İçeriğe atla

İsidoros (matematikçi)

Ayasofya'nın maketini elinde tutan Miletli İsidoros, Viyana Sanat Tarihi Müzesi

Miletli İsidoros (Yunanca: Ισίδωρος ο Μιλήσιος, Yunanca telaffuz: [iˈsiðoros o miˈlisios]; Latince: Isidorus Miletus), Bizans imparatoru Justinianus'un tarafından, Konstantinopolis'teki (günümüzde İstanbul) Ayasofya katedralini yeniden tasarlatmak için, Anthemios ile beraber görevlendirilen Yunan mimar ve matematikçiydi. Pek çok akademik disiplinle ilgilenmiş İsidoros, Arşimet'in önemli eserlerinin derlemesini[1] ve bakımsızlıktan neredeyse yok olmak üzere olan Öklit'in Elementler'i kitabının XV numaralı cildinin düzenlemesini ve restoresini yapmıştır.[2]

Yaşamı

İsidoros, önce İskenderiye'de, sonra Konstantinopolis'te fizik öğrenerek eğitim hayatına başladı. Eğitim hayatı boyunca mimarî yapılara ilgi duymuş İsidoros, kitaplarında mimarî çizimler üzerine yorumlar yazmıştır. Arşimed ve Apollonius'un matematiği üzerine yorumları olan Eutocius'un yazmalarını toplamış ve yayınlamıştır ve sonuçta bu konuya ilginin canlanmasına yardımcı olmuştur. Bu çabası, çok önemli yazmaların korunmasını ve günümüze gelmesini sağlamıştır. Üstelik, yetenekli bir matematikçiydi. Parabollerin T-kare ve string construction kavramları ile muhtemelen yazarı belirsiz Öklid'in "elementler" XV. cildini ona borçluyuz.[3]

Kaynakça

  1. ^ Reviel Netz (2004). "The Works of Archimedes: Volume 1, The Two Books On the Sphere and the Cylinder: Translation and Commentary". 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2020. 
  2. ^ Boyer (1991). "Euclid of Alexandria". A History of Mathematics. ss. 130-131). 
  3. ^ Boyer, Carl Benjamin (1991). Revival and Decline of Greek Mathematics. s. 193. His colleague and successor in the building of St. Sophia, Isidore of Miletus (520), also was a mathematician of some ability. It was Isidore who made known the commentaries of Eutocius and spurred a revival of interest in the works of Archimedes and Apollonius. To him perhaps we owe the familiar T-square and string construction of the parabola - and possibly also the apocryphal Book XV of Euclid's Elements. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Öklid</span> Yunan matematikçi, aksiyomatik geometrinin mucidi

Öklid (Grekçe: Εὐκλείδης Eukleídēs; MÖ 330 - 275 yılları arasında yaşamış, İskenderiyeli bir matematikçidir. Megaralı Öklid'den ayırmak için bazen İskenderiyeli Öklid olarak anılır, genellikle "geometrinin kurucusu" veya "geometrinin babası" olarak anılan bir Yunan matematikçiydi. Ptolemy I döneminde İskenderiye'de aktifti. Elemanlar, yayınlandığı zamandan 19. yüzyılın sonlarına veya 20. yüzyılın başlarına kadar matematik öğretimi için ana ders kitabı olarak hizmet veren, matematik tarihindeki en etkili çalışmalardan biridir. Elemanlar’da, Öklid, küçük bir aksiyom setinden, şimdi Öklid geometrisi olarak adlandırılan şeyin teoremlerini çıkardı. Öklid ayrıca perspektif, konik kesitler, küresel geometri, sayı teorisi ve matematiksel kesinlik üzerine eserler yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Anthemios (matematikçi)</span> Bizanslı Rum bilim insanı ve mimar

Trallesli Anthemius, Konstantinopolis şehrinde bulunan Ayasofya Katedrali'ni, İsidoros ile birlikte tasarlayan Doğu Romalı mimar. Katedralin tasarımında, tamamen yeni bir mimari türü kullandı, bu da kiliseyi son derece istikrarsız hale getirmeye katkıda bulundu, bu yüzden yapının birkaç kez onarılması gerekti. İki odakta sabitlenmiş bir ip ile bir elipsin yapımını ve parabolün odak özelliklerini anlattı. Fizikte ışığın aynalardan yansımasını inceledi.

<span class="mw-page-title-main">Yunan matematiği</span> Eski Yunanların Matematiği

Yunan matematiği, Doğu Akdeniz kıyılarında MÖ 7. yüzyıldan MS 4. yüzyıla kadar uzanan Arkaik dönemden Helenistik ve Roma dönemlerine kadar yazılan matematik metinleri ile ortaya çıkan fikirleri ifade eder. Yunan matematikçiler, İtalya'dan Kuzey Afrika'ya tüm Doğu Akdeniz'e yayılmış şehirlerde yaşadılar, ancak kültür ve dil açısından birleştiler. "Matematik" kelimesinin kendisi Antik Yunancadan türemiştir: Grekçe: μάθημα: máthēma Yunanca telaffuz: [má.tʰɛː.ma] Yunanca telaffuz: [ˈma.θi.ma], "eğitim konusu" anlamına gelir. Kendi iyiliği için matematik çalışması ve genelleştirilmiş matematik teorilerinin ve kanıtlarının kullanılması, Yunan matematiği ile önceki uygarlıkların matematiği arasındaki önemli bir farktır.

En genel anlamda, soyut matematik, matematiğin soyut kavramlarını inceleyen bir kolu olarak adlandırılabilir. 18. yüzyıldan bu yana, soyut matematik matematiksel aktivitenin bir kategorisi olarak kabul edilmiştir. Bazen spekülatif matematik olarak da kategorize edildiği olur. Soyut matematik navigasyon, mühendislik, fizik, astronomi gibi çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Soyut matematiğe dair en güçlü öngörülerden biri de soyut matematiğin ille de uygulamalı matematik olmak zorunda olmadığıdır; soyut şeylerleri onların içsel doğasını anlayarak çalışmak onların doğada nasıl apaçık biçimde nasıl olduğu ile ilgili olmak zorunda değildir. Soyut matematik ve uygulamalı matematik arasındaki felsefi açı farkına rağmen pratikte birçok örtüşme noktalarının olduğu da aşikardır.

<span class="mw-page-title-main">Nikomedes (matematikçi)</span> Antik Yunan matematikçi

Nicomedes, açıyı üçe bölme de dahil olmak üzere çeşitli matematik problemlerini çözmek için kullandığı konkoid eğriyi keşfini içeren Konkoid Çizgiler Üzerine adlı bilimsel eseriyle ünlü bir Yunan matematikçi.

Kaunoslu Dionysodorus eski bir Yunan matematikçi.

Ascalonlu Eutocius, çeşitli Arşimet incelemeleri ve Apollonius'un Konikleri üzerine yorumlar yazan bir Yunan matematikçi.

Hypsicles, Gökcisimlerinin yükselişi Üzerine ve bir kürenin içerisine düzgün katıların çizilmesiyle ilgilenen bir çalışma olan Öklid'in XIV. Elemanlar Kitabı kitaplarını yazmasıyla tanınan eski bir Yunan matematikçi ve astronom.

Cyreneli Nicoteles Cyrene'den bir Yunan matematikçi.

İznikli Sporus, muhtemelen günümüz Türkiye'sinde, Bursa ilinin antik Bithynia bölgesi Nicaea'dan gelen bir Yunan matematikçi ve astronom. Sporus, daireyi kareyle çevreleme ve küpü iki katına çıkarma gibi klasik problemler üzerinde çalışan bir Yunan matematikçiydi.

Atinalı Theaetetus, muhtemelen Atina deme Sunium'lu Euphronius'un oğlu olan Yunan matematikçi. Başlıca katkıları, Öklid'in Elemanlar Kitabı X 'da yer alan irrasyonel uzunluklar üzerineydi ve tam olarak beş normal dışbükey çokyüzlü olduğunu kanıtlıyordu. Sokrates ve Platon'un bir arkadaşı ve Platon'un adını taşıyan Sokratik diyaloğunun ana karakteridir.

Bu, "Antik Yunan matematikçilerinin zaman çizelgesi"dir..

<span class="mw-page-title-main">Matematik tarihi</span> matematik biliminin tarihi

Matematik tarihi, öncelikle matematikteki keşiflerin kökenini araştıran ve daha az ölçüde ise matematiksel yöntemleri ve geçmişin notasyonunu araştıran bir bilimsel çalışma alanıdır. Modern çağdan ve dünya çapında bilginin yayılmasından önce, yeni matematiksel gelişmelerin yazılı örnekleri yalnızca birkaç yerde gün ışığına çıktı. MÖ 3000'den itibaren Mezopotamya eyaletleri Sümer, Akad, Asur, Eski Mısır ve Ebla ile birlikte vergilendirmede, ticarette, doğayı anlamada, astronomide ve zamanı kaydetmede/takvimleri formüle etmede aritmetik, cebir ve geometri kullanmaya başladı.

Tarihsel zamanlarda, Yunan uygarlığı matematiğin tarihi ve gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Bugüne kadar, bir dizi Yunan matematikçi, yenilikleri ve matematik üzerindeki etkileri nedeniyle dikkate alınmış ve saygı görmüştür.

Magnesialı Theudius, Asya minor'da Magnesia'da doğan, Platon Akademi üyesi ve Aristoteles'in çağdaşı olan MÖ 4. yüzyıl Yunan matematikçidir. Sadece Proclus'un Euclid'e yorumundaki kadarıyla bilinir, burada Theudius'un "takdire şayan "Elementler" ürettiği ve birçok kısmi teoremi daha genelleştirdiği için felsefenin geri kalanında olduğu gibi matematikte de mükemmellik konusunda bir üne sahip olduğu" söylenir. Çünkü Elementleri mükemmel bir şekilde düzenlenmişti ve sınırlı önermelerin birçoğu daha genel biçimde ortaya konmuştu.

Leon Eski Yunan matematikçisi ve Neocleides'in öğrencisiydi. Elements adlı kitabı, Öklid'in aynı adlı eseri tarafından gölgede bırakıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kievli İsidoros</span>

Kievli İsidoros, Paleologos Hanedanı'nın üyesi olan Kiev Metropoliti (1436–1458), kardinal, hümanist ve teolog.

<span class="mw-page-title-main">Thomas L. Heath</span> İngiliz memur, matematikçi ve klasikçi (1861–1940)

Sör Thomas Little Heath bir İngiliz devlet memuru, matematikçi, klasikçi bilim insanı, eski Yunan matematik tarihçisi, çevirmen ve dağcıydı. Clifton Koleji'nde eğitim gördü. Heath İskenderiyeli Öklid'in, Pergalı Apollonius'un, Samoslu Aristarkos'un ve Syracuse'li Arşimet'in eserlerini İngilizceye çevirdi.

Bu, Bizans bilim adamlarının ve diğer alimlerin bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">A History of Greek Mathematics</span> Yunan matematik tarihine dair klasik bir kitap

A History of Greek Mathematics, İngiliz matematik tarihçisi Thomas L. Heath tarafından Yunan matematiği tarihi hakkında yazılmış bir kitaptır. Oxford'da 1921 yılında Cilt I, "From Thales to Euclid" ve Cilt II, "From Aristarchus to Diophantus" başlıklı iki cilt halinde yayımlanmıştır. Olumlu eleştiriler almış ve bugün hala kullanılmaktadır. On yıl sonra 1931'de Heath, iki ciltlik "Tarih"in kısa bir versiyonu olan A Manual of Greek Mathematics adlı eseri yayımladı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.