Rumeli Hisarı, İstanbul'un Sarıyer ilçesinde, Boğaziçi'nde bulunan ve bulunduğu semte adını veren hisar. Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un Fethi'nden önce, Karadeniz'den gelebilecek saldırıları engellemek amacıyla İstanbul Boğazı'nın en dar yerine, Anadolu yakasındaki Anadolu Hisarı'nın tam karşısına inşa ettirilmiştir.
Tophane Çeşmesi ya da I. Mahmud Çeşmesi, İstanbul’un Tophane Meydanı'nda yer alan çeşmedir. Osmanlı Padişahı I. Mahmud tarafından 1732 yılında yaptırılmıştır. İstanbul’un üçüncü büyük çeşmesidir ve şehirdeki en yüksek duvarlı çeşmedir. Tarih kitabesi şair Nafihi'ye aittir. 1. Mahmud Han Çeşmesi adıyla da bilinir.
Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa II. Abdülhamid döneminde Bahriye Nazırlığı görevinde bulunmuş amiraldir. 1853 yılında Sinop Baskını'nda ölen Bozcaadalı Riyale (tümamiral) Hüseyin Paşa'nın oğludur.
Karacabey Camii Ankara'nın Hamamönü semtinde bulunan, 1427'de inşa edildiği sanılan bir camidir.
Sineperver Valide Sultan Çeşmesi ya da Kanlı Çeşme, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmedir. Ayşe Sineperver Sultan tarafından 1825 ya da 1826'da yaptırıldı. 1994 yılı itibarıyla suyu akmayan çeşme, 2009'daki restorasyonu sonucunda işlevsel hâle getirildi. Musluğunun tahrip edilmesinin ardından 2015 itibarıyla bir kez daha işlevini yitirse de 2018'deki restorasyonuyla birlikte tekrar faaliyete geçti.
Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesindeki kayda değer çeşmeler şu şekildedir:
Kasım Paşa Çeşmesi/Şadırvanı, Turunç Çeşmesi veya Mahkeme Kapısı Çeşmesi olarak da bilinir, Kudüs'ün Eski Şehri'ndeki Mescid-i Aksa'nın batı tarafında bulunan bir şadırvan ve içme suyu çeşmesidir. Mescid-i Aksa'nın batısı, Silsile Kapısı'nın önünde yer almaktadır.
Ferruh Kethüda Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesi, Ferruh Kethüda Camii dış duvarında bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Mahkeme, cami, zaviye ve çeşmeden oluşan yapı grubundan günümüze yalnızca cami ve çeşme ulaşabilmiştir.
Aşağı Sinan Ağa Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesi Esnaf Loncası Sokakta bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Kitabesinde yazdığına göre aynı yerde bulunan bir çeşmenin 1899'da yeniden yaptırıldığı bilinmektedir. Üzerinde II. Abdülhamid'in tuğrası bulunan kitabesi yerindedir. Çiçek deseni işlenmiş mermerden yapılmış ayna taşı vardır. Mermer tekne çeşmenin önünde çıkıntı halindedir. Yakın zamanda Fatih Belediyesi tarafından restore edilmesine rağmen suyu akmamaktadır. Aynı mahallede ve aynı isimde Yukarı Sinan Ağa Çeşmesi bulunur.
Hacı İsa Camii, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesi Kürkçü Çeşmesi Sokak'ta bulunan Osmanlı döneminde inşa edilen cami. Kürkçü Mescidi olarak da bilinir. İstanbul ilinin fethi sonrası II. Mehmed'in sancaktarı Hacı İsa tarafından miladi 1465-66'da mescit olarak yapıldı. 1742'de sadrazam Hekimoğlu Ali Paşa tarafından camiye çevrildi. 1894 İstanbul depreminde yıkıldı ve yeniden yapıldı.
Hacı İsa Camii Çeşmesi ya da Kürkçü Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde sokağa adını veren Kürkçü Çeşmesi Sokak'ta bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Hacı İsa Camii duvarındadır. Çeşmeyi I. Süleyman yaptırmıştır. Klasik tarzda kesme küfeki taşından yapılan çeşme sade bir mimariye sahiptir. Alınlığı mevcuttur. Suyu akmamaktadır.
Hafize Hanım Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Fetih sonrası Osmanlı dönemi çeşmedir. Bekir Efendi Validesi Çeşmesi olarak da bilinir. Yusuf Şucaeddin Camii kıble duvarındadır. Haliç sahil yolu yapım çalışmaları öncesinde Balat Vapur İskelesi sokağı üzerindeydi. Günümüzde sokağın ortadan kalkmasıyla cami bahçesi içinde kalmıştır.
Yusuf Şucaeddin Camii Çeşmesi ya da Balat Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. 1980'li yıllardaki Haliç sahil yolu çalışmaları sonrası Yusuf Şucaeddin Camii bahçesi içinde kalmıştır. Kesme küfeki taşından yapılmış ve altıgen şeklindedir. Büyük bir haznesi ve 4 cephesinde birer çeşme bulunur. Üzeri kurşun ile kaplıdır. Ayna taşı yerinde mermer levha vardır. Sadece bir çeşmenin suyu akmaktadır.
Öküz Mehmed Paşa Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Hırka-i Şerif mahallesinde Melek Hoca Caddesi üzerinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Halen varlığını koruyan kitabesine göre 17. yüzyıl sadrazamı Öküz Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. Klasik üsluptadır. Küfeki taşından yapılmıştır. Aynı isimdeki Öküz Mehmed Paşa Camii'nin bitişiğindedir.
Öküz Mehmed Paşa Camii, İstanbul ili Fatih ilçesi Hırka-i Şerif mahallesinde Melek Hoca Caddesi üzerinde bulunan Osmanlı dönemi camidir. Karagümrük semtinde doğan 17. yüzyıl sadrazamı ve I. Ahmed'in damadı Öküz Mehmed Paşa tarafından 1617'de ahşap olarak yaptırılmıştır. 1729'daki Büyük Balat Yangını'nda tamamen yanmıştır. Bu tarihten sonra yıllarca sadece temel kalıntılarının bulunduğu cami arsasında 1987'de betonarme olarak yeniden yapılmıştır.
Sofalı Çeşme, İstanbul ili Fatih ilçesi Karagümrük mahallesinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Yakup Kethüda Çeşmesi olarak da bilinir. Sarmaşık ve Niyazi Mısri sokakların kesişip, bu noktanın Sofalı Çeşme Caddesi ile de birleştiği mevkidedir. Kesme taştan yapılmış olup klasik üsluptadır. Kitabesi olmadığından kim tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Çeşmenin karşısında Keçeci Piri Camii bulunur.
Cağalizade İbrahim Bey Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Edirnekapı semtinde Fevzi Paşa Caddesi üzerinde bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Kesme taştan yapılmıştır. Kitabesi ve ayna taşı yerindedir. Bir adet bardaklığı vardır. Günümüzde suyu akmaktadır. Teknesi yol kotunun altında kalmıştır. Çeşme Mihrimah Sultan Hamamı'nın ön cephesindedir.
İshak Ağa Çeşmesi, Terazibaşı Çeşmesi ya da Terazi Çeşmesi; İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. Eski İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1749 ya da 1750 yılında yaptırıldı. Önceleri dört cephesinde de birer lüle ve tekne varken, ilerleyen dönemde iki cephesindeki lüleleri kapatıldı ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu. 1970'te yapılan kanalizasyon çalışmaları esnasında çeşmenin suyu kesilse de 1972'de kitâbesinin olduğu cephesinin toprak seviyesinin altına indirilmesiyle tekrar işlevsel hâle geldi. Bu çalışmanın ardından çeşmeye, yapılan bir merdivenden inilerek ulaşılmaya başlanmıştı. 2005'teki restorasyonla bu kot farkı giderilerek çevre düzenlemesi ile bu cephedeki teknesi yapıldı. 2014'te ön cephesindeki lülenin bir muslukla değiştirildiği çeşme, günümüzde işlevseldir.
İvaz Efendi Çeşmesi ya da Mimar Mustafa Ağa Çeşmesi, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde tarihi meydan çeşmesidir. İvaz Efendi Camii önündeki meydandadır. Kesme küfeki taşından yapılmış olup kitabesizdir. Suyu akmamaktadır. Altıgen biçimindeki yapısıyla İstanbul çeşmeleri arasında tektir. Ivaz Efendi tarafından caminin yanı sıra medrese, sıbyan mektebi ve çeşme de yaptırılmış ancak günümüze yalnızca cami ve çeşme ulaşabilmiştir.
Arpa Emini Çeşmesi, İstanbul'un Fatih ilçesi Topkapı mahallesinde Osmanlı dönemi çeşmedir. Kitabesi yoktur. Bu nedenle kesin inşa tarihi bilinmemektedir. Mimari tarzına göre 16. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Tapu kayıtlarına göre I. Süleyman tarafından yaptırılmıştır. 2021 yılında Fatih Belediyesince restore edilmiştir. Esas olarak kesme küfeki taşından yapılmış olup ayna taşı ve teknesi mermerdir. Suyu akmaktadır.
Restorasyon öncesi görünüm
2023 yılında restorasyon sonrası görünümü
