İçeriğe atla

İshak Sükûti

İshak Sükûti
1909 yılında yayınlanmış resim
Doğum1868
Diyarbakır
Ölüm1902
San Remo
MeslekTıp doktoru
Tanınma nedeniİttihat ve Terakki'nin kurucularından
Ekim 1909 tarihli Resimli Kitab dergisinde İshak Sukuti Bey'in Cenaze Töreni

İshak Sükûti (1868 - Şubat 1902, San Remo), Osmanlı Türk[1] veya Kürt siyasetçi.[2][3]

Diyarbakır'da, fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[4] Sükûtî, Kuleli Askerî Tıbbiye İdadisinden mezun olduktan sonra,[5] 1887’de Sarayburnu’ndaki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’ye kaydoldu. Burada, arkadaşı İbrahim Temo ile birlikte, daha sonraları İttihat ve Terakki Cemiyeti olacak, illegal bir örgüt kurdular. Tahsilini tamamlayarak, tabip yüzbaşı oldu. Haydarpaşa Tatbikat Hastanesi’nde çalışırken II. Abdülhamid yönetimine karşı çıktı. Etkinlikleri öğrenilince Rodos Kalesi’ne sürüldü. Buradan kaçarak Paris’e yerleşti. Sonrasında ise İsviçre'ye geçti. 1897’de Abdullah Cevdet, Edhem Ruhi, Tunalı Hilmi, Ahmed Nuri, Mustafa Ragıp gibi arkadaşlarıyla birlikte Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Cenevre Şubesi’ni kurdu. Osmanlı Gazetesi'ni yayınlamaya başladı. Aynı yıl, cemiyetin Kahire Şubesi’nin kurulmasına da öncülük etti. Hükûmet bu çalışmalardan tedirgin oldu. Vazgeçerlerse onlara mesleklerine uygun görevler verileceğini belirtti. İshak Sükûti ve arkadaşları, Trablusgarp’taki 78 siyasi tutuklunun serbest bırakılması karşılığında bu öneriyi kabul etti. İshak Sükûti anlaşma uyarınca Roma Büyükelçiliği’nde doktorluk görevi aldı.

Ölümü

Sürgünlük yıllarında vereme yakalanan İshak Sükûti, San Remo’da öldü. Ölümünden 7 yıl sonra 1909 yılında Dr. Rıza Nur Avrupa'ya giderek mezarını açtırdı ve naaşı İstanbul'a getirildi.[6] Sükûtî, Divanyolu’ndaki Sultan II. Mahmud Türbesi bahçesine gömüldü.[7]

Kaynakça

  1. ^ "İSHAK SÜKÛTÎ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024. Rızâ Nur da onun Türk kökenli olduğunu söyler. Sükûtî’den kalan mektuplarda ve diğer yazılarında hiçbir zaman Türklük dışında bir etnik kimliğe aidiyetinden bahsetmemiştir. 
  2. ^ Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. Londra: IB Tauris. ss. 141, 143. ISBN 9781845112875. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019. 
  3. ^ Jongerden, Joost; Verheij, Jelle (2012). Social Relations in Ottoman Diyarbekir, 1870-1915. BRILL. s. 69. ISBN 9789004225183. 27 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019. 
  4. ^ Rıza Nur (28 Ekim 1909), Meşrutiyet uğrunda öldüğü içün Meşrutiyetle yadnamı dirilen bir ölü “San Remo’da İshak Sükûtî”, 1 (14), ss. 14-15, 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Mart 2016 
  5. ^ Ahmet KANLIDERE. "İttihat ve Terakki'nin Gölgede Kalmış Simalarından Doktor İshak Sükûtî (1868-1902)" (PDF). PROF. DR. NEJAT GÖYÜNÇ ARMAĞANI. Selçuk Üniversitesi. 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 
  6. ^ Rıza Nur (1909), San Remo'da İshak Sükûti (15), ss. 15-17, 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Mart 2016 
  7. ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivleri. BEO, 1379/103359, 3644/273233.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Mehmed</span> 35. Osmanlı padişahı (1909–1918)

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Rıza Nur</span> Türk siyasetçi

Rıza Nur, Türk siyasetçi, hekim ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Bahaddin Şakir</span> Türk hekim ve siyasetçi

Bahaeddin Şakir, Türk hekim ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jön Türkler</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal reform hareketi

Jön Türkler veya Genç Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ortaya çıkan meşrutiyetçi ve II. Abdülhamid Dönemi'nde muhalif olan "genç ve aydın" kuşağa verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Talat Paşa</span> 214. Osmanlı sadrazamı (Ali Saî)

Mehmed Talat, Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'nin kurucu lideri, İttihat ve Terakki'nin kurucularından ve önde gelen liderlerinden olan Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">İttihat ve Terakki</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal teşkilat

İttihat ve Terakki Cemiyeti, sonraları İttihat ve Terakki Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet'in ilanına önayak olup 1908-1918 yılları arasında faaliyet gösteren, 21 Mayıs 1889 tarihinde kurulmuş bir siyasal hareket ve siyasi partidir. Triumvira sistemi ile yönetilen bir meclis yapısında egemenlik sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tunalı Hilmi</span> TBMM üyesi

Abdullah Hilmi Tunalı, Türk siyasetçi. Meclis-i Mebûsan üyesi ve TBMM I., II. III. Dönem vekili.

<span class="mw-page-title-main">Doktor Nâzım</span> Türk doktor, siyasetçi ve bürokrat

Doktor Nâzım veya Selanikli Mehmed Nazım Bey, Türk siyasetçi, hekim, 22 Temmuz 1918-8 Ekim 1918 arası Maârif Nazırı ve 1915-16 dönemi Fenerbahçe SK fahri başkanı. İttihat Terakki Cemiyeti'nin kurucu liderlerinden ve Jön Türk Devrimi'nin öncü isimlerindendir. Askeri Tıbbiye'de okuduğu dönemlerde, daha sonrasında Osmanlı İmparatorluğu'nun bir dönemine hükmedecek İttihat Terakki Fırkası'nın ve Teşkîlât-ı Mahsûsa'nın kurulmasında, örgütlendirilmesinde ve Osmanlı toplumunda büyük bir dönüşüm sağlayan meşrutiyetin yeniden ilanında oldukça önemli rol almış birkaç yöneticisi arasındadır.

İttihad-ı Muhammedî Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet döneminde faaliyet gösteren İslamcı siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Cevdet</span> Kürt asıllı doktor, ideolog ve çevirmen

Abdullah Cevdet Karlıdağ, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında ve cumhuriyetin kuruluş döneminde yaşamış siyasetçi, düşünür, göz doktoru, şair ve tercümandır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Temo</span>

İbrahim Temo, Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi, doktor.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Rıza</span> Osmanlı siyasetçi

Ahmed Rıza Bey, Osmanlı siyasetçi, eğitimci ve ideolog. İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nin önde gelen kurucularından ve Osmanlı İmparatorluğu'nda önemli siyasal gelişmeleri sağlayan İkinci Meşrutiyet döneminin önde gelen Jön Türk grubunun başındaki isimlerindendir. Auguste Comte'un pozitivizm felsefesini günümüz Türkiye'sine taşıyan kişidir. Osmanlı'nın kurtuluşunu ve kalkınmasını, kişi veya siyasal rejim değişiklikleri yerine toplumsal yapı değişikliğinde gören ve bu yönde çalışmalar üreten ilk kişi olmuştur.

Bu madde Osmanlı Devleti'nde kurulmuş siyasi partiler hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Tevfik Biren</span> Türk devlet adamı

Mehmet Tevfik Biren ya da Mehmed Tevfik Bey, Osmanlı Devleti'nin son döneminde Nazırlık ve Valilik gibi yüksek düzeylerde görev yapmış bir devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Mizancı Murad</span> Osmanlı gazeteci ve siyasetçi

Mehmet Murad Bey, Mizancı Murat, Türk politikacı, gazeteci, tarihçi ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Pirizade İbrahim Hayrullah Bey</span>

Pirizade İbrahim Hayrullah Bey (1859-1934) Osmanlı Devleti'nin son döneminde yüksek derecede çeşitli görevlerde bulunmuş bir devlet adamıydı.

Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti, Prens Sabahattin tarafından 1902 yılında kurulan, yerel yönetimlere geniş yetkiler tanıyan ve II. Meşrutiyet’ten sonra Prens Sabahaddin tarafından Türk yönetim sistemi için teklif edilmiş ana ilke olan teşebbüs-i şahsi ve adem-i merkeziyet görüşlerini savunan bir dernektir.

Nesim Mazliyah veya Masliyah Efendi, Osmanlı Yahudi hukukçu ve Meclis-i Mebûsan I.(3), II.(4) ve III.(5) dönem mebusu.

<span class="mw-page-title-main">1908 Osmanlı genel seçimleri</span> Meclis-i Mebusan 3. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1908 Osmanlı genel seçimleri, II. Abdülhamid devrinin sonunda, 23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla, aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında mebus seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki çoğunluğu sağladı ve 17 Aralık 1908'de 3. Meclisi Mebusan açıldı. Bu Meclis, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909'da Kanuni Esasi üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Ayan Meclisinin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911'de tek bir mebusluğu ilgilendiren, ancak siyasi yankıları yüksek olan bir ara seçim yapıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.