Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.
Cezerye veya cezeriye, özellikle Mersin ve Adana bölgesinde yaygın tatlı türü. Osmanlı mutfağında yer alır. Havuç, toz şeker, ceviz ve hindistan cevizinden yapılır. Adını, Arapçada havuç anlamına gelen kelimesinden alır. Rendelenen havuç önce haşlanır haşlandıktan sonra şekerle kavrulur. Üzerine hindistan cevizi; içine antep fıstığı, fındık, yer fıstığı ya da ceviz koyulur. Mersin Cezeryesi Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Gözleme ince olarak açılmış yufkanın çeşitli iç malzemelerle doldurulduktan sonra, sac üzerinde odun ateşinde pişirilmesiyle hazırlanan bir çeşit aperatif Türk böreğidir. Abhaz mutfağında velibah olan çeşidi vardır.Gjomleze olan bir çeşidi Kuzey Makedonya'da yapılmaktadır.Zuraced ve chudu çeşidi Osmanlı mutfağında ve Dağistan mutfağında yapılmaktadır. Kırım Tatar mutfağında cantık çeşidi yapılmaktadır.
Peynir helvası, bir çeşit helvadır.
Gaziler helvası, Trakya yöresi un helvasıdır. 16. ve 17. yüzyılda Osmanlı mutfağında yapıldığına ilişkin belgeler bulunmaktadır. Edirne'de askerler helva ile uğurlanıp, döndüklerinde de helva ile karşılandığı için bu tatlıya gaziler helvası denilmiştir. Ana malzemeleri, un, tereyağı, badem, süt ve toz şekerdir. Süt ve şeker karıştırılarak ısıtılır. Tavada tereyağı eritilir ve bademlerle un kavrulur. Süt ve kavrulmuş un ve bademler karıştırılarak kıvam alması sağlanır ve son olarak bir müddet dinlenmeye bırakılan helva süslenerek servis yapılır. Kabuğu soyulmuş bademler süsleme amaçlı kullanılır. Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesinde gaziler helvasının tarifi verilmiştir. Melceü’t-Tabbâhînde de ayrıca tarifler verilmiştir.
Un helvası, kavrulmuş una, şeker ve suyla hazırlanan şerbet dökülerek hazırlanan bir Türk tatlısıdır.
Tatar böreği hamur parçalarının genellikle üçgen şeklinde kesilmesi ile hazırlanan içsiz mantıya verilen addır. Osmanlı mutfağında bulunur. Türk mutfağında yer alır. Türkiye'de Eskişehir Seydişehir Erzurum ve Gaziantep başta olmak üzere birçok bölgede bilinen bir yemektir.
Pirinç unu helvası, ana maddeleri pirinç unu, su, tereyağı ve şeker olan, ünlü bir Türk tatlısıdır.
Nişasta helvası, ana maddeleri nişasta, su, tereyağı ve şeker olan, ünlü bir Türk tatlısıdır. Erzurum nişasta tatlısı, boncuk helvası, tık tık helvası, nişasta palızası, tenem helva, sabuniye, kırma helva, hasuda, nişasta pelezesi, kum kum helva, tez pişti, dolu helva, hoşmani, hapısa, palıza, haside, reşadiye, pesude olan çeşitleri vardır.
Tahin helva, ana maddeleri tahin, şeker, çöven suyu, vanilya olan, ünlü bir Türk tatlısıdır. Çeşitlerine göre içerisine kakao, antep fıstığı, sakız, bal ve ceviz eklenir. 700 yıl önce Denizli’de Hasan Basri Efendi tarafından keşfedilmiştir. Son yıllarda tahin helva sanayinde şeker yerine glikoz oranı yüksek fruktoz oranı düşük mısır şurupları, yağ ve proteini bağlayıcı çeşitli katkılar kullanılmaktadır.
Uludağpare Türk mutfağından bir çeşit şerbetli tatlıdır. Osmanlı mutfağında bulunur. Malzemeleri tereyağı, pudra şekeri, kırma un, yumurta, kabartma tozudur.
Sülbiye, malzemeleri dana eti, arpacık soğanı, sarımsak, tereyağı, domates, haşlanmış nohut, kimyon, tuz, karabiber,su olan etli nohut yemeğidir.Osmanlı mutfağında yer alır. Akşehir ve Konya mutfağında yer alır.
Mutancana, malzemeleri kuzu eti, arpacık soğan, soyulmuş iç badem, kuru kayısı, razaki üzüm, kurutulmuş mürdüm eriği, kuru incir, tereyağı, bal, tuz, su ve sumak olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Edirne mutfağında yer alır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) mutancana adı ile daha kısa bir tarif olarak yer verilmişken Kitâb-ı Me’kûlât'da butancana daha uzun bir tarif olarak tarifi verilmiştir.
Dikebrike, (Dîkebrîke) malzemeleri kuşbaşı et, tuz, kabuğu soyulmuş nohut, kişniş otu, kişniş tohumu, soğan, pırasa, su, üzüm sirkesi, pul biber olan et yemeğidir.Osmanlı mutfağında yer alır. 13. yy yemek kitabı Kitâbü't-Tabih de yer almıştır.
Mücezzaga malzemeleri koyun eti, soğan, çöğenderi veya pazı, su, darülfülfül, kişniş, kimyon, damla sakızı, tarçın, karabiber, yoğurt, tuz olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır.
Akike, malzemeleri koyun eti, yoğurt, su, kuyruk yağı, tuz, tarçın, kişniş, kimyon, karabiber, damla sakızı olan etli yemektir. Osmanlı mutfağında yer alır.
Kaburga dolması malzemeleri koyun kaburgası, kuş üzümü, kuzu ciğeri, soğan, çam fıstığı, tereyağı, pirinç, su, yenibahar, karabiber, salça, tuz olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Diyarbakır'da yapılmaktadır. Mardin'de yapılmaktadır.
Turunç reçeli Türk mutfağında yer alan bir reçel türüdür. Osmanlı döneminden beri yapılmaktadır.Turunç kabukları ile yapılır.Antalya Turunç Kabuğu Reçeli Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Zırva tatlısı veya Zırvâ esas malzemesi nişasta, kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı olan tatlıdır. Osmanlı mutfağında bulunur. Osmanlı Devleti fetihlerle yeni topraklara kazandıkça, zırva da malzemesini değiştirmiştir. Bal, pekmez, hurma ve daha sonraları ceviz, çam fıstığı gibi maddelerin katılması ile aşure kıvamında bir tatlı haline gelmiştir. Bartın mutfağında yapılan çeşidi vardır.
Süt helvası, bir çeşit helvadır. Malzemesi çiğ inek sütü, tereyağı, un ve şekerdir. 250 °C sıcaklıktaki fırında üstünün kızartılması suretiyle üretilir. Süt helvası 04.10.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
