İçeriğe atla

İskender Bey Camii

Koordinatlar: 40°47′01″K 22°24′38″D / 40.78361°K 22.41056°D / 40.78361; 22.41056
İskender Bey Camii
İskender Bey Camii'nin günümüzdeki durumu
Harita
Temel bilgiler
KonumYenice-i Vardar
Koordinatlar40°47′01″K 22°24′38″D / 40.78361°K 22.41056°D / 40.78361; 22.41056
İnançİslam
MezhepSünni
DurumKapalı
Mimari
Mimari türOsmanlı
Tamamlanma1510-1511
Özellikler
Kubbe sayısı2 (yıkılmış)
Minare sayısı1 (yıkılmış)
MalzemelerTuğla, taş

İskender Bey Camii (Yunanca: Τζαμί του Ισκεντέρ Μπέη), Evrenosoğlu İskender Bey Camii veya Büyük Cami, Yunanistan'ın kuzeyindeki Yenice-i Vardar kasabasında bulunan bir Osmanlı camisidir. Yenice-i Vardar'ın kurucusu Gazi Evrenos'un torunu Evrenosoğlu İskender Bey tarafından 16. yüzyılın başlarında yaptırılmıştır. Cami günümüzde oldukça harap durumdadır ve kullanıma açık değildir. Bir zamanlar Yenice-i Vardar'da bulunan yirmi camiden günümüze ulaşan üç camiden biridir.

Tarih

İskender Bey Camii, 1481-1512 yılları arasında veya 16. yüzyıl başlarındaki Gazi Evrenos' Bey'in torunu Evrenosoğlu İskender Bey tarafından inşa etirildiği düşünülmektedir.[1] Bir diğer görüş de İskender Bey'in, dedesi tarafından yaptırılan bu camiyi onarttığı şeklindedir.[2]

On yedinci yüzyılda Yenice-i Vardar'ı ziyaret eden Evliya Çelebi burayı pek çok kişi tarafından ziyaret edilen, kasabanın "en gelişmiş, düzenli, döşeli, güzel" binası olarak tanımlamıştır.[3][2]

1911-12'deki Birinci Balkan Savaşı'nda bombardımanda ağır hasar görmüştür. 1912 yılında Yenice-i Vardar ve Makedonya bölgesinin Yunanistan Krallığı tarafından ilhak edilmesinin ardından Merkez Bankası tarafından özel mülk olarak satılmış ve 1950 yılına kadar depo, ardından da pamuk fabrikası olarak kullanılmıştır.[4] 1974 ve 2000 yıllarında kültür anıtı ilan edilmiştir.[5] Yunanistan Kültür Bakanlığı'nın 2021 yılı sonundan bu yana sürdürdüğü kamulaştırma süreci devam etmektedir.[6]

Mimari

Çarşının ortasına inşa edilmiş camiyi Evliya Çelebi kurşun kaplı kubbeli bir mescid olarak tanımlamaktadır.[3] Bizans mimarisine özgü tuğla çatı kiremitleri, aralarında İskender Bey Camii'nin de bulunduğu Yunanistan'daki pek çok Osmanlı eserinde kullanılmıştır.[7] Cami, merkezi ibadet bölümü ve eyvanı ile şekillenen eyvanlı bir biçimde inşa edilmiştir.[8] İskender Bey Camii, Selanik'teki Alaca İmaret Camii ile birlikte Yunanistan'da bu tarzda inşa edilmiş iki camiden biridir.[8] Caminin, merkez kubbeye aynı eksen boyunca bağlanan iki büyük yarım kubbeyle örtülü, dikdörtgen planlı yan odaları bulunmaktadır. Bu özelliğiyle cami, Osmanlı mimarisinde eşsiz bir özelliğe sahiptir.[8]

Camide Yunanistan'daki Osmanlı camileri arasında üç bölmeli olanla birlikte en yaygın şekilde kullanılan beş bölmeli bir revak bulunmaktadır.[9] Kubbenin özgün çapı on dört metredir.[10] Son yıllarda caminin çeşitli kullanımları nedeniyle hem iç hem de dış cephesi birçok değişikliğe uğramış, ana kubbesi ise yıkılmıştır.[4] Eski belgelerden anlaşılacağı üzere, 1930'lara kadar ayakta olan minaresinden günümüze yalnızca kaidesi ulaşabilmiştir. Caminin haziresi ve yakınındaki eski çeşme ise günümüze ulaşamamıştır.[4]

Profesör Machiel Kiel İskender Bey Camii'ni "Osmanlı mimarisinin geniş hakimiyetinde başka hiçbir yerde bulamadığımız türden son derece özgün bir bina" olarak tanımlamaktadır.[11]

Galeri

  • İskender Bey Camii
  • 1916-1918 postcard of the mosque.
    İskender Bey Camii'ni gösteren 1916 tarihli kartpostal
  • Iskender Bey Mosque around 1941-1944
    İskender Bey Camii, 1941-1944 civarında

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Ameen 2017, s. 22.
  2. ^ a b Skiadaresis 2012, ss. 1–2.
  3. ^ a b Çelebi, Evliya (1972). Travelogue (Bulgarca). Sofia, Bulgaria: OF Publishing House. s. 207. 
  4. ^ a b c Stavridopoulos 2015, ss. 195–196.
  5. ^ Greek Ministry of Culture 28-7-2000
  6. ^ Athens Voice Team (16 Mart 2022). "Τρία σημαντικά μνημεία της Πέλλας ξαναβρίσκουν τη λάμψη τους" [Three important monuments of Pella are regaining their shine]. athensvoice.gr (Yunanca). 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2023. 
  7. ^ Ameen 2017, ss. 209-210.
  8. ^ a b c Ameen 2017, s. 234.
  9. ^ Ameen 2017, s. 238.
  10. ^ Ameen 2017, s. 243.
  11. ^ Ameen 2017, s. 227.

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yenice Vardar</span> Yunanistanın Orta Makedonya bölgesi, Alakilise ilçesi, merkez belediyesine bağlı kent

Yenice Vardar veya Vardar Yenicesi, Yunanistan'ın Pella vilayetinde, Vardar nehri kıyısında, 2001 itibarıyla nüfusu 26.296 olan bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı mimarisi</span> Osmanlı mimarisine genel bakış

Osmanlı mimarisi, Osmanlı İmparatorluğu'nun beylik olarak kurulup, imparatorluk olarak yayıldığı ve hüküm sürdüğü dönemlerde inşa ettiği veya fikir öncülüğü yaptığı mimari üslupları ve eserleri kapsar. Osmanlı mimarisi kendinden önce gelen Erken dönem Anadolu Türk mimarisi, Selçuklu mimarisi, Bizans mimarisi, İran mimarisi ve Memlük mimarisi'nden etkilenmiştir. Osmanlı mimarisinin, Akdeniz ile Ortadoğu mimari geleneklerinin sentezi olduğunu düşünen mimarlık eleştirmenleri de vardır. Her ne kadar farklı dönemlerdeki ihtiyaca ve teknolojiye göre farklı yapı türleri inşa edildiyse de, genelde Osmanlı'nın hakim olduğu bölgelerde camiler ve çevresinde yapıların inşa edilmesi sıklıkla rastlanan bir olguydu. Camiler, çevrelerine yapılan sosyal yapılarla birlikte bir külliye teşkil ediyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Karacabey Camii</span> Ankaranın Altındağ ilçesinde 1427de inşa ediildiği tahmin edilen cami

Karacabey Camii Ankara'nın Hamamönü semtinde bulunan, 1427'de inşa edildiği sanılan bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Muğla Kurşunlu Cami</span> Muğlada tarihi cami

Muğla Kurşunlu Cami, Muğla'da 15. yüzyıl Osmanlı dönemine ait cami.

<span class="mw-page-title-main">Evrenos Bey</span> Kuman-Kıpçak kökenli bir Türk akıncı beyidir

Hacı Evrenos Bey veya Gazi Evrenos Bey, Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminden bir akıncı kumandanı ve aile önderidir. Evrenuz Bey olarak da anılır. İsmini Bizans tarihçileri Avrenezis veya Verenezis, Batılı tarihçiler de Vrenez şeklinde yazarlar.

<span class="mw-page-title-main">Ayasofya (Selanik)</span> Yunanistanın Selanik şehrinde bir kilise

Ayasofya veya Kutsal Bilgelik Kilisesi, Selanik'te bulunan dinî yapılardan biridir. Kilise olarak kurulup sonradan camiye dönüştürülen bu yapı, şehrin en eski yapılarından biridir ve UNESCO listesindedir. Üçüncü asırdan beri bu yerde bir kilise bulunmaktadır fakat şimdiki yapı 7. asırda inşa edilmiştir. İstanbul’daki Ayasofya örnek alınmıştır. Kilisenin içine ikonlar çizilmiştir. Binanın planı Yunan haçı şeklindedir ve orta Bizans devri mimarisinin en iyi örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Hamza Bey Camii (Yunanistan)</span> Selanikte bir cami

Hamza Bey Camii veya Alkazar Sineması, Selanik’te yapılan Osmanlı camilerinden biridir. Bu cami Selanik’te yapılan ilk camidir.

<span class="mw-page-title-main">Kestanepazarı Camii</span> İzmir, Türkiyede bir cami

Kestanepazarı Camii, İzmir'in Konak ilçesinde bulunan (Hicri) 1078, (Miladi) 1667-68 yılında inşası tamamlanmış cami.

<span class="mw-page-title-main">Yahya Paşa Camii</span> Üsküpte bir cami

Yahya Paşa Camii Üsküp şehrinin kuzeyinde bulunan, UNESCO tarafından koruma altına alınmış Osmanlı dönemi camisidir.

<span class="mw-page-title-main">Safa Camii</span> Diyarbakırda yer alan bir cami

Safa Camii ya da bilinen diğer adıyla Parlı Camii, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir camidir. Ayrıca Şeyh Safâ, İpariye, İparla, Palo adlarıyla da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Bey Camii</span>

Mehmet Bey Camii, eskiden kilise olmasından dolayı Ayasofya olarak da bilinen, Yunanistan'ın kuzeyindeki Serez şehrinde yer alan 15. yüzyıldan kalma bir Osmanlı camiidir.

<span class="mw-page-title-main">Osman Şah Camii</span>

Osman Şah Camii veya Kursum Cami, Yunanistan'ın Tırhala şehrinde yer alan ve 16. yüzyıldan kalma bir Osmanlı camisidir. Cami, Sultan Selim'in kızlarından birinin oğlu olan ve daha sonra idam edilen vezir İskender Paşa'nın oğlu Kara Osman Paşa olarak da bilinen Osman Şah tarafından yaptırılmıştır. Osman Şah, Tırhala Sancağı olan yerel vilayetin valisi olarak uzun süre Tırhala'da yaşadı. Cami, Osmanlı imparatorluk mimarı Mimar Sinan tarafından tasarlanmıştır ve Mimar Sinan'ın modern Yunanistan'da tasarladığı tek camidir.

Evrenosoğlu Ali Bey ya da kısaca Ali Bey, 15. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı akıncı beyi. Osmanlı akıncı beyi olan Evrenos'un oğullarından biriydi. 1430'larda Arvanid Sancağı'nın sancakbeyiydi ve ilk yenilgilerden sonra Turahan Bey'in komuta ettiği kuvvetlerin yardımıyla 1432-1436 Arnavut İsyanı'nı bastırdı. 1440 yılında başarısızlıkla sonuçlanan Osmanlı Belgrad Kuşatması'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Faik Paşa Camii</span>

Faik Paşa Camii veya Narda İmareti, Yunanistan'ın Narda kentinde bulunan bir camidir. Cami, 15. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup adını 1449'da bölgeyi fetheden Faik Paşa'dan almaktadır. Camide tadilat çalışmaları devam etmekte olup günümüzde ibadete açık değildir.

<span class="mw-page-title-main">III. Ahmed Camii</span>

III. Ahmed Camii, Acrocorinth Camii veya Ahmed Paşa Camii, Yunanistan'ın Mora Yarımadası'ndaki Akrokorint kalesinde bulunan bir Osmanlı camisidir. 16. yüzyılın başlarından kalma daha eskibir caminin yerine inşa edilen yapı, Osmanlı'nın 1715'te Mora'yı yeniden fethinden sonra Sultan III. Ahmed tarafından yaptırılmıştır. Şu anda harap durumda olan yapıda 2000 yılında bazı onarım çalışmaları yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Bey Camii</span>

Ahmed Bey Camii veya Şeyh İlahi Camii, Yunanistan'ın kuzeyindeki Yenice-i Vardar kasabasında Osmanlı dönemine ait bir camidir. 15. yüzyılda Trakya ve Makedonya'yı fetheden ve Yenice-i Vardar şehrinin kurucusu olan Gazi Evrenos Bey'in torunu Ahmed Bey tarafından yaptırılmıştır. Yapı etrafını saran bitki örtüsüyle beraber günümüzde oldukça harap durumdadır. Bir zamanlar Yenice-i Vardar'da bulunan yirmi camiden günümüze ulaşan üç camiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kurşunlu Camii (Kesriye)</span>

Kurşunlu Camii, Yunanistan'ın Kesriye kentinde bulunan bir camidir. Cami, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup adını kurşunla kaplı olan kubbesinden almaktadır. Çok az yenileme çalışması yapıldığı için çoğunlukla yıkık bir durumdadır ve ibadete açık değildir.

<span class="mw-page-title-main">Medrese Camii</span>

Medrese Camii, Yunanistan'ın Karaferye kentinde bulunan bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Cami (Anabolu)</span> Anaboludaki bir cami

Eski Cami, Yunanistan'ın Anabolu kentinde bulunan bir camidir. Cami, 17. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup kentteki Osmanlı mimarisinin ayakta kalan en eski örneğidir. Osmanlı yönetimi sırasında kasabanın çarşısının merkezinde, Sadrazam Mahallesi veya Sultan Ahmed Mahallesi'nde bulunuyordu. Günümüzde sinema ve kültürel mekan olarak hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Paşa Camii (Rodos)</span> Rodos, Yunanistandaki tarihi bir cami

Mustafa Paşa Camii, Yunanistan'ın güneyindeki Rodos'ta bulunan Osmanlı döneminden kalma bir camidir. Rodos'un surlarla çevrili eski şehir kısmında yer alan cami ibadete açık değildir. Bununla birlikte, cami Müslüman topluluğu tarafından zaman zaman nikah salonu olarak kullanıma açılmaktadır. Mustafa Paşa Camii, küçük bir meydanda, şehir hamamının bitişiğinde bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.