İskenderiyeli Klement
| İskenderiyeli Klement | |
|---|---|
 | |
| Kilise Babası | |
| Doğum | 150 Atina |
| Ölüm | c. 215 İskenderiye - Mısır |
| Kutsayanlar | Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi, Lüteryan Kilisesi, Anglikan Komünyonu |
| Yortu | 4 Aralık (Batı Kilisesi) ve (Doğu Kilisesi) |
| Clement Alexandrine | |
|---|---|
| Tam adı | Clement Alexandrine |
| Çağı | Antik |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Platonizm;İskenderiye İlahiyat Okulu |
| İlgi alanları | Hristiyan teolojosi |
| Önemli eser |
|
| Önemli fikirleri |
|
Etkilendikleri
| |
Etkiledikleri
| |
İskenderiyeli Klement[5][6][7] (Yunanca: Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς -150 - yaklaşık 215), gerçek adı Titus Flavius Klemens olan Hristiyan düşünür.
Aklı inanca, felsefeyi dine tabi kılan ve daha sonra Augustinus ve Anselmus'ta ön plana çıkacak olan credo, ut intelligam tavrının ilk örneğini gözler önüne seren Klement'i daha önceki Kilise Babaları'ndan ayıran en önemli husus, onun Yunan felsefesine duyduğu sevgi ve hayranlıktır.
Hayatı
Klement’in kökenlerine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bir yetişkin olarak Hristiyan olmayı tercih etmiştir. Hristiyan olmasından önce, Yunan felsefesi ve özellikle Platonculuk alanlarında çalışmış olan Klement oldukça donanımlı bir eğitime sahipti. Rahip olmadığı düşünülen Klement, Hristiyanlığı ‘hakiki felsefe/gerçek bilgelik sevgisi’ şeklinde temsil ettiği bağımsız bir okula önderlik etmiştir.
Origenes’in öğretmeni olduğu düşünülen ve ayrıca farkında olarak Hristiyan ilahiyatçısı ve Hristiyan ahlak kuramcısı olan ilk kişi olarak kabul görmekte olan Klement’in Hristiyan mistisizmi (tasavvuf) alanında bir öncü olduğu düşünülmektedir[8].
Düşüncesi
Felsefe ve Hristiyanlık
Klement'e göre, felsefe, tümüyle tanrısal bir ürün olup bilgeliği tüm kavim ve uluslar için parlayan Tanrı'nın kayrasının bir iyiliğidir. O, felsefe ile ilgili tüm bu olumlu değerlendirmelerine karşın, Yunan felsefesini Hristiyanlık için bir hazırlık, Yunan dünyasının vahye dayalı din için eğitilmesi olarak görmüştür. Felsefe, onun gözünde, yalnızca Hristiyanlık için bir hazırlık değil, fakat Hristiyanlığın anlaşılmasına katkıda bulunacak bir yardımcıdır.[9]
Klement felsefeyi; teolojinin bir hizmetkârı (Stromata 1.42.1), Tanrı’nın bir lütfu (Stromata 1.37.1), teolojiye bir nevi hazırlık ve imanın anlaşılması için gerekli bir yardım olarak görmüştür.
Tanrı ve Evren üzerine
Öte yandan, negatif teolojinin, Via Negativa'nın ilk örneğini vermiştir. Başka bir deyişle, Klement'e göre, biz Tanrı'nın ne olduğunu hiçbir zaman bilemeyiz, fakat yalnızca onun ne olmadığını bilebiliriz.
Tanrı ile evren arasındaki ilişki üzerinde duran, tanrısal etkiye müdahalenin evrenin her yerinde ve her an iş başında olduğunu ifade edebilmek için de, eşyanın Tanrının organlan olduğunu söyleyecek kadar ileri giden Klement, kötülük problemini irâde özgürlüğüyle açıklamaya çalışmıştır. Ona göre, acı günahkârları ıslah etmenin bir yolu olup insan özgürlüğünü istismar etmek suretiyle, esas amacından ve Tanrı’yla olan benzerliğinden uzaklaşır. Evrene kötülüğün girmesinin esas nedeni budur.[10]
Eserleri
Yazdığı tüm eserlerinde Klemens’in, Hristiyanlık ve Yunan kültürü arasındaki bağların ortaya konulması arayışında olduğu görülmektedir.
Protrepticus, Paedagogus ve Stromata eksiksiz olarak günümüze ulaşan önemli eserleridir. Bu eserlerin bulunduğu, 3 ciltten oluşan kitap ise yeni Hristiyan olan bireylere yönelik yazılmıştır.
- Protrepticus, davranışlara yönelik tembih anlamına gelen bir kavramdır. Bu eser, henüz vaftiz olmamış ve Hristiyanlık ile ilgilenen bireyler için yazılmış olan felsefeye giriş niteliğinde bir metindir. Bu ciltte Klement ilk önce, en iyi filozofların (özellikle Platon) ve en iyi şairlerin, hakikate erişme yetisine sahip Yunanlar olduğu tezini ortaya koymuştur. Daha sonra Hristiyanlığa yaptığı atıfta, hakikatin aslında kendisini Eski Ahit’te görüldüğü üzere İbrani kökenli peygamberler ve hepsinin de ötesinde Logos (Kelam) yani Mesih aracılığıyla açığa çıkardığı da göz önünde bulundurulduğunda, bu iki farklı kökenin ikisinin de nasıl aynı ve tek olan hakikate erişebilmiş olduklarını açıklamıştır.
- Paedogogos, Hristiyan yaşamı ve Hristiyan davranışına yönelik kılavuz niteliğinde bir eserdir. Bu kitap vaftiz olmuş öğrencilerin nefislerini terbiye etmelerine yardımcı olması için yazılmıştır. Klement bu metinde Mesih’i, kendisini takip edenleri ahlaken doğru bir yaşam sürdürmeleri için eğiten bir eğitmen olarak tasvir etmiştir. Bu kitapta Stoacı felsefenin etkileri önemli bir ölçüde hissedilmektedir. Klement, aklın Kelam (Logos) ile tanımlanmış olmasından dolayı, aklın rehberliği konusunda oldukça ısrarcı olmuştur.
- Stromata, ‘daha ileri seviye’ bir kitap olarak imanda olgun Hristiyanlara yönelik yazılmıştır. Hristiyanlığın, hakiki gizem (ruhani bilgi) ve hakiki felsefe olarak tasvir edildiği bu kitapta; iman, hakikatin derin bir ruhani gizemi (Bilgi) olarak tanıtılmıştır. Klement için iman büyük oranda, Tanrı’nın lütfunun rehberliğinde yapılan entelektüel bir arayış olarak anlaşılmalıdır.
Kaynakça
- ^ Bromiley, Geoffrey William, (Ed.) (29 Ekim 1979). The International Standard Bible Encyclopedia. Wm. B. Eerdmans. ISBN 978-0-80283781-3. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2019 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Clement of Alexandria. "VI". Stromata. 6. Early Christian writings. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019.
- ^ Hughes, Marilynn (22 Ocak 2018). The Limb of the Redemption (İngilizce). Lulu Press, Inc. ISBN 978-1-387-53487-6.[]
- ^ Van Den Hoek, A. (1988) Clement of Alexandria and his Use of Philo in the Stromateis. An Early Christian reshaping of a Jewish model, Suplements to Vigiliae Christianae 3, Leiden.
- ^ Ferguson, Everett (1998). Encyclopedia of Early Christianity – Second Edition (İngilizce). Garland Publishing. ss. 262-263 ISBN 0-8153-3319-6.
- ^ The New Catholic Encyclopedia – Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 797-799 Cilt 3 ISBN 0-7876-4007-7.
- ^ Hristiyan İlahiyatının Hikayesi – Gelenek ve Reformun Yirmi Yüzyılı. Roger E. Olson. Haberci Basın Yayın Dağıtım Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti. 2020. ss. 87-91 ISBN 978-605-4707-62-1.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. Michael A. Smith. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 215 ISBN 975-8318-86-1.
- ^ assisli francis ve hristiyan mistisizmi. Cengiz Batuk. İZ yayıncılık. 2012. ss. 43-44 ISBN 978-975-355-913-3.
- ^ Ahmet Cevizci, Ortaçağ Felsefesi Tarihi, 2000, s. 45.
