İrlanda başbakanı (İrlandaca: Taoiseach), İrlanda'nın hükûmet başkanıdır. Oireachtas'ın alt kanadı Dáil Éireann'ın aday göstermesi üzerine cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevde kalabilmek için Dáil'da çoğunluğun desteğini elinde bulundurmak durumundadır.
Mevcut başbakan 9 Nisan 2024'te göreve başlayan Simon Harris'tir.
| |||||||||||||
| |||||||||||||
İrlanda ya da İrlanda Cumhuriyeti, kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann ve üst meclis Seanad Éireann 'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.
Arthur James Balfour veya Lord Balfour, İskoç asıllı Britanyalı siyasetçi.
Wiliam Pitt, 1783'ten 1800 Birlik Yasası'na kadar Büyük Britanya'nın en genç ve son başbakanı ve ardından Ocak 1801'den itibaren Birleşik Krallık'ın ilk başbakanı olan bir İngiliz devlet adamıydı. Mart 1801'de görevinden ayrıldı, ancak 1804'ten 1806'daki ölümüne kadar tekrar başbakan olarak görev yaptı. Başbakanlık yaptığı süre boyunca Hazine Şansölyesi olarak da görev yaptı. Daha önce başbakanlık yapmış olan ve 1. Chatham Kontu olan "Yaşlı William Pitt" olarak anılan babasından ayırmak için "Genç William Pitt" olarak bilinir.
Éamon de Valera, İrlandalı siyaset ve devlet adamı. Bağımsızlık mücadelesinin etkin önderlerinden biri olarak başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı (1959-1973) görevleri yapmıştır. Akademik çalışmalarıyla da tanınan De Valera 1921'de İrlanda Ulusal Üniversitesi'nin rektörü olmuş ve Dublin Yüksek Araştırma Enstitüsü'nü kurmuştur.
İrlanda tarihi bugünkü İrlanda topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Başbakan, bir ülkedeki yürütme organı kurulun (hükûmetin) başkanına verilen ad. Her ülkede başbakan olmaz. Başbakanlar görevlerine seçimle gelir. Belçika, Danimarka, Japonya, Hollanda, Norveç, Malezya, İspanya, İsveç, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık gibi anayasal monarşi ile yönetilen ülkelerde olabileceği gibi Finlandiya, Fransa, Almanya, Hindistan, İtalya, İrlanda, Portekiz, Karadağ, Hırvatistan, Bulgaristan, Romanya, Sırbistan gibi cumhuriyetlerde de olabilir.
Enda Kenny, 9 Mart 2011 - 14 Haziran 2017 tarihleri arası İrlanda Taoiseach'ı (başbakan) olmuş İrlandalı bir politikacıdır. 2002 yılından bu yana Fine Gael partisinin lideri, babası Henry Kenny'den sonra 1975 yılından bu yana Teachta Dala (TD) olmuştur.
Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.
İrlanda Savunma Kuvvetleri, İrlanda'yı karadan, havadan ve sudan gelebilecek her türlü askerî tehditlere karşı korumakla görevli olan silahlı kuvvetlerdir.
İngiliz-İrlanda Antlaşması, 6 Aralık 1921 tarihinde Birleşik Krallık'ın Londra şehrinde, İrlanda Cumhuriyeti temsilcileriyle Büyük Britanya temsilcileri tarafından imzalanmış barış antlaşması.
Leo Varadkar, İrlandalı siyasetçi. Varadkar, Avrupa ülkesi İrlanda'da 17 Aralık 2022-9 Nisan 2024 tarihleri arası başbakanlık makamında bulunmuştur. Daha önce 2017-2020 yılları arasında da İrlanda başbakanı olarak görev yapmıştır.
Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı başbakanı, Birleşik Krallık Hükûmeti'nin başında bulunan isimdir.
Martin O'Donoghue, Fianna Fáil Partisi üyesi İrlandalı ekonomist, akademisyen ve siyasetçidir.
İrlanda başbakanı, Avrupa ülkesi İrlanda'nın 1937 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. İrlanda'da başbakanlık makamı İrlandaca'da Taoiseach olarak ifade edilmektedir.
Seán T. O'Kelly, , İrlandalı siyasetçi. O'Kelly, Avrupa ülkesi İrlanda'da 1945'ten 1959'a kadar İrlanda'nın ikinci başkanı olarak makamda bulunmuştur.
Poulaphouca Yapay Gölü; (Pollaphuca veya Poll a' Phúca) İrlanda'nın Leinster İli, Wicklow Kontluğu idari sınırları içerisinde yer alan bir yapay göldür. Aynı zamanda bir "kuş doğal koruma alanı"dır. 166 milyar litreye sahiptir ve 22.26 km2'lik bir yüzey alanına sahiptir, bu da onu kapasite ve yüzey alanına göre İrlanda'daki en büyük yapay göl/rezervuar yapmaktadır. 27,5 mil (44,3 km) kıyı şeridine sahiptir ve denizden 24,6 mil (39,6 km) uzaklıktadır.
İşçi Partisi,, İrlanda Cumhuriyeti'ndeki merkez sol ve sosyal demokrat bir siyasi partidir. 28 Mayıs 1912'de Clonmel, County Tipperary'de James Connolly, James Larkin ve William O'Brien tarafından İrlanda Sendika Kongresi'nin siyasi kanadı olarak kurulmuştur ve tüzüğünde kendisini "demokratik sosyalist parti" olarak tanımlamaktadır. İşçi Partisi, İlerici İttifak'ın, Sosyalist Enternasyonal'in ve Avrupa Sosyalistleri Partisi'nin üyesidir.
Arthur Joseph Griffith, Sinn Féin siyasi partisini kuran İrlandalı bir yazar, gazete editörü ve politikacıydı.
John Gerard Bruton, İrlandalı siyasetçi. 1994-1997 yılları arası İrlanda Başbakanı olarak görev yapmıştır.
Simon Harris İrlandalı bir Fine Gael siyasetçisidir ve 2024'ten beri İrlanda başbakanı olarak görev yapmaktadır ve Fine Gael'in lideridir. 2011'den bu yana Wicklow seçim bölgesi için bir tank avcısıdır ve 2016'dan beri İrlanda hükûmetinde bakan olarak görev yapmaktadır ve daha önce 2014'ten 2016'ya kadar devlet bakanı olarak görev yaptı.