İçeriğe atla

İshak soykırımı

Makale serilerinden
Yerli halklar
Osmanlı toplu katliamları
Sovyet
İkinci Dünya Savaşı
Soğuk Savaş
Sömürge sonrası Afrika
Modern
İshak soykırımı ile ilgili yerlerin haritası

İshak Soykırımı,[1][2] aynı zamanda Hargeisa soykırımı olarak da bilinmektedir,[2][3] Siad Barre diktatörlüğü altındaki Somali Demokratik Cumhuriyeti tarafından Somaliland Bağımsızlık Savaşı sırasında 1987 ve 1989 yılları arasında İshak sivillerine yönelik sistematik, devlet destekli soykırımdır.[4][5] Bu katliamda hayatını kaybeden sivillerin sayısının çeşitli kaynaklara göre 50.000 ila 100.000 arasında olduğu tahmin edilirken,[6] yerel raporlar toplam sivil can kaybının 200.000 olduğunu tahmin edilmektedir.[7] Soykırım aynı zamanda Somali Cumhuriyeti'nin ikinci ve üçüncü büyük şehirleri olan Hargeisa'nın (yüzde 90'ı yıkıldı) [8] ve Burao'nun (yüzde 70'i yıkıldı) [9] yerle bir edilmesini ve tamamen yok edilmesini de içeriyordu. Başta İshak kabilesinden olmak üzere bölgedeki 500.000 Somalilinin ölümüne sebep olmuştur,[10][11][12] "Afrika'da kaydedilen en hızlı ve en büyük zorunlu insan hareketlerinden biri"[10] olarak tanımlanan ve o dönemde (1988)[13] dünyanın en büyük mülteci kampının kurulmasıyla sonuçlanan olayda, 400.000 kişi daha topraklarından kaçarak Etiyopya'daki Hartasheikh sınırını mülteci olarak geçti.[14][15][16] Yıkımın boyutu Hargeisa'nın 'Afrika'nın Dresden'i ' olarak bilinmesine yol açmıştır.[10] Cinayetler Somali İç Savaşı sırasında meydana gelmiş ve "unutulmuş bir soykırım" olarak anılmıştır.

Kırsal kesimde İshaklara yönelik zulüm, Somali Silahlı Kuvvetlerinin Dabar Goynta Isaaqa (İshak İmha Edicileri) olarak isimlendirilen, tamamen İshak olmayanlardan (çoğunlukla Ogaden) oluşan mekanize bir bölümünün oluşturulmasını içermekteydi;[17][18] Bu birim "Somali'nin (Somaliland) kuzeyindeki silahsız, sivil köylere, sulama noktalarına ve otlatma alanlarına sistematik bir saldırı düzenleyerek sakinlerinin çoğunu katletmiş ve hayatta kalanları güvenlik için uzak bölgelere kaçmaya zorlamıştır". Bu, tüm köylerin nüfusunun azalmasına ve kasabaların yağmalanmasına sebep olmuştur.[19][20] Tecavüz aynı zamanda İshaklara karşı da bir silah olarak da kullanılmıştır.[21] İnsan Hakları İzleme Örgütü, bu birimin, ordunun diğer kollarıyla birlikte, kırsal kesimdeki İshak göçebelerini terörize etmekten sorumlu olduğunu belirtmektedir.[22] Dabar Goynta Isaaqa daha sonra yerel yetkililerin yerel İshak nüfusuna karşı en sert politikalarını yürürlüğe koyan bir yönetim sistemine dönüşecekti.[22] Somali hükûmeti ayrıca İshak topraklarına bir milyon kara mayını yerleştirmiştir.[23]

2001 yılında Birleşmiş Milletler, Somali'de geçmişte yaşanan insan hakları ihlallerine ilişkin, özellikle de "ülkedeki iç savaş sırasında uluslararası yargı yetkisine tabi suçlar (yani savaş suçları, insanlığa karşı suçlar veya soykırım) işlenip işlenmediğini" tespit etmek amacıyla bir soruşturma başlatmıştır.[4] Soruşturma, Birleşmiş Milletler Koordinasyon Birimi (UNCU) ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından ortaklaşa başlatılmıştır. Soruşturma, Somali'de İshaklara karşı soykırım suçunun işlendiğini doğrulayan bir raporla sonuçlandı. Birleşmiş Milletler araştırmacısı Chris Mburu şunları söyledi:

Danışman, görevi sırasında ve sonrasında Somaliland'da ve başka yerlerde toplanan kanıtların bütününe dayanarak, soykırım suçunun Somali Hükümeti tarafından 1987 ve 1989 yılları arasında kuzey Somali'deki İshak halkına karşı tasarlandığına, planlandığına ve işlendiğine kesinlikle kanaat getirmiştir.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Jacobs, Steven Leonard (2023). "The Religion–Genocide Nexus". Lemos, T.M.; Taylor, Tristan S. (Ed.). The Cambridge World History of Genocide. 1: Genocide in the Ancient, Medieval and Premodern Worlds. Cambridge University Press. ss. 86-102. doi:10.1017/9781108655989.005. ISBN 978-1-108-65598-9.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b Einashe, Ismail; Kennard, Matt (22 Ekim 2018). "In the Valley of Death: Somaliland's Forgotten Genocide". The Nation. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023. 
  3. ^ Ingiriis, Mohamed Haji (2 Temmuz 2016). ""We Swallowed the State as the State Swallowed Us": The Genesis, Genealogies, and Geographies of Genocides in Somalia". African Security (İngilizce). 9 (3): 237-258. doi:10.1080/19392206.2016.1208475. ISSN 1939-2206. 6 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  4. ^ a b c Mburu, Chris; Rights, United Nations Office of the High Commissioner for Human; Office, United Nations Development Programme Somalia Country (1 Ocak 2002). Past human rights abuses in Somalia: report of a preliminary study conducted for the United Nations (OHCHR/UNDP-Somalia) (İngilizce). s.n. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  5. ^ Kapteijns, Lidwien (18 Aralık 2012). Clan Cleansing in Somalia: The Ruinous Legacy of 1991. University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-0758-3. 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  6. ^ Straus, Scott (24 Mart 2015). Making and Unmaking Nations: The Origins and Dynamics of Genocide in Contemporary Africa (İngilizce). Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-5567-4. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  7. ^ "Investigating genocide in Somaliland". 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Somaliland: Time for African Union Leadership (PDF). International Crisis Group. 2006. s. 5. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  9. ^ Tekle, Amare (1 Ocak 1994). Eritrea and Ethiopia: From Conflict to Cooperation (İngilizce). The Red Sea Press. ISBN 978-0-932415-97-4. 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  10. ^ a b c Harper, Mary (9 Şubat 2012). Getting Somalia Wrong?: Faith, War and Hope in a Shattered State (İngilizce). Zed Books Ltd. ISBN 978-1-78032-105-9. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  11. ^ Press, Robert M. (1 Ocak 1999). The New Africa: Dispatches from a Changing Continent (İngilizce). University Press of Florida. ISBN 978-0-8130-1704-4. 
  12. ^ "Conflict in Somalia: Drivers and Dynamics" (PDF): 10. 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017. 
  13. ^ Lindley, Anna (15 Ocak 2013). The Early Morning Phonecall: Somali Refugees' Remittances (İngilizce). Berghahn Books. ISBN 978-1-78238-328-4. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  14. ^ Gajraj, Priya (2005). Conflict in Somalia: Drivers and Dynamics (PDF). World Bank. s. 10. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  15. ^ Law, Ian (1 Ocak 2010). Racism and Ethnicity: Global Debates, Dilemmas, Directions (İngilizce). Longman. ISBN 978-1-4058-5912-7. 
  16. ^ "Africa Watch". Volume 5: 4. 1993. 
  17. ^ Bahcheli, Tozun; Bartmann, Barry; Srebrnik, Henry (9 Eylül 2004). De Facto States: The Quest for Sovereignty (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-135-77120-1. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 
  18. ^ Ahmed, Ismail I.; Green, Reginald Herbold (1999). "The Heritage of War and State Collapse in Somalia and Somaliland: Local-Level Effects, External Interventions and Reconstruction". Third World Quarterly. 20 (1): 113-127. doi:10.1080/01436599913947. ISSN 0143-6597. 
  19. ^ Conference, European Association of Somali Studies (1993). First Conference, 23rd-25th September 1993 (İngilizce). European Association of Somali Studies. 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 
  20. ^ Shultz, Richard H.; Dew, Andrea J. (2009). Insurgents, Terrorists, and Militias: The Warriors of Contemporary Combat (İngilizce). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-12983-1. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 
  21. ^ Bahcheli, Tozun; Bartmann, Barry; Srebrnik, Henry (9 Eylül 2004). De Facto States: The Quest for Sovereignty (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-135-77120-1. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 
  22. ^ a b "Somalia: A Government at War with its Own People" (PDF). 16 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
  23. ^ Bahcheli, Tozun; Bartmann, Barry; Srebrnik, Henry (9 Eylül 2004). De Facto States: The Quest for Sovereignty (İngilizce). Routledge. ISBN 978-1-135-77120-1. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Somali</span> Doğu Afrikada bir ülke

Somali, resmî olarak Somali Federal Cumhuriyeti ve komünist yönetimde önceki bilinen adıyla Somali Demokratik Cumhuriyeti olarak anılan, Doğu Afrika'da Afrika Boynuzu denilen coğrafî bölgede bulunan bir ülkedir. 1991’de Somali İç Savaşı'nın başlamasından beri devletin çoğu bölgesinde merkezî bir hükûmet kontrolü yoktur. Uluslararası olarak tanınmış Federal Geçiş Hükûmeti, ülkenin sadece küçük bir parçasını yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Soykırım</span> bir insan topluluğunu ulusal, dinsel ve benzeri sebeplerle yok etme

Soykırım, jenosit veya genosit ; ırk, canlı türü, siyasal görüş, din, sosyal durum veya başka herhangi bir ayırıcı özellikleri ile diğerlerinden ayırt edilebilen bir topluluk veya toplulukların bireylerinin, çıkâr amacıyla, bir plan çerçevesinde ve yok edilmeleri niyetiyle girişilen eylem ve sonuçlar bütünüdür. Tam tanımı, soykırım üzerinde çalışan akademisyenler arasında değişiklik gösterse de 1948'de Birleşmiş Milletler Soykırım Suçunun Engellenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'nde (SSECS) hukuksal bir tanımı bulunmaktadır. Sözleşmenin 2. maddesi, soykırımı şu şekilde tanımlamaktadır: "Ulusal, etnik, ırksal ve dinsel bir grubun bütününün ya da bir bölümünün yok edilmesi niyetiyle girişilen şu hareketlerden herhangi biridir: Topluluğun üyelerinin öldürülmesi, topluluğun üyelerine ciddi bedensel ya da zihinsel hasar verilmesi, topluluğun yaşam koşullarının topluluğun bütününe ya da bir kısmına getireceği fiziksel yıkım hesaplanarak kasıtlı olarak bozulması, topluluk içinde yeni doğumları engelleyecek yöntemlerin uygulanması, topluluktaki çocukların zorla bir gruptan alınıp bir diğerine verilmesi."

<span class="mw-page-title-main">Etnik temizlik</span> bir etnik gruba mensup insanların zorla yerinden edilmesini amaçlayan değişik siyasal politikalar

Etnik temizlik, bir etnik gruba mensup insanların zorla yerinden edilmesini amaçlayan değişik siyasal politikaları ifade eder. Genellikle, zorla göç ettirme, belirli bir nüfusun yerini değiştirme gibi uygulamaların sonucunda ortaya çıkar. Bu terim, etnosid ve jenosid ile yakından ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Hocalı Katliamı</span> Ermeni güçlerinin Hocalıda yaşayan sivillere karşı işlediği soykırım

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Somaliland</span> Somaliden tek taraflı bağımsızlık ilan eden ancak bağımsızlığı hiçbir ülke tarafından tanınmayan ülke

Somaliland, resmî olarak Somaliland Cumhuriyeti, Afrika Boynuzu'nda tanınmayan fiili bir egemen devlettir. Kuzeybatıda Cibuti, güneyde ve batıda Etiyopya ve doğuda Somali ile sınır komşusudur. İddia edilen bölgesi, 2021 itibarıyla yaklaşık 5,7 milyon sakinle 176.120 kilometrekarelik bir alana sahiptir. Başkent ve en büyük şehir Hargeisa'dır. Somaliland hükûmeti, kısa bir süre bağımsız olan Somaliland Devleti olarak 1960'tan 1991'e kadar Somali Vesayet Bölgesi ile birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturan İngiliz Somaliland'ın halefi devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Somaliland'ın dış ilişkileri</span>

Somaliland Afrika Boynuzu'nda de jure olarak Somali'ye bağlı özerk bölge, de facto olarak bağımsızlığını ilan etmiş yönetim. Somaliland Cumhuriyeti kendisini eski Britanya Somalilandı himayesinde ve ardılı devlet olarak tanımlar. Somali 1991 yılında bölgeyi kendi yerel yönetimi ilan etti, Somaliland günümüzde herhangi bir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından tanınmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Somalisi</span> Eski İngiliz protektorası(1884-1960)

Britanya Somalisi ya da Britanya Somalilandı 1884 yılından 1960 yılına kadar Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'da, Somali'nin kuzey bölgesindeki sömürgesidir ve Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'daki tek sömürgesidir. Bugünkü, Somaliland adındaki özerk bölgede kurulmuştur. Fransız Somalisi ve İtalyan Somalisi arasında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Somali bayrağı</span> Ulusal Bayrak

Somali bayrağı, Afrika ülkesi Somali'nin resmî bayrağıdır. Mohammed Awale Liban tarafından tasarlanan bayrak 12 Ekim 1954'te kabul edilmiştir. İtalyan Somalisi ve Britanya Somalisi'nin birleşmesinin ardından bayrak Somali Cumhuriyeti tarafından kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Soykırımı'nın inkârı</span> Ermenilere soykırım yapılmadığı iddiasını savunan tez

Ermeni Soykırımı'nın inkârı, Ermeni Kırımı'nın soykırım olarak tanımlanamayacağını savunan veya iddiaların bilimsel yollarla, belgelerle açıklanması gerektiğini savunan tezdir. Ermeni Soykırımı'nın inkârı, bazı ülkelerde tamamen yasaklanmışken bazı ülkelerde soykırım olduğunu ifade etmek hoş karşılanmamaktadır. Pek çok kaynakta ölen insanların sayısı soykırım olduğuna kanıt olarak gösterilmektedir. Ancak bazı araştırmacılara göre de bir soykırım söz konusu değildir. Bu yaklaşımda olanlar, zamanın hükûmetinin bir Ermeni Tehciri gerçekleştirdiğini, olumsuz şartlardan dolayı birçok insanın öldüğünü söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Somali-Türkiye ilişkileri</span> ikili ilişkiler

Somali-Türkiye ilişkileri, Somali ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Somali Silahlı Kuvvetleri</span> Somalinin ülkeyi savunmakla görevli askeri grubu

Somali Silahlı Kuvvetleri, Somali Federal Cumhuriyeti'nin silahlı kuvvetleridir. Silahlı kuvvetler Cumhurbaşkanı'nın başkomutanlığında anayasal olarak ulusun egemenliği ile ülkenin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumakla görevlidir.

<span class="mw-page-title-main">Raphael Lemkin</span> Amerikalı avukat (1900 – 1959)

Raphael Lemkin, Polonya vatandaşı Aşkenazi Yahudisi avukat. Genocide yani soykırım terimini bulması ve Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesini hazırlamasıyla bilinir. Lewkin genocide sözcüğünü, genos ve -cide sözcüklerini birleştirerek yarattı.

<span class="mw-page-title-main">Varsangali Sultanlığı</span>

Varsangali Sultanlığı, kuzeydoğu ve kısmen güneydoğu Somali'de varlığını sürdüren bir sultanlıktı. Sultanlık, 13. yüzyılda kurulmuş olup bölgede kurulmuş en büyük sultanlıklardan biriydi ve en parlak döneminde Sanag bölgesi ve ülkenin kuzeydoğusundaki Bari bölgesinin bir kısmını içeriyordu. 1884'te Büyük Britanya, Varsangali Sultanlığı da dahil olmak üzere kuzey Somalili sultanlarla çeşitli antlaşmalar ile bölgede Britanya Somalisi adında himaye kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Laas Geel</span>

Laas Geel, aynı zamanda Laas Gaal olarak da anılır, Somaliland, Hargeisa'nın kırsal eteklerinde, ülkenin Maroodi Jeex bölgesinde yer alan mağara oluşumlarıdır. Bu mağaralar, Afrika Boynuzu'ndaki evcilleştirilmiş Afrika yaban öküzlerinin bilinen en eski mağara resimlerinden bazılarını içerir. Laas Geel'in kaya sanatının yaklaşık M.Ö. 18.000 veya 20.000 yıl öncesine ait olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Somali mitolojisi</span>

Somali mitolojisi, birkaç bin yıla yayılan bir zaman çizelgesinde yeni nesillere aktarılan Somali toplumunda oluşan inançları, mitleri, efsaneleri ve halk hikâyelerini kapsar. Bugün Somali mitolojisini oluşturan unsurların çoğunun, doğruluğu zamanla azalmış veya İslam'ın Afrika Boynuzu'na gelmesiyle önemli ölçüde değişmiş geleneklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı terminolojisi</span>

Ermeni Kırımı terminolojisi İngilizce, Türkçe ve Ermenicede farklıdır ve Ermeni Soykırımı'nın reddi ve Ermeni Soykırımı'nın tanınması sorunları çerçevesinde siyasi tartışmalara yol açmıştır. Çalışmalarını İngilizce dilinde yapan tarihçilerin çoğu olayları tanımlamak için "soykırım" sözcüğünü kullansa da başka terimler de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Ermeni Kırımı'nın mirası</span>

1915 ve 1917 yılları arasında en az 800.000 Ermeni'nin öldürüldüğü Ermeni Kırımı, yaşanmasından uzun yıllar sonra bile Türk toplumunda hissedilecek derin etkiler bıraktı .Anadolu Hareketi'nin 1919 tarihli bir yayını, Ermenilere karşı sistematik bir "imha" politikasının uygulandığını ve İttihat ve Terakki liderlerinin "insanlığın en büyük suçluları arasında" olduğunu kabul ediyordu. Ermeni tarihçi Vahan Avetyan'a göre, 1920ler boyunca Türkiye Cumhuriyeti'nin yeni bir devlet kurma projesinin önemli bir parçası olarak Kırım'ın Türk tarihinden silinmesi denenmişti.

<span class="mw-page-title-main">Somaliland'ın vize politikası</span>

Somaliland'ın vize politikası yasaya göre, tüm ülkelerin vatandaşlarının Somaliland'ı ziyaret etmek için vize almaları gerekir. Somaliland ve Somali'nin tamamen farklı vize politikaları bulunmaktadır ve Somaliland yetkilileri Somali tarafından verilen ulusal vizeleri tanımamaktadır.

Soykırım kastı veya soykırım niyeti soykırım suçunun mens rea'sıdır. "Yok etme niyeti" 1948 Soykırım Sözleşmesi'ne göre soykırım suçunun unsurlarından biridir. Bir cinayetin sorumluluğunun bireye zihinsel durumuna bağlı olarak atfedildiği ulusal ceza hukuku ile uluslararası hukukta kasıt kavramı arasında bazı analitik farklılıklar vardır. Uluslararası hukukta sorumluluk, belirli örgütlerin üyesi veya diğer resmi rollerdeki bireylere düşmektedir. Soykırım için niyet daha az doğrudandır. Uluslararası bir mahkeme, sanığın soykırım eylemlerinin planlanmasına katılıp katılmadığına, belki de belirli bir örgütsel yapının himayesinde olup olmadığına veya önceden tasarlanmış böyle bir planın bilgisi dahilinde hareket edip etmediğine bakabilir.

Somaliland'daki Hristiyanlar, sayıları 100 ila 200 kişi arasında değişen küçük bir azınlıktır. Somaliland Hristiyanları, çoğunlukla dinlerini gizlice uygulamaya devam eden komşu ülkelerden gelen mültecilerden oluşur. Ülkedeki Hristiyanların çoğu yabancı kökenlidir. Hristiyan demografisi, Birleşmiş Milletler çalışanlarını veya Hargeisa'da üsleri olan diğer insani yardım kuruluşlarını içerir. Ancak 2021 itibarıyla, Somaliland'da en azından bazı bilinen yerel Hristiyanlar bulunur. Kilise ve Caritas International gibi kurumlar da yardım ve hayır işleri yürütür ve ayrıca okulların ve hastanelerin tamiri, gıda yardımı ve yoksul çocuklara yardım gibi programlar yürütür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.