İçeriğe atla

İskandinav mitolojisinde sayılar

Üç ve dokuz sayıları, İskandinav mitolojisi ile paganizmde önemli sayılardır. Her iki sayı (ve katları), hem mitolojide hem de tapınma ayinlerinde, İskandinav paganizminin günümüze ulaşan kanıtları arasında yer alır.[1]

Üç sayısı birçok kültürde önemli görünse de İskandinav mitolojisi dokuz numaraya özel bir vurgu yapıyor gibi görünmektedir. 27 sayısı ile birlikte, her iki sayı da Cermen ay takviminde yer alır.[1]

Onaylananlar

Stockholm'deki İsveç Ulusal Eski Eserler Müzesindeki Gotland runik taşı G 181'den bir detay. Üç kişi; Odin, Thor ve Freyr olarak yorumlanır.

Üç

Üç sayısı, bireyleri ve eserleri gruplandırmada büyük sıklıkla görülür:

  • Üç orijinal varlık vardı: ilkel inek Audhumla, ilk dev Ymir ve ilk tanrı Buri ve dede Odin .
  • Üç gün boyunca Audhumla, Búri serbest kalana kadar Ginnungagap'ın buzunu yaladı.
  • Ymir'in doğrudan üç çocuğu vardı: kollarının altından büyüyen bir erkek ve bir kız ve ayaklarının birleşmesinden fırlayan altı başlı bir oğul.
  • Ymir'in kan seli tarafından bir bütün olarak ırk yok edilmeden önce üç nesil dev vardı, bu süreden sonra torunu Bergelmir yeni bir neslin atası oldu.
  • Dev Hrungnir'in kalbi üçgendir ve taştan yapılmıştır.
  • Norn adında üç kişi var.
  • Odin'in Vili ve Vé (veya Völuspá'ya göre Lodur ve Hoenir) adında iki erkek kardeşi vardı ve Borr'un dünyayı yaratan ve ilk insanlara hayat veren üç oğlu vardı.
  • Odin, Borr'un oğlu ve Búri'nin torunu olarak üçüncü nesil tanrıların hükümdarıdır.
  • Yeryüzü Ağacı Yggdrasil'in üç kökü vardır. Üç kökün altında, Asgard'daki Urd Kuyusu, "don devleri arasında" bulunan Mimir Kuyusu ve Niflheim'daki Hvergelmir de dahil olmak üzere, her biri için bir tane olmak üzere üç kutsal kuyu vardır.
  • Odin, rün arayışında Yeryüzü Ağacı üzerinde üç zorluğa katlandı: kendini astı, bir mızrakla yaraladı ve açlık ve susuzluktan acı çekti.
  • Nesir Edda'nın Gylfaginning bölümünde, Kral Gylfi, tanrıların evinde, biri diğerinin üzerinde oturan ve işgal edilen üçlü bir tahtla karşı karşıyadır.
  • Loki'nin dev Angrboda tarafından üç habis soyu vardır: kurt Fenrir, Jörmungandr the World Serpent ve Hel .
  • Ragnarök'ten önce, arada bir yaz olan Fimbulwinter'ın olmadığı üç sert kış olacak.
  • Loki'nin Dev Angrboda tarafından üç habis soyu vardır: Kurt Fenrir, Dünya Yılanı Jörmungandr ve Hel.
  • Ragnarök'ten önce, arada bir yaz mevsimi olmayan Fimbulwinter'ın olmadığı üç sert kış olacak.
  • Kurt Fenrir üç zincirle bağlanmıştı: Loeding, Drómi ve Gleipnir, bunlardan yalnızca sonuncusu onu tutmuştur.
  • Ragnarök'ün kendisine yol açan üç ana olay vardır: Loki'nin üç canavarca çocuğunun doğumu, Baldr'ın ölümü ve ardından Loki'nin cezalandırılması ve Fimbulwinter'ın başlangıcı.
  • Şiirde Völuspá dan Şiirsel Edda, canavarca tazı Garmr az üç kez uluyor Gnipa-mağara (ya da en azından, onun uluyan açıklaması üç kez tekrarlanır).
  • Şiirsel Edda'dan Völuspá şiirinde, canavar köpek Garmr Gnipa-mağarasında üç kez uluyor (ya da en azından ulumasının tarifi üç kez tekrarlanıyor)
  • Völuspá'da tanrılar Gullveig'i üç kez yakar ve Gullveig, üç kez yeniden doğar.
  • Ragnarök'ün başlangıcında üç horoz ötmeye başlayacak ve son çatışmanın habercisi olacak: tanrılar için Gullinkambi, devler için Fjalar ve ölüler için isimsiz bir üçüncüsü.
  • Bifröst gökkuşağı köprüsünün üç rengi vardır. Ayrıca Ásbrú ve Bilröst olmak üzere iki adı daha vardır, dolayısıyla üç adı vardır.
  • Heimdall, gökkuşağı köprüsünün koruyucusu rolünde üç özel güce sahiptir. Bir kuştan daha az uykuya ihtiyaç duyar, geceleri yüz fersah boyunca görebilir ve toprakta büyüyen otların sesini duyabilir.
  • Thor'un devlere karşı kullanmak için üç ana silahı vardır: çekici Mjolnir, gücünü iki katına çıkaran büyülü bir kemer ve çekici kullanmasına izin veren bir çift demir eldiven.
  • Freyr; Skidbladnir gemisi, yaban domuzu Gullinbursti ve Gerd'in kur yapmasındaki rolü karşılığında Skirnir'e verdiği kendi başına savaşma yeteneğine sahip bir kılıç da dahil olmak üzere üç büyülü eşyaya sahiptir.
  • Freyja'nın ayrıca, bir şahin ve bir çift büyük kedi tarafından çekilen bir savaş arabası şeklini almasını sağlayan bir pelerin olan paha biçilmez Brisingamen kolyesi de dahil olmak üzere üç özel eseri vardır.
  • Asgard duvarlarının yapımcısı, üç ödül karşılığında onları üç mevsimde inşa etmeyi teklif etti: güneş ve ay ve evlilikte Freyja'nın eli.
  • Uppsala'daki tapınakta Odin, Thor ve Freyr'in üç heykeli vardı.
  • Odin'in oğullarından üçü Ragarök'ten sonra geriye kalmıştır: Vidar, Baldr ve Hǫðr.

Dokuz

Heimdallr'ın Dokuz Anne'sinin tasvir edildiği Heimdal ve Dokuz Annesi (1908) tablosu, çizen: W. G. Collingwood.

Dokuz sayısı da önemli bir sayıdır:

  • İskandinav kozmolojisi, Yggdrasil tarafından desteklenen dokuz dünyaya sahiptir.
  • Her dokuz yılda bir İsveç'in dört bir yanından insanlar Uppsala'daki tapınakta toplanırdı. Adam von Bremen'e göre dokuz gün boyunca şölen ve hem erkeklerin hem de erkek hayvanların kurbanları vardı.
  • Skírnismál'da Freyr, Gerd ile olan birliğini tamamlamak için dokuz gece beklemek zorunda kalır.
  • Svipdagsmál'da cadı Gróa, oğlu Svipdag'a dokuz tılsım verir. Aynı şiirde Menglod'un dizlerine oturan dokuz bakire vardır .
  • Fjölsvinnsmál'da Laegjarn'ın göğsü dokuz kilitle sabitlenmiştir.
  • Odin'in yüzüğü Draupnir, her dokuz gecede sekiz altın damla yayar ve toplam dokuz yüzük için eşit değerde halkalar oluşturur.
  • Ægir'in dokuz kızı vardır.
  • Heimdall'ın dokuz annesi vardır.
  • Dev Baugi'nin, Odin'in büyülü bileme taşına sahip olma arzusuyla birbirlerini öldüren dokuz kölesi vardı.
  • Tanrı Njord ve karısı Skadi, dokuz geceyi Thrymheim'da ve dokuz geceyi Nóatún'da geçirmeyi kabul ederek nerede yaşayacakları konusundaki tartışmalarını çözmeye karar verdiler.
  • Dev Thrivaldi'nin dokuz kafası vardır.
  • Kil dev Mokkurkalfi, dokuz fersah yüksekliğinde ve üç geniş kol altında ölçtü.
  • Odin kendini kendine feda ettiğinde, dokuz gün dokuz gece Yggdrasill'in darağacında asılı kaldı. Karşılığında, rúnar'ın "rünleri, gizli bilgileri" güvence altına aldı.
  • Valknut sembolü, dokuz nokta oluşturan birbirine kenetlenen üç üçgendir.

Kaynakça

  1. ^ a b Simek (2007:232-233).
Genel

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Týr</span>

Tyr; tek eli ve gözünün olmadığı belirtilen, İskandinav mitolojisinde savaş tanrısıdır. Simgesi yukarı doğru ok şeklindedir. Bu oku Vikingler savaşa gitmeden önce savaş aletlerine çizerlerdi. Cermenlerin dilinde "Ziu" olarak bilinir. Anglo Saksonlardaki adı "Tue"'dur. İngilizcede Tyr'ün kutsal günü olan Salı gününe Tuesday denir. Adının diğer Cermen halklarındaki telaffuzları Tsiu, Tiwaz, Zeo, Dio, Dieu ve Tiw'dur. İsmi etimolojik olarak Hint-Avrupa kökenli Dyaus kökünden olan Zeus ve Dionysos'la aynı kökten gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Thor</span> İskandinav mitolojisinde bir tanrı

Kuzey Cermenleri'nin teleffuzu ile Thor, diğer Cermen halklarının teleffuzları ile Donar, Donner, Dunor, Thunraz, Thunor; çeşitli Cermen mitolojilerinde yer alan gök gürültüsü tanrısı. Thor hakkındaki bilgilerin çoğu Cermen mitolojilerinde çok önemli bir yeri olan İskandinav mitolojisinde geçmektedir. Megingjord adlı sihirli bir kemeri ve Tanngniost ve Tanngnisrir denilen iki keçisi vardır. Mjölnir adlı efsanevi çekici kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Odin</span> İskandinav Baş Tanrısı

Odin, Cermen mitolojisinde yer alan önemli bir tanrı. Odin ile ilgili günümüze ulaşan çoğu bilginin kaynağı olan İskandinav mitolojisi; Odin'i bilgelik, şifa, ölüm, kraliyet, bilgi, savaş, zafer, büyücülük, şiir, çılgınlık, şamanlık, ilham, şairlik, hava, rüzgar ile ilişkilendirir. İskandinav mitolojisine göre tanrıça Frigg'in kocasıdır. Genellikle en yüce Cermen tanrısı olarak kabul edilir. Eski İngilizce ve Eski Saksoncada Wōden, Eski Felemenkçede Wuodan ve Eski Yüksek Almancada Wuotan adıyla bilinir. Tüm bu adların kökeni ise Ana Almanca *Wōđanaz'dır. İngilizce dahil birçok Cermen dilinde çarşamba günü, bu tanrının adını taşır.

<span class="mw-page-title-main">Freyja</span> Tanrıça

Freyja veya Freya, İskandinav mitolojisinde deniz tanrısı Njord'un kızı ve Freyr'in kız kardeşidir. Önemli bir bereket tanrıçası ve Germen tanrılarının ayrıldığı iki koldan biri olan Vanir'in bir üyesidir. Vanir, aralarındaki bir savaştan sonra yerini daha genç tanrıçalardan oluşan ve başlarını Odin'in çektiği Aesir'e bırakmak zorunda kalır. Freyja'nın en büyük hazinesi Brising'lerin kolyesidir. Onu elde etmek için kolyeyi yapan dört cüceyle birlikte olmuştur. Güzelliği yüzünden pek çok hayranı vardır ve bunlardan biri de domuza çevirdiği Ottar'dır. Şahin kılığında uçabilen bir büyücü olduğu da söylenir. Frigg'in Freyja ile pek çok ortak noktası bulunur. İki tanrıçanın kökeninde, aynı toprak tanrıçası olması olasılığı da yüksektir. Odin de Frejya da kahraman ölülerle ilgilidir. Her savaşın sonunda ölüleri paylaşırlar. Ölenlerin yarısını Odin Valhalla'ya alırken, Freyja diğer yarısını da kendisinin yönettiği Fólkvangr çayırlarına alır.

<span class="mw-page-title-main">İskandinav mitolojisi</span> İskandinav kültürü, dinleri

Nors veya İskandinav mitolojisi, İskandinavya'da yaşamış Kuzey Cermen halklarının Hristiyanlık öncesi dinleri, inanışları ve efsaneleri. Cermen mitolojisinin bir parçası olan İskandinav mitolojisi, Anglosakson mitolojisi ve Kıtasal Cermen mitolojisi ile yakından ilişkilidir.

İskandinav paganizmi, tanrıların babası Odin ve oğulları etrafında şekillenir.

Ragnarök, İskandinav mitolojisinde kıyamet kavramı. Eski Norsça "Tanrıların Kaderi" veya "Tanrıların Alacakaranlığı" anlamına gelen Ragnarök veya Ragnarøkkr, eski halk kaynaklarından derlenmiştir ve 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından Nesir Edda'da bahsedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Loki</span> İskandinav mitolojisinde kurnazlık tanrısı

Loki, İskandinav mitolojisinde kötülük ve kurnazlık tanrısı. Kimi tasvirlerde boynuzludur. Ayrıca şekil değiştirme yeteneğine sahiptir. Loki'nin Angrboda ile evliliğinden Jörmungandr, Fenrir ve Hel adında çocukları vardır. Sigyn ile olan evliliğinden ise Narfi ve Vali adlı iki çocuğu bulunmaktadır. Loki aynı zamanda cinsiyet değiştirebilen bir tanrıdır. Bir aygırı baştan çıkartması gerektiği zaman, bir kısrağa dönüşmüş ve dönüşümden Sleipnir doğmuştur. Sekiz bacaklı bu atı Loki, Odin'e hediye etmiştir.

Cermen tanrıları, temel olarak Aesir ve Vanir olarak iki başlıkta görünseler de Dev'lerin de zaman zaman bu gruplara dâhil olmasıyla ayrım tam olarak netlik kazanmaz. Yine de genel olarak kabul gören düşünce Aesir'in savaş, Vanir'in ise bereket tanrılarından oluşmuş topluluklar olduğu yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Æsir</span>

Aesir ; İskandinav mitolojisinde başlıca tanrı topluluğunun genel adı. Diğer topluluğun adı Vanir'dir ve Odin'le birlikte ölümlü insanların hayatlarını yönetirler. Asgard'da yaşarlar. Tanrılar güçlü, güzel ve normal insanlardan daha iridirler. İnsanlardan uzun yaşarlar ama ölümsüz değillerdir. Her tanrı değişik alanlarda bilgiye sahiptir. İyi, sıcakkanlı ve yardımseverdirler. Asgard'da çok uzun süreden beri yaşayan Vanir'ler de Æsir tanrıları arasında sayılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Iðunn</span>

İskandinav mitolojisinde Iðunn, elma ve gençlikle ilişkilendirilen bir tanrıçadır. Bu elmalar İskandinav tanrılarına sonsuz gençlik ve güzellik sağlamaktadır. Iðunn, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da tasdik edilmiştir. Her iki kaynakta da, skaldik şiir tanrısı Bragi'nin karısı ve ayrıca Şiirsel Edda'da elmaların bekçisi ve ebedi gençliğin bahanesi olarak tanımlanmaktadır.

Hel, İskandinav toplumunda, Ölüler Ülkesi'nin kraliçesidir. Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda yazılmış Nesir Edda'da kayda geçmiştir. Ayrıca 9 ve 10. yüzyıllarda yazılmış olan Heimskringla ve Egils destanındaki şiirlerde de adı geçmektedir. 12. yüzyılda Saxo Grammaticus tarafından yazılan Latince eser Gesta Danorum'daki bir bölümün genellikle Hel'e atıfta bulunduğu kabul edilir.

İskandinav mitolojisinde yer alan Ásgard, savaş tanrıları Aesir'ın mekanı, dokuz diyarlardan biri olarak bilinir. Evrende en yüksek seviyede bulunduğu, sıkıca yerleştirilmiş taş bloklardan örülü yüksek bir duvarla çevrili olduğu belirtilir. Bu seviyede Alfheim, Vanaheim ve Valhalla bulunur. Asgard savaş tanrılarının kralı olarak bilinen Odin tarafından yönetilir. Oğlu Thor dünyayı yönetmek için görevlendirilen şimşek tanrısı olarak da anılan bir karakterdir. Loki ise Odin'in kan kardeşi, kötülük ve hilebazlık tanrısı olan bir buz devidir. Heimdall ise Asgard'ın bekçisi ve koruyucusudur. Anlatılana göre 9 diyarın tamamını görebilecek gözlere, kulaklarının bir çimin büyüdüğünü duyabilecek kadar hassas olduğu söylenir. Bu efsanede yer alan bilinen nesneler vardır. Örneğin Thor'un çekici olan Mjöllnir, kemeri olan Megingjord. Nesnelerin dışında alemlerin sonu olarak bilinen Ragnarok ismi dikkat çekmektedir. Ragnarok geldiğinde, Loki, Heimdall ile dövüşecek ve her ikisi de savaşta ölecektir. Ragnarok'un ardından yeni yaşam başlayacaktır.

Fenrir, Hróðvitnir ya da Fenrisúlfr, İskandinav mitolojisinde Loki ve dişi dev Angrboda'nın oğlu olan canavar, kıyamet getiren, dev kurt. Tanrılar onu zaptetmek için cüce demirciler Brokk ve Eitri'ye Gleipnir adlı sihirli zinciri yaptırırlar. Tanrı Tyr onu zincirlemeye çalışırken kurt bir elini ısırıp koparmıştır. Fenrir, Ragnarok geldiğinde zincirini koparacak ve Ragnarök'ü başlatacaktır. Bu savaşta Odin'i yutarak öldürecek, ama kendi de Odin'in oğlu Vidar tarafından öldürülecektir.

<span class="mw-page-title-main">Lóðurr</span>

'''Lóðurr''', İskandinav mitolojisinde tanrıdır. Büyük Eddanın Völuspá şiirinde kendisine ilk insanları canlandırma görevinin verildiğinden bahsedilmektedir. Bunun dışında kendisinden pek fazla bahsedilmemiştir. Odin'in kardeşi olarak anılır. Doktrinde kendisinin Loki, Vé, Vili ve Freyr olabileceğine ilişkin teoriler bulunsa da kimliği konusunda görüş birliği yoktur.

İskandinav mitolojisinde Váli, tanrı Odin ve dev Rindr'in oğludur. Váli'nin Baldr ve Thor da dahil olmak üzere birden çok kardeşi vardır. Üvey kardeşi Baldr'ı yanlışlıkla öldüren Höðr'u öldürüp intikam alması için doğurulmuştur. Doğumundan bir gün sonra yetişkinliğe ulaşmış ve Höðr 'u katletmiştir. Váli'nin kaderinde Ragnarök'den sağ kurtulmak vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ymir (Marvel Comics)</span>

Cermen mitolojisindeki Ymir'in Marvel Comics'teki versiyonu. Buz devlerinin en eski kralı ve atası olan Ymir Connan'ın zamanında kızı Atali'yle birlikte dünyada tapınım görmekteydi. Niffleheim buzlarından doğan Ymir, Jotunheim'deki devlerin atası olmuştur. Asgardlılarla çeşitli savaşlara girmiştir. Bor'un oğulları Ve, Vili ve Odin tarafından öldürülünce akan kanlarından Bergelmir ve kurtardıkları hariç neredeyse bütün devler boğulmuştur. Buna rağmen bedeninin yeniden oluşturup dirilen Ymir tanrılarla savaşlarına devam etmiştir. Thor'un da karşısına düşman olarak çıkmıştır. Surtur'la da savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asgard boyutu</span>

Cermen mitolojisindeki Ásgard'ın Marvel Comics'deki versiyonu. Kendi adıyla da anılan Cermen mitolojisi evreninde, kozmik ağaç Yggdrasill'in zirvesinde yer almaktadır. Aesir tanrılarının şefi Odin tarafından yönetilmekteydi.Daha sonra liderliği oğlu Thor'a bırakmıştır.İlk başta savaş içinde oldukları tanrı kuzenleri Vanirler'le daha sonra barış yapıp kaynaşmış ve iki halk birden Asgardlılar olarak anılmaya başlanmıştır. Asgardlılar Heimdall'ın bekçiliğini yaptığı Bifröst köprüsü sayesinde Dokuz Diyar'da istedikleri her yere seyahat edebilmektedirler. İlk kez 1962 yılında Journey into Mystery'nin 85. sayısında görünmüştür. Thor'un anavatanıdır. Sihirli güçlere sahip olan Asgardlılar, antik çağlarda Cermenler ve Vikingler tarafından tanrılar olarak kabul edilmişlerdir. Odin'in, Ragnarok'ta savaşması için seçtiği öimüş savaşçıları ağırladığı Valhalla da burada bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Thor (Marvel Comics) yardımcı karakterleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Marvel Comics'in Cermen mitolojisinden uyarladığı Thor çizgi romanında birçok yardımcı karakter bulunmaktadır. Bu karakterlerin de çoğunun Cermen mitolojisi ve diğer mitolojilerden alınmış olduğu gibi Marvel'in kendi yarattığı kurgusal karakterleri de mevcuttur. Bu karakterler başta süper kahramanlar olmak üzere dünyalı insan ve mutantlardan Elf, Troll, Dev ve Ejderha gibi sihirli yaratıklara ve uzaylılardan tanrılar ve diğer kozmik varlıklara kadar çok geniş bir yelpazede yer almaktadır. Diğer Marvel kahramanları önemli karakterlerdir. En önemli karakterler Thor'un ailesi ve halkı olan Asgard tanrılarıdır. Ayrıca, bu çizgi romanda görünen mitolojik tanrılar arasında en önemli tanrılar da onlardır. Elf Faradei, Troll Ulik, Kara Elf Malekith gibi pek çok dost ve düşmanı da bu panteonla bağlantılı sihirli yaratıklardır. İkinci en önemli tanrı grubuysa Thor'un dostu Herkül'ün de mensubu olduğu Olympos tanrılarıdır. Vişnu, Manitu, Horus ve Leir gibi diğer panteonların tanrıları da sık sık bu çizgi romanda yer almıştır. Galactus, Celestialler,Eternaller gibi kozmik varlıklar ve Skrull, Kree, Korbinite gibi uzaylı ırklar da önemli yer tutar.

<i>Völuspá</i> şiir

Vǫluspá Şiirsel Edda'nın en iyi bilinen şiiridir. Odin'e hitap eden bir völva ile dünyanın yaratılışını ve yaklaşan sonunu ve ardından yeniden doğuşunu izleyiciyle ilişkilendirerek anlatır. İskandinav mitolojisinin incelenmesi için en önemli birincil kaynaklardan biridir. Şiir, Codex Regius ve Hauksbók'ta bütün olarak korunurken bazı bölümleri Nesir Edda'dan alıntılanmıştır.