İçeriğe atla

İrlanda geyiği

İrlanda geyiği
İrlanda geyiği (Megaloceros giganteus)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Artiodactyla
(Çift toynaklılar)
Alt takım: Ruminantia
(Geviş getirenler)
Familya: Cervidae
Goldfuss (1820)

Metne bakınız.

İrlanda geyiği (Megaloceros giganteus)[1][2] şimdiye kadar var olmuş en büyük geyik türüydü. İrlanda Elki Avrasya dolaylarından İrlanda, oradan Baykal Gölü’nün doğusuna kadar geniş bir alan da Pleistosen döneminin sonlarına kadar yaşadı. Yapılan karbon testleri türün bilinen son kalıntılarının milattan 5700 ya da yaklaşık 7700 yıl öncesi ait olduğunu ortaya çıkarmıştır.[3] İrlanda Elkine ait çoğu iskeletlerin İrlanda bataklıkları ve çevresinde ortaya çıkarılmasına rağmen İrlanda'da da yaşamış olan alt türleriyle ilişkisi bulunamamıştır. Cüssesinin büyüklüğünden dolayı bazı çevrelerce "Giant Deer" (Dev geyik) olarak da anılır. Megaloceros giganteus ilk defa 400.000 yıl önce ortaya çıkmıştır. 2,1 metreye varan muazzam omuz yüksekliğinden ve 3,65 metrelik yaklaşık 40 kilo olan boynuzlarıyla bilinen en geniş boynuz aralığı ve en uzun boynuzlara sahip geyik türüydü.Ağırlıkğı yaklaşık 700 kg civarındaydı ve bu bugünkü en büyük geyik türlerinden biri olan Avrasya elkinin 1,5 katıdır.[4] Soyunun tükenmesi hakkındaki tartışmalara göre avlanma ve büyük boynuzlarının orman içerisindeki hareketlerini kısıtlaması yok olmalarına sebep olmuştur fakat bundan tam olarak emin olunamamıştır.[5]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2012. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2012. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2012. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2012. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Tarih öncesi veya Prehistorya, insanlığın yazının bulunmasından önceki dönemidir.

<span class="mw-page-title-main">Dublin</span> İrlandanın başkenti

Dublin, İrlanda’nın başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri. Ülkenin doğu kıyısının ortasında, Liffey Nehri'nin ağzında, Dublin Kontluğu'nun merkezinde yer almaktadır. Viking yerleşimlerinin merkezi olarak kurulan şehir, Orta Çağ’dan beri İrlanda’nın başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey İrlanda</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

Kuzey İrlanda, İrlanda Adası'nda İrlanda'nın kuzeyinde yer alan Birleşik Krallık'a bağlı özerk ülke.

<span class="mw-page-title-main">Kretase</span> 145 ile 66 milyon yıl önce arasını kapsayan, Mezozoyik Zamanın üçüncü ve son dönemi

Kretase veya Kretase dönemi, Mezozoyik Zaman'ın üç alt bölümünden sonuncusudur. Jura'dan sonra, Paleojen'den önce gelir. Günümüzden 145 milyon yıl önce başlayıp ~ 66 milyon yıl önce sona erdiği kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Karain Mağarası</span> Döşemealtıda bir mağara

Karain Mağarası, Türkiye'nin en büyük doğal mağaralarından biridir. Denizden yüksekliği 430-450 metredir. Antalya'nın 30 km kuzeybatısında eski Antalya-Burdur kara yoluna 5–6 km uzaklıkta bulunan Yağca mahallesi sınırları içinde bulunur. Antalya-Burdur kara yolunun 13. km'sinde Karain işaret levhasından sola dönülerek Karain Mağarası yoluna girilir. Antalya'ya uzaklığı 27 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Zürafa</span> karada yaşayan en uzun memeli

Zürafa (Giraffa), soyu tükenmemiş canlılar arasında karada yaşayan en uzun ve gevişgetirenler arasında da en büyük; Afrika’da yaşayan çift toynaklı memelidir. Bilimsel tür adı deveye benzer şekline ve leoparda benzeyen beneklerine ithafen verilmiştir. Ana ayırt edici özellikleri oldukça uzun boynu ve bacakları, tüylü deriyle kaplı boynuzları ve beyaz-krem bir ten üstünde siyah ve kahverengi arasında değişen benekleridir. En yakın yaşayan akrabası okapi ile birlikte zürafagiller (Giraffidae) familyasında sınıflandırılır ve derileri ile beneklerinin renk ve şekillerinden ayırt edilen dokuz alt türü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sığın</span> Bir geyik cinsi

Sığın, sığın geyiği, taçboynuzlu geyik ya da mus, geyikgiller (Cervidae) familyasının ve karacagiller (Capreolinae) alt familyasının monotipik Alces cinsinden, Kuzey Avrasya ile Kuzey Amerika'da yaşayan, kürek boynuzlu ve boynu sakallı, yarı sucul iri bir geyik türü. Yaşayan geyik türleri içinde en iri olanıdır. Diğer geyik türlerinin aksine yalnızcıl bir hayvandır ve sürü oluşturmazlar. Hantal ve yavaş olsa da ürktüğünde ya da kızdırıldığında şaşırtıcı biçimde hızlı ve saldırgan olabilmeleriyle ünlüdür. Sonbaharda, Eylül ve Ekim aylarındaki çiftleşme döneminde erkekler arasında sık sık kavga çıkar. Gündüzleri beslenen sığınların ana düşmanları kurt, ayı ve insandır.

<span class="mw-page-title-main">Geyik</span> geyikgiller familyasındaki gevişgetiren memeliler

Geyik, geyikgiller familyasında geviş getiren otobur memeli hayvanların ortak adıdır. Çift toynaklılar takımında bulunan akraba familyalardaki benzer hayvanlar da genel olarak geyik diye adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alageyik</span> hayvan

Alageyik ya da Yağmurca geyikgiller (Cervidae) familyasından, göçmen olmayan ve sürü oluşturan, kürek boynuzlu ve benekli gececil bir geyik türüdür. Dünyada en saf yabani alageyiklerin bulunduğu tek yer Antalya'dır ve yöre halkı tarafından Benekli geyik adı da verilmektedir. Sonradan insanlar tarafından asırlar içinde bütün Avrupa'ya yayılmıştır. İran'ın batı kıyıları ötesinde Asya'da doğal olarak bulunmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Çift toynaklılar</span> memeli takımı

Çift toynaklılar, memelilerin eteneliler (Placentalia) infra sınıfına ait bir takım. Takım, su aygırları, domuzlar, pekariler, geyikler, koyun ve keçiler gibi karasal canlıların yanında balinaları da içerir. Yaklaşık 270 adet karada yaşayan çift toynaklı türü mevcuttur. Bunlardan özellikle boynuzlugiller familyasına ait türler, insanlar için ticari açıdan çok önemlidir. Çift toynaklılar, günümüzün en başarılı otçul kara canlılarındanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Munçak</span>

Munçak, geyikgiller (Cervidae) familyasında sınıflanan Muntiacus cinsindeki geyiklere verilen isimdir. Çıkardıkları ses nedeniyle havlayan geyik diye de tabir edilirler. Bilinen en eski geyik türü olan ve 15 ile 35 milyon yıl önce ortaya çıktığı sanılan munçakların izlerine Fransa ve Almanya'daki Miyosen döneminden kalma kalıntılarda rastlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ren geyiği</span>

Ren geyiği, geyikgiller (Cervidae) familyasından arktik ve subarktik bölgelerinde yaşayan bir geyik türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çatalhöyük</span> Konya, Türkiyede bulunan tarihi yerleşim yeri

Çatalhöyük, bugün Konya'nın Çumra ilçesine bağlı Küçükköy yakınlarında, milattan önce 7000 yıllarından itibaren Cilalı Taş Devri ve Bakır Çağı'nda yerleşim yeri olarak kullanılmış arkeolojik kalıntılardır.

<span class="mw-page-title-main">Küre Dağları Millî Parkı</span>

Küre Dağları Millî Parkı, Karadeniz Bölgesi'nin batısında Küre Dağları üzerinde yer alan millî parktır. Park Kastamonu ve Bartın il sınırları içerisinde kalmaktadır. İdarî olarak millî park çevresindeki ilçe merkezleri ise Azdavay, Pınarbaşı, Ulus, Kurucaşile, Amasra ve Cide'dir. Küre Dağları Millî Parkı, yakın çevresini oluşturan tampon bölgelerle birlikte 103575 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Millî parkın kendisi ise 34018 hektar büyüklüğünde ve Batı Karadeniz Karst Kuşağı içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cafer Höyük</span>

Cafer Höyük, Malatya il merkezinin yaklaşık 40 km. kuzeydoğusunda bulunan höyük bugün için Karakaya Barajı suları altında kalmıştır. Bölgenin günümüzde 9 bin yıl önce iskan edildiği düşünülmektedir. Paleolitik Çağ insanlarının, Malatya civarında sık rastlanan mağaralardan çıkıp yabanıl tahıl devşiriciliği ile yerleşik yaşama geçtikleri, ardından da tarıma başladıkları anlaşılmaktadır. Ancak hayvan evcilleştirildiğine ilişkin bir bulgu yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Kuvaterner yok oluşu</span>

Kuaterner döneminde Pleistosen'den Holosene geçiş sırasında özellikle megafaunal türlerde birçok yok oluş olayı görülmüştür. Ancak, yok olma dalgası Pleistosen'in sonunda durmamış özellikle izole adalarda Holosen yok olmaları olarak devam etmiştir. Paleontologlar tarafından ortaya atılan hipotezlere göre yok olma olaylarının başlıca nedenleri olarak Orta-Geç Pleistosen ve Holosen sırasında dünyanın birçok bölgesine yapılan göçler, doğal iklim değişiklikleri ve insanlar tarafından yapılan avcılık faaliyetleri gösterilmektedir. Avcılığın diğer bir varyantı ise ikinci dereceden avlanmadır ve insan olmayan avcılardan kaynaklanan üstün rekabetten dolaylı gerçekleşen yok olmalar üzerine odaklanılmaktadır. Hastalıkların yayılması da olası bir neden olarak ele alınmaktadır.

<i>Elasmotherium</i> dev gergedan

Elasmotherium, geç Miyosen ila geç Pleyistosen dönemleri arasında yaşamış bir megafauna cinsidir. Elasmotherium, Avrasya topraklarına özgü dev bir gergedandı. Yaşayan son elasmotherine olan Elasmotherium'un soyu yaklaşık 39 bin yıl önce tükendi.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Sibirya taygası</span>

Tayga ve Boreal ormanları Biyomu'ndaki Doğu Sibirya tayga ekolojik bölgesi, Rusya'nın doğusunda yer alan çok büyük bir biyocoğrafik bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">İle-Aladağ Millî Parkı</span>

İle-Aladağ Ulusal Parkı Kazakistan'da yer alan bir millî parktır. 1996 yılında kurulan park yaklaşık 200.000 ha alan kaplamaktadır. Almatı'nın güneyinde, doğuda Gorge Turgen ile batıda Chemolgan Nehri arasında yer almaktadır. Millî Park, Pik Talgar çevresinde bulunan Almatı Tabiatı Koruma Alanı ile sınır komşusudur.

<i>Sinotherium</i>

Sinotherium geç Miyosen'den (Tortoniyen-Messiniyen) Erken Pliyosen'e kadar yaşamış bir tek boynuzlu elasmotheriine gergedan cinsidir. Elasmotherium'un atasıydı ve nazal boynuzlu elasmotheriinelerden ön boynuzlu elasmotheriinelere çok önemli bir evrimsel geçişi gösteriyordu. İlk fosilleri Kazakistan'ın Karabulak Oluşumu'nda bulundu, alt çenesi ve dişleri Moğolistan'da bulunmuştur ve batı Çin'deki Liushu Oluşumu'nun üst kesiminden parçalı bir kafatası bilinmektedir. Sinoterium, erken Pliyosen döneminde ilk olarak İran'da bulunan ata cinsi Iranotherium'dan ayrıldı. Bazı uzmanlar Sinotherium ve Iranotherium'u Elasmotherium cinsine koymayı tercih ediyor.