu.[1]

Özet

Islam: The Untold Story, İslam dininin kökenlerini ele alıyor. Suudi Arabistan'a seyahat eden Holland, dinin kökenlerine ilişkin ortodoks İslami açıklamalarını dinlemek için Arap Bedevilerini ziyaret ediyor. Holland daha sonra Washington DC'deki George Washington Üniversitesi'nde İslami çalışmalar öğreten pratik bir Müslüman olan Seyyed Hossein Nasr ve Princeton İleri Araştırma Enstitüsü'nde Müslüman olmayan bir İslam tarihi tarihçisi olan Patricia Crone ile konuşuyor. İlki, sözlü tarih içindeki gelişimine atıfta bulunarak inanç tarihinin ortodoks İslami açıklamasını savunur, ancak Crone sözlü tarihin güvenilirliğine ve dolayısıyla geleneksel açıklamaya meydan okur.

Holland, Mekke'nin (resimde görülen) Muhammed'in evi olmadığını öne sürdü

Holland, Arap İmparatorluğu'nun ilk yüzyılında Muhammed, Mekke ve İslam'a ilişkin en eski kanıtlara bakıyor ve geleneksel hikâyeyi desteklemek için tarihsel kayıtlarda kanıt eksikliğine işaret ediyor. Muhammed'in hayatı hakkında neredeyse hiçbir çağdaş tarihsel kanıt bulunmadığına ve ölümünden 70 yıl sonrasına kadar tarihi metinlerde ondan hiç bahsedilmediğine dikkat çekiyor. İslam'ın Arap İmparatorluğu'nun yaratılmasının arkasında olduğunu söyleyen İslami doktrinin aksine, 1.Muaviye'nin Muhammed'in ölümünden 30 yıl sonra, Muaviye'nin herhangi bir yazıtında, madeni parasında veya belgesinde -Müslüman olduğuna dair çok az işaret göstermesine rağmen- Kudüs'teki Arap İmparatorluğu'nun lideri olduğunu ve Muhammed veya İslam'dan hiç bahsedilmediğini belirtiyor.

Holland, Kuran'da tek bir belirsiz referans dışında, Muhammed'in ölümünden bir yüzyıl sonrasına kadar herhangi bir tarihlenebilir metinde Mekke'den bahsedilmediğini not etmeye devam ediyor. Peygamber'in Kuran'da çiftçilere ve ziraatçılara hitap ettiğini, muhaliflerinin ise sığır besleyip zeytin ve asma yetiştirmek olarak tanımlandığını belirtiyor. Bu, tarımın olmadığı Mekke'ye yabancı bir ortamı tarif ediyor gibi görünüyor; Böylece Holland, Kuran'da Mekke'ye atfedilen konumun, şimdi İsrail'in güneyinde bulunan Negev çölündeki bir şehre daha çok uyduğunu öne sürüyor.

Holland, Arap İmparatoru Abdülmelik bin Mervan'ın saltanatı altında, -dine Arap köken oluşturmak için- Mekke'nin kasıtlı, ancak hatalı bir şekilde Muhammed'in evi ve İslam'ın doğum yeri olarak tasvir edildiğini öne sürüyor. Holland, bunu yaparken, inancın Negev'de bir yerde apaçık görülecek olan Yahudi veya Hristiyan mirasından ayrıldığını savunuyor.

İptal edilen genel tarama

Güvenlik korkularının artmasının ardından 11 Eylül 2012'de Channel 4, Londra'daki genel merkezinde "kanaat oluşturucular" için planlanan bir film gösterimini iptal etti. Yine de filmden "son derece gurur duyduklarını" ve 4oD web sitelerinde filme erişim sağlamaya devam edeceklerini söylediler.[4][5][6]

İptal etme kararları, dünya meselelerinde dini okuryazarlık konusunda uzmanlaşmış bir danışmanlık olan Lapido Media'nın kurucusu Jenny Taylor tarafından eleştirildi. Etkinliğe katılmaya davet edilen Taylor, belgeseli iyi bir tarihsel çalışma ve iptalini medya tarafından kışkırtılan protestonun "korkunç" sonucu olarak nitelendirdi. Tarihsel olayları tartışma hakkının batı dünyasının temel değerlerinden biri olduğunu ve İslam'ın tarihsel sorgulamadan muaf tutulmaması gerektiğini savundu.[4][6] İngiltere Eski Müslümanlar Konseyi, iptalden duyduğu öfkeyi dile getirerek, İslamcıların taleplerine boyun eğmenin "İslam'la ilgili özgür araştırma ve ifade" üzerinde "felaket" bir etkisi olacağını belirtti. Destekçilerini Kanal 4'e ve Ofcom'a gösterimi tekrar talep etmeye çağırdılar.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b c Dex (3 Eylül 2012). "Islam: The Untold Story documentary receives 1,200 complaints". The Independent. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2012. 
  2. ^ Howse (29 Ağustos 2012). "Islam: the Untold Story, review". The Telegraph. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Dunn (5 Nisan 2012). "Interview: Tom Holland on the origins of Islam". The Spectator. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012. 
  4. ^ a b "Channel 4 cancels Islam documentary screening after presenter threatened". The Telegraph. 11 Eylül 2012. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2012. "Channel 4 cancels Islam documentary screening after presenter threatened" 11 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Telegraph. 11 September 2012. from the original on 7 November 2012. Retrieved 21 September 2012.
  5. ^ "Channel 4 cancels controversial screening of Islam: The Untold Story documentary after presenter Tom Holland is threatened". The Independent. 11 Eylül 2012. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2012. 
  6. ^ a b "Channel 4 cancels screening of film questioning Islam's origins". The Guardian. 11 Eylül 2012. 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012. Quinn, Ben (11 September 2012). "Channel 4 cancels screening of film questioning Islam's origins" 6 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Guardian. from the original on 7 November 2012. Retrieved 14 September 2012.
  7. ^ "Urgent Action: Islam – The Untold Story must not be cancelled". Council of Ex-Muslims of Britain. 13 Eylül 2012. 2 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mekke</span> Suudi Arabistanda bir şehir

Mekke ya da Mekke-i Mükerreme, bugünkü Suudi Arabistan'nın tarihi Hicaz'ında Mekke Bölgesi'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Kâbe</span> İslamın kıblesi

Kâbe, bazen Kâbe-i Şerif, olarak anılan, İslam'ın en önemli camisi, Suudi Arabistan'ın Mekke kentindeki Mescid-i Haram'ın merkezinde yer alan bir yapıdır. İslam'ın en kutsal yeridir. Müslümanlar tarafından Beytullah olarak isimlendirilir ve namaz ibadetinin yerine getirilmesinde Müslümanlar için kıbledir.

<span class="mw-page-title-main">Siyer</span> Muhammedin geleneksel Müslüman biyografileri

Siyer-i Nebi, kısaca siyer, geleneksel İslami literatürde Muhammed'in biyografilerine verilen isimdir. Kur'an ve Hadislere ek olarak, Muhammed'in hayatı ve İslam'ın ilk dönemi hakkındaki çoğu tarihi bilginin kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">İslam tarihi</span> İslam medeniyetinin tarihî gelişimi

İslam tarihi, Müslüman medeniyetinin geçmişten günümüze dek siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri ile ilgili olan tarihsel çalışma alanıdır. Çoğu tarihçi, İslam dininin MS 7. yüzyılın başında Arap Yarımadası'ndaki Mekke ve Medine şehirlerinde ortaya çıkıp yayıldığını kabul etmektedir. Müslümanlar, İslam'a Âdem, Nuh, Musa, Davud, Süleyman, İsa gibi peygamberlerden beri var olan bir din ve Allah'ın iradesine teslimiyetle gerçekleşen bir dönüş olarak inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Hilâfet</span> Muhammedin ölümünden sonra oluşturulan devlet başkanlığı makamı

Hilâfet veya halifelik, Arap coğrafyasında dünyanın diğer coğrafyalarındaki krallık, hanlık, çarlık, imparatorluk ve şahlık gibi makamlara eşdeğer olarak kurulmuş bir devlet başkanlığı makamıdır. 632'de ölen İslam peygamberi Muhammed'in kurduğu İslam Devleti'nin liderliğini sürdüren hükümdarlar; "kral", "çar" veya "imparator" gibi bir unvan olan halife unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dört Halife</span>

Dört Halife ya da Râşid Halifeler; Sünnilik'te Râşid halifeler, doğru yola yönlendirilen ve doğru bir model olduğu kabul edilen halifelerdir. Bazıları bu kategoriye Muhammedin torunu Hasan'ın 6 aylık hilafetini de sokarlar. İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra ümmete önderlik eden ilk dört halifedir:

<span class="mw-page-title-main">Kıble</span> namaz ibadeti için yönelinen yer (Kâbe)

Kıble, bazı dinlerde tapınma sırasında yönelinen doğrultuyu anlatır. Bazı dini gruplar haricinde Müslümanların ibadet (namaz) sırasında yöneldikleri yer Mekke'de bulunan Mescid-i Haram'daki Kâbe'dir.

<span class="mw-page-title-main">Hâşimoğulları (Hicaz)</span> Arap kraliyet ailesi

Hâşimoğulları veya Hâşimîler, Hüseyin bin Ali tarafından kurulan Arap ailesi. İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Benî Haşim ailesine bağlı bir Kureyş boyu olduğunu iddia etmektedirler. Ayrıca kan bağı ve kabile birlikteliği yoluyla Kızıl Deniz boyunca kurulan hanedanların sahibi olan boy. Sülale ismini İslam peygamberi Muhammed'in büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenaf'dan alır. I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etmiş, Arap Yarımadası'nın kontrolünü eline geçirmiş, fakat birkaç yıl sonra Suudi Hanedanlığı'na yine bir isyanla kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">İslam'ın yayılışı</span> 7. ve 8. yüzyıllarda yaşanmış tarihsel süreç

İslam'ın yayılışı, İslam'ın genişlemesi, İslami fetihler ya da Arap fetihleri, 7. yüzyılda İslam peygamberi Muhammed'in Müslümanlarca Asr-ı Saâdet diye adlandırılan döneminde başladı. Muhammed, Arap Yarımadası'nda, daha sonraki Râşidîn ve Emevî hilâfetleri döneminde bir yüzyıllık hızlı genişleme gören yeni bir birleşik yönetim kurdu.

<span class="mw-page-title-main">İslam devleti</span> devlet yönetim biçimi, şeriat yasaları uygulanan devlet

İslam devleti, İslam hukukuna dayalı bir hükumet biçimine sahip bir devlettir. Bir terim olarak, İslam dünyasında çeşitli tarihsel yönetim biçimlerini ve yönetim teorilerini tanımlamak için kullanılmıştır. Arapça "dawlah islāmiyyah" teriminin bir çevirisi olarak Siyasal İslam veya İslamcılık ile bağlantılı modern bir kavramı belirtir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Fitne</span> Emevi Dönemi Müslüman iç savaşı (680-692)

İkinci Fitne veya Erken İslam Tarihinde İkinci İç Savaş, Emevi hakimiyetinin başlarında I. Muaviye’in ölümüyle birlikte baş gösteren siyasi / askeri çatışmalardan oluşan karışıklık dönemi. Dönemin tarihi üzerinde tarihçiler arasında ittifak sağlanmamışsa da, en çok kabul gören görüş, İkinci Fitne’nin 680-692 yılları arasında olduğudur.

Muhammed'in Medine ve çevresinde yaşayan Yahudi kabileleriyle irtibata geçtiği birçok yazılı kaynakta anlatılmaktadır. Bu kaynaklarda Muhammed Yahudiler için Ehl-i Kitap diye hitap ederken Müslümanlarla Yahudilerin arasında bir ittifak kurulamadığından bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah bin Zübeyr İsyanı</span>

Abdullah bin Zübeyr İsyanı; Yezid'e sadakat yemin etmeyenlerin diğer bir başkanı olan Ebu Bekir'in torunu ve Peygamber'in yakın sahabilerinden Zübeyr bin Avvam'ın oğlu Abdullah bin Zübeyr'in çıkardığı isyandır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed</span> İslamın kurucu peygamberi (570–632)

Muhammed, dünyanın en kalabalık ikinci dini olan İslam'ın kurucusu ve merkezî figürü olan dinî, askerî ve siyasi Arap liderdir. Arap Yarımadası'nın tamamını ele geçirerek Müslüman hâkimiyetini tek bir yönetim altında birleştirmiş ve böylece İslam'ın kutsal kitabı Kur'an'ın yanı sıra, öğretileri ile uygulamalarını güvence altına alarak İslami dinî inancın temelini oluşturmuştur. Müslümanlar tarafından Âdem, İbrahim, Musa, İsa ve diğer peygamberlerin daha sonradan tahrif edilmiş tek tanrılı dinlerini onaran ve tamamlayan kişi ve Allah'ın insanlara gönderdiği son peygamber olduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed'in Mekke dönemi</span> İslam peygamberi Muhammedin Mekke hayatı

İslam peygamberi Muhammed, 622 yılındaki hicrete kadar yaşamının ilk 52 yılında (570-622) Mekke'de yaşadı. Hayatının bu döneminde çobanlık ve yoğun olarak da ticaretle uğraştı. Peygamberlik ilanıyla peygamberlik görevi, Hatice bint Hüveylid ile evlenmesi ve Hatice'nin ölümünden sonra Sevde bint Zem'a ile evlenmesi bu dönemde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bekke</span>

Bekke, Kur'an'da, Âl-i İmrân Suresi'nin 96. ayetinde bahsi geçen bir yerdir. Geleneksel İslam anlayışına göre Bekke ile Mekke eş anlamlı olup, meal ve tefsirlerde de bu şekilde ele alınmaktadır. Buna karşın çeşitli akademisyenler Bekke'nin aslen günümüzdeki Mekke ile ilişkili olmayan bir bölge olduğunu öne sürmüş ve başka şehirler ile bağdaşlaştırmıştır.

Revizyonist İslam Araştırmaları Okulu, İslami araştırmalarda İslam'ın kökenlerine ilişkin geleneksel Müslüman anlatılarını sorgulayan bir harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Allah (Ay tanrısı)</span>

Allah'ın tarihsel olarak İslam öncesi Arabistan'da ay tanrısı olarak tapınılan bir tanrı olduğu varsayımı, 20. yüzyılın başlarında ortaya atıldı. İslam öncesi Araplar Kâbe'de 360 tane puta (tanrıya) tapıyordu; bunlardan en güçlüsü ve yükseğe koydukları tanrı, bu görüşe göre Allah'a eş değer olan ay tanrısı Hubal idi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed'in tarihselliği</span>

Muhammed'in tarihselliği, Muhammed'in tarihsel bir figür olarak incelenmesine ve geleneksel açıklamaların dayandığı kaynakların eleştirel incelemesine atıfta bulunur.

Thomas Holland, Klasik Antik Çağ, Orta Çağ ve İslam'ın kökenleri gibi konularda en çok satan kitaplar yayınlayan bir İngiliz yazardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.