İskender Paşa Camii (Diyarbakır)
 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Aktif |
| Tür | Cami |
| Mimari tarz | Osmanlı |
| Adres | İskender Paşa Mah. Uzun Sokak No:3, 21300 Sur/Diyarbakır[1] |
| Şehir | Sur, Diyarbakır |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 37°54′49″K 40°14′00″D / 37.91361°K 40.23333°D |
| Adını aldığı | Çerkes İskender Paşa |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Bazalt |
İskender Paşa Camii, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan camidir. Diyarbekir Eyaleti'nin 12. Osmanlı Valisi Çerkes İskender Paşa'nın emriyle 1551[2][3] ya da 1554[4] yılında caminin yapımına başlanmış ve 1557'te[4] tamamlanmıştır. Bazı kaynaklarda caminin mimarı olarak Mimar Sinan'ın kaydedildiği ifade edilmekteyse de bu konuda netlik söz konusu değildir.[5]
Mimarisi
Cami, tek kubbeli ve kare planlıdır. Sadece harimle bağlantısı olmayan fakat ona bitişik konumdaki tabhâne şeklinde iki küçük mekânla ufak bir farklılık göstermektedir.[3] Harime göre yan cephelerinde dışarıya doğru taşan son cemaat yeri beş bölümlüdür.[3] Büyük orta kubbesi alçak tromplara basan bu caminin beş gözlü son cemaat revakı eski bir tarihte çökmüş, 1953 yılında yapılan tamirde revakın üstü düz bir betonarme plakla örtülmüştür.[2] Yedi kemer üzerine bina edilen[5] son cemaat yeri yanlara taşarken arkalarına, harime bitişik olarak birer tek katlı ufak hücre eklenmiş, böylece avlu yüzü daha enli ve görkemli kılınmıştır.[4] Son cemaat yeri sadece bazalt taşıyla inşa edilmişken beden duvarlarında ise almaşık örgülü siyah ve beyaz renkteki taşlar kullanılmıştır.[3] Vakfiyede kaydedildiği üzere, caminin yüksek bir kubbesi ve minaresi mevcuttur.[5]
Caminin kuzeyinde doğu-batı yönünde iki hücre inşa edilmiş ve bunlar garip ilim ve irfan ehli için terk ve tahsis edilmiştir.[5] Yine kuzeydeki boşlukta, kapının karşısında demir parmaklıkla çevrili, sekiz köşeli bir havuz inşa edilerek, her dilimine abdest almak için ikişer kurna konulmuştur.[5]
Camide süslemeler taş, mermer ve çini üzerine uygulanmıştır.[6] Taş süslemeler kalker ve bazalt üzerine oyma tekniğiyle oluşturulmuştur.[6] Mermer, dış mimaride kısıtlı olarak kullanılmıştır.[6] Dış mimaride süsleme cepheler ve minarede kullanılmıştır.[6]
Galeri
Caminin mihrabı
Caminin içi
Kaynakça
- ^ "İSKENDER PAŞA CAMİSİ". Kültür Portalı. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ a b Kuran, Aptullah. "Mimar Sinan'ın Camileri" (PDF). 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ a b c d "İSKENDER PAŞA CAMİİ ve TÜRBESİ - TDV İslâm Ansiklopedisi". Erişim tarihi: 4 Mart 2020.[]
- ^ a b c Özçelik, Metin (2011). Diyarbakır Merkez Maddi Kültür Varlıkları. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi. s. 22.
- ^ a b c d e Oflaz, Mustafa. "İSKENDER PAŞA VAKIFLARI". 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ a b c d Baş, Gülsen (2006). "DİYARBAKIR'DAKİ İSLAM DÖNEMİ MİMARİSİNDE SÜSLEME" (PDF). Van. 25 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
