İçeriğe atla

İrlanda Merkez Bankası

İrlanda Merkez Bankası
Banc Ceannais na hÉireann
MerkezDublin, İrlanda
Kuruluş1 Şubat 1943 (81 yıl önce) (1943-02-01)
Sahibi İrlanda, %100 devlet mülkiyeti
BaşkanGabriel Makhlouf (2019'dan beri)
Rezerv740 milyon $
Websitecentralbank.ie
İrlanda Merkez Bankası, IFSC, Dublin'deki New Wapping Street, North Wall Quay'deki merkez ofisi

İrlanda Merkez Bankası (İrlandacaBanc Ceannais na hÉireann) İrlanda'nın merkez bankası ve Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin (ESCB) bir parçasıdır. Birçok finans şirketi için İrlanda'nın finansal hizmetler düzenleyicisidir. Avro para biriminin girişine kadar İrlanda Lirası banknot ve madeni para basma yetkisine sahipti.

İrlanda Merkez Bankası 1 Şubat 1943 tarihinde kurulmuştur ve 1 Ocak 1972'den bu yana, 1971 Merkez Bankası Kanununa,[1] bir para biriminden uzun bir geçişi tamamlayan yasal olarak görülebilen İrlanda hükûmetinin resmî bankası olmuştur.

Merkez ofisi, 1979'dan 2017'ye kadar Dublin'in Dame Caddesi'ndeydi.[2] Iveagh Court ve College Green'deki ofisleri de kapandı. Mart 2017’den bu yana, genel merkezi şu an için İrlanda’da bulunmayan, İrlanda’nın para ve paralarını (dekarasyon öncesi ve sonrası) ve bunun yanı sıra yüksek değerli euro banknotları ve "susturulmuş" para birimlerini takas edebileceği North Wall Quay'de bulunuyor.[3] Sandyford'daki Döviz Merkezi, bankanın döviz üretim, depo ve dağıtım bölgesidir.[4]

Merkez Bankası'nın itibarı İrlanda malî krizinde hasar gördü. Banka bazı temel eleştirilere değinmek için eylemlerde bulunurken (örneğin, " yeşil mayo gündeminden kopma", açık ipotek kontrolleri ve yeni değiştirilen gayri safi milli gelir ölçütü hafif dokunuşla düzenleme) ve ipotek limitleri gibi yeni kontrollerin İrlanda bankaları ve İrlanda hükûmeti tarafından engellendi.

Görevleri

İrlanda Merkez Bankası'nın merkez binası Dublin, Dame Caddesi'ndeki bina

İrlanda Merkez Bankası'nın görevi, aşağıdakiler dahil olmak üzere geniş bir yelpazeyi kapsayan yasal sorumlulukları yerine getirerek, İrlanda halkının ve daha geniş bir kesimin Avrupa halkının refahına katkıda bulunmaktır. Bunlar:

  • fiyat istikrarı;
  • finansal istikrar;
  • tüketici koruması;
  • denetim ve uygulama;
  • düzenleyici politika geliştirme;
  • ödeme, uzlaştırma ve para birimi sistemleri işlemleri ve gözetimi;
  • ekonomik danışmanlık ve finansal istatistiklerin sağlanması; ve
  • Sıkıntılı finansal hizmet şirketlerinin toparlanması ve çözümlenmesi.[5]

Merkez Bankası Yöneticileri

İrlanda Merkez Bankası'nın Dame Caddesi'ndeki eski merkez ofisine ana girişi

Banka yöneticisi, İrlanda hükûmetinin tavsiyesi üzerine İrlanda Cumhurbaşkanı tarafından atanır.

İsim
(Doğum-Ölüm)
Görev süresi
Joseph Brennan
(1887–1963)
1943-1953
James J. McElligott
(1890–1974)
1953-1960
Maurice Moynihan
(1902–1999)
1960-1969
TK Whitaker
(1916–2017)
1969-1976
Charles Henry Murray
(1917–2008)
1976-1981
Tomás F. Ó Cofaigh
(1921–2015)
1981-1987
Maurice F. Doyle
(1932–2009)
1987-1994
Maurice O'Connell[6]
(1936–2019)
1994-2002
John Hurley
(1945–)
2002-2009
Patrick Honohan
(1949–)
2009-2015
Philip R. Lane
(1969–)
2015-2019
Gabriel Makhlouf

(1960–)

2019-günümüz

Kaynakça

  1. ^ "Central Bank Act, 1971". Irishstatutebook.ie. 28 Temmuz 1971. 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012. 
  2. ^ "1980 – Central Bank of Ireland, Dame Street, Dublin". Archiseek. 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2010. 
  3. ^ "Central Bank of Ireland, Contact Us". Central Bank of Ireland. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  4. ^ "Irish central bank sells old premises for €67 million". centralbanking.com (İngilizce). Central Banking Newsdesk. 17 Ocak 2017. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2017. 
  5. ^ "Page Not Found (404) - Central Bank of Ireland" (PDF). www.centralbank.ie. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  6. ^ "Maurice O'Connell: Present Governor of Ireland's Central Bank". Moyvane.com. 1 Ocak 2002. 5 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2010. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Banka</span> finansal etkinlikte bulunan kurum

Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz sterlini</span> Birleşik Krallık ve diğer bölgelerin resmi para birimi

İngiliz sterlini, Birleşik Krallık'ta kullanılan para birimidir. İngiltere ve Galler bölgesinde resmî olan tek bankası Bank of England'dır. Ayrıca İskoçya ve Kuzey İrlanda'da da yine Bank of England gibi Royal Bank of Scotland, Bank of Scotland ve Clydesdale Bank gibi sterlin banknotları basmaya yasalarca yetkili başka bankalar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası</span> Türkiyenin merkez bankası

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknot ihraç eden, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin para ve kredi politikasını yürüten, veznedarlık görevini üstlenmiş ve devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan yasal olarak bağımsız bir ekonomik kurumdur. Kâğıt para (banknot) basma tekelini elinde bulundurur ve bu yetkiye istinaden bağımsız olarak para politikasını belirler. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce basılan madeni paraların tedavülü de Merkez Bankasınca sağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Banknot</span>

Banknot ya da kâğıt para; taşıyana üzerinde yazan miktarın ödenmesi basan kurum tarafından garanti edilen, faiz taşımayan, yasal bir ödeme aracı. İngilizcedeki bank ve note yani banka ve not kavramlarının birleşiminden gelir. Banknotun, altın, gümüş, döviz gibi menkul kıymetlerden teşekkül eden bir karşılığı bulunmayabilir. Eskiyen para tedavülden çekilerek imha edilir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan doları</span> Amerika Birleşik Devletlerinin para birimi

Amerikan doları veya Birleşik Devletler doları, 1792 Para Yasası ile yürürlüğe girmiş, Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî para birimidir. Dünya ticareti üzerinde en yaygın kullanılan para birimi olmasıyla da bilinir. Serbest dalgalanan bir para birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Para Fonu</span> uluslararası finans kurumu

Uluslararası Para Fonu, küresel finansal düzeni takip etmek, borsa, döviz kurları, ödeme planları gibi konularda denetim ve organizasyon yapmak, aynı zamanda teknik ve finansal destek sağlamak gibi görevleri bulunan uluslararası bir organizasyondur.

Merkez bankası, bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Merkez Bankası</span> euro bölgesi içindeki 19 ülkenin para politikasını yöneten merkez bankası

Avrupa Merkez Bankası, Euro bölgesi içinde bulunan 20 ülkenin para politikasını yönetmekle yükümlü olan dünyanın en önemli merkez bankalarından biridir. 1 Haziran 1998 tarihinde Almanya, Frankfurt genel merkez olmak üzere kurulmuştur. Banka'nın temel görevi, avronun alım gücünü korumak ve avro bölgesinde fiyat istikrarını sağlamaktır. 1 Kasım 2019 tarihinden itibaren başkanlığını Fransız politikacı Christine Lagarde yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye lirası</span> Suriyenin para birimi

Suriye lirası, Suriye'de kullanılan para birimidir. Bir lira, yüz kuruştan (piastre) oluşmaktadır. Ancak günümüzde Suriye lirasında kuruşlar tedavülde kullanılmamaktadır. Suriye Lirası'nın uluslararası kısaltılışı SYP'dir. Suriye Lirası'nın üzerinde ihracat kısıtlamaları vardır.

Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezî Bankası, Azerbaycan'ın merkez bankasıdır. Bankanın merkezi başkent Bakü'dedir. 11 Şubat 1992 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda ekonomisi</span> ulusal ekonomi

İrlanda ekonomisi, hizmet, yaşam bilimleri, yüksek teknoloji endüstrisi ve ticaret, sanayi ve yatırım odaklı modern bir bilgi ekonomisidir. İrlanda, kişi başına düşen GSYİH açısından OECD içerisinde ve 2008 yılı itibarıyla OECD-28 AB-27 sıralamasında beşinci en zengin ülkelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan Para Ajansı</span>

Suudi Arabistan Para Ajansı, Suudi Arabistan'ın merkez bankasıdır. Ajans 4 Ekim 1952 tarihinde kurulmuş olup ulusal para birimini basmak, mevduat bankalarını denetlemek, döviz rezervlerini yönetmek, fiyat ve döviz kuru istikrarını teşvik etmek ve finansal sistemin büyümesi ve sağlamlığını sağlamaktan sorumludur. Merkezi Riyad'da yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Japonya Bankası</span> Japonyanın merkez bankası

Japonya Bankası, Japonya'nın merkez bankasıdır. 1953 yılında kurulmuştur ve 1956'da faaliyete geçmiştir. Merkezi Tokyo'nun Chūō semtinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İngiltere Bankası</span>

İngiltere Bankası, Birleşik Krallık'ın merkez bankasıdır ve çoğu modern merkez bankasının dayandığı modeldir. İngiliz Hükümeti'nin bankeri olarak 1694 yılında kurulan ve halen Birleşik Krallık Hükümeti'nin bankerlerinden biri olan banka, dünyanın en eski sekizinci bankasıdır. Kurulduğu 1694 yılından 1946 yılında Attlee bakanlığı tarafından kamulaştırılana kadar hissedarların özel mülkiyetindeydi.

1998 Rusya ekonomik krizi veya Ruble krizi, 17 Ağustos 1998'de Rusya'da baş gösteren ekonomik kriz. Rusya hükümeti ve Rusya Merkez Bankası Rus rublesinin değer kaybetmesine neden oldu. Kriz, birçok komşu ülkenin ekonomileri üzerinde ciddi etkiler yarattı. ABD Rusya Yatırım Fonu'nun başkan yardımcısı James Cook, krizin Rus bankalarına varlıklarını çeşitlendirmeyi öğretme konusunda olumlu etkisi olduğunu öne sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Ulusal Bankası</span> Macaristanın merkez bankası

Macaristan Ulusal Bankası, Macaristan'ın merkez bankasıdır. 24 Haziran 1924 tarihinde kurulmuş olup temel amacı fiyat istikrarıdır. Ancak aynı zamanda ulusal para birimi olan forinti çıkarmak, dolaşımdaki parayı kontrol etmek, politika faizi baz oranını belirlemek, resmi döviz kurlarını yayınlamak ve döviz rezervleri ile altını etkilemek gibi konularda sorumludur. Merkezi Budapeşte'de yer almaktadır.

"Merkez bankası dijital para birimi" (MBDPB) ifadesi, merkez bankası tarafından üretilip dağıtılan dijital para birimini ve bununla ilgili çeşitli durumları tanımlar. Uluslararası Ödemeler Bankası, hazırladığı bir raporda şunu belirtir; "MBDPB" ne kadar iyi tanımlanmamış olsa da, "çoğu kişi tarafından yeni bir merkez bankası parası biçimi olarak öngörülüyor [...] bu, geleneksel ödeme ya da rezerv düzeninden daha farklıdır."

<span class="mw-page-title-main">Arjantin Merkez Bankası</span>

Arjantin Cumhuriyeti Merkez Bankası Arjantin'in merkez bankası olup otokratik bir kurumdur. Organik Tüzüğün 3. Maddesi bu Kurumun amaçlarını sıralamaktadır: "Banka, yetkileri ölçüsünde ve ulusal hükümet tarafından belirlenen politikalar çerçevesinde, parasal istikrarı, finansal istikrarı, istihdamı ve sosyal eşitlik içinde ekonomik kalkınmayı teşvik etmeyi amaçlar."

<span class="mw-page-title-main">Bank of Ireland</span>

Bank of Ireland Group plc, İrlanda merkezli bir bankadır. Banka, 5 Nisan 1783 tarihinde kurulmuş olup ülkenin en eski bankası ve dört büyük bankasından biridir. Bankanın merkezi Dublin'de yer almaktadır.