İslam'da kadın
Müslüman kadınların (Arapça: مسلمات, Müslimāt – tekil: مسلمة, Muslime)[2] deneyimleri farklı toplumlarda ve aynı toplum içinde büyük farklılıklar gösterir.[3][4] Ortak yönleri ise, hayatlarını değişen derecelerde etkileyen, aralarındaki geniş kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar arasında köprü kurmaya hizmet edebilecek ortak bir kimlik veren İslam dinine bağlılıklarıdır.[3][4][5]
Kur'an'da birçok kadından bahsedilmesine rağmen sadece birinin adı geçer; o da İsa'nın annesi Meryem'dir. Kur'an'ın 19. suresi olan Meryem Suresi, onun adını alır. Kur'an'da Meryem'in adı İncil'den daha fazla geçer (34 defa).[6][7] Kur'an'a göre, doğuştan itibaren Meryem'i ilahi bir lütuf sarmış; genç ve bâkire kadın, Cebrâil aracılığıyla Allah'ın kendisini seçtiğine dair bir mesaj almış, Allah onu arındırmış ve âlemlerin kadınlarından üstün tutmuştur.[8][9][10]
İslam toplumlarında kadının gerek aile hayatında, gerekse siyasi, hukuki, sosyal ve ekonomik alanlardaki konumunu bir taraftan dinî kurallar, diğer taraftan ise sosyal ve siyasi çevre, etnik yapı ve İslam öncesinden gelen kültür mirası belirlemiştir.[11] Bu sebeple İslam dünyasında kadının konumu her dönemde değişmiştir. Hatta aynı bölgede ve aynı zaman diliminde yaşayan kadınlar arasında bile şehirde veya kırsal kesimlerde bulunmalarına göre farklılıklar olmuştur.[11]
İslam tarihinde kadının sosyal, hukuki ve manevi statüsünün belirlenmesinde rol oynayan temel kaynaklar şunlardır: Kur'an[12] – İslam peygamberi Muhammed'e ve arkadaşlarına atfedilen, geleneksel rivayetlerden oluşan fiiller ve sözler olan hadis ve sünnet[13] – hukuki meselede ilmî fikir birliği olan icma[14] – Kur'an'daki yasaların, sünnetin veya peygamberlik geleneğinin, bu iki yasama kaynağı tarafından açıkça kapsanmayan durumlara uygulandığı ilke olan kıyas[15] – dinî veya hukuki durum ile ilgili bağlayıcı olmayan, yayınlanmış görüş veya kararlar olan fetva.[16] Ek etkiler arasında ise İslam öncesi kültürel gelenekler, İslamî ilkelere doğrudan aykırı olmadığı sürece İslam'da tamamen kabul edilen laik yasalar,[17] Endonezya Ulema Konseyi ve Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı gibi devlet kontrolündeki kurumlar[18] ve özellikle tasavvuf akımında öne çıkan manevi öğretmenler vardır. Orta Çağ Müslüman filozoflarından Muhyiddin İbnü'l-Arabî (1165–1240) de dahil olmak üzere Müslümanların çoğu, İslam'daki dişil ilkenin metafizik sembolizmini aydınlatan çeşitli metinler üretmişlerdir.[19]
İslam'ın Sünni kolu içinde dinî ve yasal kaynakların yorumlanması konusunda önemli farklılıklar vardır.[20] Vehhabîler ve Selefiler gibi aşırılıkçı ve köktendinci Sünni hareketler, kadınların bu ideolojik mezhepler içinde algılanma biçimleri üzerinde derin etkileri bulunan "mistisizmi" (sufilik) ve teolojiyi doğrudan reddetme eğilimindedirler.[21] Tersine, İslamî ortodoksluk içinde hem yerleşik teolojik okullar hem de Sufizm en azından bir şekilde etkilidir.[22]
Etki kaynakları
Müslüman kadınlar için İslam'ın dört etki kaynağı vardır. Bunlardan ilk ikisi olan "Kur'an" ve "hadis literatürü" birincil kaynaklar olarak kabul edilirken diğer ikisi çeşitli Müslüman mezhepler ve İslam hukuku ekolleri arasında farklılıklar gösteren ikincil ve türetilmiş kaynaklardır. Bu ikincil etki kaynakları arasında "icmâ, kıyâs, fetvâ ve ictihad" yer alır.[23][24][25]
Birincil kaynaklar
Sünni İslam'da kadınlara, fıkıh (İslam hukuku) tarafından anlaşıldığı şekliyle Kur'an ve hadis literatürü ile Sünni Müslüman âlimlerin çoğunluğu tarafından hadis çalışmalarına dayalı olarak şüpheye yer bırakmayacak şekilde sahih olduğu kabul edilen hadislerden türetilen yorumlara uygun olarak bir dizi yönerge sunulmaktadır. İslam'ın kutsal metni Kur'an, erkeklerin ve kadınların eşit ahlaki güce sahip olduğunu ve her ikisinin de öbür dünyada eşit ödüller alacağını belirtir.[26][29][30][31] Bu yorum ve uygulamalara yazıldıkları dönemin tarihsel anlayışı bağlamında şekil verilmiştir.[30]
İslam peygamberi Muhammed, hayatı boyunca, eşlerinin kimler olduğuna dair farklı anlatımlar olmakla beraber, ancak genel kabule göre dokuz ya da on bir kadınla evlendi. İslam öncesi Arap kültüründe evlilik, genellikle kabilenin daha büyük ihtiyaçları doğrultusunda yapılırdı ve kabile içinde ve diğer kabilelerle ittifaklar kurma ihtiyacına dayanırdı. Evlilik sırasında bekâret, kabile onuru olarak vurgulanırdı.[32] İskoç yazar, tarihçi, oryantalist ve din adamı W. Montgomery Watt (1909–2006), Muhammed'in tüm evliliklerinin dostane ilişkileri güçlendirmek gibi siyasi bir yönü olduğunu ve İslam öncesi Arap geleneklerine dayandığını belirtmektedir.[33]
Nisa Suresi
Nisâ Sûresi, Kur'an'ın dördüncü bölümüdür.[34] 176 ayetten oluşur ve Medine'de indirildiğine inanılır. Surenin başlığının "nisâ" (kadınlar) olması, surenin 34. ve 127–130. ayetleri de dahil olmak üzere sure boyunca kadınlara yapılan çok sayıda atıftan kaynaklanmaktadır.[35][36] Sure; İslam'da evlilik, kadın–erkek ilişkileri ve miras hukuku gibi konuları düzenlemektedir.
İkincil kaynaklar
Müslüman kadınlar üzerinde etkili olan yukarıdaki birincil kaynaklar, zaman içinde akla gelebilecek her durumu ele almamaktadır. Bu durum, Müslümanlar için dinen onaylanmış doğru hareket tarzını bulmak için otantik belgeleri tespit etmek, iç tartışmalar yapmak ve bir fikir birliği oluşturmak gibi kaynaklara başvuran İslam alimleri ile ictihad ve dini okulların gelişmesine yol açmıştır.[23][24] Bunlar kadınlar için ikincil etki kaynaklarını oluşturmuştur. Bunlar arasında mezhebe ve ilgili İslam hukuku ekollerine bağlı olarak icmâ, kıyâs, ictihad ve diğerleri yer almaktadır. İkincil kaynaklar arasında, genellikle Müslüman din adamları tarafından sözlü veya yazılı olarak kitlelere yerel dilde yaygın bir şekilde dağıtılan ve kadınların dini gerekliliklere uygun davranışlarını, rollerini ve haklarını tanımlayan fetvalar yer almaktadır. Fetvalar teorik olarak bağlayıcı olmamakla birlikte ciddiye alınmakta ve çoğu Müslüman tarafından uygulanmaktadır. İkincil kaynaklar, Müslüman erkek ve kadınların yasal ve yasadışı davranışlarını sınıflandırır ve bunlar genellikle beş kategoriye (el-ahkam el-hamse) ayrılır: vacip/farz (zorunlu), müstehap (tavsiye edilen), mübah (nötr), mekruh (onaylanmayan) ve haram (yasaklanan).[37] İkincil kaynaklar arasında önemli ölçüde tartışma, zaman içinde değişim ve çatışma vardır.[38][39][40]
Cinsiyet rolleri
Kuran'daki bir ayetin cinsler arasında manevi eşitlik sağladığı düşünülür.[44]
Muhakkak ki Müslüman erkek ve kadınlar, mümin erkekler ve kadınlar, itaat eden erkek ve kadınlar, doğru sözlü erkek ve kadınlar, sabreden erkek ve kadınlar, korkan erkek ve kadınlar, sadaka veren erkek ve kadınlar, oruç tutan erkek ve kadınlar, ırzlarını koruyan erkek ve kadınlar, kalbleri ve dilleriyle Allah'ı çok zikreden erkekler ve kadınlara gelince, Allah onlar için bir mağfiret ve rahmet hazırlamıştır.[45]:33:35
Mistik felsefi düşüncede kadın ve erkeğe ilişkin temel görüş, kadın ve erkeğin Evrendeki diğer her şey gibi, çift olarak yaratıldığı (Zariyât 49)[46] – hiçbirinin diğeri olmadan tamam olmayacağı,[47] evrenin uyumlu kutupsal ilişkiler üzerine kurulu bir denge[47] ve her şeyin nihayetinde Tanrı'nın yansımalarından ibaret olduğu şeklindedir.[47]
İslam'ın dişil/eril kutupluluğu ve dolayısıyla tamamlayıcılığa yaptığı vurgu, sosyal işlevlerin ayrılmasıyla sonuçlanır.[48]
Genel olarak, bir kadının faaliyet alanı, baskın figür olduğu ev, erkeğin alanı ise dış dünyadır.[49] Kadınlar, ritüel uzmanları, şifacılar, bakıcılar ve topluluklarında evlilikleri düzenleyenler olarak bilgilerinden dolayı övülmek gibi ev yaşamının birçok alanında büyük saygı görürler.[50]
Sultanlar, kraliçeler, seçilmiş devlet başkanları ve zengin iş kadınları olmak üzere kamusal hayatta önemli roller oynamış Müslüman kadınların sayısı göz önüne alındığında hem İslam'ın erken tarihi hem de çağdaş dünyada bu ayrım göründüğü kadar katı değildir.[48] Ayrıca, İslam'da ev ve ailenin bu dünyadaki ve toplumdaki yaşamın merkezinde sıkı bir şekilde yer aldığını kabul etmek önemlidir: bir erkeğin çalışması özel alanın önüne geçemez.[49]
Kuran, "Nisa" 176 ayet ile Müslüman kadınların, rolleri, görevleri ve haklarına yer verir. Hadis'e göre,Muhammed, erkek takipçilerine eşlerine karşı nazik olmalarını emretti.[51]
Cinslerin ayrımı
İslam bazen ilerici bir kadın tasviri için övülürken diğerleri kadınlara uygulanan kişisel statü ve ceza yasalarının ayrımcı doğası nedeniyle İslamı eleştiriyor.[53] İslam'ın ataerkil değerleri, en çok tartışılan ilkelerinden biri olmaya devam ediyor, ancak bu değerlerin farklı İslam ülkeleri'inde değişiklik gösterdiğini belirtmek önemli. Bununla birlikte, erkek ve kadın hakları İslami kişisel statü yasalarına göre önemli ölçüde farklılık gösterir.[54] Örneğin, Müslüman erkeklerin çok eşlilik yapması ve Gayrimüslim kadınlarla evlenmesine izin verilirken, Müslüman kadınların birden fazla kocaya sahip olmaları ve gayrimüslim erkeklerle evlenmeleri yasaktır,[55][56][57][58] ve kadınların mirası erkek kardeşlerinin yarısıdır. Ayrıca, İslam ceza hukuku'unda mahkûmiyet, ağırlıklı olarak tanık ifadesine dayanır ve bir katili mahkûm etmek için kadınların tanıklıkları yetersiz kabul edilir ve doğrulama için bir erkek tanıklığı gerekir.[53]
Kuranda Nur suresi 31. ayette kadınların başlarını, boyun ve göğüslerini örtmelerini gerekli kılan "Başörtülerini yakalarının üzerinden bağlasınlar." şeklindeki ifade yer almaktadır.[59] Müslüman erkek ve kadınlar için cinsel çağrışım yapmayan ılımlı ve düzgün giyim ayrıca hadis literatürü ve sünnet ile emredilmiştir.[54]
Cinsiyet ayrımcılığının bir biçimi olarak zorunlu hicab bazı bölgelerde kendini gösteriyor.[60] Zorla örtünme uygulaması, herhangi bir evrensel İslami anlayışı yansıtmıyor, uygulama farklı bağlamsal koşullar altında yükselmiştir.[60] Taliban rejimi tarafından uygulanan kıyafet yönetmeliği zorunlu örtünmeye örnektir.[61][62][63]
Zorunlu örtünme politikaları, kadın özerkliği ve failliğini reddeden cinsiyet ayrımı için zorlayıcı araçlar olarak eleştirilmiştir.[63][64] Bununla birlikte, bu argümana yapılan itirazlar, zorla örtünmenin cinsiyet ayrımcılığı oluşturmadığı ve örtünün toplumsal inşasının haksız bir şekilde onu cinsiyet eşitsizliğinin bir simgesi haline getirdiğini öne sürüyor.[64] Afganistan İslam Emirliği'nin beş yıllık tarihi boyunca, Taliban rejimi Şeriat yasasını Hanefi fıkıh okulu ve Molla Ömer'in dini emirlerine göre yorumladı.[52] Kadınların çalışması, kızların okullara veya üniversitelere gitmesi yasaklandı, erkek akrabalar tarafından evlerinin dışında perde (cinslerin ayrılığı) yapmaları ve refakat etmeleri istendi; Bu kısıtlamaları ihlal edenler cezalandırıldı.[52]
Taliban ayrıca erkeklerin sakal tıraşını yasakladı, sakallarını Taliban'ın beğenisine göre uzatmaları ve evlerinin dışında türban takmalarını istedi.[52][65] Ayrıca futbol ve satranç da dahil olmak üzere[52] hem erkek hem de kadınların spora katılımı,[52] uçurtma uçurmak, güvercin veya diğer evcil hayvanları beslemek gibi eğlence aktiviteleri de yasaklandı ve kuşlar öldürüldü.[52]
Mahnaz Afkhami, "kadının statüsü ve toplumla olan ilişkisinin" İslami köktendinciliği tarafından İslami düzenin otantikliğinin en yüksek testi olarak belirlendiğini yazıyor.
Bu, perde (fiziksel ayrım) ve avret tanımları ile sembolize edilir.
İslami köktenciliğin yeniden canlandığı 20. yüzyılın sonuna kadar Dünyanın birçok yerinde kadınları baskı altına alan kurumlar bu kadar güçlü olmadılar. Velid Fares, köktenci cinsiyet ayrımcılığını Türkiye laikliği ve Sovyetler ve Çin'deki Marksist din karşıtlığının kadınları din karşıtı bir topluma entegre olmaya zorlamasına bağlıyor ve diğer dinlerin de "benzer tarihsel mücadelelere tanık olduğunu" belirtiyor.
Namaz
Kadınlar, adet dönemleri ve doğumdan sonra bir süre namaz kılmakla yükümlü değildir. Bazı İslami mezheplerde kadınlar için özel dua çeşitleri bulunur.
Dünya çapındaki camilerin çoğunda sadece bayanlara özel ibadet yerleri bulunmaktadır. Bunlar arasında Endonezya,[66] Malezya, Türkiye, Suudi Arabistan[67] ve Birleşik Arap Emirlikleri[68] gibi Müslüman çoğunluklu ülkelerdeki camilerin yanı sıra Singapur,[69][70] Güney Kore,[71] Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri[72] gibi Müslümanların azınlık bir grup olduğu ülkelerdeki camiler de bulunur.
Hindistan'da ve İngiltere'deki Güney Asyalı göçmen topluluklar tarafından kurulan bazı camilerde kadınların camilere girmesine izin verilmez. Bu, birçok Müslüman kadın için önemli bir endişe ve psikolojik sıkıntıya neden oluyor.[73]
Kadın eğitimi
Klasik pozisyon
Müstensihler, hadis literatüründe ilim aramanın erkek veya kadın herkesin görevi olduğu vurguladılar.
Kuran ise insanları Tanrı'nın doğadaki işaretlerini okumaya, düşünmeye, tefekkür etmeye ve öğrenmeye biyolojik cinsiyetlerinden bağımsız olarak teşvik eder.[75] Dahası, Muhammed ilim öğrenmenin her Müslüman erkek ve kadın için bağlayıcı bir dini görev olduğunu ilan etti.[76] Klasik anlayışta her kadın da bilgi aramak, aklını geliştirmek, bakış açısını genişletmek, yeteneklerini geliştirmek ve sonra potansiyelini ruhunun ve toplumunun yararına kullanmak için ahlaki ve dini bir yükümlülük altındaydı.[77]
Müslüman dünyasındaki birçok kadın, yasaların izin verdiği kadar eğitim almak için bu fırsatı değerlendirdi.[78]
Bu ideallerin yanı sıra, okuma yazma bilen eğitimli bir kadının zehirli olarak nitelendirildiğine inanan bazı kişiler tereddütle geldi.[78]
Muhammed'in öğretileri her iki cinsiyet tarafından da geniş çapta takip edildi.[76] Muhammed'in eşleri – özellikle Ayşe – hem kadınlara hem de erkeklere öğreticilik yaptı, arkadaş ve takipçileri, Ayşe'den Kuran, hadis ve İslami hukuk öğrendi.[79]
Not olarak, edinilen bilginin türüne kısıtlama getirildi: bir kadın, kendisini ilgilendiren başka bir konu değil, dini olan herhangi bir bilgi alanını seçmekte özgürdü.[79] İslam, kadının esas itibarıyla eş ve anne olduğunu kabul ettiğinden, bu toplumsal rolleri tamamlayıcı olan alanlarda bilgi edinme konusuna özellikle vurgu yapılmıştır.[80]
Kadınların eğitim tarihi
Sahih- i Müslim'de Aişe ve Muhammed'e atfedilen bir hadise göre, ensar kadınları din hakkında ayrıntılı sorular sormaktan dolayı övgüye değerdi.[81][82] James E. Lindsay, İslam'ın Müslüman kadınların dini eğitimini teşvik ettiğini belirtir.[81]
Resmi okullara öğrenci kaydı yaygın olmasa da, kadınların cami, medrese ve diğer halka açık resmi olmayan ders ve toplantılara katılmaları yaygındı.
Fatımi Halifeliği'nin "hikmet toplantılarına" kadınların katılımı, İbnü't-Tuvayr ve el-Musabbihī tarafından not edilmiştir.[83]
Fatima el-Fihri'nin 859'da daha sonra El-Karaviyyin Üniversitesi'ne dönüşen Karaviyyini camisini kurması gibi birçok eğitim kurumunun kuruluşunda kadınlar önemli rol oynadı.[84] Memlûk Kahire'sinde kadınlar beş medresenin vakfiyesinden sorumluydu ve bir kurucu ile ailevi bağları varsa medrese idaresine nezaret etme sorumluluğunu da alabiliyorlardı.[78]
İbn Asakir'e göre, İslamın Altın Çağı'nda kadın eğitimi için çeşitli fırsatlar vardı. O kadınların okuyabildiğini, icazet kazanabileceğini ve ulema ve İslami öğretmen olmaya hak kazanabileceğini yazıyor.[84] :196, 198
Önde gelen şehirli kadınlar özel ortamlarda eğitim görmüş ve birçoğu hadis, hat ve şiir okumada icazet almış ve daha sonra yayınlamıştır.[85][86] El-Sakhawi biyografik sözlüğü Daw al -Lami'nin on iki cildinden birini 700 ile 1800 yılları arasındaki,1.075 kadın din bilginine ayırmıştır.[87] Hadis nakline hayati önem atfedildiği bir dönemde Şuhde, Zeyneb, Aişe ve Fatıma gibi kadınlar geniş bir takipçi kitlesine ulaşarak birçok kişiye eğitim verilmesine katkı sağladılar.[88]
Çalışan kadınlar, özel evlerde dini metinler ve pratik becerileri birbirlerinden öğrendiler, ancak camilerde erkeklerle birlikte de eğitim aldılar.[85]
Britanya İmparatorluğu altında yaşayan Müslümanlar arasında Sömürge döneminden 20. yüzyılın başlarına kadar bir cinsiyet mücadelesi oldu. Erkeklerin dünyası Müslüman kimliğinin bir kaynağı olarak görülüyor, kadın eğitimi toplumsal kaos ve ahlaki düzene bir tehdit olarak değerlendiriliyordu.[89] Yine de İngiliz Hindistan'daki kadınlar erkeklerden bağımsız olarak haklarını aradılar; 1930'larda, okullara kayıtlı 2.5 milyon kız çocuğunun yarım milyonu Müslüman ailelerin çocuklarıydı.[89]
Eğitimci olarak kadınlar
Kadınların dini katılım ve eğitimlerine teşvik14. yüzyılın ortalarında onların hadis öğretimine katılımı artırdı.[90][91] Alimler ve camiyle temas hadis öğretimi için onların icazet edinmelerini sağladı.[92] Bu hareket, kadınların rolü konusunda kadınların eve ait geleneksel rolüne meydan okumaya ve bilginin daha fazla genişlemesine[90] ve statü kazanmalarına da izin verdi.[93] Hadislerin nakledilmesine katılan kadınlara muhaddisat dendi.[91]
Bilgi için seyahat etmek
İslam alimlerinin bilgi edinme yollarından biri olan seyahat[94] kadın arasında da teşvik edildi.[92] Kadınlar, mahrem veya akrabaları ile birlikte başka şehirlere edebiyat ve hukuk gibi diğer bilgi türlerini öğretmek gibi eğitim faaliyetleri veya hadis literatürünü öğrenmek üzere seyahat edebiliyor,[95] böylece yurtlarının dışında gelişen dini öğretilerde yer alma olanağı elde edebiliyorlardı.[92]
Ünlü muhaddisat
Zeynep bint el-Kemal
Zeyneb bint al-Kamal (1248-1339 CE) ünlü bir hadis âlimiydi. Hayatı boyunca, özellikle ilk yıllarında çok sayıda icazet aldığı bilinmektedir.[90] İlk icazetini Abdülhalik el- Niştibri'den aldı.[91] Babası ünlü bir hadis râvicisi değildi. Bununla birlikte, amcası Şemseddin Muhammed'in rivayet alanında büyük olasılıkla onun çalışmalarını kolaylaştıran kişi olduğu kaydedildi.[90] Ünü, al-Nishtibri ile olan ilişkisinden geliyordu, öğrenciler onun öğretilerini duymak için uzaklara seyahat ediyor, farklı araştırma türlerini kapsayan güvenilir bir otorite olarak biliniyordu.[96] Bir cami olan el-Medrese el-Diya'iyyah'ta ve evinde karma dersler verdi.[91] Öğrenciler onun öğretilerini dinlemek için uzaktan gelirlerdi. Ayrıca eserlerini öğretmek için Mısır ve Medine'ye seyahat ettiği bilinmektedir.[96]
Sonraki yıllarda öğretmen olarak gelişmeye devam etti, öğrencilerine icazet vererek kendi döngüsünü tekrarladı.[90] Erkek hadis hocalarının çoğunlukta olduğu bir alanda, onun ünü, daha fazla kadının yolunun açılmasına yardımcı oldu.
Mevcut durum
- Okuryazarlık
İslam İşbirliği Teşkilatı 2013 yılında eğitime kısıtlı erişimin, kız çocukları ve kadınların karşılaştığı zorluklar arasında yer aldığını, UNICEF, kadınların ilköğretime kayıt oranlarının %60'ın altında olduğu 24 ülkeden 17'sinin İslam ülkeleri olduğunu kaydetti. Birçok İslam ülkesinde yetişkin nüfusun yarısından fazlası okuma yazma bilmiyor ve bu oran kadınlar arasında %70'e ulaşıyor. UNESCO, yetişkin kadınlar arasında okuryazarlık oranının Fas, Yemen, Bangladeş, Pakistan, Nijer, Mali, Gambiya, Gine, Gine-Bissau ve Çad gibi bir dizi ülkede %50 veya daha düşük olduğunu tahmin ediyor.[98]
2010 yılında kadınların okuryazarlık oranı Mısır'da %64, Irak'ta %71 ve Endonezya'da %90 idi.[98] Suudi Arabistan'da 1970'lerden bu yana okuryazarlık gelişiyor, 2017'de 15-24 yaş arası kadınlar için okuryazarlık oranı kadın ve erkeklerde eşit %99,3.[99] Cinsiyet ve eğitime katılım
Bazı akademisyenler eğitimde en yüksek cinsiyet farkına İslam uluslarının sahip olduğunu iddia ediyor.
Dünya Ekonomik Forumu 2012 yıllık cinsiyet farkı araştırması, toplam 135 ülkeden en kötü performans gösteren 18 ülkeden 17'sinin aşağıdaki İslam İşbirliği Teşkilatı üyeleri olduğunu ortaya koyuyor: Cezayir, Ürdün, Lübnan, Türkiye, Umman, Mısır, İran, Mali, Fas, Fildişi Sahili, Suudi Arabistan, Suriye, Çad, Pakistan ve Yemen.[100] Diğeri Nepal.[101]
Buna karşılık UNESCO, Arap ülkelerindeki kadın araştırmacıların %37'lik payının diğer bölgelerle yarıştığını belirtiyor.[103]
Türkiye'de kadın üniversite araştırmacılarının oranı 2012 itibarıyla 27 üyeli Avrupa Birliği ortalamasının (%33) biraz üzerindedir. (%36)[104]
Kuzey Afrika'da üniversite ve bilim merkezlerindeki kadın araştırmacıların oranı %36.5 ile dünya (%22.5), Avrupa (%33) ve gelişmiş ülke (%26) ortalamalarının üzerindedir.[105]
İran'da kadınlar üniversite öğrencilerinin %60'ından fazlasını oluşturuyor.[106] Benzer şekilde, son yıllarda Malezya,[107] Cezayir,[108] ve Suudi Arabistan'da[109] üniversite öğrencilerinin çoğunluğunu, 2016'da Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki üniversitelere kayıtlı kişilerin %76,8'ini[110] Ürdün Üniversitesi'nde 2013 yılında öğrencilerin %65'i kadınlar oluşturdu[111]
Katar, 2015 yılı itibarıyla her erkek için yüksek öğrenimde 6.66 kadınla dünya lideridir.[112]
Kuveytte kadınların %41'i, erkeklerin %18'inin, Brunei Sultanlığında erkeklerin %18'ine karşılık kadınların %33'ü üniversiteye kaydolduğu biliniyor.[112]
Üniversite eğitiminde kadın erkek oranı Bahreynde 2.18 [112] Tunusta 1,62 ve Kırgızistanda 1,61.[112]
Kazakistan'da 1999 yılında yükseköğretimde her 100 erkek öğrenciye 115 kız öğrenci düşüyordu; Dünya Bankası'na göre, bu oran 2008 yılına kadar 144:100'e yükselmişti.[113]
Fizik çalışmasına özgü kayda değer bir durum; ABD'de kadınlar fizik lisans öğrencilerinin %21'ini ve doktora öğrencilerinin %20'sini oluştururken, Müslüman çoğunluklu ülkeler için eşdeğer rakamlar sırasıyla %60+ ve %47'dir.[114]
Benzer şekilde, Tunus, Ürdün ve Malezya yaklaşık %50 kadın mühendis oranıyla dikkat çekiyor. ABD'de %15-20.[115]
Amerika Birleşik Devletleri'nde, Sosyal Politika ve Anlayış Enstitüsü Müslüman Amerikalı kadınların (%73), Müslüman Amerikalı erkeklerden (%57) daha fazla yüksek öğrenim elde etme olasılığının olduğunu kaydetti.[116]
Kadın istihdamı
Bazı akademisyenler[117] Kuran'daki 28:23 ayetiyle, Muhammed'in ilk karısı Hatice'ye, Müslüman kadınların evlerinin dışında iş bulabileceklerinin işaretleri olarak atıfta bulunur.
Medyen suyuna gelince, orada sulayan bir grup adam buldu ve onların yanında (sürülerini) geri çeken iki kadın buldu. Dedi ki: Neyiniz var? Dediler ki: Çobanlar (koyunlarını) sudan almadıkça biz sulayamayız ve babamız çok yaşlı bir adamdır. (Kur'an 28:23)
İslam'ın geleneksel yorumlarında bir kadının evden ayrılmak ve işe gitmek için kocasından izin alması gerekir.[118][119][120]
Ancak Başmüftü Ali Gomaa[121] ve Büyük Ayetullah Mohammad Ebrahim Jannaati[122] kadınların buna ihtiyacı olmadığını söylediler.
Tarihçe
Orta Çağ, İspanyol Halifeliği'ndeki kadın işgücü, çiftçilik, inşaat, tekstil işçileri, köle kızları yönetme, fahişelerden vergi toplama gibi çeşitli mesleklerde ekonomik faaliyetlerde bulunanları, ayrıca lonca başkanları, kredi açanlar ve din alimlerini içeriyordu.
12. yüzyılda İbn Rüşd, Araplar, Yunanlılar ve Afrikalılar arasındaki kadın savaşçı örneklerini öne sürerek, kadınların her bakımdan erkeklerle eşit kapasiteye sahip olduğunu iddia etti.[123] İslam'ın erken tarihinde, Müslüman fetihleri ve iç savaşlar (Fitne) asker veya general olarak savaşan önemli Müslüman kadın örnekleri arasında Nusayba bint Ka'ab aka Üm Umara, Ayşe,[124] Kahula ve Wafeyra bulunuyor.[125]
Orta Çağ'ın Bimaristan veya hastaneleri, hemşire olarak kadın personel çalıştırdı.12. yüzyılda Muvahhid halife hükümdarı Ebu Yusuf Yakub el-Mansur'a hizmet eden Banu Zuhr ailesi kadın doktorları ilk çalıştıranlardı.[126] İslami hastanelerde kadın ve erkek hastaların ayrılması nedeniyle bu gerekliydi.15. yüzyılda Şerafeddin Sabuncuoğlu'nun Cerrahiyyetu'l-Haniyye'sinde kadın cerrahlar istihdam edildi.[127]
İslam inancında Mekke'ye hac ziyareti de dahil olmak üzere kadın ve erkeğin aynı dini görevleri yerine getirmelerine, erkeklerle birlikte dua etmesine, ticari etkileşimlere katılmasına ve eğitimde rol oynamasına izin verildi.[128] Önceki Arap kültürleri kadınların bu tür faaliyetlerine izin vermediğinden bu, kadınlar için özgürlük ve eşitlik yönünde bir işaret kabul edilir. Muhammed'in kadınlardan nasihat istediği ve özellikle Kur'an ile ilgili düşüncelerini dikkate aldığına dair kanıtlar vardır.
Muhammed'in eşlerinden Aişe, tıp, tarih ve retorikte önemli bir rol oynadı.
Bununla birlikte, kadınlar dini unvanlara sahip olamadılar, ancak bazıları kocalarıyla veya kendi başlarına siyasi iktidara sahip oldular. Kadınların tarihi rolü, Kuran'dan çok ataerkil toplumsal ideallerle bağlantılıdır. Kadın sorunu modern İslam toplumlarında genişlemektedir.[129]
Modern çağ
2005 itibarıyla, Pakistanlı kadınların %16'sı, Endonezyalı kadınların ise %52'si "ekonomik olarak aktif" durumdaydı.[131] 2012 Dünya Ekonomik Forumu[132] ve diğer raporlara göre,[133] Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesindeki İslam ülkeleri, kadınlar için ekonomik ve istihdam fırsatları yaratmalarını artırıyor; bununla birlikte, dünyadaki diğer tüm bölgelerle karşılaştırıldığında, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi ekonomik katılım, istihdam fırsatı ve kadınların siyasi olarak güçlendirilmesi açısından en alt sıralarda yer almaktadır.
Dünyada kadınların iş gücüne katılımının en düşük olduğu 10 ülke – Ürdün, Umman, Fas, İran, Türkiye, Cezayir, Yemen, Suudi Arabistan, Pakistan ve Suriye – kadın parlamenter olmayan dört ülke gibi İslam ülkeleridir.[132]
İslam'da kadınların maddi ihtiyacının olması ve çalışmasının anne ve eş olarak rolünü ihmal etmesine neden olmaması gibi belirli koşullara tabi olarak çalışmasına izin verilir.[117][134] Kadınların, Kur'an'da belirtilen haklarına saygı duyulduğu bir Müslüman kültürel atmosferinde yapabileceği çalışmaları organize etmenin Müslüman toplumun sorumluluğunda olduğu iddia edildi.[117] Ancak İslam kadınların evinin dışında herhangi bir iş yaparken iffetinin korunacağı, alkol servisi gibi[117] İslam hukukunu ihlal etmesini gerektirmeyen işlere izin verir.
Kadınların eğitim aldığı ve çalışma hakkı olduğu bazı durumlarda, iş fırsatları erkeklerinkiyle pratikte eşit olmayabilir. Örneğin Mısır'da, çalışan kadınların kadınların ailedeki rollerini yine de ilk sıraya koymaları beklenmekte, bu da onların özel sektörde çalışma fırsatları sınırlamaktadır.[135] Suudi Arabistan'da, kadınların Haziran 2018'e kadar araba kullanması yasa dışıydı.[136] Suudi kadınların Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn gibi diğer Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerinden ehliyet almaları giderek yaygınlaşıyor.[137]
Küresel muhasebe ağı Grant Thornton tarafından yayınlanan International Business Report'a (2014) göre dünyanın en büyük Müslüman nüfuslu ülkesi olan Endonezya, Amerika Birleşik Devletleri (%22) ve Danimarka'dan (%14) daha büyük bir oranda kadınlar tarafından işgal edilen üst düzey işletme yönetimi pozisyonlarına ≥%40'ına sahiptir.[138]
İslam dünyasının önde gelen kadın şirket yöneticileri arasında sanayi ve finans holdingi Sabancı Holding'in CEO'su Güler Sabancı,[139] 2010-2013 yılları arasında TÜSİAD, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği'nin başkanlığını yürüten Boyner Holding'de icracı olmayan bir yönetici olan Ümit Boyner,[140] ASEAN ticaret bloğundaki en büyük ilaç şirketi olan PT Kalbe Farma Tbk.'nin CEO'su Bernadette Ruth Irawati Setiady,[141] Endonezya'daki büyük bir televizyon kanalı Trans TV'nin direktörü Atiek Nur Wahyuni,[142] ve BAE merkezli yatırım platformu WOMENA'nın kurucu ortağı Elissa Freiha bulunuyor.[143][144]
Amerika Birleşik Devletleri'nde, Sosyal Politika ve Anlayış Enstitüsüne göre, 2016 ABD başkanlık seçimlerinden bu yana Müslüman erkeklerin %19'luk oranına karşılık Müslüman kadınların yaklaşık %30'u, kendi inanç topluluklarıyla ilişkili bir kuruluşa bağış yaparak finansal bağımsızlıklarını gösterdiler.[116]
Mali ve yasal konular
İslam şeriatının emirleri, İslam hukukunun tüm okullarına göre, olgunluk çağına ulaşmış erkek ve kadın her Müslüman için geçerlidir.[145]
Müslüman çoğunluklu ve önemli bir Müslüman azınlık nüfusuna sahip olan bazı ülkeler, pozitif yasa ve mahkemeler yanı sıra şeriat temelli yasa ve dini mahkemelerden oluşan karma bir hukuk sistemi izlemektedir.[146] Hukuki meseleler için şeriatı kullanan ülkeler, onu çoğunlukla kişisel hukuk (aile hukuku) için benimsiyor; ancak Suudi Arabistan, İran, Afganistan, Pakistan ve Yemen gibi birkaç İslam ülkesinde şeriat temelli ceza kanunları bulunmaktadır.[147]
Jan Michiel Otto'ya göre, "antropolojik araştırmalar, insanların, yerel topluluklardaki norm ve uygulamalarının dini veya yerel gelenek, kabile geleneği olup olmadığını açıkça ayırt etmediklerini gösteriyor" du.[148] Vani, Ba'ad ve "namus" cinayeti gibi kabile uygulamaları, bazı bölgelerde, Müslüman kadınları etkileyen yasal süreçlerin ayrılmaz bir parçası olmaya devam ediyor.[149][150]
Buna karşılık, Ürdün Ceza Kanunu'nun -İslam hukukundan türetildiğine inanılan- kadınların zina nedeniyle akrabaları tarafından öldürülme cezalarını azaltan 340. maddesi, aslında Osmanlı döneminde Fransız ceza hukukundan ödünç alınmıştır.[151]
Uygulanan yasalar dışında, hukuki konularda tanıklık ve kabul edilebilir kanıt biçimleri sürecinde cinsiyete dayalı farklılıklar vardır.[152][153] Bazı İslam hukukçuları, kadınların belirli türdeki şahitliklerinin kabul edilmeyebileceğini, diğer durumlarda, iki kadının tanıklığının bir erkeğin tanıklığına eşit olacağını kabul ederler.[152][153]
Mali ve yasal ajanda
Klasik tutum
Kuran'ın 4:32 ayetine göre, hem erkeklerin hem de kadınların bağımsız bir ekonomik konumu vardır: 'Erkeklere kazandıklarından bir pay, kadınlara da kazandıklarından bir pay vardır....."[154] Buna dayanarak kadınların satın alma, satma, ipotek etme, kiralama, ödünç alma veya ödünç verme ve sözleşmeleri ve yasal belgeleri imzalama özgürlüğüne sahip oldukları ifade edilir.[154] Ek olarak, kadınlar para bağışında bulunabilir, mütevelli olarak hareket edebilir ve bir iş veya şirket kurabilir ve mali haklar, medeni duruma göre değişmez.[154] Bir kadın evlendiğinde, damat evlilik sırasında geline ödeme yapar. Kadın mali nitelikte olan mehir veya çeyiz üzerinde tam kontrole sahiptir ve boşanma durumunda da bu kontrolü elinde tutar.[154][155]
Zekatın kadınlara çeşitli ekonomik faaliyetlere katılma, kazanç ve birikimlerini kendi takdirlerine göre sahiplenme, yatırım yapma, biriktirme ve dağıtmaya teşvik ettiğine inanılır.[154]
İslam'da kadın, kendi soyadını koruma hakkına sahiptir.[156] Müslüman kadın geleneksel olarak bireyselliğinin ve yasal kimliğinin bir göstergesi olarak ailesinin adıyla anılmıştır: evli, boşanmış veya dul kadınların isimlerini değiştirmek için tarihsel olarak uygulanan bir işlem yoktu.[156] Batı tarzı devlet bürokrasilerinin 19. yüzyıldan itibaren İslam dünyasında yayılmasıyla birlikte, bu son gelenek artan baskı altına girdi ve artık Müslüman kadınların evlendikten sonra isimlerini değiştirmeleri olağan hale geldi.
Mülkiyet hakları
Kuran der ki:
"Az veya çok, Anne-baba ve yakın akrabanın bıraktıklarından erkeklere bir pay, kadınlara da bir pay vardır " (Kuran 4:7)
Bernard Lewis, klasik İslam medeniyetinin, efendi-köle, erkek-kadın, mümin-kafir arasındaki üç temel eşitsizliği kutsamasına rağmen, onlara Batı'daki kadınlara oranla daha fazla mülkiyet hakkı tanıdığını söylüyor.
Batı'da mülkiyet haklarının verildiği durumlarda bile, bunlar çok sınırlı ve sadece üst sınıf kadınları kapsıyordu.[157] Kadın hakları başka yerlerde zamanla iyileşirken, Müslümanların çoğunlukta olduğu birçok ülkede bu kısıtlılık devam etti.[158][159]
İslam'da kadınlara yönelik miras yasaları, yaygın yasal düzene göre belirlenenlerden farklıdır.[160] Açıklamalara göre, bu eşitsizliğin nedeni, bir hanede erkeğin payının bir kısmının ailenin bakımı ve ihtiyaçlarının karşılanmasına gitmesi gerektiği, bu arada kadının kendi payıyla özgürce hareket edebilmesidir.[161]
Kadınların Kuran'daki mülkiyet hakları anne-babadan ve yakın akrabalardan gelir. İslam geleneğine göre bir kadın, evlilik öncesi veya sonrasına ait mal varlığı veya çeyizini (mehir) kocasına vermek zorunda değildir.[162] Ayrıca, bir kadının kazancı kendisine aittir ve aile masraflarına katkıda bulunması gerekmez. Kadın evin bakımından sorumlu değildir ve ev içinde yaptığı her iş için ücret talep edebilir.[163][164] Cinsel boyun eğme karşılığında kadının makul barınma, yiyecek ve diğer hane masraflarının mali sorumluluğu tamamen kocaya aittir. Kadının nikâhın sona ermesinden sonra da kadının nafaka hakkı vardır.[118][119]
Mülkiyet hakları, bazı Müslüman kadınların önemli varlıklara sahip olmalarını ve hayır kurumlarına fon sağlamalarını sağladı. 16. yüzyılda İstanbul'da vakıfların %36,8'i,[165] on sekizinci yüzyılda Kahire'deki 496 hayır vakfından 126'sı (%25,4),[166] 1770 ile 1840 yılları arasında Halep'teki 468 hayır kurumunun 241'i veya %51'i kadınlar tarafından kurulmuştur.[167]
Kuran, ölenin eşi, kızı ve kız kardeşlerine miras hakkı verir,[168] ancak, kadının babasının mülkü üzerindeki miras hakları erkek kardeşlerinin yarısıdır. Miras oranı hayatta kalan anne ve diğer hak sahiplerine göre değişir.
Miras kuralları, "Bakara" Suresi 180 ve 240, "Nisa" Suresi 7-11, 19 ve 33. ayetler ve "Maide" Suresi, 106-108. ayetler de dahil olmak üzere bir dizi Kuran ayetinde belirtilmiştir.
"Nisa" Suresi, 11, 12 ve 176. deki üç ayet, yakın akrabaların payını anlatmaktadır.
Ekonomik eşitlik
Mali ilişkilerde kadınlara adil davranma öğretisi Hanefî Hukuk Mektebi'nin kurucusu olan Ebu Hanife el-Nu'mân ibn Sabit (700-767) üzerinden bir hikâye ile örneklenir. Ebu Hanife bir tekstil tüccarıydı ve dükkânına bir kadın gelerek kendisine ipek giysi satmak istemişti.
Yazar ve yatırım bankacısı Harris Irfan hikâyeyi şöyle anlatıyor:
"Kadın elbiseyi Ebu Hanife'ye 100 dirheme satmayı teklif eder fakat Ebu Hanife onu satın almaz ve kadına "Yüzden fazla eder" der. 'Ne kadar?' diye tekrar sorar, kadın 200 dirheme satmayı teklif eder, onu da geri çevirir. Sonra 300, sonra 400 ister, bu noktada çileden çıkan kadın onu azarlar ve "Benimle alay ediyorsun" diyerek şansını başka bir yerde denemek için uzaklaşmaya hazırlanır. Bunun üzerine başka bir tüccarı çağırırlar ve tüccar o elbiseye ciddiyetle 500 dirhem değer biçer. Ebu Hanife hayatı boyunca bağlı kalacağı bir ilkeyle kadının cehaletinden yararlanmak yerine, adil bir ticaretle yetinmeyi seçmiştir.[169]
Cinsel suçlar ve günahlar
Zina
Zina eden kadın ve erkek, her birine yüz değnek vurun. Eğer Allah'a ve ahiret gününe gerçekten inanıyorsanız, Allah'ın dini konusunda size hiçbir acıma kalmamalı ve müminlerden bir grup onların cezalarına şahit olmalıdır. Zina eden erkek, ancak zina eden veya müşrik bir kadınla evlenir; ve zina eden kadın, ancak zina eden veya müşrik bir erkekle evlenir. Ve bu mü'minlere haram kılınmıştır. (Kuran 24:2–3)
- Geleneksel hukuk
Zina, şeriatta yasa dışı cinsel ilişkiye atıfta bulunan bir terimdir.[170] Terimin neleri kapsadığı konusunda kesin bir görüş birliği bulunmamakla birlikte, yoruma göre nikahsız cinsel ilişkilerin yanında, fuhuş, hayvanlarla cinsel ilişki ve bazı alimlere göre tecavüzü kapsayabilir.[170]
O dönemde Arabistan'da hüküm süren rastgeleliği Kuran onaylamaz ve zina edenler için 100 kırbaç cezasını öngören bir ayet de dahil olmak üzere birçok ayet yasadışı cinsel ilişkiye atıfta bulunur.[171] Bu sebeple zina, Kuran'da cezaları belirtilen hadd (çoğul. hudud) suçlarına girer.[171]
Kur'an'da bahsi geçmemekle birlikte, failin muhsan (yetişkin, hür, Müslüman ve evli olması) halinde hadislere dayanılarak bazı fıkıh mezhepleri zina için recm cezasını öngörür ve şarta bağlarlar;[170][171] Buna göre;
Suçlular kendi özgür iradeleriyle hareket etmiş olmalı,[171] fiili penetrasyon eylemi dört yetişkin, dindar erkek görgü tanığının tanıklığıyla veya dört kez tekrarlanan ve daha sonra geri alınmayan bir itirafla kanıtlanmalıdır.[170][171] Maliki mezhebi evli olmayan bir kadının hamileliğinin delil olarak kullanılmasına izin verir, ancak ceza, geçersiz bir evlilik sözleşmesinin varlığı gibi bir takım yasal şüphe ile düşer.[171]
Başka bir Müslümanı zina ile suçlayan, ancak gerekli şahitleri getirmeyen bir Müslüman, yalan itham (kazf, القذف) suçunu işlemiş olur.[172] Bu suçun cezası 80 sopadır.
Bazıları, zinanın genellikle görgü tanığı olmadan işlenen bir suç[173][174][175] olması dolayısıyla bu gerekliliklerin zinayı pratikte kanıtlamayı neredeyse imkansız hale getirdiğini[170] ve cezanın açıkça işlenen eylemleri amaçladığını ifade ederler.
- Tarih
Modern öncesi dönemden "birkaç münferit" olay ve son zamanlardaki birkaç vaka dışında, zina için yasal olarak taşlama yapıldığına dair tarihsel kayıt yoktur.[170] Zina modern zamanlarda hükûmet ve İslamcı hareketlerin kamusal ahlaksızlığa karşı polemikleriyle acil bir konu haline geldi.[170] Modern çağda şeriat temelli ceza kanunlarının yerini büyük ölçüde Avrupa esinli kanunlar aldıktan sonra, birkaç ülke kendi kanunlarına had cezalarını dahil etti.[176] İran, İslam devriminin ardından zina için kamuoyunda çokça duyurulan birkaç taşlamaya tanık oldu.[170] Nijerya'da yerel mahkemeler, hepsi temyizde bozulan veya uygulanmayan birkaç recm cezası verdi.[177] Hudud Nizamnamelerinin cezaları Pakistan'da hiç uygulanmamış olsa da,[178] 2005 yılında İnsan Hakları İzleme Örgütü, Pakistan hukuk sisteminin çeşitli düzeylerinde kadınlara karşı 200.000'den fazla zina davasının sürdüğünü bildirdi.[179]
Kazf ve Li'an
'Kazf'ta, iffetli bir kadını dört erkek şahidi olmaksızın itham eden kimse, seksen kırbaçla cezalandırılır. Tövbe edip düzelmediği sürece tanıklığı sonsuza kadar kabul edilemez. (24:4-5)
Ancak 'lian'da, koca karısını tanık olmadan zina yapmakla suçlayabilir, ancak davasını desteklemek için her birinin beş kez yemin etmesi gerekir.
Koca yemin ederse kadın 100 kırbaç ve recm cezasına çarptırılır, eğer o da davasını desteklemek için aynı şekilde yemin ederse cezası düşer. (24:6-9).[180]
İffetli kadınlara iftira atıp da dört şahit getirmeyenlere seksen değnek vurun ve şehadetlerini ebediyen kabul etmeyin; gerçekten onlar necistirler. Ancak bundan sonra tövbe edip kendini düzeltenler müstesna; O halde Allah bağışlayıcı ve merhametlidir. Karılarına zina isnadında bulunup da şahidleri olmayanların her birine Allah'a dörder yemin vardır ki, o doğrulardandır. Beşincisi, eğer yalancılardan ise Allah'ın laneti onun üzerine olsun. Ve Allah'a dört defa onun yalancı olduğuna yemin etmesi onu azaptan kurtarır. Ve beşinci defa, eğer doğrulardan ise Allah'ın gazabı onun üzerine olsun.
— (Kur'an 24; 4–9)
Tecavüz
- Geleneksel hukuk
Tecavüz "Bir erkeğin yasal olarak evli olmadığı bir kadınla, özgür irade ve rızası olmadan, zorla yaşadığı yasadışı cinsel ilişki"dir.[181] Bu tanım evlilik için cinsel zorlamayı kapsam dışına alır ve Zina ile tecavüz arasındaki ayrım temel metinler tarafından değil, fıkıh tarafından yapılır.
Profesör Oliver Leaman'ın yorumu göre, fiili penetrasyonu gören dört erkek tanığın gerekliliği tecavüz için geçerli değildir.[182] Şöyle diyor;
Tecavüz suçlamaları iddiaları ikinci dereceden delillerin desteklemesi koşuluyla, mağdurun tek ifadesine dayalı olarak dava kanıtlanabilir. İslam hukuku yüzünden Kadınlara karşı adaletsizliğin meydana geldiği sık sık gözlemlenmesine yol açan bu katı kanıt kriterleridir. Bu, ya bu konuları yöneten şeriat yasalarının karmaşıklığı ya da kültürel gelenekler ya çarpıtma ve yasaların bariz bir şekilde göz ardı edilmesi ya da bunların bazı kombinasyonlarından dolayıdır.[182]
Tecavüz durumunda, fiilin yetişkin erkek faili hadd cezası alır, ancak rıza göstermeyen (yani tecavüz mağduru kadın) masum kabul edilir ve zinâ cezasından kurtulur.[183] Modern ceza kanunları
Tecavüz yasaları bazı ülkelerde tartışma konusu oldu. Fas gibi bazılarında, ceza kanunu ne İslam hukukuna dayanır ne de ondan önemli ölçüde etkilenir,[184] Pakistan'ın Hudud Yönetmelikleri gibi diğer durumlarda ise kanun İslam hukukunun unsurlarını içerir.
Afganistan ve Dubai'de tecavüz suçlamalarında bulunan bazı kadınlar zina ile suçlandılar.[185][186] Bu durum 2006 yılında Pakistan'da değiştirilmiştir.[187]
Kadının tanığı
Kuran'da 2/282 suresi, iki kadını bir erkeğin şahitliğine denk görmektedir.[188]
Ey iman edenler! Belirli bir süre için birbirinize borç verdiğiniz zaman, onları yazıya indirgeyin. Katip taraflar arasında doğru yazsın, katip yazmaktan kaçınmasın, Allah'ın kendisine öğrettiği gibi yazsın. Borcu olan yazdırsın, Rabbi Allah'tan korksun ve borcundan eksiltmesin. Eğer sorumlu olanlar aklî kusurlu, zayıf veya kendisi yazdıramayacak durumdaysa, vasisi sadakatle yazdırsın ve kendi adamlarınızdan iki şahit getirsin ve eğer iki adam yoksa, bir adam ve iki kadın. Tanık olarak seçtiğiniz kadınlardan biri yanılırsa diğeri ona hatırlatsın dedi. Tanıklar çağrıldıklarında (delil için) reddetmemelidirler. İster küçük ister büyük olsun, gelecek bir döneme (sözleşmenizi) indirgemeyin: Allah katında daha adil, delil olarak daha uygun ve aranızda şüpheye düşmemek için daha uygundur, ancak ticaret ise aranızda yaptıklarınızı yazıya indirgememenizde size bir günah yoktur.
— Kur'an 2:282
Ebu Said el-Hudri anlatıyor:
Peygamber, "Kadının şahitliği, erkeğin şahitliğinin yarısı kadar değil midir?" buyurdu. Kadınlar "Evet" dediler. "Bu onun aklının kıtlığıdır" dedi.
(Sahih Buhari: Şahitlik Kitabı: Kadınların Şahitliği bölümü i: 2658 No'lu Hadis)
Hamidi ve el-Mevrid mensupları, bu hadisi güvenilir bulmaz.[189][190][191] (27:37) Hamidi ayrıca, yukarıda geçen Kuran ayetinin sadece mali meselelerle ilgili olduğunu ve genelleştirilemeyeceğini iddia eder. Bir başka Pakistanlı İshak sayıların değil, kesin delil elde etmenin önemli olduğunu, İbnü'l-Kayyim ve İbn Teymiyye'nin de benzer görüşlere sahip olduğunu iddia ediyor.[191] (11:31)
İbn el-Kayyim, ayetin bir mahkemeyle değil, servet sahibinin haklarını koruduğuna dair tanıklıkla ilgili olduğunu, bu ikisinin birbirinden tamamen farklı olduğunu[192] emrin, Kuran'ın kadınlara zorluk çıkarmak amacı taşımadığını ileri sürülmektedir.
Hem İbnü'l-Kayyim hem de İbn Teymiyye , erkeklerin ve kadınların şahitliğinin delil değeri farklılığına inanmakla birlikte İbn Teymiyye de kadınlara karşı ayrımcılığı Kuran 2: 282'yi ile kanıtlamaya karşı çıkarlar.
İbnü'l-Kayyim'in, kadınların hata yapmaya daha yatkın olduğunu, ancak genel ayrım yapmak yerine, kadın tanıklığının bireysel olarak ele alınmasını, ikinci şahitliğe unutma veya yanlış hatırlamasından korkulduğunda başvurulması gerektiğini, hadis nakli gibi istisnai durumlarda bir kadının başka bir kadın tarafından tasdik edilen tanıklığının, bir erkeğin doğrulanmamış tanıklığından daha güçlü olarak kabul edilebileceğini iddia eder.
Ayrıca İbnü'l-Kayyim, hadis nakli gibi istisnai durumlarda 2 kadının şahitliğini, tek bir erkekten daha itibarlı kabul etmiştir.[193]
İbn Teymiyye yazdı:
"فَمَا كَانَ مِنْ الشَّهَادَاتِ لَا يُخَافُ فِيهِ الضَّلَالُ فِي الْعَادَةِ لَمْ تََُنْ فِيهِ عَْلَى را علَى را علَى رَا علَى را علا علَى را علا رٍ نا رام علا علم" ) Kadınların şahitliklerinde, âdetten korkmayan her ne varsa, bunlar erkeğin yarısı sayılmaz.[194]
İbnü'l-Kayyim şöyle yazıyor:
"Kadın dürüstlük, güven ve takvada erkeğe eşittir; unutacağı veya yanlış hatırlayacağından korkulduğunda, kendisi gibi bir başkasıyla güçlendirlir. Bu onları tek bir erkek veya onun gibilerden daha güçlü kılar.[195]
Klasik İslam hukukunda şehadet, bir kişinin bir üçüncü kişiye karşı hakkına ilişkin bilginin tasdiki için kullanılır. Yemin, itiraf ve ikinci derece kanıtlar gibi kanıt biçimlerinin arasında bulunur.[196]
Şeriat hukukunda kadın ve erkek delil ve kan parası bakımından farklı muamele görür. Erkeğin tanıklığı, bir kadının tanıklığından iki kat daha güçlüdür. Ancak had suçları ve misilleme konusunda kadın tanıkların ifadeleri kesinlikle kabul edilmemektedir.[153] Arap dünyasında bazı Müslüman çoğunluklu ülkeler, kadın tanıklığını bir erkeğin tanıklığının yarısı olarak kabul etmektedir.[197]
Klasik yorumcular, tanıklıkta eşit olmayan muameleyi genellikle, kadın doğasının onları hataya daha yatkın hale getirdiğini öne sürerek açıklamaya çalışır. Mısırlı reformcu Muhammed Abduh'u, ilgili kutsal metinlerin kadınların doğuştan aşağı zihinsel kapasitelerinden ziyade, o dönemde hüküm süren farklı cinsiyet rolleri ve yaşam deneyimlerine bağlı görme eğilimindeydi. Bu sebeple kural her zaman ve yerde genel olarak uygulanabilir değildi.[198]
Aile içi şiddet
Allah'ın birine diğerinden fazla bahşetmiş olması ve mallarıyla onlara destek oldukları için erkekler kadınların velileridir. O halde salih kadınlar itaatkardırlar ve Allah'ın korumasını emrettiğini (kocanın) gıyabında da korurlar. Sadakatsizlik ve kötü davranışlardan korktuğunuz kadınlara öğüt verin, yataklarını paylaşmaktan kaçının ve onları dövün; Ama eğer itaate dönerlerse, onların aleyhlerinde aramayın: Allah çok yücedir, büyüktür. Eğer aralarında bir gedik olmasından korkarsanız, onun ehlinden bir hakem, onun ehlinden de bir hakem tayin edin; barışmak isterlerse, Allah aralarını düzeltir; gerçekten Allah her şeyi bilendir, her şeyden haberdardır. (Kuran, Nisa, 34-35)
Bu ayetteki geleneksel olarak "vurmak" olarak çevrilen w'aḍribūhunna kelimesi, "ayırmak", " salınım yapmak" ve "müzik çalmak" gibi 15 farklı anlamda kullanılabilen Darb fiilinden türetilen emir kipidir.[200]
Yaygın muhafazakar yorumlara göre bu ayette çarpma veya dövme anlamına gelen kelime meallerde özellikle hafifçe ilavesi eklenerek verilir.
Bazı yazarlar -kelimenin Kuran'ın kendi içinde bile, farklı anlamlarda kullanıldığını, ayetin kadınları dövmeyi meşrulaştırmak için kullanılamayacağını iddia ederler. Onlara göre ayet sadakatsizlik durumunda karınızı bırakın" ve "onların sadakatsiz davranışlarını protesto etmek için geçici olarak onlarla yatmayın gibi anlamlara gelmektedir.[201]
Şeriat hukukunda, zarar kavramı fiziksel istismar da dahil olmak üzere bir eşe karşı çeşitli istismar türlerini ifade için kullanılır. Kanunlar, bir kadının evliliğinde bir zarara uğraması halinde bunu iptal ettirebileceğini belirtmektedir: Bir kadına fiziksel olarak saldırmak evlilik akdine aykırı ve acil boşanma sebebidir.[202]
Osmanlı dönemi ait şeriat mahkemesi kayıtları, kadınların fiziksel tacize maruz kaldıklarında adalet aramalarını göstermektedir: Halep'teki dikkate değer bir 1687 vakasının gösterdiği gibi, mahkemeler tacizci kocalara bedensel cezalar verdi.[202]
Osmanlı Şeyhülislam'ı tarafından verilen bir on altıncı yüzyıl fetvasında, bir hakimin kocanın karısına "mümkün olan her şekilde" zarar vermesi gibi ciddi eş istismarından haberdar olması durumunda, karının isteği üzerine ayrılmalarını emretmek de dahil yasal yetkiye sahip olduğu belirtilmiştir.[202]
Jonathan AC Brown, ayetle ilgili bilimsel eğilimi verir:
Sünni hukuk okullarındaki ulemanın büyük çoğunluğu, Muhammedin, kadın dövme Ayeti'nin açık anlamına kısıtlama getiren aile içi şiddet konusundaki rahatsızlığını dile getirir.
Müslümanların ikinci neslinden bir Mekke âlimi olan Ata' bin Ebi Rabah, bir kocaya karısını görmezden gelse bile dövmemesini, öfkesini başka bir şekilde ifade etmesini tavsiye etti.
Tirmizi ve Müslim bin Haccac'ın hocası ve aynı zamanda İran'ın önde gelen alimlerinden biri olan Darimi, Muhammed'in dövmeyi onaylamadığını gösteren tüm hadisleri 'Kadınlara Vurma Yasağı' başlıklı bir bölümde topladı.
İbn Faras, bir ulema gurubunun, kadına vurmayı tamamen yasaklayan bir duruş sergilediğini ve dayak atmaya izin veren Hadislerin doğruluğunu reddettiğini belirtiyor.
İbn Hacer, Kuran'da açık bir emir gibi görünenin aksine, Muhammed'in hadislerinin, birinin karısını disipline etmesi için vurmasının aslında şeriatın 'kesinlikle sevilmeyen' veya 'beğenilmeyen' anlamına gelen yasak hükmü kapsamına girdiği konusunda hiçbir şüphe bırakmadığı sonucuna varır.[203]
Son yıllarda, "ortodoks İslam" geleneğinde aile içi şiddete karşı çok sayıda fetva yayınlandı.
Bunlar arasında, 2007'de Uluslararası Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Günü münasebetiyle İslam'ın erkeklerin kadınlara karşı her türlü şiddet uygulamasını yasakladığını belirten bir fetva yayınlayan Hüseyin Fadlallah;[204] Hişam Kabbani ve Amerika İslam Yüksek Konseyi Başkanı, İslam'da Aile İçi Şiddetin Yasaklanması (2011) kitabının yazarlarından Dr. Homayra Ziad[205]'ın fetvaları bulunuyor.
Türk Kadınları Kültür Derneği (TÜRKKAD) Başkanı Cemalnur Sargut, aile içi şiddete başvuran erkeklerin "bir anlamda şirk" yaptıklarını belirterek: "Böyle insanlar egolarının arzularını frenlemek için asla diyet yapmazlar. [Tersine] Rumi Mesnevi'sinde, kadınlara olan sevginin, Allah'ı varlıklarının aynasında yansıdığı gibi görmekten kaynaklandığını söylüyor. Tasavvufa göre kadın, Allah'ın yeryüzüne saçtığı güzelliklerin nurudur. Yine Mesnevi Rumi'de, akıllı ve iyi kalpli bir erkeğin bir kadına karşı anlayışlı ve şefkatli olacağını ve asla onu incitmek veya yaralamak istemeyeceğini söylüyor."[206]
Bazı akademisyenler,[207][208] Kuran'ın 4:34 ayeti'nde olduğu gibi İslam hukukunun, kocaya nüşuzundan(itaatsizlik, sadakatsizlik, isyan, kötü davranış) şüphelendiğinde şiddete izin verdiğini ve teşvik ettiğini,[209] diğeleri, naşiza karısını dövmenin Kuran'ın modern bakış açısıyla tutarlı olmadığını iddia ediyor.[210]
Bu ayetin çok sayıda tercümesinin hepsi bir dereceye kadar farklılık gösterir.[211]
İslami feminist gruplar Müslüman erkeklerin metni aile içi şiddet için bahane olarak kullandığını iddia ediyor.[212]
Taberi'nin Tarihi'nde verilen Veda Hutbesi[213] ve Ebu Davud tarafından derlenen bir Sahih Hadis'inde,[214] kocalara (فَاضْرِبُوهُنَّ ضَرْبًا غَيْرَ مُبَرِّحٍ "Onları dövün, sert olmayan bir dövüşle") diyor.
Bunun nasıl olacağını soran İbn Abbas'a şöyle cevap verdi:' misvak ve benzeri' diye cevap verir.[215][216]
Muhammed'in kendisinin asla bir kadına vurmadığı ve bunu yasakladığını söyleyen kaynaklar var.[217] Ebu Davud tarafından derlenen bir hadiste Muhammed, erkeklere karılarının yüzüne vurmamalarını söylemiştir.[218]
Muaviye el-Kuşeyri anlatıyor:
Muaviye sordu: "Ey Allah'ın Resulü, birimizin karısının onun üzerindeki hakkı nedir?
O da: "Yemek yediğinizde yedirmeniz, giyindiğinizde giydirmeniz, yüzüne vurmamanız, ona sövmemeniz, evin dışında ondan ayrılmamanız" Ebu Davud'a göre "sövme"nin anlamı, "Allah lanet etsin"demekti.[219]
Veda hutbesinin başka hadis rivayeti Sünen İbn Mâce'de geçmektedir. Yukarıda bahsi geçe ibare bu rivayette şöyledir: "Onlara vur, ama yaralamadan ve iz bırakmadan."
Dedi ki: Süleyman bin Amr bin Ahvas dedi ki: "Babam bana Veda Haccı'nda Resûlullah'ın yanında bulunduğunu söyledi. Sonra: "Ben kadınlara iyi davranmayı emrediyorum, çünkü onlar sizin yanınızda esirdirler ve apaçık bir edepsizlik yapmadıkça onlara başka türlü davranmaya hakkınız yoktur. Eğer bunu yaparlarsa, yataklarında bırakın ve dövün" dedi. ancak onlara eziyet ve iz bırakmadan. Eğer size itaat ederlerse, onlara darlık aramayın. Sizin kadınlarınız üzerinde hakkınız var, kadınlarınızın da sizin üzerinizde hakları var; hoşlanmadığınız kişilerin yatağınıza basmasına, evlerinize girmesine izin vermemeleridir. Onların üzerinizdeki hakları, giyecekleri ve yiyecekleri konusunda onlara iyi davranmanızdır.' " Derece: Sahih[220]
Aişe dedi ki: Rasûlullah hiçbir hizmetçi ve kadına vurmadı.[221]
Aile içi şiddete karşı birçok fetva var.[222][223]
İslam ve aile içi şiddet arasındaki ilişki İslam alimleri tartışılmaktadır.[224][225] Muhafazakarlar Müslüman kocaların eşlerine karşı misvakla vurup cezalandırmak gibi hafif güç kullanmalarına izin verildiğini iddia ediyor.[224][226]
Lübnanlı eğitimci ve gazeteci 'Abdülkadir al-Mağribi, 1928 tarihli Muhammed ve Kadın adlı makalesinde: "Muhammed bir kişinin karısını gündüz dövüp, geceleri evlilik ilişkilerine bir başlangıç olarak övmesinin ahlaki ve mantıksal tutarsızlığının altını çizdi" [227] şeklinde dövmenin evlilik ilişkisine uygun olmadığını belirtti diyor.[227]
Avusturyalı Kuran tercümanı Muhammed Esed "Pek çok sahih hadisten açıkça anlaşılıyor ki, Muhammed kadınların dövülmesini onaylamamış ve bir rivayete göre ise, "Allah'ın cariyelerini asla dövmeyin" sözleriyle kadının dövülmesini yasaklamıştır" der.[228]
Uygulamada, birçok ulusun hukukçuları, aile içi şiddet vakalarını değerlendirme veya kovuşturmayı şeriat'a dayanarak reddetti ve Müslüman kadınlara dönük yasal korumaları sınırlandırdı.[229][230][231][232]
Birleşik Arap Emirlikleri ceza yasasının 53. maddesi, saldırı Şeriat tarafından belirlenen sınırları aşmadığı sürece "bir kocanın karısı ve küçük çocuklarına ceza verme" hakkını tanır.[233] 2010'da yüksek mahkeme kocanın "fiziksel azarlama hakkı"nı onayladı.
Lübnanlı kadınların dörtte üçü hayatlarının bir noktasında kocaları veya erkek akrabaları tarafından fiziksel kötü muameleye maruz kaldılar.[234][235]
Afganistan kadınların %85'inden fazlası aile içi şiddeti bildiriyor;[236] çok yüksek aile içi şiddet oranlarına ve sınırlı yasal haklara sahip diğer ülkeler arasında Suriye, Pakistan, Mısır, Fas, İran, Yemen ve Suudi Arabistan bulunmaktadır.[237]
Aile içi şiddete karşı yasal koruma sağlanan Türkiye'de bir hükümet raporuna göre, kocası ve ailenin diğer erkek üyeleri tarafından yapılan seri aile içi şiddet, çoğunlukla görmezden gelinmekte, hukuki yardım alınmamakta ve kadınlar tarafından kabullenilmektedir.
Türkiye, Mart 2012'de Avrupa'da İstanbul sözleşmesi olarak bilinen Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni onaylayan ilk ülke oldu.[238] Önemli Müslüman nüfusa sahip (≥c.%20) diğer üç Avrupa ülkesi de – Arnavutluk, Bosna-Hersek ve Karadağ – sözleşmeyi onayladı, Makedonya ise imza attı.[239] Türkiye daha sonra bu anlaşmadan Cumhurbaşkanlığı kararıyla çekildi.
Sözleşmenin amacı, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetten arınmış bir Avrupa yaratmaktı.[240] 10 Aralık 2014'te Sırp-Türk pop yıldızı Emina Jahović, Balkanlar'da aile içi şiddet konusunda farkındalığı artırmaya yardımcı olmak için Ne plašim se ("Korkmuyorum") başlıklı bir video klip yayınladı. Ne plašim se alkol tüketimi ve aile içi istismar arasındaki bağlantıyı vurguladı.[241]
Amerika Birleşik Devletleri'nde, Sosyal Politika ve Anlayış Enstitüsü tarafından yapılan bir 2017 araştırmasına göre "Müslüman toplulukta aile içi şiddet sıklığı, Hristiyan ve bağlantısı olmayan topluluklardan farklı değildi.[116] Ankete katılan Amerikalı Müslümanların %13'ü, Katoliklerin (%15), Protestanların (%17), dini olmayanların (%14) ve genel halkın (%15)'ı kendi toplumlarında aile içi şiddete şahit olduklarını ifade ettiler.[116]
Aile içi şiddet olayını bilen Amerikalı Müslümanlar arasında, suçun kolluk kuvvetlerine bildirildiğini söyleyenlerin yüzdesi (%50) de diğer gruplar ve genel halkla karşılaştırılabilir düzeydedir. Araştırmada Amerikalı Müslüman katılımcılar, aile içi şiddetin yaklaşık yarısının inanç lideri tarafından bilindiğini, -diğer inanç gruplarına göre oldukça yüksek bir oran- kaydetti.[116]
Aşk
Klasik Müslüman yazarlar arasında aşk kavramı, üç kavramsal hat boyunca geliştirildi: doğal aşk, entelektüel aşk ve ilahi aşk.[242] 'Aşk' veya tutkulu aşk kavramı Kuran'da yoktu ve İranlı yazar Ahmed Gazali tarafından tanıtıldı.[242]
Romantik aşk
Müslüman dünyasının popüler ve klasik edebiyatı aşk üzerine eserlerle dolu [245] ve İslam toplumlarında kadın-erkek arasındaki aşk kutlanan bir şeydir.[246]
İslam tarihinde entelektüel, ilahiyatçı ve mistikler, romantik aşkın doğası ve özelliklerini kapsamlı bir şekilde tartıştılar.[242] İslam Altın Çağı'nın entelektüel yorumunda aşk, sevgiliye sahip olmak için karşı konulmaz bir arzu ve âşığın mükemmele ulaşmak için gidermesi gereken bir eksiklikti.[242]
Müslümanlar arasında Leyla ile Mecnun,[246] ve Molla Cami'nin Kuran'daki Yusuf Suresi'nin üzerine Yusuf ve Züleyhası hikâyesini yeniden anlatması — Farsça, Urduca ve Bengalce edebi kanonlarında ufuk açıcı bir metindir.
Sevginin tutkulu aşka dönüşmesi, en kapsamlı ve gerçekçi analizini Endülüslü bilgin İbn Hazm'ın Güvercin Yüzüğü'nde almıştır.[242] Romantik aşk teması, İslam dünyasının modern ve postmodern kurgusunda geliştirilmeye devam ediyor: Nobel ödüllü Orhan Pamuk'un Kara Kitap (1990), tasavvuf ve takıntılı aşk üzerine kapsamlı meditasyonları olan nominal bir dedektif hikâyesi iken, bir başka Türk yazar Elif Şafak, 2010 yılında yazdığı Aşkın Kırk Kuralı: Bir Mevlana Romanı kitabında romantik aşk ve tasavvufu iç içe geçiriyor.[247]
Tasavvufta aşk, metafizik bir metafor olarak Tanrı sevgisini ifade eder bazen de ötesine geçer. Bu, tasavvufun en büyük şairi olarak kabul edilen Mevlana ile akıl hocası Şems Tebrizi arasındaki romantik ilişkide açıkça görülmektedir. [245]
İbni Arabi ayrıca erkek için bir kadınla cinsel ilişkinin Tanrı'nın 'en büyük kendini ifşasını' deneyimleme fırsatı olduğunu öne sürdü.[248]
"Allah'ın en yoğun ve en mükemmel tecellisi kadınlar aracılığıyladır ve en yoğun birlik evlilik eylemidir."[249]
Evlilik fiilinin yüceliğine yapılan bu vurgu hem bu dünya hem de öbür dünya için geçerlidir: İslam'ın cinsel ilişkileri cennetin nihai zevklerinden biri olarak gördüğü gerçeği iyi bilinir; üstelik bunun çocuk yetiştirmek için yapıldığına dair bir ima da yoktur.[250]
Erotik tür Çin, Hint ve Japon gibi uygarlıklarla ortak olarak, Batı'da kültürel olarak kabul edilebilir hale gelmesinden yüzyıllar önce Muhammed ibn Muhammed el-Nafzavi tarafından İslam dünyasında 15. yy'da (Itırlı Bahçe) yazıldı.
Richard Burton'ın esasen tarafından kaleme alınan 15. yüzyıldan kalma bir seks el kitabı olan Itırlı Bahçe ersatz 1886 çevirisi, Viktorya dönemi İngiltere'sinin püriten adetleri ve buna karşılık gelen sansür yasaları nedeniyle 'yalnızca özel dolaşım için' olarak etiketlendi.[251]
Kadın aşkı
Din bağlamında - genellikle cinsel çilecilikle ilişkilendirilen bir alan - Muhammedin kadınları sevmenin önemini vurgulaması dikkate değerdir. Meşhur bir hadise göre Muhammed "Bu dünyadan bana üç şey sevdirildi: Kadınlar, güzel kokular ve gözümün serinliği namaz" der.[252]
İslam inancında Muhammed, tanımı gereği en mükemmel insan ve en mükemmel erkektir: Kadına olan sevgisi, insanın mükemmelliğinin sadece Tanrı sevgisiyle değil, diğer insanlara duyulan sevgiyle de bağlantılı olduğunu,[252] daha spesifik olarak, erkek mükemmelliğinin kadınlarda ve dolaylı olarak da kadın mükemmelliğinin erkeklerde yattığını gösterir.[252]
Sonuç olarak, Muhammed'in kadınlara olan sevgisi, tanım olarak örnek alınması gereken mükemmellik modeliydi ve tüm erkeklere zorunluydu.[253]
Alıntı yapılan bir hadis var.
"Birbirini seven iki kişi için evlilikten daha güzel bir şey yoktur."[254]
İslam tasavvufunun önde gelenleri bu temayı detaylandırdı.
İbn Arabî yukarıdaki hadisi şu şekilde yorumlar: "...O, kadınlardan [Dünya'da kendisine sevimli kıldığı üç şeyden biri olarak] bahsetti. Onu Rabbinden uzaklaştıracak bir şey ona sevdirildi mi sanıyorsunuz? Tabii ki değil. Onu Rabbine yaklaştıran şey, kendisine sevimli kılındı.
"Kadınların ölçü ve sırlarını bilen, onlara sevgiden vazgeçmez. Bilakis, ariflerin kemâllerinden biri de onlara sevgidir, çünkü bu, bir peygamberlik mirası ve ilahi aşktır. Çünkü Peygamber, '[kadınlar] bana sevimli kılındı' dedi. Bu yüzden onlara olan sevgisini sadece Tanrı'ya bağladı. Bu bölümü iyice düşünün - harikalar göreceksiniz!"[253]
İbn Arabî, Tanrı'ya kadın suretinde tanıklığın en mükemmel tanıklık şekli olduğunu savundu: Eğer Muhammede kadınlar sevdirildiyse, bunun nedeni kadınların Tanrı'yı yansıtmasıdır.[255]
Rumi, onları Tanrının kadınsı nitelikleriyle ilişkilendirmiştir: "O Tanrı'nın nurudur, o sizin sevgiliniz değildir. O Yaratıcıdır – onun yaratılmadığını söyleyebilirsiniz.” [245][255][256]
Gai Eaton, aynı konuda Muhammed'in kadınları sevmenin önemine ilişkin öğretisinin altını çizen birkaç hadis kaydetti:
- "Kadınına saçının kokusundan parmak uçlarına kadar değer vermelisin."[257]
- "Sizin en hayırlınız, eşine karşı en hayırlı olanınızdır."[258]
- "Bütün dünya zevk almak içindir, ama dünyadaki en iyi şey iyi bir kadındır."[259]
Bir başka hadis, kişinin karısına karşı sevgi dolu davranışının gelişmiş dini anlayışla eşanlamlı olduğunu açıkça belirtir:
- "Mü'minlerin imanı en mükemmeli, ahlâkı en güzel ve hanımına en iyi davranandır."[260]
Güzellik
Güzellik kavramı ve gerçekliği İslam dininde istisnai bir öneme sahiptir: İhsan (güzellik) ("erdem", "mükemmellik" olarak da tercüme edilir), İslam'ın kanonik tanımının inanç ve islamdan sonraki üçüncü unsurudur.[261] 53:31,[262][263] ayetlerinde Kuran çirkin eylemlerden kaçınmanın önemini vurgularken, 10:26[264] ayetinde ise şöyle der: "Güzel olanı yapanlar en güzelini alacaklar ve artıracaklar."[263]
Kadın güzelliği
Kadın güzelliği, İslam'da "Tanrı'nın güzelliği, yumuşaklığı, merhameti ve bağışlayıcılığının en doğrudan tezahürü" olarak kabul edilen merkezi bir temadır.[265] Bu tema İslam mistisizmi veya Sufizm'de geliştirildi.
Annemarie Schimmel, İslam'ın Mistik Boyutları adlı çalışmasında, genellikle en büyük Sufi olarak kabul edilen İbn Arabî'yi değerlendiriyor :
"Fusûsül Hikem'in Peygamber Muhammed'le ilgili olan kapanış bölümü, Peygamber'e güzel kokular, kadın sevgisi ve dua sevincinin verildiği ünlü rivayeti merkezine alır. Kadın sevgisi, Peygamber'den miras kaldığı ve ilahi bir aşk olduğu için, ariflerin kemalindendir' fikrini İbn Arabî bu sebeple savunabildi. Kadın, İbn Arabî'ye göre şefkatli Allah'ın sırrını açıklar. Zât (öz), kelimesinin dişil olduğu dilbilgisi gerçeği, İbn Arabî'ye Tanrı'daki bu dişil unsuru keşfetmek için farklı yöntemler sunar."[266]
Evlilik
Yasal çerçeve
Evlilik, İslam aile ve toplumunun merkezi kurumudur.[267] Teknik olarak, gelinin bir çeyiz veya mehir karşılığında evliliğe rızasına tanıklık edenlerce onaylanan bir sözleşme ile gerçekleştirilir.[268](Ayrıca kadının eş adayı ile tanıştırılırken susması da rıza sayılır.)[269][270] Kadın, istediği erkeğe evlenme teklif etme özgürlüğüne de sahiptir.[271] Muhammed'in kendisi de bir hanımdan, "Kendimi size sunuyorum" şeklinde bir evlilik teklifi almış, ancak onu başka bir erkekle evlendirmişti.[272]
Evlilik sözleşmesinde gelin kocasının başka bir eş alamaması ve gerekli görürse kendi inisiyatifiyle birlikteliği feshedebilmesi gibi kendi şartlarını belirleme hakkına sahiptir.[273] Ayrıca, biri evlilikte, diğeri boşanma durumuna ertelenen çeyizler belirlenmeli ve yazılmalıdır. Çeyiz, kadının münhasır mülküdür ve ne ailesine ne de akrabalarına verilmemelidir.[273] Kuran'a göre (4:2)[274] kadın, çeyizinin bir kısmını kocaya vermeyi özgürce seçebilir.[273] Fıkıh doktrini, bir kadının münhasıran onun adına tutulan malına kocası, erkek kardeşi veya babası tarafından el konulamayacağını söyler.[275]
Yüzyıllar boyunca bu, (Hristiyan) Avrupa'da kadınların daha sınırlı mülkiyet haklarıyla taban tabana zıttı.[275] Buna göre, çağdaş Amerika'daki Müslüman kadınlar, mal varlıklarını ayrı olarak listeleme konusunda dikkatli olmalarına rağmen, bunların evlilikten sonra ortak mallar olarak kabul edilebileceğini görünce bazen şok oluyorlar.[275]
Evlilik töreni ve kutlamalar
Evlilik töreninde hazır bulunanlar Fatiha duasını okurlar.[268] Normalde, evlilikler camilerde değil, özel evlerde veya bir hakimin (kaḍı) ofislerinde yapılır.[268] Törenin formatı ve içeriği, genellikle ulusal veya kabile gelenekleri ile ona eşlik eden kutlamalardır.[268] İslam dünyasının bazı bölgelerinde bunlar, gelin hediyesinin sergilendiği alayları içerebilir; gelinin gösterişli kostümler ve mücevherlerle süslendiği resepsiyonlar; ve gelinin bir arabayla taşınabileceği yeni eve törensel yerleştirilmesini içerir.[268] Damat, arkadaşları ve iyi dilekler tarafından takip edilen bir at üzerinde sokaklarda gezebilir ve her zaman velime adı verilen bir ziyafet vardır.[268]
Boşanmanın tarihsel yaygınlığı
Boşanmanın modern zamanlara kadar nispeten nadir olduğu Batı ve Doğu dünyasının aksine, geç Orta Çağ Müslüman dünyasının bazı bölgeleri, Memlûk ve Osmanlılarda boşanma oranı yüksekti.[277][278] Al-Sakhavi'nin (1428-1497) kadın yaşamı üzerine yaptığı çalışma, on beşinci yüzyılda Mısır ve Suriye kent toplumunun evlilik düzeninin pratikte çok eşlilikten değil büyük ölçüde kolay boşanmadan etkilendiğini göstermektedir.[279][280] 11. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar olan eski Mısır belgeleri de daha ileri bir model gösterdi: 273 kadından oluşan bir örneklemde, kadınların % 45'i ikinci veya üçüncü kez evlenmişlerdi.[280] Edward Lane'in on dokuzuncu yüzyılın başlarındaki kentsel Mısır'ı dikkatli bir şekilde gözlemlemesi, nadir çok eşlilik yanında sık boşanma rejiminin hala geçerli olduğunu gösteriyor.[280] 20. yüzyılın başlarında, batı Java ve Malay yarımadasındaki bazı köylerde boşanma oranları %70'e kadar çıkıyordu.[277]
Çok eşlilik
Müslüman ülkelerde evlilik gelenekleri farklılık göstermektedir. İslam hukuku, Müslüman bir erkeğin belirli koşullar altında aynı anda dört kadınla evlenebildiği çok eşliliğe izin verir.[281] Şeriat, çok eşli erkeklerin tüm eşlere eşit davranmasını talep ettiğinden, klasik İslam alimleri, çok eşlilikten tamamen kaçınmayı tavsiye ederler.[282][283] Fas'taki Moudavvana gibi bazı bölgelerde çok eşlilik yeni aile kodlarıyla sınırlandırılmıştır.[284] İran ve Irakta Şii erkeklerin, sigeh[285] ve Mut'a gibi isimlerle anılan geçici evliliklerine izin veriliyor.[286][287]
Sünni İslam'da yasak olan bir erkeğin geçici bir eş ilişkisi karşılığında bir kadına veya ailesine bir miktar para ödediği bir zevk evliliği, Şii inancında bulunur ve İran'da yasal kabul edilir.[288] Geçici evliliklerin sayısı sınırsızdır, resmi bir sertifika ile tanınır ve sertifikada belirtilen tarih ve saatte otomatik olarak sona erdiği için boşanma gereksizdir.[289] Her geçici evlilikte erkeğin kadına mehir yerine geçen bir ödeme yapması zorunludur.[290][291] Geçici bir evliliğin asgari süresi ulema arasında tartışılıyor, bazıları asgari sürenin 3 gün kadar düşük olduğunu, bazıları ise 1 yıl kadar yüksek olduğunu söylüyor.[292]
Uygulayıcıları, uygulamaya izin veren şeriat hukukundan bahsederken kadın hakları grupları, bunu yasallaştırılmış bir fuhuş biçimi olarak adlandırıyor.[293][294]
Poliandri
Buna karşılık, bir kadının birden fazla kocası olması olan poliandriye izin verilmez.[295][296]
Endogami
Muhammedin, tarihçilerin çok güzel olduğunu söyledikleri eşlerinden biri olan Zeyneb bint Cahş, kölesi ve evlatlığı Zeydin karısı Muhammedin kuzeniydi.[297] Eşlerinden Safiyye bint Huyey ve Reyhana bint Zeyd'in de Yahudi kökenli oldukları kaydedilir.[298]
Müslüman ülkelerde gözlenen endogami, esas itibarıyla akraba evlilikleridir.[299][300] En yaygın görülen evlilikler birinci kuzen evlilikleri olup, bunu ikinci dereceden kuzen evlilikleri izlemektedir. Akraba içi evlilikler, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve İslami Orta Asya'daki Müslüman topluluklardaki kadınlar için en yaygın olanıdır.[301] Suudi Arabistan, İran ve Pakistan'daki tüm evliliklerin yaklaşık 3'te 1'i birinci dereceden kuzen evlilikleridir. Orta Doğu, Kuzey Afrika ve İslami Orta Asya'nın çeşitli İslami topluluklarında genel olarak akraba içi evlilikler %65 ila %80'i aşmaktadır.[300][302] Müslüman dünyasında akraba evliliği oranları Malezya'da %5-9 ile Suudi Arabistan'da >%50 arasında değişmektedir.[303][304] Suudi Arabistan ve Pakistan'daki tüm evliliklerin %65'inden fazlası, endogamik ve akrabalar arası görücü usulü evliliklerdir; Moritanya, Libya, Sudan, Irak, İran, Ürdün, Suriye, Yemen, Kuveyt, BAE ve Umman'da tüm evliliklerin %40'ından fazlası akraba evliliğidir.[303][305]
Yasak evlilikler
İslam hukukunda evlilik toplum önünde yapılan bir taahhüt olduğu için gizli evliliklere izin verilmemektedir.[306] Avrupa Fetva ve Araştırma Konseyi Müslümanlar arasındaki bir evliliğin devlet kaydı ve karşılıklı rıza olması halinde iki tanığın katılmasıyla geçerli sayılacağını ifade eder.[306]
Şeriata göre Müslüman kadın ve erkekler arasında bazı evlilikler yasaktır.[307] Nisa Suresi yasak evliliklerin bir listesini verir. [Kur'an 4:22]
Kadınlara örnek olarak üvey oğlu, oğlu, babası, kardeşi, kardeşinin oğlu, amcası, süt oğlu veya süt kardeşi, kızının kocası, annesi ile cinsel ilişkiye girmiş bir üvey baba ve kayınpederi ile.[308]
Sünni İslam fıkhının Hanefi, Maliki, Şafii ve Hanebeli ekolleri arasında, bu tür evliliklerin fasid olup olmadığı, ancak hâlihazırda yapılmışsa hangilerinin geçersiz (batıl)) evlilikler olduğu konusunda anlaşmazlıklar vardır.[309]
Evlilik yaşı
Geçmişte küresel olarak kabul edilen bir olgu olan çocuk yaşta evlilik, çoğu ülkede yasaklanmasına rağmen Müslüman dünyasının bazı bölgelerinde bir dereceye kadar devam ediyor.[310]
Kadınlar için evlenme yaşı ülkeden ülkeye değişir.
Geleneksel İslamda, küçük kızların evlenmesine izin verilir. Şeriata göre Muhammed'in uygulamaları İslam hukukunun bir temelini oluşturur. Sünni islamın en sahih iki hadis kitabı olan Buhari ve Müslim'e göre Muhammed, üçüncü karısı Aişe ile altı yaşında nikah sözleşmesi yapar ve evlilik dokuz veya on yaşınyken gerçekleşir. Olayların bu versiyonu Şii Müslümanlar[311][312] tarafından reddedilmekte ve bazı Sünni alimler tarafından da tartışılmaktadır.[313]
Bazı İslam alimleri, önemli olanın takvim yaşı değil, kızın biyolojik yaşı olduğunu öne sürüyor. Bunlara göre, evlenme yaşı, bir kızın en yakın erkek velisi tarafından belirlenen cinsel olgunluğa ulaştığı zaman olarak belirlenmelidir. Bu yaş 10 veya 12 yaşından küçük veya her kıza bağlı olarak değişen başka bir yaş olabilir.[310][314][315][316]
Yemen'deki Müslüman toplulukların bazı din adamları ve muhafazakarlar,[317][318] eski Suudi Arabistan,[319] Hindistan,[320][321] Bangladeş, Pakistan,[322] Endonezya,[323] Mısır,[324] Nijerya[325] ve başka yerlerde 15 yaşın altındaki kızlarla evlenmenin İslami hakları olduğu konusunda ısrar ettiler.[326] Aralık 2019'da Suudi Arabistan yasayı değiştirdi ve evlilik yaşını 18'e yükseltti.[327]
Dinlerarası evlilikler ve kadınlar
Dinler arası evlilik, Müslümanlarla Kitap Ehli kabul edilen Yahudi, Hristiyan ve Sabiler arasında söz konusu olabilir.[328] İslam kültürü ve geleneksel İslam hukukunda Müslüman erkeklerin Hristiyan veya Yahudi kadınlarla evlenmelerine izin verilirken kadınların Hristiyan veya Yahudi erkeklerle evlenmeleri yasaktır.[55][56] Sünni İslam, kadınların Müslüman olmayan erkeklerle evlenmesini yasaklamış olsa da, günümüzde dünyanın çeşitli yerlerinde Müslüman kadınlar ve Gayrimüslim erkekler arasındaki evlilikler önemli oranlarda gerçekleşmektedir.[55][329]
Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde, yaklaşık on Müslüman kadından biri, 40 yaşın altındaki altı Müslüman kadından biri ve kendilerini daha az dindar olarak tanımlayan Müslüman kadınların yaklaşık beşte biri veya %20'si dahil olmak üzere gayrimüslim erkeklerle evlidir.[57] Reformist ve ilerici İslam geleneği, Müslüman kadınlarla Gayrimüslim erkekler arasındaki evliliğe izin verir;[55] Bu görüşü benimseyen İslam alimleri Halil Muhammed, Hassan Al-Turabi'dir.[58] Ayşe Elmalı-Karakaya, 2020 araştırmasında Müslüman kadınların gayrimüslim erkeklerle evlenmesinin etkisinin olumlu bulunduğunu söylüyor. Elmalı-Karakaya, Müslüman kadınların dindar ailelerinde İslam'ın ve Müslümanların elçisi olma duygularının, inançlar arası evliliklerin dini bilgilerinin artmasına yardımcı olduğunu söylüyor.[329]
Müslüman bir erkeğin Hristiyan veya Yahudi bir kadınla evlenmesine izin verilmemesi önemli sayıda gayrimüslim erkeğin İslama girmesine yol açmıştır.[268] Küreselleşmenin derinleşmesiyle, Müslüman kadınların İslam dışında kalan erkeklerle evlenmeleri daha yaygınlaştı.[268][330] Bu evlilikler, ortama bağlı olarak değişen derecelerde sosyal onayla karşılanır.[268] Müslüman olmayan erkeklerin evlilik amacıyla İslam'a dönüşleri devam etmektedir.[331]
Müslüman bir erkek, Hristiyan veya Yahudi bir kadınla evlenmek isterse, onun anne ve babasını tanımalı ve kızlarıyla evlenmek için izin istemelidir.[306]
Müslüman alimlerin çoğu, Müslüman kadınların gayrimüslim erkeklerle evlenmesine 60. Surenin 10. ayeti ile karşı çıkar.[332]
Kecia Ali, bu tür yorumların haksız bir şekilde kadınların kocalarına doğuştan tabi olduğunu varsaydığını ve bunun babaları gayrimüslim ise çocukların gayrimüslim olarak yetiştirilmesiyle sonuçlanabileceğini savunuyor. Ek olarak, ona göre söz konusu Kuran ayeti, Kuran'ın Müslüman erkekler için uygun ortaklar olarak tanımladığı Yahudi veya Hristiyan inançlarından değil, inkârcılardan bahsetmekte, dolayısıyla, Müslüman kadınların "Müslüman olmayan" erkeklerle evlenip evlenemeyecekleri konusunda genellleme yapmak yerine "potansiyel eş kategorilerini tartışmaktaydı".[333]
Evlilikte davranış ve haklar
İslami hukuk ve uygulama evlilikte kadına ayrı hak ve yükümlülükler vererek kısmen cinsiyet eşitsizliğini tanır. Kadının alanı evin özeli, erkeğinki ise kamusal alandır.[334][335] Kadınların evlilikte önceliği annelik,[336] erkeklerinki mali ve idari görevlerdir.[334][337] Seyyid Kutub'a göre Kur'anın erkeğe aile yapısı üzerinde vesayet veya üstünlük hakkı vermesi eşler arasındaki ihtilaf ve sürtüşmeleri önlemek içindi. Sistemin hakkaniyeti, Allah'ın erkeği 'koruyuculuk' için gerekli nitelik ve becerilere sahip kılması yanında yapının bakımını sağlamakla görevlendirmesinde yatmaktaydı." [338]
Kuran, kadın ve erkek arasındaki sevgiyi Tanrı'nın bir işareti olarak kabul etmekle [Kur'an 30:21] birlikte, karısında nuşuzdan (itaatsizlik, vefasızlık, isyan, kötü davranış) şüphelenirse, erkeklerin eşlerini önce uyarması, sonra da hafifçe vurması, itmesi ve hatta dövmesine izin verir.[209] [Kur'an 4:34][339]
İslam'da, Avrupa, Amerika ve İslam dışı Asya ortak hukukunda olan merkezi bir fikir ve evlilik mülkiyeti ilkesinin yasal temeli yoktur.
İslami evlilikte erkek ve kadın kimliklerini birleştirmezler ve evlilik bir sözleşme olarak kabul edildiği için, evlilik süresince edinilen mallar üzerinde ortak mülkiyet hakları yoktur. Erkek ve kadının evlenmeden önceki ve evlilik süresince kazandığı mal varlıkları boşanma halinde kendilerine kalır[340] ve eşler kendi bireysel mallarıyla uzaklaşırlar. Ancak Müslüman kadınlar, sözleşmeyi imzalamadan önce erkeğin ona ödemeyi kabul ettiği ertelenmiş mehri alabilirler.[134][341]
Ve eğer çocukları yoksa eşlerinizin bıraktıklarının yarısı sizedir. Fakat çocukları olursa, yaptıkları vasiyetten veya borçtan sonra bıraktıklarının dörtte biri sizindir. Ve eğer çocuk bırakmazsanız, eşler için dörtte birdir. Fakat bir çocuk bırakırsanız, yaptığınız vasiyetten veya borçtan sonra bıraktığınızın sekizde biri onlar içindir. Ve bir erkek veya kadın, ne mirasçısı, ne de soyunu bırakıp da bir erkek veya kız kardeşi varsa, o zaman her biri için altıda bir vardır. Fakat ikiden fazla iseler, herhangi bir vasiyetten veya borçtan sonra, hiçbir zarara uğramadıkça, üçte birini paylaşırlar. [Bu,] Allah'ın bir hükmüdür ve Allah, bilendir, halimdir. (Kuran 4:12)
Kocanın ölümü halinde, malının bir kısmı eşlerine miras kalır. Erkek çocuk bırakmamışsa, malın dörtte biri karılarına kalır, kalan dörtte üçünü ise kocanın kan hısımları (örneğin anne-baba, kardeşler) paylaşır.[342] Eşlerinden herhangi birinden çocukları olursa, malın sekizde biri eşlerine, kalanı ise sağ kalan çocukları ve ana-babasına kalır.[342] Kadının ertelenmiş mehri ve ölen kocanın kalan borçları, herhangi bir miras uygulanmadan önce ödenir.[343] Şeriat, mirasın ölen kişinin erkek akrabalarını içermesini, bir kızın oğul olarak mirasın yarısını almasını ve dul bir kadının kızlarından daha azını almasını zorunlu kılar.[343][344]
Cinsellik
Cariyeler haremlerde barındırılır ve harem ağaları tarafından korunurdu.[345][346]
Genel parametreler
Cinselliğin evlilik üzerinden kutsallaştırıldığı Hristiyanlığın aksine, İslami anlayışta cinsellik başlı başına kutsaldı ve bir nimetti.[347]
İbn Arabî'ye göre seks, uygulayıcılarını Allah'a yaklaştırabilecek yüce bir eylemdir.[348] Ancak Hristiyanlık ve Yahudilikte olduğu gibi evlilik dışı cinsel ilişki Tanrı nezdinde ciddi bir günah olarak algılanır.[347][349]
Cinsel tatmin ve ilişki sıklığı
Kadının cinsel tatmini klasik İslam inanç ve literatüründe önemli bir yere sahiptir. Müslüman İngiliz yazar Ruqayyah Waris Maqsood The Muslim Marriage Guide adlı kitabında "İlk Müslümanlar, cinsel cesareti ve bir kadını tatmin etme yeteneğini erkekliğin önemli bir parçası olarak gördüler. Aişe binti Ebu Bekir'in yeğeni, alim ve güzel bir kadın olan Aişe bint Talha Ömer ibn Ubeydilah ile evlendi. Düğün gecesi onunla en az yedi kez sevişti, sabah olunca: 'Sen her yönden mükemmel bir Müslümansın, bunda bile!' dedi" diye kaydetti.[350]
Halife Ömer (584-644), evli bir kadının en az dört günde bir seks yapma hakkına sahip olduğuna inanırdı. Hadis âlimi, hukukçu ve mutasavvıf Ebu Talib el-Mekki'ye göre (d.996), "[koca], [karısının] daha fazlasına ihtiyacı olduğunu bilirse, uymak zorundadır".[351]
Ön sevişme
Muhammed, cinsel ilişkilerde ön sevişme ve duygusal yakınlığın önemini vurguladı:
"'Hiçbiriniz karısının üzerine hayvan gibi basmasın, önce aranızda bir elçi olsun'
'Peki o haberci nedir?' diye sordular şöyle cevap verdi: 'Öpücükler ve sözler'.[352]
İslami aydınlar bu temayı genişletti. Filozof, mutasavvıf ve hukukçu Al-Gazzali (c.1058-1111), "Seks, yumuşak sözler ve öpüşmeyle başlamalıdır"[353] derken, Hint bilgin el-Zabīdī (1732-1790) Gazzâlî'nin başyapıtı , İhyâ 'ulûm ed-din'e: "Bu, sadece yanakları ve dudakları içermemeli, sonra göğüslerini ve meme uçlarını ve vücudunun her yerini okşamalıdır" nasihatini ekledi."[353]
Eş zamanlı orgazm
Klasik İslam alimleri, karı kocanın eşzamanlı orgazma erişme ve arzu edilirliği hakkında kapsamlı yazılar yazdılar; Gazzâlî, Dinî İlimlerin İhyası adlı eserinde şu öğüdü verir:
"Orgazma (inzal) gelince, eşi de orgazma gelinceye kadar onu beklemelidir; çünkü onun doruk noktası yavaş gelebilir. Kadının arzusunu uyandırır ve geri çekilirse, bu onu incitecek ve bir yabancılaşma duygusu yaratacaktır. Eşzamanlı bir orgazm onun için en zevkli olacak, özellikle kocası kendi orgazmıyla ondan uzaklaşacağından ve bu nedenle utangaçlıktan etkilenmeyecek."[354][355]
Kuran ve Sahih Müslim'e göre, İslam sadece vajinal sekse izin verir.[356]
(…) "İsterse sırtında veya önünde olabilir (ilişkiye girebilir), ancak bir açıklıktan (vajina) olmalıdır."
— Müslim: 3365
İslam alimleri arasında, evlilik içinde vajinal olmayan cinsel ilişkinin onaylanmadığı kabul edilmekle birlikte yasaklanıp-yasaklanmadığı konusunda anlaşmazlık vardır.[356][357][358] Kuran'ın 2:223'te : 'Kadınlarınız tarlalarınızdır; kadınlarına dilediğin gibi gidin' şeklindeki ifadesi "adet sırasında cinsel ilişki, anal ilişki ve eşin iradesine aykırı şiddet ve zorlama yasaktır" şeklinde kısıtlanır.[359]
İslam erkek ve kadınların cinsel ilişki ve adetten sonra, gusül (su ile yıkanma) ve bazı İslam topluluklarında arınma isteyen dualar yapmasını gerektirir, çünkü cinsellik ve adet görme dinen insanları necis yapan bir şeydir.[360][361]
Bazı İslam hukukçuları, nüfuz etmeden dokunma ve ön sevişmenin, abdesti gerektirdiğini öne sürmektedir.[362] Müslümanlar oruç ve hac sırasında cinsel ilişkiden kaçınmalıdırlar.[363]
Müslüman kadının hastalık, hayız, doğum sonrası, oruç ve bazı dini faaliyetler ve iddette cinsel ilişkiye girmesi caiz değildir. Eşcinsel ilişki ve evlilikler İslam'da kadınlara da yasaktır.[357]
Tüp bebek (IVF) İslam'da kabul edilebilir; ancak yumurta bağışı ile sperm bağışı, embriyo bağışı İslam tarafından yasaklanmıştır.[356] Bu evlilikler, ortama bağlı olarak değişen derecelerde sosyal onayla karşılanır.[364][365] Ancak İslam'ın Şii mezhebine ait bazı tartışmalı fetvalar üçüncü kişilerin katılımına izin vermektedir.[366][367]
Kadın iffetine yüksek değer verilir ve teşhircilik yasaktır.[368]
Kadın sünneti
Cariyeler haremlerde barındırılır ve harem ağaları tarafından korunurdu.[345][346]
Klasik pozisyon
Kadın sünnetinin kökeni İslami olmadığı, ilk olarak eski Mısır'da uygulandığı sanılmaktadır.[371] Alternatif olarak, uygulamanın kültürel yayılma yoluyla Mısır'a aktarılan eski bir Afrika ergenlik ayini olabileceği öne sürülmüştür.[372] Kuran'da kadın sünnetinden söz edilmediği gibi rivayetlerde Muhammedin böyle bir uygulaması bulunmuyor.[373]
Buna rağmen, tamamen olmasa da bazı Sahra altı Afrika ülkelerinde - kadın sünneti (özellikle klitorisin kukuletası veya başlığının kesilmesi)'ni tavsiye eden bir avuç hadisin varlığına dair bir inanç vardır.[371]
Bununla birlikte, bu hadisler genellikle sahih olmayan, güvenilmez ve zayıf kabul edilir.[374]
Kadın sünnetine İslami bakış açıları
İslam düşüncesinde uzmanlaşmış bir akademisyen ve İslam'da Kadın Hakları: Otantik Bir Yaklaşım'ın yazarı olan Haifaa A. Jawad, "Uygulamanın hiçbir İslami temeli olmadığı sonucuna varmıştır. Ona göre bu İslami geleneğe yanlış bir şekilde asimile edilmiş eski bir gelenekten başka bir şey değildi ve zaman geçtikçe (bazı Müslüman ülkelerde) İslami bir emir olarak sunulmuş ve kabul edilmişti."[375] Jawad, bu kapsamda kadın sünnetinin İslam dünyasının çoğunda uygulanmadığı, aksine Brezilya, Meksika ve Peru gibi Latin Amerika ülkelerinde uygulandığı argümanını sunuyor.[376][377]
Fransız aydın, gazeteci ve çevirmen Renée Saurel, kadın sünnetinin İslam'ın kutsal metniyle doğrudan çeliştiğini gözlemlemiştir: "Kur'an, Hristiyanlık ve Yahudiliğin aksine, kadına fiziksel ve psikolojik zevk verilmesine izin verir ve bunu tavsiye eder. Zorla parçalanan, yırtılan, kopan dokular ne şehvet, ne de haz arayışına ve acıdan kaçışa katılırken verilen ve paylaşılan kutsanmış duyguya elverişlidir."[378]
Mısırlı feminist Neval El-Saadavi, klitorisin yaratılmasını kadın sünnetine karşı doğrudan İslami bir argüman olarak sunar "Eğer din Tanrı'dan geliyorsa, yarattığı hastalıklı veya deforme olmayan bir organı kesmesini insana nasıl emredebilir? Bu, ne gerçek dinin ne de Yaradan'ın içine düşemeyeceği bir çelişkidir. Allah klitorisi, yegane işlevi kadın için cinsel haz almak gibi görünen, cinsel açıdan hassas bir organ olarak yaratmışsa, bu zevki de kadınlar için normal ve meşru, dolayısıyla ruh sağlığının ayrılmaz bir parçası saydığı sonucu çıkar ."[379]
Grande Mosquée de Paris'teki L'institut Musulman'ın Rektörü Şeyh Abbas, kadın sünneti için İslami teolojik gerekçelerin tamamen yokluğuna işaret etti: "Erkek için sünnet zorunlu olmasa da estetik ve hijyenik bir amaç taşır. İslam ülkelerinin çoğunda bu uygulamanın tamamen mevcut olmadığı gerçeğinin kanıtladığı gibi, kadın sünneti lehine dikkate alınması gereken mevcut dini İslami bir metin yoktur."[374]
Ezher'in eski Şeyhi Mahmud Shaltut da kadın sünnetinin teolojik bir temeli olmadığını belirtti: bazı hususlar bunun kesinlikle zararlı veya ahlaksız olduğunu kanıtlıyorsa, bu zarara veya ahlaksızlığa son vermek için meşru olarak durdurulmalıdır. Kadın sünnetinin zararı sabit olduğundan, kadınların klitorislerinin alınması vacip olmadığı gibi sünnet de değildir."[379]
İKÖ'de kadın sünnetini sona erdirme girişimleri
Yirmi birinci yüzyılda, İKT içindeki bir dizi üst düzey dini makam, her türlü kadın sünnetinin durdurulmasını istedi:
- İslam hukuku ve içtihatları hakkında yasal görüşler yayınlayan etkili bir organ olan Mısır'ın Dar al ifta'sı tarafından 2006'da düzenlenen uluslararası bir konferansta şu sonuca varıldı: İslam'ın yetkili kaynaklarında, Kuran'da ve Muhammed'in uygulamasında hiçbir gerekçe yoktur... Bu kabul edilemez geleneğe son vermek için tüm önlemler alınmalıdır."[380]
- Kasım 2006'da Kahire'deki El-Ezher Üniversitesi'nde Mısır Başmüftüsünün himayesinde düzenlenen bir konferansta -fetva ile aynı hukuki ağırlığa sahip- kadın sünnetinin cezalandırılabilir bir suç olduğu, çünkü bunun "bir suç eylemi" teşkil ettiği yönünde bir karar kabul edildi; saldırganlık ve insanlığa karşı bir suçtur".[381]
- 2007 yılında, İKT'nin en önemli ilahiyat üniversitelerinden biri olarak kabul edilen bir kuruluşa ait olan Kahire merkezli El-Ezher İslami Araştırmalar Yüksek Konseyi, kadın sünnetinin İslam hukukunda hiçbir temeli olmadığına karar verdi.[382]
- 2012 yılında, o zamanki İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri Profesör Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu, ülkeleri uygulamanın İslam'a ve insan haklarına aykırı olduğunu söyleyerek kadın sünnetini (FGM) kaldırmaya çağırdı; yüzyıllar boyunca hayatta kaldı ve İslam'ın desteklemediği için durdurulması gerekiyor."[383]
- 2016 yılında, Birleşmiş Milletler'deki İİT Daimi Gözlemci Misyonu, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri bağlamında BM tarafından belirlenen küresel bir hedefe uygun olarak FGM[384] C'yi 2030 yılına kadar ortadan kaldırma kararlılığını yeniden teyit etti.
İKT'de kadın sünnetinin yaygınlığı
UNICEF'e (2014) göre, kadın sünnetinin 'yoğun' olarak sınıflandırıldığı yirmi dokuz ülkeden yirmi altısı Sahra altı Afrika'dadır: Yemen dışında hiçbir Afrikalı olmayan İKT üyesi ülkede kaydedilmiş bir yaygınlık yoktur (Yaygınlık Yemende %19 ve Irak'ta %8).[385]
Doğum kontrolü
İslam'da çok eski zamanlardan beri çeşitli doğum kontrol yöntemleri uygulanmıştır.[359] Sünni ve Şii hukukçular, genel olarak doğum kontrolü ve aile planlamasının şeriat tarafından yasaklanmadığı konusunda hemfikirdirler; evli eşler kabul ederse, doğum kontrol cihazlarının kullanımına izin verilir.[359][386] Onuncu yüzyıldan on dokuzuncu yüzyıla kadar tüm İslami hukuk ekolleri, doğum kontrolüne ciddi önem verdiler.[387] Esas olarak en yaygın yöntem olan cinsel ilişki kesintisi ile ilgilendiler ve özgür eşin izin vermesi koşuluyla (Çünkü kadın, çocuk ve cinsel doyum haklarına sahipti ve geri çekilmenin bunları azaltacağına inanılıyordu) bunun meşru olduğu konusunda oybirliğiyle anlaştılar.[387] Hukukçuların yazılarından, -çoğunlukla intravajinal tamponların- modern öncesi kadınlar tarafından da kullanıldığı ve en yaygın görüşe göre, bunların ancak kocanın da kabul etmesi halinde kullanılması gerektiği anlaşılmaktadır.[387]
Hristiyan ve Yahudi geleneğinin doğum kontrolünü yasakladığı göz önüne alındığında, Müslümanların doğum kontrolüne yönelik tutumu pragmatik olarak bulunur.[387] İbni Sina gibi Orta Çağ doktorları doğum kontrolünü tıbbın normal bir parçası olarak görmüşler ve ders kitaplarında doğum kontrolü ve kürtaja bölümler ayırmışlardır. (İslam düşüncesinde kürtajın caiz olması bir dizi faktöre göre değişiklik gösterir.[387][388] Orta Çağ Müslümanları doğuma bağlı çok sayıda sonuçtan kaçınmak için doğum kontrolünü uyguladı; mülkiyeti korumak; bir çocuğun eğitimini garanti altına almak; bir kadını, özellikle genç veya hasta ise, doğum risklerinden korumak; ya da sadece sağlığını ve güzelliğini korumak için.[387]
Kız bebek katli
İslam, kız çocuklarının öldürülmesini kınar.[389]
Diri diri gömülen dişi (bebek) sorgulandığında – Hangi suçtan öldürüldüğü?
— Kur'an; 81-8
Bazı toplumlarda, doğumda anormal derecede yüksek erkek/kız oranları nedeniyle cinsiyete dayalı kürtajların arttığından endişe ediliyor.[390] Örneğin Azerbaycan'da doğum cinsiyet oranı, 1990'ların başında 100 kız bebeğe karşılık 105'-108 aralığında olan erkek bebek 115'in üzerine çıktı ve son 20 yıldır yüksek seviyesini korudu.[390][391][392][393][394] Kadınlarda cinsiyete bağlı kürtaj anlamına gelen yüksek doğum cinsiyet oranına sahip diğer Müslüman çoğunluklu ülkeler arasında Arnavutluk (112) ve Pakistan (111) bulunmaktadır.[395][396]
Boşanmak
Cariyeler haremlerde barındırılır ve harem ağaları tarafından korunurdu.[345][346]
İslam'da kadın, kocasını ancak belirli şartlar altında boşayabilir. Bunlar maddi olarak desteklenmeme, kocanın iktidarsızlığı, irtidat, delirme, tehlikeli hastalık veya evlilikteki diğer bazı kusurlardan oluşur.[397] Karşılıklı rıza ile boşanmanın etkili olabilmesi için her iki tarafın da üzerinde anlaşması gerekir.[398] Müslüman bir kadın kocasından boşanmak isterse şeriat kanunlarına göre iki seçeneği vardır: Tafrik, belirli izin verilen sebeplerden dolayı boşanmadır. Bu boşanma kararı, saldırı veya terk edilme iddialarının kabul edilmesi halinde dini bir yargıç olan kadı tarafından verilir. Tefrik kadı tarafından reddedilirse, kadın boşayamaz. Tefrik kabul edilirse, evlilik feshedilir ve koca, evlilik akdindeki ertelenmiş mehri ödemekle yükümlüdür. Eşlerin boşanmalarında çok daha yaygın olan ikinci yöntem olan hul, karşılıklı rıza ile sebepsiz boşamadır. Bu boşama, kocanın rızasını gerektirir ve karıdan kocaya geçen düşünce ile desteklenmelidir. Çoğu zaman, bu düşünce hemen hemen her zaman kadının ertelenmiş mehr üzerindeki talebinden vazgeçmesiyle oluşur. Gerçek uygulamada ve İslami hukuk teorisinin dışında, bir kadının boşanma hakkı, erkeklerle karşılaştırıldığında genellikle son derece sınırlıdır.[399]
Kadın için mevcut olan sınırlı boşanma yöntemlerinin aksine, İslam, Müslüman bir kocanın karısını hiçbir sebep göstermeksizin tek taraflı olarak boşamasına (talak) izin verir. Tunus Kişisel Statü Yasası (1957), bir mahkeme tarafından onaylanana kadar bir kocanın reddetmesini geçersiz kılar ve kadına daha fazla mali tazminat sağlar.[398] Hem geleneksel şeriat hukukunun yorumlayıcı bir çerçevesi içinde hem de şeriata dayanmayan medeni kanunların işleyişi yoluyla başka yerlerde benzer yasalar çıkarılmıştır.[398] Talak üzerine koca, karısına ertelenmiş mehrini ödemelidir.[400]
Suriye Kişisel Durum Yasası (1953) ise ek olarak ayrılıktan sonra bir yıl boyunca kocanın eşine nafaka ödemesini zorunlu kılar.[398] Koca, boşandıktan hemen sonra tekrar evlenmekte serbesttir, ancak kadının boşanmadan sonra yeniden evlenebilmesi için iddet, yani 3 ay[401] beklemesi gerekir. Kocasının ölümü halinde başka bir Müslüman erkekle nikâh akdedebilmesi için iddet süresi 4 ay 10 gündür.[402][403]
Boşanma sırasında yükümlülükler
Boşanma sırasında kadının yükümlülüğüne ilişkin bir ayet 2:228'dir:[404]
Boşanmış kadınlar üç hayız beklerler ve Allah'a ve ahiret gününe inanıyorlarsa, Allah'ın rahimlerinde yarattığını gizlemeleri kendilerine helal olmaz. Ve kocaları, eğer barışmak istiyorlarsa, bu [dönemde] onları geri almaya daha çok hak sahibidirler. Ve onlar için örfe göre erkeklerinkine benzer haklar vardır, fakat erkeklerin onların üzerinde bir dereceleri vardır. Allah, üstündür, hüküm ve hikmet sahibidir. (Kur'an 2:228)
Cariyelik
Cariyeler haremlerde barındırılır ve harem ağaları tarafından korunurdu.[345][346]
Fıkıhta köle ve cariyenin mülkiyet konusu (mal hükmünde) olduğu genel kabuldür. Ancak bu genel görüşe aykırı olarak efendilerin köleler üzerindeki haklarını kısıtlayıcı iddialar da ileri sürülür;
Hanbelî hukukçusu İbn Kudâme, bir erkeğin cariyeleriyle cinsel ilişkide bulunmaya, hizmetinde çalıştırmaya, kiralamaya ve onunla evlenmeye hakkı olduğunu, cariyelerini satması veya mülkiyetini devretmesine izin verilmediği görüşündedir.[405]
İbn Kesir, Mu'minun 5-6' ayetindeki" sağ ellerinizin sahip oldukları " ifadesiyle "bir erkeğin kölesiyle cinsel ilişkiye girmesine izin verildiğini" yazar.[406]
Cariye statüsünün yarı-köle olarak değişmesi de olasıdır. Bunlardan birisi de efendisinden bir çocuk doğurduğunda (ümm veled) meydana gelir.[407] İbnü'l-Hümam, köle sahibinin çocuğun akrabalığını kabul etmesi gerektiğini ekler.[405]
İslam Tarihinde Kadınlar ve Kölelik: Cariyeler ve Fahişeler: adlı eserde yazarlar Kuran'ın "sağ elin sahip oldukları" ifadesiyle cariyelerle yapılan seksin onaylanmasının olumlu bir tarafına dikkat çekmek istediler. Buna göre bu çocuklar zina ürünü olmayan meşru çocuklar kabul edilmiş ve Hristiyan âlemindeki benzerleri gibi ayrımcılığa uğramamışlardı.[408]
Rabb Intisar, İslami kaynakların kölelerle rıza dışı cinsel ilişkiyi zina veya tecavüz olarak ele aldığını iddia ediyor. Ancak Kecia Ali buna itiraz ediyor ve bu konumu modern öncesi Müslüman hukuk geleneği içinde bulamadığını söylüyor.[409] Muhammed Esad ve Mustafa İslamoğlu İslamda cariyelerle cinsel ilişkiye nikah esasına göre izin verildiği ve bu bakımdan onların hür kadınlardan hiçbir farklarının olmadığını, İslamın her türlü cariyeliği tamamen reddettiğini ileri sürdüler.[410][411]
Aile
Kuran vahyinin gelmesiyle birlikte, aile, Arap toplumunun temel birimi olarak kabilenin yerini aldı ve bugün aile, İslam dünyasında hala birincil sosyal örgütlenme aracıdır.[412] Müslümanların çoğunlukta olduğu ülkelerdeki aileler diğer birçok geleneksel toplumda olduğu gibi, yalnızca ebeveyn ve çocuklardan oluşan çekirdek modelle sınırlı değildir. Büyükanne ve büyükbaba, amca, hala, teyze ve kuzenler gibi daha geniş bir ağdan oluşur.[412]
Hamilelik, doğum ve emzirme
Hamilelik, doğum ve emzirme, kadınların Allah tarafından ödüllendirildiği süreçlerdir:
"Bir kadın Peygamber'e [Muhammed'e] sordu: 'Erkekler savaşa giderler ve bunun karşılığında büyük bir mükafat vardır, öyleyse kadınların elinde ne var?' Cevap verdi: 'Bir kadın hamile kaldığında, gecesini ibâdetle, gündüzünü oruçla geçiren kimsenin sevabı vardır; kasılmalar onu vurduğunda, bunu yaşamak zorunda kaldığı için Tanrı'nın ona ne kadar ödül verdiğini kimse bilmiyor ve çocuğunu doğurduğunda, ondan aldığı her emme için, bir ruhu canlı tutmanın ödülünü alıyor.'"[413]
(Boşandıktan sonra bebekleri konusunda) Emzirmeyi tamamlamak isteyenler için, anneler çocuklarını iki tam yıl emzirirler. Onların yiyeceği ve giyeceği bilinen (örf)e uygun olarak, çocuk kendisinin olana (babaya) aittir. Kimseye güç yetireceğinin dışında (yük ve sorumluluk) teklif edilmez. Anne çocuğu yüzünden, çocuk kendisinin olan baba da çocuğu nedeniyle zarara uğratılmasın; mirasçı üzerinde(ki sorumluluk ve görev) de bunun gibidir. Eğer aralarında rıza ile ve danışarak (çocuğu iki yıl tamamlanmadan) sütten ayırmayı isterlerse, ikisi için de bir güçlük yoktur. Ve eğer çocuklarınızı (bir sütanneye) emzirtmek isterseniz, vereceğinizi (ücretlerini) örfe uygun olarak ödedikten sonra size bir sorumluluk yoktur.
— Kur'an 2-233
Muhammed ayrıca, bir kadın doğum sırasında ölürse şehit sayılacağını söyler ki mükafatı cennettir.[413]
Annelik
Ünlü bir hadisde "Cennet annelerin ayakları altındadır"[414][415] denilir ve tüm geleneksel sistemler gibi İslam, annelik işini en yüksek değer olarak onurlandırır.[414] İslami öğretilerde kadınların çalışması ve ücret almasını engelleyen hiçbir şey yokken,[416] Seyyed Hossein Nasr'ın The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity adlı kitabına göre, "İslam toplumu hiçbir zaman bir ofiste çalışmanın çocuk yetiştirmekten daha önemli, daha yüksek bir mertebe olduğunu düşünmemiştir.[414]
Adet
Müslüman kadın âdet halinde veya lohusa iken camiye giremez ve namaz kılmaktan muaftır. Çünkü vücut sıvıları, necis kabul edilir. Bazı İslam alimleri, kadının bu haldeyken evinde veya evinin yakınında kalmasını önermektedir.[363][417][418] Bazı İslam hukukçuları bunun şeriatın yanlış bir yorumu olduğunu iddia ediyor ve İslami amacın hijyenle ilgili olduğunu, dini ritüelden arınma ile ilgili olmadığını öne sürüyor.[363]
Eyyub anlatıyor:
Hafsa şöyle dedi: "Biz genç kadınlarımıza iki bayramda dışarı çıkmalarını yasaklardık. Beni Halef sarayında, evinde kalan bir kadın gelip, altı savaşa kocasıyla birlikte katılan kız kardeşinin sözlerini anlatır. "Yaralıları tedavi eder, hastalara bakardık." Bir keresinde Peygamber'e evde kalmayı sorar; "Ashabım şalını örtmeli, hayırlara ve Müslümanların toplantılarına katılmalıdır" der.
Ümmü Atiye: Peygamber'in: "Sık sık taranan bakire ve olgun kızlar ve adet gören kadınlar dışarı çıkıp hayırlara ve toplantılara katılsınlar, hayızlı kadınlar mescitten uzak dursunlar." dediğini söyler.
— Bukhari; 1|6|321
Bazı âlimler hayızlı kadınların Kur'an okumasının caiz olmadığını,[419] diğerleri bunun mümkün olduğunu söyler.[420]
Hayızlı kadınlar bayram namazına şahitlik edebilirler.
Kadın özgürlüğü
Kuran'da kadınların kendi başlarına seyahat etmeleri konusunda herhangi bir sınırlama veya yasaktan söz edilmez.[421]
Bir hadiste bir kadının üç günden uzun yolculukta tek başına seyahat edemeyeceği, ancak başka bir hadiste kadınların Allah'tan başka korku olmadığı sürece uzun mesafeler kat edebilecekleri ifade edilir. Pek çok âlim yolculuk emniyetli olduğu müddetçe kadınların tek başlarına seyahat etmelerini onaylar.[422][423]
Avrupa Fetva ve Araştırma Konseyi'ne göre kadınlara seyahat yasağı Orta Çağ'da geçerli olan seyahatin daha tehlikeli olduğu zamanlarda kadınların güvenliğine yönelik korkulardan kaynaklanmıştı.[421] Yasağa inanan ulema güvenilir bir gurupla veya varışta kadınla karşılanacağı, modern bir tren veya uçak seyahati gibi yolculuklar için bu yasağı gevşetiyor.[421]
1990–2017 Suudi Arabistan'da kadınların araba kullanma yasağı
Suudi İçişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan 1990 tarihli bir fetva, kadınların araba kullanmasını resmen yasakladı[424] ve uluslararası bir alay konusu oldu.[425] 26 Eylül 2017'de, veliahd prens Salman bin Abdulaziz tarafından imzalanan bir kararnameyle İçişleri Bakanlığı'na yasağı kaldırması talimatı verildi.[425] Kararnamede, "Kadınların araba kullanmasına ilişkin asıl İslami hükmün izin vermek olduğu"[425] ve bu görüşe karşı çıkanların "asılsız ve düşünce hakimiyeti olmayan bahanelere" dayandıkları kaydedildi. ".[425] Kararnamenin uygulanması Haziran 2018 olarak planlandı.[425]
Harvard Üniversitesi Radcliffe İleri Araştırma Enstitüsü'nden Suudi akademisyen Hala Al-Dosari, araba kullanma yasağının dini ve hatta kültürel değil, siyasi olduğunu öne sürdü; Muhammed (570-632) döneminde kadınlar sorun olmadan deveye binerken araba kullanmalarını yasaklamanın saçmalığına dikkat çekti.[424]
Yazar Haifaa Jawad, Kuran veya Hadislerde yasağın hiçbir temeli olmadığından hareketle kraliyet kararnamesinin "dini yorum sunmaya yönelik cesur bir girişim olmadığını ifade etti.[426]
Ek olarak, bazı analistler, Suudi Arabistan Krallığı Kamu Yatırım Fonu tarafından araba paylaşım uygulaması Uber'e yapılan 3,5 milyar ABD Doları tutarındaki yatırımın - öngörülen diğer ekonomik kazanımlarla birlikte - kadınların araba kullanma yasağının kaldırılmasında etkili olduğunu iddia ettiler.[425][427]
Kıyafet kuralları
Haya İslam'da dini bir reçete ve merkezi bir karakter özelliğidir.[428]
Uhud Savaşı'nda Hind liderliğindeki Mekkeli kadınların sergiledikleri davranışta örneği görüldüğü şekliyle, İslam öncesi Araplar savaşa gittiklerinde, Arap kadınları, savaşırken veya erkekleri savaşmaya teşvik etmek için göğüslerini açarlardı.[429] Birçok geleneksel toplumda örneğin çocuğun emzirilmesinde kadınların memelerini açmaları ayıplanacak bir şey değildir.
Kuran 24:31[430] 'de geçen ve "süslerini" örtmelerini, onları aile dışındaki yabancılara göstermemelerini [429] ifade eden ayeti bu bağlamda değerlendirildiğinde Kur'anın kamusal alanda yeni bir haya ölçeği getirdiği düşünülebilir. Bu tür davranışlar, İslam alimleri ve benzer şekilde daha geniş Müslüman kamuoyu tarafından manevi bir cehalet halinin (Cahiliyye) simgesi olarak görülür.
Geleneksel hukuk sistemlerinin hiçbirinde kadınların örtünme şartı bulunmaz ve [429] bunu giymeleri talimatı verilenler yalnızca Muhammed'in eşleriydi (33:59).[429][430] Buna rağmen tüm ortodoks şeriat okulları, vücudun, özellikle boyun, ayak bilekleri ve dirseğin altı gibi yerlerinin halka yerlerde kapatılmasını emrettiler.[429]
Saçlarını örtmek kadınlar tarafından bir tevazu göstergesi ve özellikle de Allah'a karşı bir saygı göstergesi olarak hayatın doğal bir parçası olarak görülmüştür.[428] Hristiyan sanatında Meryem Ana ikonografisi onu her zaman saçları örtülü olarak gösterir ve bu geleneği modern çağda Doğulu Yahudi kadınların yanı sıra hem Gürcü hem de Ermeni Hristiyanlar takip etti; Katolik kadınlar, yirminci yüzyıla kadar başlarını örtmeden kiliseye gitmezlerdi.[428] İslam dünyasının farklı bölgelerinde haya temelinde geliştirilen bu normların bazılarının İslam öncesi Yakın Doğunun eski Yahudi ve Hristiyan topluluklarından miras alınan tarzları yansıttığı düşünülmektedir.[428]
İslam dünyasının coğrafi ve kültürel açıdan çok çeşitli olması nedeniyle, Müslüman kadınların giyim tarzlarında muazzam farklılıklar olmaya devam ediyor. Son yıllarda batılılaşma yolundaki laik Türkiye ve Tunus gibi ülkelerde kadınların "modern", Batı tarzı giysiler giymesini zorlayan kurallar gevşetilirken[431][432] benzer süreçler, Arnavutluk ve Yugoslav cumhuriyetlerinde komünizmin sona ermesiyle yaşandı.[433] Bu ülkelerdeki kadınların (post-) modern İslami kimliği çağrıştıran giysileri - başörtüsü - yasal, ancak zorunlu değildir.[434][435]
Tersine, köktendinci rejime sahip Şii İran vb. ülkelerde kadınların yirminci yüzyılın ikinci yarısında zorunlu hale getirilen, yalnızca "dini" giysiler giymesini şart koşan kıyafet kuralları halen yürürlüktedir.[436] Bununla birlikte, bu ülkeler İslam dünyası içerisinde hem teolojik hem de kültürel olarak atipiktir.[437] Çoğunluğu Müslüman olan ülkelerin ezici çoğunluğunda laik veya dini kıyafetlerin giyilmesini zorunlu kılan yasalar yoktur ve Arnavutluk, Lübnan ve Fas gibi ülkelerde bikiniden peçeye kadar kadın kıyafetlerinin tüm yelpazesi görülebilir.[438][439][440]
Sosyal Politika ve Anlayış Enstitüsü tarafından 2018'de yapılan bir araştırmada, diğer yerel dini topluluklarla karşılaştırıldığında Amerikalı Müslüman kadınların "inanç kimliklerini başkaları tarafından bilinir kılan görünür bir sembol takma "olasılığı" daha yüksek bulundu.[441] Ankete katılan kadınların %46'sı toplum içinde inançlarını belirten (buna başörtüsü de dahildir)bir sembolü taşıyacaklarını söylerken, %19'u bazen kullanabileceğini, %35'i ise hiçbir zaman kullanmayacağını ifade etti.[441]
Günümüzde, neden başörtüsü taktığı sorusu, Müslüman Amerikalı kadınlar tarafından çeşitli yanıtlarla karşılanıyor; en popüler olanı, "dindarlık ve Tanrı'yı memnun etmek" (%54), "Müslüman olduklarının bilinmesi" (%21), "haya" (%12) ve bir sosyal baskı'dan dolayı ("bir aile üyesi veya eşi gerekli istediği için") %1.[441]
Giyim malzemeleri
İpek
İslami gelenekte ipek Cennet ile ilişkilendirilir.[442] Kur'an birçok yerde erdemlilerin cennette giyecekleri ipek kumaşlardan bahseder (22:23 ve 35:33).[443]
Fıkıh mezhepleri ipekle ilgili hemen hemen her ayrıntıda (erkeklerin diğer liflerle karışık ipek giymesinin caiz olması gibi) farklılık göstermesine rağmen, bütün İslam fıkhı mezheplerine göre, sadece kadınların tene yakın saf ipekli giysiler giymesine izin verilir.[442]
Altın
Benzer şekilde, şeriat yasası, yalnızca kadınların mücevher gibi altın takılar takabileceğini varsayar.[444]
Genel ve özel görünüm
Başörtüsü, çarşaf ve burka gibi giysiler tipik olarak yalnızca toplum içinde giyilir. Avrupa Birliği'ndeki ülkelerin %32'sinde geleneksel tesettür giyimi farklı derecelerde kısıtlamalara tabidir.[445][446] Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi, kadınların dini amaçlarla belirli bir şekilde giyinme haklarını ihlal ettiğini iddia ederek bu yasakları alenen kınadı.[447] Müslüman Avrupalı kadınlar, İslami başörtüsü takmalarının iş bulma konusunda engel teşkil ettiğini belirtmişlerdir.[448] Özel yaşamda kadınların Batı tarzı giysiler giymesi yaygındır. Zara ve Victoria's Secret gibi küresel moda perakende zincirlerinin Suudi Arabistan gibi İİT üyesi ülkelerde şubeleri var.[449][450]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Artist Feature: Who Was Osman Hamdi Bey?". How To Talk About Art History. 27 Nisan 2017. 21 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2018.
- ^ "KADIN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
- ^ a b Siraj, Asifa (October 2011). "Meanings of modesty and the hijab amongst Muslim women in Glasgow, Scotland" (PDF). Gender, Place & Culture: A Journal of Feminist Geography. Taylor & Francis. 18 (6): 716-731. doi:10.1080/0966369X.2011.617907. ISSN 1360-0524. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
- ^ a b Herbert L. Bodman; Nayereh Esfahlani Tohidi, (Ed.) (1998). Women in Muslim Societies: Diversity Within Unity. Lynne Rienner Publishers. ss. 2-3. ISBN 978-1-55587-578-7.
- ^ Ibrahim, I. A.; Abu-Harb, Ibrahim Ali Ibrahim (1997). A Brief Illustrated Guide to Understanding Islam (İngilizce). Darussalam. ISBN 978-9960-34-011-1.
- ^ "Kur'an'da İsmi Geçen Tek Kadın Kimdir?". İslam ve İhsan. 13 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
- ^ "Surah Maryam". alqurankarim.net. 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
- ^ Qur'an 3:42; cf. trans. Arberry and Pickthall; Stowasser, Barbara Freyer, "Mary", in: Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor: Jane Dammen McAuliffe, Georgetown University, Washington DC.
- ^ "Maria (a.)". www.eslam.de. 27 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022.
- ^ Stowasser, Barbara Freyer, "Mary", in: Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor: Jane Dammen McAuliffe, Georgetown University, Washington DC.
- ^ a b "KADIN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.
- ^ Bouhdiba, Abdelwahab. "The eternal and Islamic feminine". Sexuality in Islam (1.1yıl=2008 bas.). London and New York City: Routledge. ss. 19-30. ISBN 9780415439152.
- ^ Glassé, Cyril (1989). The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. ss. 141-143.
- ^ Glassé, Cyril (1989). The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. s. 182.
- ^ Glassé, Cyril (1989). The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. s. 325.
- ^ "FETVA". TDV İslâm Ansiklopedisi. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.
- ^ Nasr, Seyyed Hossein (2004). The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York: HarperOne. ss. 121-122. ISBN 978-0-06-073064-2.
- ^ Schleifer, Yigal (27 Nisan 2005). "In Turkey, Muslim women gain expanded religious authority". The Christian Science Monitor. 7 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2015.
- ^ Murata, Sachiko (1992). The Tao of Islam: A Sourcebook on Gender Relationships in Islamic Thought. Albany: State University of New York Press. ss. 188-202. ISBN 978-0-7914-0914-5.
- ^ Schleifer, Professor S Abdallah (2015). The Muslim 500: The World's 500 Most Influential Muslims, 2016. Amman: The Royal Islamic Strategic Studies Centre. s. 28. ISBN 978-1-4679-9976-2.
- ^ Oliveti, Vicenzo (2002). Terror's Source: The Ideology of Wahhabi-Salafism and its Consequences. Birmingham, United Kingdom: Amadeus Books. ss. 34-35. ISBN 978-0-9543729-0-3.
- ^ Schleifer, Prof S Abdallah (2015). The Muslim 500: The World's 500 Most Influential Muslims, 2016. Amman: The Royal Islamic Strategic Studies Centre. ss. 28-30. ISBN 978-1-4679-9976-2.
- ^ a b Motahhari, Morteza (1983). Jurisprudence and Its Principles, translator:Salman Tawhidi, 0-940368-28-5.
- ^ a b Kamali, Mohammad Hashim. Principles of Islamic Jurisprudence, Cambridge: Islamic Text Society, 1991. 0-946621-24-1
- ^ "Shari'ah and Fiqh". USC-MSA Compendium of Muslim Texts. University of Southern California. 18 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Translations of the Qur'an, Surah 4: AN-NISA (WOMEN)". e=Center for Muslim-Jewish Engagement. 1 Mayıs 2015. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Translations of the Qur'an, Surah 39: AZ-ZUMAR (THE TROOPS, THRONGS)". Center for Muslim-Jewish Engagement. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016.
- ^ Jawad, Haifaa (1998). The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. ss. 85-86. ISBN 978-0-333-73458-2.
- ^ Stowasser, B. F. (1994). Women in the Qur'an, Traditions, and Interpretation. Oxford University Press
- ^ a b Haddad and Esposito, (1998), Islam, Gender, and Social Change, Oxford University Press, ss. xii–xx.
- ^ Asma Afsaruddin (2020). "Women and the Qur'an". Mustafa Shah and Muhammad Abdel Haleem (Ed.). The Oxford Handbook of Qur'anic Studies. Oxford University Press. s. 527.
this Qur'anic verse took an unequivocal position: women and men have equal moral and spiritual agency in their quest for the good and righteous life in this world for which they reap identical rewards in the afterlife.
- ^ Amira Sonbol, Rise of Islam: 6th to 9th century, Encyclopedia of Women and Islamic Cultures
- ^ Watt (1956), p. 287.
- ^ "The Meaning of the Glorious Qur'ân,: 4. an-Nisa': Women". Sacred-texts.com. 8 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ Haleem, M. A. S. Abdel. The Qur'an. New York: Oxford University Press, 2008. Print.
- ^ Ibn Kathir. "Tafsir Ibn Kathir (English): Surah Al Nisa". Quran 4 U. Tafsir. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
- ^ Campo, Juan Eduardo (2009). Encyclopedia of Islam. New York City: Infobase Publishing. s. 284. ISBN 9781438126968. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014.
- ^ Agrama, H. A. (2010). "Ethics, tradition, authority: Toward an anthropology of the fatwa". American Ethnologist, 37(1), Şablon:Pp..
- ^ Romirowsky, Asaf (2007). "Fatwa Rules to Live By". Political Studies Review. 19 (1/2): 174-176.
- ^ Hosen, N (2004). "Behind the scenes: fatwas of Majelis Ulama Indonesia (1975–1998)". Journal of Islamic Studies. 15 (2): 147-179. doi:10.1093/jis/15.2.147.
- ^ The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 29. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Asma Sayeed (2009). John L. Esposito (Ed.). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ Ghazala Anwar (2009). John L. Esposito (Ed.). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 2000. ss. 91. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Ibn Kathir. "Tafsir Ibn Kathir (English): Surah Al Ahzab". Quran 4 U. Tafsir. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019.
- ^ "Center for Muslim-Jewish Engagement". 4 Temmuz 2015. 4 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c The Tao of Islam: A Sourcebook on Gender Relationships in Islamic Thought. Albany: State University of New York Press. 1992. ss. 14. ISBN 978-0-7914-0914-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 2000. ss. 92. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 2000. ss. 93. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Rethinking Public and Private Space: Religion and Women in Muslim Society". Journal of Architectural and Planning Research. 18 (4): 307-308. Kış 2001. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022 – JSTOR vasıtasıyla. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Riyad as-Salihin 278 – The Book of Miscellany – كتاب المقدمات – Sunnah.com – Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)". sunnah.com. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022.
- ^ a b c d e f g "The Taliban's Religious Attitude". The Taliban Phenomenon: Afghanistan 1994–1997. Karachi: Oxford University Press. 1999. ss. 34-43. ISBN 0-19-579274-2. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b "Gender, Islam, and Politics". Social Research. 67 (2): 453-474. 2000. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b "Meanings of modesty and the hijab amongst Muslim women in Glasgow, Scotland". Gender, Place & Culture: A Journal of Feminist Geography. Taylor & Francis. 18 (6): 716-731. October 2011. doi:10.1080/0966369X.2011.617907. ISSN 1360-0524. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d "Interfaith Marriage in Islam: An Examination of the Legal Theory Behind the Traditional and Reformist Positions" (PDF). Indiana Law Journal. Bloomington, Indiana: Indiana University Maurer School of Law. 84 (2): 743-772. 2009. ISSN 0019-6665. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Cheruvallil-Contractor, Sariya, (Ed.) (2020). "Being Married to a Non-Muslim Husband: Religious Identity in Muslim Women's Interfaith Marriages". Research in the Social Scientific Study of Religion: A Diversity of Paradigms. 31. Leiden and Boston: Brill Publishers. ss. 388-410. doi:10.1163/9789004443969_020. ISBN 978-90-04-44348-8. ISSN 1046-8064. Bilinmeyen parametre
|yazarurl=görmezden gelindi (yardım); r eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b "Roughly one-in-ten married Muslims have a non-Muslim spouse". The Pew Forum on Religion & Public Life. Washington, D.C.: Pew Research Center. 25 Temmuz 2017. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021.
- ^ a b "Muslim Women Can Marry Outside The Faith". The Huffington Post. 21 Mart 2017. 25 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Nûr Suresi 31. ayet". kuran.diyanet.gov.tr. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023.
- ^ a b "'Muslim' Women and 'Western' Feminists: The Debate on Particulars and Universals". Monthly Review. 50 (7): 19-30. December 1998. doi:10.14452/mr-050-07-1998-11_2. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Heidi Bauer; Michele Manos (August 1998). "Women's Health and Human Rights in Afghanistan". Journal of the American Medical Association. 280 (5): 449-55. doi:10.1001/jama.280.5.449. PMID 9701081. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); Yazar eksik|soyadı2=(yardım) - ^ "Students protest forced veiling". Iran Focus. 19 Ekim 2004. 8 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2013.
- ^ a b "British schools where girls must wear the Islamic veil". The Telegraph. 2 Ekim 2010. 29 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2013. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b "The Crusade over the Bodies of Women". Patterns of Prejudice. 43 (3–4): 269-286. 2009. doi:10.1080/00313220903109185. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "US Country Report on Human Rights Practices – Afghanistan 2001". State.gov. 4 Mart 2002. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ "Gender and Sacred Space: Segregation in Indonesian Mosques". 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "4 Beautiful Mosques in Saudi Arabia to Explore". www.visitsaudi.com (İngilizce). 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ "Ramadan 2022: UAE clarifies COVID-19 rules for worshippers". Al Arabiya English (İngilizce). 30 Mart 2022. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ "Majlis Ugama Islam Singapura". ourmosques.commonspaces.sg. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ "Masjid Omar Kampong Melaka | Infopedia". eresources.nlb.gov.sg. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ "Visit Seoul – Seoul Central Mosque". english.visitseoul.net (İngilizce). 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022.
- ^ "Women are becoming more involved in U.S. mosques". Pew Research Center (İngilizce). 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Aly, Remona (19 Şubat 2018). "UK mosques must make space for women – not turn us away". The Guardian. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2019.
- ^ "Medina of Fez". United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. UNESCO. 19 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016..
- ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 8. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 9. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 20. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c Irwin, Robert, (Ed.) (2000), "Education", The New Cambridge History of Islam, 1, Cambridge University Press, ss. 495-531, doi:10.1017/chol9780521838245.022, ISBN 978-1-139-05614-4, erişim tarihi: 14 Aralık 2020 Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. ss. 20-21. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 21. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Daily Life in the Medieval Islamic World. Greenwood Publishing Group. 2005. s. 196. ISBN 0-313-32270-8.
In addition, Muhammad is reported to have praised the women of Medina because of their desire for religious knowledge. "How splendid were the women of the ansar; shame did not prevent them from becoming learned in the faith."
Yazar|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Sahih Muslim 332 c". Sunnah.com. 29 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2016.
- ^ The Ismailis in the Middle Ages: A History of Survival, A Search for Salvation. New York: Oxford University Press. 2007. s. 159. ISBN 978-0-19-531173-0.
- ^ a b Daily Life in the Medieval Islamic World. Greenwood Publishing Group. 2005. ISBN 0-313-32270-8. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b A History of Islamic Societies. Cambridge University Press (Kindle edition). 2014. s. 210. ISBN 978-0-521-51430-9. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, 600–1800. Cambridge University Press. 2003. s. 227. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Beck, Lois, (Ed.) (2003). Women in Iran from the Rise of Islam to 1800. Urbana, IL: University of Illinois Press. s. 69. ISBN 0-252-07121-2. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ Al-Muhaddithat: The Women Scholars in Islam. 2007. ss. 77-82. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Francis Robinson, The British Empire and Muslim Identity in South Asia 3 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Oxford University Press, pages 18–21; Francis Robinson (1982), Atlas of the Islamic World Since 1500, 978-0-87196-629-2
- ^ a b c d e Women and the Transmission of Religious Knowledge in Islam (İngilizce). New York: Cambridge University. 2013. ss. 144-169. ISBN 9781107031586. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d "Women and Ḥadīth Transmission Two Case Studies from Mamluk Damascus". Studia Islamica. 95 (95): 71-94. 2002. doi:10.2307/1596142. ISSN 0585-5292. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c Al-Muhaddithat (İngilizce). Oxford: Interface Publications. 2007. ss. 59-96. ISBN 9780955454530. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Women Political Participation in the Era of Prophet Muhammad: Study on the Hadith Transmitters of the Women Companions". Al Albab. 6: 55-61. 2017. doi:10.24260/alalbab.v6i1.608. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Hadith Literature: Its Origin, Development and Special Features (İngilizce). United Kingdom: Islamic Texts Society. 1993. ss. 40-43. ISBN 9780946621385. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ No Truth Without Beauty (İngilizce). Springer International Publishing. 2021. ss. 33-35. ISBN 9783030835811. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Achievements of Muslim Women in the Religious and Scholarly Fields (İngilizce). Darul Ishaat. 2005. ss. 24-26. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Google.org Announces Grant to the Queen Rania Foundation towards the Creation of a K-12 Arab Online Learning Platform". Queen Rania Al Abdullah. 10 Mayıs 2017. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2018.
- ^ a b Adult and Youth Literacy, 1990–2015 3 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNESCO (2012), 978-92-9189-117-7
- ^ "Saudi Arabia". uis.unesco.org. 27 Kasım 2016. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020.
- ^ The Global Gender Gap Report 2012 8 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Economic Forum, Switzerland (2013)
- ^ Nepal, a South Asian nation, is not OIC member; provided here for completeness and accuracy of list per the cited source.
- ^ "Global Gender Index, 2013". Times Higher Education. 2 Mayıs 2013. 13 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2017. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ UNESCO science report: towards 2030. UNESCO. 9 Kasım 2015. s. 37. ISBN 9789231001291.
- ^ Gender in Research and Innovation 24 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., She Figures 2012, EU, page 26
- ^ "North Africa women researcher share among world highest". University World News. 16 Aralık 2016. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Roksana Bahramitash (2013). The Oxford Encyclopedia of Islam and Women. ISBN 978-0-19-976446-4.
- ^ "Boris Johnson criticised for suggesting women go to university to find husband". The Guardian. 8 Temmuz 2013. 6 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Algerian women outpace men in academic achievement". Magharebia. 31 Ağustos 2008. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "A small step for female education in Saudi Arabia". The Independent. 5 Temmuz 2013. 23 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "UAE women rising in positions of power and influence". Khaleej Times. 1 Mayıs 2016. 7 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "65% of UJ students are females — Tarawneh". The Jordan Times. 5 Mart 2013. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2014.
- ^ a b c d "Here are the 19 countries with the highest ratio of women to men in higher education". Business Insider. 22 Kasım 2015. 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "An Overview of Women's Work and Employment in Kazakhstan" (PDF). An Overview of Women's Work and Employment in Kazakhstan: Decisions for Life MDG3 Project Country Report No. 10. University of Amsterdam. March 2010. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Haziran 2015. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "More Women Study Physics in Muslim Countries, Find Out Why…". MOST. 15 Mart 2021. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021.
- ^ "US study into higher rates of female engineers in Muslim countries". The Engineer. 7 Eylül 2016. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.
- ^ a b c d e "American Muslim Poll 2017 | ISPU". Institute for Social Policy and Understanding (İngilizce). 21 Mart 2017. 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2018.
- ^ a b c d Al Qaradawy, Yusuf. The Status Of Women In Islam 1 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Chapter: The Woman as Member of the Society: When is a woman allowed to work?
- ^ a b Ziba Mir-Hosseini (2009), Towards Gender Equality: Muslim Family Laws and the Shari'ah, Wanted: Equality and Justice in the Muslim Family (Editor: Zainah Anwar), Musawah, Kuala Lumpur, 978-983-2622-26-0, pp 31–33
- ^ a b Doi, A. Rahman, & Bewley, A. (1992). Women in Shari'ah. Ta-Ha, 4th Edition; 978-1-84200-087-8
- ^ Elizabeth Fernea (1985), Women and the Family in the Middle East: New Voices of Change, University of Texas Press, 978-0-292-75529-1, pages 264–269
- ^ "Does the woman have the right to work?". 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2017.
No one can object to a sensible and adult woman's legal right to engage in work that is lawful or to her right to be financially independent
- ^ "Selected Rulings". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2017.
Wife should seek her husband's permission for going out of home, if it is against his rights or else obtaining his permission is not required. So in this case, she can [without permission] go out for learning and teaching, doing social and political activities and visiting parent and relatives.
- ^ "Ibn Rushd". Monthly Renaissance. 4 (9). September 1994. 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2008. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Banking on Baghdad: Inside Iraq's 7,000 Year History of War, Profit, and Conflict. John Wiley and Sons. 2004. s. 34. ISBN 0-471-70895-X. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Hale, Sarah Josepha Buell (1853). Woman's Record: Or, Sketches of All Distinguished Women, from "The Beginning Till A.D. 1850, Arranged in Four Eras, with Selections from Female Writers of Every Age. Harper Brothers. s. 120.
- ^ "Islamic Culture and the Medical Arts: The Art as a Profession". Nlm.nih.gov. 9 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ Bademci (2006). "First illustrations of female "Neurosurgeons" in the fifteenth century by Serefeddin Sabuncuoglu" (PDF). Neurocirugía. 17 (2): 162-165. doi:10.4321/s1130-14732006000200012. PMID 16721484. 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "Concept of Gender equality in Islam". ResearchGate (İngilizce). 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
- ^ "Women and Islam – Oxford Islamic Studies Online". www.oxfordislamicstudies.com. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ "Indonesia has the Highest Senior Business Roles Held by Women in ASEAN at 46%". HR in Asia. 16 Mart 2017. 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Women of Our World 2005" (PDF). 6 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Eylül 2013.
- ^ a b The Global Gender Gap Report 2012 8 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Economic Forum, Switzerland (2013), page 11, 25
- ^ Priscilla Offenhauer, WOMEN IN ISLAMIC SOCIETIES: A SELECTED REVIEW OF SOCIAL SCIENTIFIC LITERATURE 23 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Library of Congress, Washington DC (2005), pp 73–76
- ^ a b JAMAL NASIR, THE STATUS OF WOMEN UNDER ISLAMIC LAW AND MODERN ISLAMIC LEGISLATION, 3d edition, 2009
- ^ Assaad, R., 2003, Gender & Employment: Egypt in Comparative Perspective, in Doumato, E.A. & Posusney, M.P., Women and Globalization in the Arab Middle East: Gender, Economy and Society, Colorado, Lynne Rienner Publishers
- ^ Sebastian Maisel and John A. Shoup (2009), Saudi Arabia and the Gulf Arab States Today: An Encyclopedia of Life in the Arab States, 978-0-313-34442-8, Greewood
- ^ "Saudi women seek driving licenses in UAE". Arab News. 5 Mayıs 2013. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2014. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Countries With the Highest Number of Female Executives Are Not the Ones You'd Expect". World.Mic. 7 Mart 2014. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "2. Güler Sabanci". The Financial Times. 15 Kasım 2011. 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015.
- ^ "Board of Directors". Boyner. Boyner Holding. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015.
- ^ "99 Most Powerful Women Edition". The Jakarta Globe. 1 Ekim 2011. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015.
- ^ "Management". TRANS TV – Milik Kita Bersama. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015.
- ^ "Meet the team". Meet the WOMENA team. Pan Arab Angels FZ LLC. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015.
- ^ "Womena: the Middle East's First Women-Only Angel Investor Group". Getting to Know Womena: The Middle East's First Women-Only Angel Investor Group and the Duo Behind It All. Savoir Flair. 11 Kasım 2014. 20 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2015. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York: HarperOne. 2004. s. 125. ISBN 978-0-06-073064-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Sharia and National Law in Muslim Countries. Amsterdam University Press. 30 Ağustos 2008. ss. 23-47. ISBN 978-90-8728-048-2. Erişim tarihi: 19 Ekim 2013. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ John L. Esposito, (Ed.) (2009). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); r eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Sharia and National Law in Muslim Countries: Tensions and Opportunities for Dutch and EU Foreign Policy (PDF). Amsterdam University Press. 2008. s. 30. ISBN 978-90-8728-048-2. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ Alissa Rubin, Punishment of Elder's Misdeeds, Afghan Girl Pays the Price, New York Times, February 16, 2012
- ^ Vani verdict 8 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Tribune, Pakistan (October 9, 2012)
- ^ Haideh Moghissi, (Ed.) (2005). Women and Islam: Social conditions, obstacles and prospects, Volume 2. Taylor & Francis. s. 113. ISBN 978-0-415-32420-5. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ a b Donna E. Arzt, The Application of International Human Rights Law in Islamic States, Human Rights Quarterly, Vol. 12, No. 2 (May 1990), pp. 202–230
- ^ a b c Rudolph Peters, Crime and Punishment in Islamic Law, Cambridge University Press, 978-0-521-79226-4, pp 15–29 and 177–178
- ^ a b c d e The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 7. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 248. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 9. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Joseph and Naǧmābādī, Encyclopedia of Women and Islamic Cultures: Family, Law and Politics, Brill Academic, pp. 137–138, 978-9004128187
- ^ Joseph and Naǧmābādī, Encyclopedia of Women and Islamic Cultures: Family, Law and Politics, Brill Academic, pp. 299–305, 978-9004128187
- ^ Naila Kabeer (1999), Resources, agency, achievements: Reflections on the measurement of women's empowerment. Development and change, 30(3): 435–464
- ^ M Keshavjee (2013), Islam, Sharia and Alternative Dispute Resolution, 978-1-84885-732-2, pp. 30–31
- ^ "the rights of women in merit, Wael hafed Khalaf". 19 Ekim 2014. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ Jamal Badawi, The status of women in Islam 25 Mayıs 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. June 4, 2008
- ^ Ahmad ibn Naqib al-Misri, Nuh Ha Mim Keller (1368). "Reliance of the Traveller" (PDF). Amana Publications. s. ??. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ Ahmad ibn Naqib al-Misri, Nuh Ha Mim Keller (1368). "A Classic Manual of Islamic Scared Law" (PDF). Shafiifiqh.com. s. ??. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2020.
- ^ "Women and Waqf: An Analysis of the Istanbul Tahrîr of 1546". Asian and African Studies. 1983. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Women, Property and Power in Eighteenth-Century Cairo (Author: Mary Ann Fay)". Bodies in Contact: Rethinking Colonial Encounters in World History. Duke University Press. 2005. ss. 129-130. ISBN 978-0-8223-3467-5.
- ^ "Women and Waqf Revisited: The Case of Aleppo 1770–1840 (Author: Margaret L. Meriwether)". Women in the Ottoman Empire: Middle Eastern Women in the Early Modern Era. Brill. 1997. ss. 131-132. ISBN 978-9004108042. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. ss. 188-189. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Chapter 2: The Nature of Money". Heaven's Bankers: Inside the Hidden World of Islamic Finance. London, England: Constable. 2015. ISBN 978-1-4721-2169-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d e f g h John L. Esposito, (Ed.) (2009). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. ISBN 978-0-19-530513-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); r eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d e f P. Bearman, Th. Bianquis, (Ed.) (2012). Encyclopaedia of Islam. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); r|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Esmaeili, H., & Gans, J. (1999). "Islamic law across cultural borders: the involvement of western nationals in Saudi murder trials", Denver Journal of International Law and Policy 28:145; see also [Kur'an 24:4].
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;aq97isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Cheema (2008). "From the Hudood Ordinances to the Protection of Women Act: Islamic Critiques of the Hudood Laws of Pakistan". UCLA Journal of Islamic and Near East Law. 8: 1-101.
- ^ Kamali (1998). "Punishment in Islamic law: A critique of the hudud bill of Kelantan, Malaysia". Arab Law Quarterly. 13 (3): 203-234. doi:10.1163/026805598125826102.
- ^ Emad El-Din Shahin, (Ed.) (2014). The Oxford Encyclopedia of Islam and Politics. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); r eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Gunnar J. Weimann (2010). Islamic Criminal Law in Northern Nigeria: Politics, Religion, Judicial Practice. Amsterdam University Press. s. 77. ISBN 9789056296551. 31 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ Sharia and National Law in Muslim Countries: Tensions and Opportunities for Dutch and EU Foreign Policy (PDF). Amsterdam University Press. 2008. s. 20. ISBN 978-90-8728-048-2. 9 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ Pakistan 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Human Rights Watch (2005)
- ^ "Woman as a witness". 12 Kasım 2010. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ Noor (1 Ocak 2010). "Rape: A Problem of Crime Classification in Islamic Law". Arab Law Quarterly. 24 (4): 417-438. doi:10.1163/157302510X526724.
- ^ a b Controversies in Contemporary Islam. New York: Routledge. 2013. s. 78. ISBN 978-0-415-67613-7. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Feminism, Law, and Religion. Farnham, England: Ashgate. 2013. ss. 328-329. ISBN 978-1-4094-4421-3. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Lill Scherdin (2016). Capital Punishment: A Hazard to a Sustainable Criminal Justice System?. Routledge. s. 279. ISBN 978-1-317-16992-5.
- ^ Jon Henley (3 Ocak 2002). "French 'rape victim' faces jail for adultery". The Guardian. Erişim tarihi: 6 Ocak 2013.
- ^ Afghanistan: Surge in Women Jailed for 'Moral Crimes' 19 Ekim 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Human Rights Watch (May 21, 2013)In Pakistan, Rape Victims Are the 'Criminals' 22 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Seth Mydans, New York Times (May 17, 2002)
- ^ "Pakistan senate backs rape bill". BBC News. 23 Kasım 2006. 16 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ Engineer, A. (2008). The rights of women in Islam. Sterling Publishers Pvt. Ltd.; 978-8120739338; page 73-74
- ^ "The Woman and the Islamic Law (Part 1/2) – Javed Ahmad Ghamidi". www.javedahmadghamidi.com. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016.
- ^ "Questions | Al-Mawrid". www.al-mawrid.org. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2016.
- ^ a b Is woman's testimony half the weight of man's? (İngilizce), 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Aralık 2019
- ^ Ibn al-Qayyim, I'lam al-Muwwaqi'in, 1st ed., vol. 1 (Beirut: Dar al-Jayl, 1973), 91.
- ^ "Two Women, One Man: Knowledge, Power, and Gender in Medieval Sunni Legal Thought" (PDF). International Journal of Middle East Studies. 29 (2): 185-204. 1 Ocak 1997. doi:10.1017/S0020743800064461. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Turuq Al Hukmiya 1:128
- ^ الطرق الحكمية في السياسة الشرعية. s. 430. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Wael B. Hallaq (2009). Sharī'a: Theory, Practice, Transformations. Cambridge University Press. s. 347.
- ^ Kelly, S. (2010), Recent gains and new opportunities for women's rights in the Gulf Arab states, Women's Rights in the Middle East and North Africa: Gulf Edition; Editors: Kelly and Breslin; 978-1-4422-0396-9
- ^ Mohammad Fadel (1997). "Two Women, One Man: Knowledge, Power, and Gender in Medieval Sunni Legal Thought". International Journal of Middle East Studies. 29 (2): 187.
- ^ Percentage of women aged 15–49 who think that a husband/partner is justified in hitting or beating his wife/partner under certain circumstances 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UNICEF (2013)
- ^ The Prohibition of Domestic Violence in Islam. Washington, DC: World Organization for Resource Development and Education. 2011. s. 6. ISBN 978-1-930409-97-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Prohibition of Domestic Violence in Islam. Washington, DC: World Organization for Resource Development and Education. 2011. ss. 9-12. ISBN 978-1-930409-97-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c Dawud (31 Ekim 2010). "Muslim Scholars On Spousal Abuse: "In Islamic law it is absolutely unlawful to abuse a wife, injure her, or insult her dignity." – Allahcentric". SeekersHub. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2016.
- ^ Misquoting Muhammad: The Challenge and Choices of Interpreting the Prophet's Legacy. Oneworld Publisher. 2014. ss. 275-276. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Domestic violence fatwa stirs outrage". The National. Mubadala Development Company. 28 Ekim 2008. 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2016. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Prohibition of Domestic Violence in America. Washington, DC: World Organization for Resource Development and Education. 2011. ISBN 978-1-930409-97-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Turkish teacher on why she embraces Sufi lifestyle". Al-Monitor. 24 Mart 2015. 27 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2017. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Hajjar (2004). "Religion, state power, and domestic violence in Muslim societies: A framework for comparative analysis". Law & Social Inquiry. 29 (1): 1-38. doi:10.1086/423688.
- ^ Treacher (2003). "Reading the Other Women, Feminism, and Islam". Studies in Gender and Sexuality. 4 (1): 59-71. doi:10.1080/15240650409349215.
- ^ a b John C. Raines & Daniel C. Maguire (Ed), Farid Esack, What Men Owe to Women: Men's Voices from World Religions, State University of New York (2001), see pages 201–203
- ^ Jackson, Nicky Ali, ed. Encyclopedia of domestic violence. CRC Press, 2007. (see chapter on Quranic perspectives on wife abuse)
- ^ "AYAH an-Nisa' 4:34". Islam Awakened. 9 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2014.
- ^ "Clothes Aren't the Issue". The Washington Post. 22 Ekim 2006. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ al-Tabari, History of Al-Tabari, Vol. IX: The Last Years of the Prophet tr. Poonawala, I.K. (Albany, NY, 1990) pp. 112–113
- ^ sunnah.com 1 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sunan Abu Dawud 10:1900
- ^ Jami' Al Bayan An Ta'Wil Aayi al Qur'an. Dar al-Fikr. ss. volume 5, page 68. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Tafseer al-Tabari for 4:34 al-tafsir.com 4 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Created on Monday, 8 August 2011 22:48 (8 Ağustos 2011). "The Mercy of Prophet PBUH on Women". Systemoflife.com. 19 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2013.
- ^ Sunan Abu Dawud, Hadith 2137 cited in Philips, A.A.B. & Jones, J. Polygamy in Islam 2nd edition. International Islamic Publish House (Riyad, 2005) p. 25
- ^ "QuranX.com The most complete Quran / Hadith / Tafsir collection available!". quranx.com. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2022.
- ^ "Hadith – The Chapters on Marriage – Sunan Ibn Majah – Sunnah.com – Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)". sunnah.com. 4 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2018.
- ^ Sunan Abu Dawood, hadith 4786 / Book 43, Hadith 14 / Book 42, Hadith 4768
- ^ "CCI supports the Continuous Call to Eradicate Domestic Violence and calls to dedicate Dec 09 Friday sermons to the subject". 20 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Fatwa on Honour Killings, Misogyny and Domestic Violence" (PDF). Islamic Supreme Council of Canada (İngilizce). 13 Ekim 2014. 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018.
- ^ a b Ahmed, Ali S. V.; Jibouri, Yasin T. (2004). The Koran: Translation. Elmhurst, NY: Tahrike Tarsile Qurān. Print.
- ^ Bakhtiar, Laleh. Verse in Koran on beating wife gets a new translation. 22 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New York Times (March 25, 2007)
- ^ Following verses of Quran and Hadiths are most cited by secondary and tertiary sources on permissibility of domestic violence under Islamic law:
- ^ a b Modernist Islam 1840–1940: A Sourcebook. New York: Oxford University Press. 2002. ss. 207-214. ISBN 978-0-19-515468-9. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Quran, Women and Modern Society. New Delhi: New Dawn Press. 2005. ss. 53. ISBN 978-1-932705-42-3. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Fluehr-Lobban (1990). "Obedience (Ta'a) in Muslim Marriage: Religious Interpretation and Applied Law in Egypt". Journal of Comparative Family Studies. 21 (1): 39-53. doi:10.3138/jcfs.21.1.39.
- ^ Maghraoui, Abdeslam. "Political authority in crisis: Mohammed VI's Morocco."Middle East Report 218 (2001): 12–17.
- ^ Critelli, Filomena M. "Women's rights= Human rights: Pakistani women against gender violence." J. Soc. & Soc. Welfare 37 (2010), pages 135–142
- ^ Oweis (2009). "Violence Against Women Unveiling the Suffering of Women with a Low Income in Jordan". Journal of Transcultural Nursing. 20 (1): 69-76. doi:10.1177/1043659608325848. PMID 18832763.
- ^ "UAE: Spousal Abuse Never a 'Right'". Human Rights Watch. 19 Ekim 2010. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ "IRIN – Move to take domestic violence cases out of religious courts". IRIN. 23 Eylül 2009. 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ "Lebanon: Enact Family Violence Bill to Protect Women". Human Rights Watch. 6 Temmuz 2011. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ Afghanistan – Ending Child Marriage and Domestic Violence 10 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Human Rights Watch (September 2013), pages 11–13
- ^ Moha Ennaji and Fatima Sadiq, Gender and Violence in the Middle East, Routledge (2011), 978-0-415-59411-0; see pages 162–247
- ^ "Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (Istanbul Convention)". Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (Istanbul Convention). Information Platform humanrights.ch. 20 Mayıs 2014. 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ "Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence CETS No.: 210". Council of Europe. Council of Europe. 27 Haziran 2015. 18 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ "The Istanbul Convention and the CEDAW framework: A comparison of measures to prevent and combat violence against women" (PDF). Council of Europe. Council of Europe. 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
- ^ "Promo/ Emina Jahovic- Ne plasim se". Balkanika Music Television. 9 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
- ^ a b c d e Arkoun, M. (1997). P. Bearman, Th. Bianquis (Ed.). Encyclopaedia of Islam. r
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 240. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Living Islam: From Samarkand to Stornoway. London, England: BBC Books Limited. 1993. ss. 95-96. ISBN 0-563-36441-6. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c Dahlén 2008.
- ^ a b The Cambridge Illustrated History of the Islamic World. Cambridge, England: Cambridge University Press. 1996. ss. 197. ISBN 978-0-521-66993-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Forty Rules of Love, By Elif Shafak". The Independent. 9 Temmuz 2010. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2015. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Tao of Islam: A Sourcebook on Gender Relationships in Islamic Thought. Albany, New York: State University of New York Press. 1992. s. 186. ISBN 978-0-7914-0914-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Islam and the Destiny of Man. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 1994. s. 63. ISBN 978-0-946621-47-7. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Tao of Islam: A Sourcebook on Gender Relationships in Islamic Thought. Albany, New York: State University of New York Press. 1992. ss. 186-187. ISBN 978-0-7914-0914-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Resonances of the Raj: India in the English Musical Imagination,1897–1947. New York: OUP USA. 2014. s. 207. ISBN 978-0-19-931489-8. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c The Tao of Islam: A Sourcebook on Gender Relationships in Islamic Thought. Albany, NY: State University of New York Press. 1992. s. 183. ISBN 978-0-7914-0914-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Tao of Islam: A Sourcebook on Gender Relationships in Islamic Thought. Albany, NY: State University of New York Press. 1992. s. 186. ISBN 978-0-7914-0914-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Hadith – The Chapters on Marriage – Sunan Ibn Majah – Sunnah.com – Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)". sunnah.com. 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b The Tao of Islam: A Sourcebook on Gender Relationships in Islamic Thought. Albany, NY: State University of New York Press. 1992. s. 185. ISBN 978-0-7914-0914-5. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Deciphering the Signs of God: A Phenomenological Approach to Islam. Albany, NY: State University of New York Press. 1994. ss. 201. ISBN 978-0-7914-1982-3. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 2000. ss. 85. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 2000. ss. 90. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 2000. ss. 96. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Islam For Beginners. New York, NY: Writers and Readers Publishing, Incorporated. 1992. ss. 81. ISBN 978-0-86316-155-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 182. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Translations of the Qur'an, Surah 53: AN-NAJM (THE STAR)". Center for Muslim-Jewish Engagement. 15 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2018.
- ^ a b The Vision of Islam. London & New York: I. B. Tauris. 2006. s. 270. ISBN 978-1-84511-320-9.
- ^ "Translations of the Qur'an, Surah 10: YUNUS (JONAH)". Center for Muslim-Jewish Engagement. 15 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2018.
- ^ The Vision of Islam. London & New York: I.B.Tauris. 2006. s. 228. ISBN 978-1-84511-320-9.
- ^ Mystical Dimensions of Islam. Chapel Hill, NC: University North Carolina Press. 2011. s. 431. ISBN 978-0-8078-9976-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Terror's Source: The Ideology of Salafism and Its Consequences. Birmingham, England: Amadeus Books. 2002. s. 37. ISBN 978-0-9543729-0-3. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d e f g h i The Concise Encyclopedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 59. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Sahih Muslim. 16. The Book of Marriage. Hadith 80. 1421 c In-book reference". Sunnah.com. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2019.
- ^ "Hadith on Marriage: Wife must consent to her marriage". Abu Amina Elias. 15 Eylül 2012. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2019.
- ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 33. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. 1998: Palgrave Macmillan. 1998. ss. 33-34. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 5. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Translations of the Qur'an, Surah 4: AN-NISA (WOMEN)". e=Center for Muslim-Jewish Engagement. 1 Mayıs 2015. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c "Five myths about sharia". The Washington Post. 24 Haziran 2016. 12 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2017. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Modernization and singlehood in Indonesia: Psychological and social impacts". Kasetsart Journal of Social Sciences. 23 Ekim 2017. doi:10.1016/j.kjss.2017.09.008 – Elsevier B.V. vasıtasıyla. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Marriage, Money and Divorce in Medieval Islamic Society. Cambridge University Press. 2005. s. 2. ISBN 0-521-84715-X. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ L'islam explique par Malek Chabel. Perrin. 2009. s. 113. ISBN 978-2-262-02982-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Marriage, Money and Divorce in Medieval Islamic Society. Cambridge University Press. 2005. ss. 5-6. ISBN 0-521-84715-X. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c The Cambridge Illustrated History of the Islamic World. Cambridge, England: Cambridge University Press. 1996. ss. 194. ISBN 978-0-521-66993-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Ghamidi. "Polygamy". Renaissance: A Monthly Islamic Journal. Pakistan. 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022. Translated from Mīzān.
- ^ "Opinions of classical Islamic scholars on polygyny | Polygamy in Islam". 29 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2014.
- ^ The Muslim Next Door: The Qur'an, the Media, and that Veil Thing. Ashland, Oregon: White Cloud Press. 2008. s. 142. ISBN 978-0-9745245-6-6. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ L'islam expliqué par Malek Chebel. Paris: Perrin. 2009. s. 112. ISBN 9782262029821. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Love finds a way in Iran: 'Temporary Marriage'". The New York Times. 4 Ekim 2000. 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Ehsanzadeh-Cheemeh (September 2009). "Sociocultural dimensions of HIV/AIDS among Middle Eastern immigrants in the US: bridging culture with HIV/AIDS programmes". Perspectives in Public Health. Sage. 129 (5): 228-233. doi:10.1177/1466424008094807. PMID 19788166.
- ^ "EGYPT: 'Some girls have been married 60 times by the time they turn 18'". The Washington Post. 6 Ağustos 2013. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Elizabeth Fernea (1985), Women and the Family in the Middle East: New Voices of Change, University of Texas Press, 978-0-292-75529-1, pages 258–269
- ^ Ghori (2008). "The application of religious law in North American courts: a case study of_mutʿa marriages". Journal of Islamic Law and Culture. Taylor and Francis. 10 (1): 29-40. doi:10.1080/15288170701878219.
- ^ Law of desire: temporary marriage in Shiʼi Iran. Syracuse University Press. 1989. ISBN 978-0-8156-2483-7.
- ^ Haeri (Bahar 1992). "Temporary marriage and the state in Iran: an Islamic discourse on female sexuality". Social Research. The New School for Social Research via JSTOR. 59 (1): 201-223.
- ^ "Mutah in the Oxford Dictionary of Islam". Oxford Islamic Studies Online. Oxford Islamic Studies Online. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2019.
- ^ "Pleasure marriages regain popularity in Iraq". USA Today. 4 Mayıs 2005. 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Williams (Bahar 2009). "Temporary marriage and the state in Iran: an Islamic discourse on female sexuality". Signs. University of Chicago Press via JSTOR. 34 (3): 611-632. doi:10.1086/593354.
- ^ Oraegbunam (2012). "Women's rights in matrimonial jurisprudence under Islamic family law in Nigeria: a need for reform". Journal of Religion and Human Relations. African Journals OnLine. 1 (3): 101-111. 4 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ Hassouneh-Phillips (November 2001). "Polygamy and wife abuse: A qualitative study of Muslim women in America". Health Care for Women International. Taylor and Francis. 22 (8): 735-748. doi:10.1080/073993301753339951.
- ^ The Muslims Marriage Guide. Beltsville, MD: amana publications. 2000. s. 46. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Muslim Marriage Guide. Beltsville, MD: amana publications. 2000. ss. 38-39. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Tadmouri (2009). "Consanguinity and reproductive health among Arabs". Reprod Health. 6 (17): 1-9. doi:10.1186/1742-4755-6-17. PMC 2765422 $2. PMID 19811666.
- ^ a b Joseph, S. E. (2007). Kissing Cousins, Current Anthropology, 48(5), pages 756–764
- ^ Hamamy (1994). "Hereditary disorders in the Eastern Mediterranean Region". Bulletin of the World Health Organization. 72 (1): 145-151. PMC 2486500 $2. PMID 8131251.
- ^ R. Hussain (1999), Community perceptions of reasons for preference for consanguineous marriages in Pakistan, Journal of Biosocial Science, 31, pages 449–461
- ^ a b Hamamy (2011). "Consanguineous marriages: Preconception consultation in primary health care settings". Journal of Community Genetics. 3 (3): 185-192. doi:10.1007/s12687-011-0072-y. PMC 3419292 $2. PMID 22109912.
- ^ Tadmouri (2009). "Consanguinity and reproductive health among Arabs". Reproductive Health. 6: 17. doi:10.1186/1742-4755-6-17. PMC 2765422 $2. PMID 19811666.
- ^ Hamamy (2011). "Consanguineous marriages, pearls and perils: Geneva International Consanguinity Workshop Report". Genetics in Medicine. 13 (9): 841-847. doi:10.1097/GIM.0b013e318217477f. PMID 21555946. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ a b c "Convert and love: Russia's Muslim wives". openDemocracy. 1 Mart 2017. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Akrami & Osati (2007), Is consanguineous marriage religiously encouraged? Islamic and Iranian considerations, Journal of Biosocial Science, 39(02), 313–316
- ^ Shaw, A. (2001), Kinship, cultural preference and immigration: consanguineous marriage among British Pakistanis, Journal of the Royal Anthropological Institute, 7(2), 315–334
- ^ J. N. D. Anderson, Invalid and Void Marriages in Hanafi Law 4 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, Vol. 13, No. 2 (1950), pp. 357–366
- ^ a b A.A. Ali, Child Marriage in Islamic Law, The Institute of Islamic Studies, McGill University (Canada), August 2000; see pages 16–18
- ^ Ali, Kecia (2010), Marriage and slavery in early Islam, Harvard University Press, 978-0-674-05059-4, pages 35–77
- ^ Ahmed, L. (1986). Women and the Advent of Islam. Signs, 11(4), 665–691
- ^ "The Age of Aisha (ra): Rejecting Historical Revisionism and Modernist Presumptions". Yaqeen Institute for Islamic Research (İngilizce). 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
- ^ Jamjoom (12 Nisan 2009). "Saudi judge refuses to annul 8-year-old's marriage". CNN World. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2020.
- ^ "Surah An-Nisa – 4:6". quran.com. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
- ^ "Surah An-Nur – 24:59". quran.com. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
- ^ "How Come You Allow Little Girls to Get Married?" – Child Marriage in Yemen 11 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Human Rights Watch, (2011); pages 15–23
- ^ YEMEN: Deep divisions over child brides 15 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IRIN, United Nations News Service, (March 28, 2010)
- ^ "Top Saudi cleric: OK for young girls to wed". CNN. 17 Ocak 2009. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022.
- ^ "Battle over India's marriage age". BBC News. 5 Eylül 2002. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Muslim groups oppose ban on child marriage 15 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Hindu (September 22, 2013)
- ^ Muslim Family Law: The Latest Assault on Society 4 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Khaled Ahmed, Muslim Women League (2011)
- ^ Indonesian cleric arrested over child bride 13 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Al Arabiya News, Indonesia (March 18, 2009)
- ^ Shariah's Limits 4 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New York Times (October 18, 2012)
- ^ More on child brides: After a political fight, Nigeria will continue allowing them 16 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Max Fisher, The Washington Post (July 24, 2013)
- ^ Bunting, A. (2005), Stages of development: marriage of girls and teens as an international human rights issue, Social & Legal Studies, 14(1), pages 17–38
- ^ "Saudi Arabia moves to ban child marriage with a new ruling". The National (Abu Dhabi) (İngilizce). 23 Aralık 2019. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2020.
- ^ John L. Esposito, (Ed.) (2014). The Oxford Dictionary of Islam. ISBN 9780195125580. r eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ a b "Being Married to a Non-Muslim Husband: Religious Identity in Muslim Women's Interfaith Marriage". Research in the Social Scientific Study of Religion (İngilizce). 31: 388-410. 24 Kasım 2020. doi:10.1163/9789004443969_020. ISBN 9789004443969. 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "'Halal' interfaith unions rise among UK women". Al Jazeera. 31 Aralık 2012. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Society girl Santa joins the ranks of religious converts". The Independent. 3 Ekim 1998. 15 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Ali, Kecia (December 21, 2015). Sexual ethics and Islam: feminist reflections on Quran, hadith, and jurisprudence (Expanded & revised ed.). London. p. 14. ISBN 978-1-78074-853-5. OCLC 934433002.
- ^ Sexual ethics and Islam: feminist reflections on Quran, hadith, and jurisprudence. Expanded & revised. Londra. 21 Aralık 2015. s. 20. ISBN 978-1-78074-853-5. OCLC 934433002.
- ^ a b Hessini, L., 1994, "Wearing the Hijab in Contemporary Morocco: Choice and Identity," in Göçek, F. M. & Balaghi, S., Reconstructing Gender in the Middle East: Tradition, Identity & Power, New York, Columbia University Press
- ^ Suad Joseph and Afsāna Naǧmābādī, Encyclopedia of Women & Islamic Cultures: Family, Body, Sexuality, Volume 3, pp 224–227 and 250–281
- ^ Ahmed, L., 1992, Women and Gender in Islam: Historical Roots of a Modern Debate, New Haven, Yale University Press.
- ^ Quran, [Kur'an 4:34]
- ^ Amherst Yvonne Yazbeck Haddad and John L. Esposito (1998), Islam, Gender, and Social Change, Oxford University Press, pp 20–38
- ^ Hajjar, Lisa, "Religion, state power, and domestic violence in Muslim societies: A framework for comparative analysis." Law & Social Inquiry 29.1 (2004); pp 1–38
- ^ Ahmad v. Ahmad, No. L-00-1391, 2001 WL 1518116 (Ohio Ct. App. November 30, 2001)
- ^ Sameena Nazir and Leigh Tomppert, Ed., Women's Rights in the Middle East and North Africa, Rowman and Littlefield Publishers, 2005
- ^ a b Contesting realities the public sphere and morality in southern Yemen. Syracuse, N.Y: Syracuse University Press. 2010. ss. 158-159 and footnote. ISBN 978-0-8156-3246-7. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Repression, resistance, and women in Afghanistan. Westport, Conn.: Praeger. 2002. s. 37. ISBN 978-0-275-97671-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Women in Islam: the Western experience. London; New York: Routledge. 2001. s. 142. ISBN 978-0-415-24895-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d Richard C. Martin, (Ed.) (2004). Encyclopedia of Islam and the Muslim World. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); r eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d The Oxford Encyclopedia of Islam and Women. 2013. ISBN 978-0-19-976446-4. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York, NY: HarperOne. 2004. s. 184. ISBN 978-0-06-073064-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Islam and the Destiny of Man. Cambridge, England: The Islamic Texts Society. 1994. s. 63. ISBN 978-0-946621-47-7. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 433. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Muslim Marriage Guide. Beltsville, MD: amana publications. 2000. s. 98. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Muslim Marriage Guide. Beltsville, MD: Amana Publications. 2000. s. 97. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Muslim Marriage Guide. Beltsville, MD: amana publications. 2000. s. 86. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Muslim Marriage Guide. Beltsville, MD: amana publications. 2000. s. 87. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Muslim Marriage Guide. Beltsville, MD: amana publications. 2000. s. 99. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Revival of Religious Sciences". ghazali.org. 2013. 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2018. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c Editor: Susan Crocklin (1996). "Religious views regarding gamete donation", in Family Building Through Egg and Sperm Donation. Boston: Jones and Bartlett, 978-0-86720-483-4, pp 242–250
- ^ a b Schenker (2000). "Women's reproductive health: Monotheistic religious perspectives". International Journal of Gynecology & Obstetrics. 70 (1): 77-86. doi:10.1016/s0020-7292(00)00225-3. PMID 10884536.
- ^ G I Serour (1995), "Traditional sexual practices in Islamic world", Global Bioethics, Issue 1, pp. 35–47
- ^ a b c The Concise Encyclopaedia of Islam. Londra: Stacey International. 1989. ss. 357-358. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Janet L. Bauer, "Sexuality and the Moral 'Construction' of Women in an Islamic Society", Anthropological Quarterly, Vol. 58, No. 3. (July 1985), pp. 120–129
- ^ Muḥammad ibn al-Ḥasan Ṭūsī, Concise Description of Islamic Law and Legal Opinions, ICAS Press London, 978-1-904063-29-2, pp 17–24
- ^ Brannon Wheeler, "Touching The Penis in Islamic Law", History of Religions, Vol. 44, No. 2 (November 2004), pp. 89–119
- ^ a b c Martin et al. (2003), Encyclopedia of Islam & the Muslim World, Macmillan Reference, 978-0-02-865603-8
- ^ Inhorn (2006). "He Won't Be My Son". Medical Anthropology Quarterly. 20 (1): 94-120. doi:10.1525/maq.2006.20.1.94. PMID 16612995.
- ^ Husain (2000). "Reproductive issues from the Islamic perspective". Human Fertility. 3 (2): 124-128. doi:10.1080/1464727002000198831. PMID 11844368.
- ^ Serour (2005). "Religious perspectives of ethical issues in ART 1. Islamic perspectives of ethical issues in ART". Middle East Fertility Society Journal. 10 (3): 185-190.
- ^ Clarke (2006). "Islam, kinship and new reproductive technology". Anthropology Today. 22 (5): 17-20. doi:10.1111/j.1467-8322.2006.00460.x.
- ^ Nilüfer Göle, Snapshots of Islamic Modernities, Daedalus, Vol. 129, No. 1 (Winter, 2000), pp. 91–117
- ^ "Girls in UK Sunday schools are victims of FGM – the Church must take a stand". Christian Today. 12 Temmuz 2014. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Jewish and Christian view on female genital mutilation". African Journal of Urology. 19 (3): 127-129. September 2013. doi:10.1016/j.afju.2013.01.004. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 54. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 55. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Islamic view on female circumcision". African Journal of Urology. 19 (3): 123-126. 2013. doi:10.1016/j.afju.2013.02.007. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 58. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 259. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. ss. 55, 59. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "FEMALE GENITAL MUTILATION: INFORMATION PAPER FGM/40". WOMENAID µ INTERNATIONAL. Womenaid International. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016.
- ^ The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 128. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b The Rights of Women in Islam: An Authentic Approach. London, England: Palgrave Macmillan. 1998. s. 129. ISBN 978-0-333-73458-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Islamic view on female circumcision". African Journal of Urology. 19 (3): 123-126. September 2013. doi:10.1016/j.afju.2013.02.007. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "FEMALE GENITAL MUTILATION AND ISLAM" (PDF). International Network to Analyze, Communicate and Transform the Campaign against FGM/C. Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (GTZ) GmbH. July 2009. 2 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016.
- ^ "Convincing Egyptian Doctors to 'Do No Harm'". United Nations Population Fund. 7 Mayıs 2010. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016.
- ^ "OIC chief calls for abolition of female genital mutilation". Thomson Reuters Foundation News. 4 Aralık 2012. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016.
- ^ "US-OIC roundtable at the UN seeks ways to eradicate FGM/C". Organisation of Islamic Cooperation: Permanent Observer Mission to the United Nations in New York. Organization of Islamic Cooperation Permanent Observer Mission to the United Nations. 8 Şubat 2016. 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016.
- ^ "The State of the World's Children 2015: Executive Summary" (PDF). 84–89. United Nations Children's Fund (UNICEF). 2014. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2015.
- ^ Hasna (2003). "Islam, social traditions and family planning". Social Policy & Administration. 37 (2): 181-197. doi:10.1111/1467-9515.00333.
- ^ a b c d e f The Cambridge Illustrated History of the Islamic World. Cambridge, England: Cambridge University Press. 1996. ss. 205-206. ISBN 978-0-521-66993-1. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Islamic views on contraception". BBC. 7 Eylül 2009. 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2017.
- ^ "BBC – Ethics – Abortion: Female infanticide". BBC. 21 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ a b France MESLÉ; Jacques VALLIN; Irina BADURASHVILI (2007). A Sharp Increase in Sex Ratio at Birth in the Caucasus. Why? How?. Committee for International Cooperation in National Research in Demography. ss. 73-89. ISBN 978-2-910053-29-1. Yazar eksik
|soyadı1=(yardım) - ^ "Gendercide in the Caucasus" 14 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Economist (September 13, 2013)
- ^ John Bongaarts (2013), "The Implementation of Preferences for Male Offspring", Population and Development Review, Volume 39, Issue 2, pages 185–208, June 2013
- ^ HIGH SEX RATIO AT BIRTH IN SOUTHEAST EUROPE 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Christophe Z Guilmoto, CEPED, Université Paris-Descartes, France (2012)
- ^ Stump, Doris (2011), Prenatal Sex Selection 21 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Committee on Equal Opportunities for Women and Men, Council of Europe
- ^ Klasen, S. (1994), "Missing women" reconsidered, World Development, 22(7), 1061–1071
- ^ Abandoned, Aborted, or Left for Dead: These Are the Vanishing Girls of Pakistan 19 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Habiba Nosheen and Hilke Schellmann, June 19, 2012, The Atlantic
- ^ The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York: HarperSanFrancisco. 2004. s. 184. ISBN 978-0-06-073064-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d The Concise Encyclopaedia of Islam. Londra: Stacey International. 1989. ss. 100-101. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Joseph and Najmabadi, p99.
- ^ WAEL B. HALLAQ, SHARIA: THEORY, PRACTICE, TRANSFORMATIONS 271 (2009)
- ^ [Kur'an 2:228]
- ^ [Kur'an 2:234]
- ^ Esposito, John, (Ed.) (2003), "Iddah", The Oxford Dictionary of Islam, Oxford University Press, ISBN 0-19-512558-4
- ^ McLarney (2010). "The private is political: Women and family in intellectual Islam" (PDF). Feminist Theory. 11 (2): 129-148. doi:10.1177/1464700110366805.[]
- ^ a b Encyclopedia of Women and Islamic Cultures. Brill. 2007. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Ibn Kathir. "Towards Understanding the Quran". Islamic Foundation UK. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ Encyclopedia. Leiden and Boston: Brill. 2007. s. 531. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Concubines and Courtesans: Women and Slavery in Islamic History. Oxford University Press. 2017. s. 326. ISBN 978-0-19-062218-3. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ Ali, Kecia (2017). "Concubinage and Consent" (PDF). Department of Religion, Boston University, Boston, Mass. s. 150. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ The Message of the Quran, Surah Nisa, Commentary 32.
This passage lays down in an unequivocal manner that sexual relations with female slaves are permitted only on the basis of marriage, and that in this respect there is no difference between them and free women; consequently, concubinage is ruled out.
- ^ Hayat Kitabı Kur'an (Hafız Boy, Tek Cilt) Gerekçeli Meal-Tefsir.
- ^ a b The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York, NY: HarperOne. 2004. s. 183. ISBN 978-0-06-073064-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: Islamic Texts Society. 2000. ss. 88. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York, NY: HarperOne. 2004. s. 191. ISBN 978-0-06-073064-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Remembering God: Reflections on Islam. Cambridge, England: Islamic Texts Society. 2000. ss. 95. ISBN 978-0-946621-84-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York, NY: HarperOne. 2004. s. 193. ISBN 978-0-06-073064-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Al-nihayah: concise description of Islamic law and legal opinions [Nihāyah fī mujarrad al-fiqh wa-al-fatāwá]. Londra: ICAS Press. 2008. ISBN 978-1-904063-29-2.
- ^ Hundt (September 2000). "Women's health custom made: building on the 40 days postpartum for Arab women". Health Care for Women International. Taylor and Francis. 21 (6): 529-542. doi:10.1080/07399330050130313. PMID 11235284.
- ^ "Menstruation: Proofs for the Impermissibility of Women Touching the Quran or Entering the Mashaf". Central-Mosque.com. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ Elias, Abu Amina (6 Şubat 2014). "Can a menstruating woman visit the mosque or recite the Quran?". abuaminaelias.com. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2020.
- ^ a b c "The question of women traveling alone, not with un-marriageable kin (mahram)". islamonline.net. European Council for Fatwa and Research via The Message of Islam. 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015.
- ^ "Q&A: Can women travel without a mahram?". qa.sunnipath.com. SunniPath. 3 Temmuz 2005. 30 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Fatawa – Can I travel alone with no mahram?". Dar al-Ifta al Misriyyah. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022.
- ^ a b "A Saudi Woman's 'Mixed Feelings' About Winning the Right to Drive". The Atlantic. 27 Eylül 2017. 21 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2018. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d e f "Saudi Arabia Lifting the Driving Ban on Women Has Little to Do With Empowerment". The Wire. 30 Eylül 2017. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2018. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Saudi decree allowing women to drive cars is about politics, not religion". The Conversation. 28 Eylül 2017. 21 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2018. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "How Uber secretly lobbied for women to drive in Saudi Arabia". Quartz. 6 Ekim 2017. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d The Heart of Islam: Enduring Values for Humanity. New York, NY: HarperOne. 2004. s. 195. ISBN 978-0-06-073064-2. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d e The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 413. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b "Translations of the Qur'an, Surah 24: AL-NOOR (THE LIGHT)". Center for Muslim-Jewish Engagement. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Why Turkey Lifted Its Ban on the Islamic Headscarf". National Geographic. National Geographic Society. 12 Ekim 2013. 1 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Tunisia: Can niqabs and bikinis live side-by-side?". BBC News. 27 Mart 2013. 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016.
- ^ "Rise of Bosnian mayor with a head scarf challenging assumptions about Islam". The Washington Post. 9 Mart 2013. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Turkey lifts decades-old ban on headscarves". Al Jazeera. 8 Ekim 2013. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016.
- ^ "Hijab-wearing women react to Bosnia court ban". Al Jazeera. 4 Şubat 2016. 13 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The places in the world that have a burqa ban". Quartz. Atlantic Media. 14 Ocak 2015. 13 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Muslim 500: The World's 500 Most Influential Muslims, 2016. Amman: The Royal Islamic Strategic Studies Centre. 2015. s. 31. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Bikinis and hijabs contrast on Albanian beach". Al Arabiya News. 22 Eylül 2011. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016.
- ^ "LEBANON: Where the Bikini Finds Sisterhood With the Hijab". Inter Press Service News Agency. 2 Haziran 2010. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Morocco Bans Poster Calling on Tourists not to Wear Bikinis in Ramadan". Ahlulbayt (a.s.) News Agency. 24 Haziran 2015. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016.
- ^ a b c "American Muslim Poll 2018: Full Report | ISPU". Institute for Social Policy and Understanding (İngilizce). 30 Nisan 2018. 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2018.
- ^ a b Islamic Arts. London, England: Phaidon Press Limited. 1997. ss. 84. ISBN 978-0-7148-3176-3. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "The Quran". The Quran. 29 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ The Concise Encyclopaedia of Islam. London, England: Stacey International. 1989. s. 140. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "How the EU Is Failing Muslim Women". www.justiceinitiative.org (İngilizce). 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2019.
- ^ "Where are 'burqa bans' in Europe? | DW | August 1, 2019". DW.COM (İngilizce). 17 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2019.
- ^ "UN HUMAN RIGHTS COMMITTEE CONDEMNS "BURQA BAN," COUNTERING EUROPEAN COURT". International Justice Resource Center. 14 Kasım 2018. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
- ^ "Forgotten women: the impact of Islamophobia on Muslim women" (PDF). european network against racism. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2022.
- ^ "Zara Saudi Arabia – Official Website". Zara España, S.A. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016.
- ^ "Victoria's Secret opens new stores in Saudi, Bahrain". arabianbusiness.com. 27 Temmuz 2011. 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım)
Dış bağlantılar
Vikisöz'de İslam'da kadın ile ilgili sözler mevcuttur.
Wikimedia Commons'ta İslam'da kadın ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- George Mason University Archive, Islam – Women in World History, Roy Rosenzweig Center
- Arab Studies Journal 28 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – a peer reviewed publication that frequently covers topics relating to women in Islam.
- The Encyclopedia of Women and Islamic Cultures – Brill, The Netherlands.
- Oxford Islamic Studies Online 28 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – numerous entries dealing with the role of women in Islamic societies.
- Encyclopedia of Women and Islamic Cultures: Family, Law and Politics 28 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Editors: Joseph and Naǧmābādī, Brill, The Netherlands, 978-9004128187.
- Rights of Wives in Islam
