İçeriğe atla

İskenderiyeli Diyonisyus

İskenderiyeli Diyonisyus
Büyük Dionysius
Başpiskoposluk bölgesiİskenderiye
Makamİskenderiye Patriği
Görevlendiriliş28 aralık 248
Dönem bitişi22 Mart 264
Önce gelenİskenderiyeli Heraklas
Sonra gelenİskenderiyeli Maksimos
Doğumİskenderiye
Ölüm22 Mart 264
Mısır
MezarıMağar kilisesi, Alexandria
Öğrenimİskenderiye İlahiyat Okulu
Oruç günüBatı (7 Kasım) ve Doğu (3 ekim)
Onurlandırıldığı yerKatolik Kilisesi
Doğu Ortodoks Kilisesi
Suriyani ve Ermeni Kilisesi

İskenderiyeli Diyonisyus ya da Büyük Diyonisyus (d. 190, İskenderiye - ö. 8 Mart 264, İskenderiye) Teolog ve 3. yy’daki İskenderiye Patriği. Batı (7 Kasım) ve Doğu (3 ekim) kiliselerince aziz kabul edilir.[1]

Hayatı

Diyonisyus varlıklı ve Mısır kökenli pagan bir ailenin çocuğuydu. Kendisi din değiştirmiş ve İskenderiye’ye eğitim görmeye gitmiştir. Origenes ve İskenderiyeli Heraklas öğretmenleri olmuştır. İskenderiye İlahiyat Okulu'nun başına 248 ve 265 yılları arasında geçmiştir.[1]

İskenderiye Patriği olarak (231 yılından ölümüne dek) ilkinde Decius zulmünden, ikinicisinde de Valerianus zulmünden dolayı olmak üzere şehiri iki defa terk etmek zorunda kalmıştır.[1]

Bir teolog olarak incelemeler ve mektuplardan oluşançok sayıda eserin sahibi olarak bilinmektedir. Ancak günümüze bu eserlerden ufak fragmanlar ulaşabilmiştir. Bu fragmanların çoğu Eusebios’un Kronikler ve Kilise Tarih eserinin yedinci cildinde bulunabilir.[2]

Kitapları[2]

  • Doğa Üzerine, bu kitapta Diyonisyus dünya düzeninin arkasında ilahi takdirin ne kadar etkin olduğu düşüncesini geliştirmiştir. Diyonisyus herhangi bir materyalistik dünya açıklamasını reddeder.
  • Vaatler Üzerine, bu eserinde Arsinoe (günümüzde Mersin’deki Maraş Tepesi) episkoposu Nepos’a ve onun yüzyılcı fikirlerine, Vahiy kitabının yalın yorumuna cevap vermektedir. İlginç bir biçimde Diyonisyus Vahiy kitabının yazarının Havari Yuhanna olmadığını düşünmektedir.
  • Reddediş ve Savunma, kitabında Papa’nın kendisinin ortodoksluğuna ve Üçlü-Birlik doktirinine (Papa triteizmden şüphelenmekteydi) olan endişelerini yanıtlamaktadır.

Mektupları[2]

  • Novatianus’a Mektup, Kilise'nin birliği için bir çağrı, Decius zulmünde imandan düşenlere Novatianus’un merhamet göstermesi için bir davet içerir.
  • Basilides’e Mektup, Episkopos Basilides’e yazılmış olan mektup, oruç ve Efkaristiya alabilmek için gerekli olan koşullar üzerinedir.
  • Fabius’a Mektup, Episkopos Fabius’a yazılmıştır ve zulüm sırasında dinden çıkanların nasıl affedileceği konusu üzerinedir.

Kaynakça

  1. ^ a b c Encyclopedia of early Christianity. Second edition (İngilizce). Everett Ferguson, Michael P. McHugh, Frederick W. Norris. New York. 1999. ss. 333-334. ISBN 978-1-136-61158-2. OCLC 890137175. 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023. 
  2. ^ a b c Quasten, Johannes (1983). Patrology (İngilizce). Westminster, Md.: Christian Classics, Inc. ss. 101-109. ISBN 0-87061-084-8. OCLC 10738889. 
Dini unvanlar
Önce gelen
İskenderiyeli Heraklas
İskenderiye Patrikleri
248—264
Sonra gelen
İskenderiyeli Maksimos

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Thomas Aquinas</span> İtalyan filozof ve teolog (1225–1274)

Thomas Aquinas veya diğer adıyla Aquinolu Thomas, bilgi felsefesi, metafizik, siyaset ve ruhun ölümsüzlüğü konularındaki yorumlarıyla skolastik düşünceye önemli katkılar sağlamış Dominikan rahip. 1322'de Aziz ilân edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

<span class="mw-page-title-main">Basileios</span>

Kayserili Basil veya Büyük Basil, Ariusçu'lara karşı Kilise'nin resmî öğretilerini savunmasıyla öne çıkan Kilise Babası'dır. Kaisareia piskoposu ve Kapadokya metropoliti olmuş ve birçok kitap yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Leo</span>

Papa I. Leo, Papa Aziz Leo Magno veya Papa Büyük Leo (d. yak 400 Toskana, Batı Roma İmparatorluğu -ö. 10 Kasım 461 Batı Roma İmparatorluğu, 29 Eylül 440- 10 Kasım 461 döneminde papalık yapan, 1754'te Papa XIV Benediktus tarafından Kilise Doktoru ilan edilen papa ve papalık yapan ilk İtalyan aristokrat. Leo'nun yortusu 10 Kasımdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Athanasios (İskenderiye piskoposu)</span>

İskenderiyeli Athanasios, 4. yüzyılda yaşamış önemli ilahiyatçı, İskenderiye Piskoposu, Kilise Babası ve azizdir. Ortodoks Hristiyanlığın oluşumunda önemli katkıları olduğu için "ortodoksluğun babası" olarak da adlandırılır. Hristiyan teolojisi üzerinde önemli bir etki bırakmış ve Hristiyan doktrininin şekillenmesinde katkı sağlamıştır. Kıpti Kilisesi tarafından İskenderiye'nin 20. Papası kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiyeli Kiril</span>

İskenderiyeli Cyril/Kiril Kilise Babası, polemikçi, İskenderiye’nin 412’den 444’e değin patriği. Roma İmparatorluğu'nun İskenderiye'de gücü ve etkisinin en yüksek olduğu zamanda göreve gelmiştir. Konstantinopolis Patriği Nestorius'un aforoz edildiği 431 yılında toplanan Birinci Efes Konsili'nin merkezinde rol almıştır.

Nikomedialı (İzmitli) Eusebius, 338 yılından ölümüne kadar Konstantinopolis patrikliği yapmıştır. Arius gibi Antakyalı Lukianos'un öğrencisidir. Başlangıçtan itibaren Arius ile aynı görüşte olmuş, onu cesaretlendirmiş ve desteklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiyeli Aleksandros</span>

İskenderiyeli Aleksandros, 19. İskenderiye patriği. Patrikliği süresince o günlerde Kilise'nin karşılaştığı bir dizi sorun ile ulaşmıştır. Paskalya'nın tarihi, Likopolisli Meletius'un eylemleri ve en önemlisi Aryanizm. İznik Konsilinde, Aryanizm'e karşı muhalefetin liderliğini yapmıştır. Ayrıca en önemli Kilise Babalar'ından İskenderiyeli Athanasius'un hocası olarak hatırlanır.

<span class="mw-page-title-main">İoannis (aziz)</span> Hristiyan teolog

Şamlı İoannis veya Şamlı Yuhanna, Doğu dünyasında tanınan adıyla Yuhannâ ed-Dımaşkî, Suriyeli Hristiyan aziz, teolog, Kilise Babası ve Kilise Doktoru.

<span class="mw-page-title-main">Theodoros (aziz)</span> Bizanslı Hristiyan aziz

Theodoros, Bizans Rumu Hristiyan aziz, kilise babası, keşiş ve teolog. Studios Manastırı igumenosu olarak görev yaptığı sırada yazdığı manastır kuralları kölelik karşıtı ilk yazılı kayıt olarak kabul edilmektedir. Bizans manastırcılığının ve Bizans'ta klasik edebi türlerin canlanmasında büyük rol oynamış, ikonoklazma karşı sert görüşleri nedeniyle imparator I. Nikiforos ve V. Leon ile ve dönemin patrikleriyle karşı karşıya gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Lucius</span> 22. papa

I. Lucius, din adamı ve 25 Haziran 253'te papa seçilmesinden 5 Mart 254'te ölümüne kadar Roma Episiskoposu ve 22. papa.

Hypsicles, Gökcisimlerinin yükselişi Üzerine ve bir kürenin içerisine düzgün katıların çizilmesiyle ilgilenen bir çalışma olan Öklid'in XIV. Elemanlar Kitabı kitaplarını yazmasıyla tanınan eski bir Yunan matematikçi ve astronom.

<span class="mw-page-title-main">Sienalı Katerina</span>

Sienalı Katerina, Dominiken Tarikatı'nın laik bir üyesi ve mistiktir. 1461 yılında Papa II. Pius tarafından kanonize edilmiş, 1970 yılında Papa VI. Pavlus tarafından Kilise Doktoru ilan edilmiştir. Yortusu 24 Nisandır.

<span class="mw-page-title-main">Romalı Hipolit</span>

Romalı Hipolit,, Hristiyan apolojet ve iman şehidi. Yortusu 13 Ağustos, 30 ocak.

<span class="mw-page-title-main">Kartacalı Siprianus</span>

Kartaca'lı Siprianus – Kartaca Episkoposu – Kilise Babası. Katolik Kilisesince her sene 16 Eylül’de hatırlanır ve hürmet edilir. Ortodoks kilisesi ise 31 Ağustos'ta hatırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Gregorios Thaumaturgus</span>

Gregorios Thaumaturgus (214-270) veya 'Harikalar Yaratan' gregorios, bir episkopos ve Kilise Babasıdır. Beş efsanevi hayat hikâyesi kendisine thaumaturgus unvanını kazandırmıştır. Katolikler ve Ortodokslar tarafından Kasım 17’de anılır.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı Eustathius</span>

Antakyalı Eustathius, bazen ‘büyük’ olarak da anılır, 4. yüzyılda yaşamış Antakyalı patrik ve Hristiyan Kilise Babalarından biri. Yortusu Şubat 21.

<span class="mw-page-title-main">Kirroslu Theodoretus</span>

Cyrrhuslu Theodoretus ihtilaflı bir Kilise Babası, episkopos, Antakya Kateşistik Okulu'na ilham veren bir teolog ve İncil yorumcusu. Geç antik dönemin Kayserili Eusebius, Sozomenos, Sokrates Skolastikos ve Evagrius Skolastikos ile birlikte ana kilise tarihçilerindendir. Süryani Kilisesi’nce aziz kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Nineveli İshak</span>

Nineveli İshak veya Süryani İsaak 7. yüzyılda yaşamış Süryani episkopos, teolog ve keşiş. En çok Hristiyan çileciliği üzerine yazılı eserleriyle anılırdı. Doğu Kilisesi, Doğu Katolik, Ortodoks ve Süryani geleneklerinde aziz ve kilise babası olarak kabul edilir.

Novatianus, üçüncü yüzyılda yaşamış bir Hristiyan rahip ve teologdur. Novatianist Kilise'nin kurucusudur. Aynı zamanda yazılarında latinceyi kullanan ilk Kilise liderlerinden birisidir.