Rum, Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşamış ve Roma yurttaşı haklarına sahip olmuş halk veya kişidir. Bu kimselerin çeşitli etnisiteye sahip bireylerden oluşan bir topluluk olmalarına karşın ilerleyen zamanda bu kimselerin konuştukları Latinceyi bırakarak Yunancayı benimsemeleri ve çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları nedeniyle daha sonradan bu kelime, Yunanistan dışında Müslüman ülkelerde oturan Yunan asıllı kimseleri ifade etmek için kullanılmıştır.
İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi, Fener Rum Patrikhanesi ya da Kostantiniyye Ekümenik Patrikhanesi, Hristiyanlığın Ortodoks mezhebini temsil eden Doğu Ortodoks Kilisesi'ni oluşturan 14 otosefal kiliseden biri ve birincisidir. Günümüzde İstanbul Başpiskoposu ve Ekümenik Patriği I. Bartholomeos tarafından yönetilmektedir.
Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..
Patrik, Ortodoks Kilisesileri, Oriental Ortodoks Kiliseleri, Süryani Kilisesi ve diğer Doğu Kiliseleri'nde kilisenin başında bulunan en yüksek rütbeli piskopos.
Hristiyanlıkta kendi ayin biçimlerini, dillerini koruyan ama Papa'nın otoritesini kabul eden Ortodoks ve Doğu Ortodoks kiliselerine Doğu Katolik Kiliseleri denir. İlk kez 18.yy'da ilk örnekleri görülür.
Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.
Kipa veya yarmulke, inançlı Yahudi erkekler tarafından geleneksel olarak başın örtülmesi gerekliliğini yerine getirmek için takılan, kumaştan yapılmış bir başlıktır. Her zaman Ortodoks Yahudilik mensubu erkekler tarafından muhakkak giyilir. Ortodoks Yahudilik mensubu olmayıp takan insanlar, sadece dua sırasında, Sinagog'da veya bir dinî ritüellere katılırken yaparlar. Çoğu Sinagog ve Yahudi cenaze hizmeti merkezleri, hazır bir kipa kaynağı her zaman bulundururlar.
Paskalya, Hristiyanlıktaki en eski ve en önemli yortu. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır. Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda pazar günü kutlanan Paskalya Günü ise, Diriliş Bayramı, Diriliş Pazarı ya da Kıyam Yortusu olarak da adlandırılır.
"Ortodoks" sözcüğü ile şunlardan biri kastedilmiş olabilir:
- Ortodoks Hristiyanlık, kendini Ortodoks olarak adlandıran iki Hristiyan mezhebi:
- Doğu Ortodoks Kilisesi ilk 7 konsili tanıyan Hristiyan mezhebi
- Oryantal Ortodoks Kilisesi ilk 3 konsili tanıyan Hristiyan mezhebi
- Ortodoks Yahudilik
Erdel veya Transilvanya bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi. Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.
Doğu - Batı Kiliselerinin Ayrılması, Doğu (Bizans/Ortodoks) ve Batı (Roma/Katolik) kiliselerinin birbirinden ayrılmasını ifade eden bir kavramdır.
Ortodoksluk + Grekçe: δόξα, romanize: “fikir, yol”), doğru yol mânâsında bir kelime olup şu mânâlara gelir:
İkona Doğu Ortodoks Kilisesi, Oryantal Ortodoksluk, Katolik ve Doğu Katolik Kiliselerinin kültürlerinde en yaygın şekli illüstrasyon olan dinî bir sanat eseridir. Türkçeye Fransızca icône sözcüğünden geçmiş olan kavramın kökeni Yunanca eikon "benzerlik, resim, portre" sözcüğüdür. Bu sözcük ise yine Yunanca eikenai kökünden gelir. En yaygın konular Mesih, Meryem, azizler ve meleklerdir. Özellikle bir veya iki ana figür üzerinde yoğunlaşan portre tarzı görüntülerle ilişkili olsa da, terim aynı zamanda Doğu Hristiyanlığı tarafından üretilen ve anlatım sahneleri de dahil olmak üzere çeşitli sanatsal basındaki dini imgelerin çoğunu kapsar.
Haskala, Yahudi Aydınlanması, 18. ve 19. asırlarda Avrupa Yahudileri arasında ortaya çıkan bir toplumsal harekettir. Hareketin savunucuları, aynı devirde Avrupa'da tezahür eden Aydınlanmanın öne çıkardığı fikirleri benimsemekten yana tavır aldı. Yahudilerin Avrupa cemiyet hayatına entegre olması için bunun gerekli olduğunu, dindışı bilimler, İbrani dili ve Yahudi tarihi konusunda eğitimin artırılmasını teşvik etti. Haskala, bu yönüyle, Avrupa Yahudilerinin seküler dünyayla iç içe hâle gelmesinin başlangıcıdır. Bunun neticesinde ilk Yahudi siyasi hareketleri doğdu ve Yahudilerin, içinde yaşadıkları Avrupa toplumlarında onlarla eşit haklara sahip bir hayat sürme kavgaları başladı. Aşkenazi Yahudiliğinin -özellikle Kuzey Amerika'da ve İngilizce konuşulan diğer Amerika ülkelerinde- farklı dini akımlara veya mezheplere bölünmesinin tarihteki başlangıcı, Haskala savunucularının içtihatlarına karşı alınan çeşitli tavırlardır. Haskala hareketinin liderlerine Maskil (מַשְׂכִּיל) denir.
Oryantal Ortodoksluk Birinci İznik Konsili, Birinci Konstantinopolis Konsili ve Birinci Efes Konsili'nden oluşan ilk üç ekümenik konsili tanıyan Ortodoks Doğu Hristiyan inancı. Dünya çapında yaklaşık 84 milyon inananı vardır.
Doğu Hristiyanlığı, Hristiyanlığın Doğu Ortodoks Kilisesi, Oryantal Ortodoks Kilisesi, Doğu Asur Kilisesi ve Doğu Katolik Kiliselerince meydana getirilen bir kolu. Batı Hristiyanlığına karşı kullanılır. Balkanlar, Doğu Avrupa, Küçük Asya, Orta Doğu, Afrika, Hindistan ve Uzak Doğu'nun bazı bölgelerinde yüzyıllar içinde gelişen Hristiyanlık gelenekleri ve kiliselerini belirtmek için kullanılır. Bu kavram bir komünyonu ya da ortak dini gelenekleri tanımlamaz. Bazı Doğu Kiliseleri teolojik ve tarihi olarak birbirlerinden çok Batı Hristiyanlığına benzer.
Kudüs Rum Ortodoks Patrikhanesi Bizans Riti'ne bağlı otosefal bir Doğu Ortodoks Kilisesi'dir. Doğu Ortodoks'lar tarafından tüm Hristiyanlık'ın doğum yeri olan kilisenin günümüzdeki patriği III. Teofilos'tur.
Melkânî terimi, çeşitli Bizans Riti Hristiyan kiliselerini ve Orta Doğu kökenli üyelerini tanımlamaktadır. Terim, Orta Sâmîlerin "kraliyete dair" anlamına gelen M-L-K kökünden gelmektedir. Süryanicede Malkoyo (ܡܠܟܝܐ), İbranicede מלך 'Melk-i veya Meleh-i ve Arapçada ملكاني Melkânî şeklinde bulunur. Bundan dolayı da İstanbul Krallığının oluşturduğu ruhanîlerin kral yanlısı bir mezhebi olduğu söylenebilir.
Rum Ortodoks Kilisesi, geleneksel olarak Koini Yunancası'nı kullanan Doğu Ortodoks kiliseleri için kullanılan bir terimdir. Tarihsel olarak, Bizans İmparatorluğu'nun mirasına atıfta bulunmasından dolayı Rum Ortodoks terimi, genel olarak tüm Doğu Ortodoks Kiliseleri'ni tanımlamak için kullanılmıştır.
Azizlik mertebesine yükseltme, azizleştirme veya kanonlaştırma, Katoliklerin kiliseye bağlı ölen belirli bir üyeye karşı saygı/hürmet duyabileceğine (veneratio) dair bir papalık beyanı. Papalar bu kararnameleri 10. yüzyılda yapmaya başlamıştır. Bu noktaya kadar, yerel piskoposlar saygı duyulacak kişileri belirlemiş, azizlerin resmi bir kararnamesi olmamıştır.
