İçeriğe atla

İrlanda-Türkiye ilişkileri

İrlanda-Türkiye ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Ireland ve Turkey

İrlanda

Türkiye

İrlanda Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki çağdaş diplomatik ilişkiler 1972 yılında kuruldu. İrlanda'nın Ankara'daki büyükelçiliği 1998 yılında açıldı. Türkiye, Dublin'de 1973 yılından beri bir büyükelçiliğe sahiptir. Bu iki ülke hem Avrupa Konseyi'ne tam üyedirler ve Ekonomik Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (OECD)'ne tam üyedirler hem de Avrupa Güvenlik ve Yardımlaşma Derneği (OSCE)'ne üyedirler, hem Akdeniz Birliği üyesi iki ülke konumundadır ve Dünya Ticaret Organizasyonu (WTO)'na iki üye konumundadırlar. Bunun yanında İrlanda, bir Avrupa Birliği üyesi iken, Türkiye ise Avrupa Birliği'ne müzakerelerinin Avrupa Birliği üyeliğine katılımcı ülkelerdendir. Ayrıca, İrlanda Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğini en fazla destekleyen ülkelerden birisidir.

Tarihçesi

Osmanlı İmparatorluğuna teşekkür mektubu

16. yüzyılda Akdeniz'e açılan ve korsanların eline geçen bir İrlanda ticaret gemisinin Osmanlı donanması tarafından seneler sonra İrlanda'ya iadesi, Türk-İrlanda ilişkilerinin ilk bilinen olayıdır.

İrlanda'da 1845-1851 yılları arasında Büyük Kıtlık sürerken 1847 yılında Sultan Abdülmecit tarafından maddi yardım gönderilmiştir. Yardımın yapıldığını kanıtlayan Osmanlı belgesi ve İngiliz yönetiminin, İrlanda mahalli makamlarının ve ileri gelenlerinin teşekkür yazıları Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivleri’nde bulunmaktadır. Bilahare nakdi yardımdaki azalmayı telafi etmek amacıyla, adaya ayrıca tahıl ve gıda maddesi yüklü beş gemi gönderildiği, İstanbul'dan yola çıkan Osmanlı gemilerinin Dublin limanına girmelerine izin verilmemesi üzerine, Dublin'e 70 km mesafedeki Drogheda limanına yanaşarak gece gizlice yüklerini boşalttıkları bilinmektedir. İrlanda'nın tarihi şehirlerinden Drogheda'nın kuruluşunun 800. ve büyük kıtlığın 150. yıldönümleri münasebetiyle, söz konusu yardımın anısına 2 Mayıs 1995 tarihinde şehir merkezindeki bir binanın duvarına törenle bir şükran plaketi yerleştirilmiştir.

1921'de biten İrlanda Bağımsızlık Savaşı'ndan önce, I. Dünya Savaşı yıllarında Çanakkale Cephesi'nde İngiliz komutası altında bir İrlanda tümeni de Osmanlı ordusuna karşı savaşmıştır. Çanakkale'de 5 bine yakın İrlandalı asker ölmüştür. Öte yandan, Türk Kurtuluş Savaşı, aynı dönemde bağımsızlık mücadelesi veren İrlanda kamuoyunda destek bulmuştur.

Türkiye'nin İrlanda ile diplomatik ilişkileri 1951 yılında nota teatisiyle tesis edilmiştir. Dublin'deki Türkiye Büyükelçiliği 1973 yılı başında faaliyete geçmiştir. İrlanda'nın Ankara Büyükelçiliği ise 1998 yılında açılmıştır.

İrlanda'yla ikili siyasi ilişkilerimiz olumlu bir mecrada ilerlemektedir. Dönemin Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Ticaret Bakanı Eamon Gilmore 7-10 Nisan 2013 tarihlerinde Türkiye'ye bir ziyarette bulunmuş, ziyareti vesilesiyle aynı zamanda İrlanda'nın önde gelen iş çevrelerinin temsilcilerinden oluşan bir ticaret heyetine de başkanlık etmiştir.

İrlanda İş ve İstihdam Bakanı Gerald Nash 21 Ekim 2014 tarihinde Türkiye'yi ziyaret etmiştir. Bu vesileyle, iki ülke arasında Ortak Ekonomi ve Ticaret Komitesi (JETCO) mekanizmasının tesis edilmesi konusunda mutabakata varılmıştır. Türkiye'nin İrlanda'yla ikili ticari ve ekonomik ilişkileri, küresel malî ekonomik krizin etkileri hissedilinceye kadar gelişme kaydetmiştir. Ticaret hacmi 2008 yılından itibaren İrlanda’da yaşanan ekonomik durgunluktan etkilenmiş ve 2009 yılında İrlanda'nın Türkiye'den yaptığı ithalatın oranı kayda değer oranda azalmıştır. İkili ticaret hacmi 2013 yılında yeniden yükselme eğilimine girmiştir. 2014 ve 2015 yıllarında 1,3 milyar Dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 2015 itibarıyla Türkiye'nin ihracatı 467, ithalatı 840 milyon Dolar düzeyindedir.

2002-2015 yıllarında İrlanda'dan Türkiye'ye yapılan doğrudan yatırımların toplamı 511 milyon Dolar, aynı dönem itibarıyla İrlanda'daki Türk yatırımlarının miktarı ise 742 milyon Dolar’dır.

İrlanda'dan Türkiye'ye yönelik turizm hareketi 1990'lı yıllardan itibaren ivme kazanarak, ekonomik ilişkiler önemli bir veçhesi haline gelmiştir. İrlanda'dan Türkiye'ye son yıllarda yapılan ziyaretlerin sayısı yıllık 100 binin üzerinde seyretmektedir. Bu artışta THY'nin İstanbul-Dublin seferlerini haftada 14'e yükseltmesinin ve yaz boyunca konulan ek seferlerin de etkisi bulunmaktadır. 2015 yılında Türkiye'yi ziyaret eden İrlandalı turist sayısı 101 bindir.

2018 sonrasında, Erdal Eren BAYRAK'ın girişimleri ile Ankara Anlaşması(1963) olarak da bilinen Turkish Association Agreement 10 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bireysel başvuruların önü açılmış ve sonrasında kısa süre içerisinde İrlanda'da bulunan Türk nüfusu hızla artarak 6700'e ulaşmıştır.

Kaynakça

  1. Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (İrlanda - Türkiye İlişkileri)1 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Drogheda</span>

Drogheda İrlanda'nın doğu kıyısında, Dublin'in kuzeyinde bulunan bir liman kasabasıdır. Resmi adı Droichead Átha Galce'de "sığ ırmağın üzerindeki köprü" demektir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Kıtlık (İrlanda)</span>

Büyük Kıtlık ya da bir diğer ismiyle İrlanda Patates Kıtlığı, İrlanda'da 1845 yılında başlayıp 1852 yılında son bulan kitlesel açlık, hastalık ve göç dönemi. İrlandacada Gorta Mór ve Drochshaol adlarıyla anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan-Türkiye ilişkileri</span> ikili ilişkiler

Lübnan-Türkiye ilişkileri, Lübnan ve Türkiye arasında süren uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya-Türkiye ilişkileri</span> ikili ilişkiler

İspanya-Türkiye ilişkileri, tarihten itibaren süregelen Türkiye-İspanya ve Türk-İspanyol ilişkilerini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Kolombiya-Türkiye ilişkileri</span>

Kolombiya-Türkiye ilişkileri, Kolombiya ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Suudi Arabistan-Türkiye ilişkileri</span>

Suudi Arabistan-Türkiye ilişkileri, Suudi Arabistan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya-İrlanda ilişkileri</span>

Etiyopya-İrlanda ilişkileri, Etiyopya ve İrlanda arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke arasında 1994'te diplomatik ilişkiler kuruldu. Aynı yıl İrlanda Addis Ababa'da bir büyükelçilik açtı. Etiyopya'nın Dublin'de bir büyükelçiliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso-Türkiye ilişkileri</span>

Burkina Faso-Türkiye ilişkileri, Burkina Faso ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Gana-Türkiye ilişkileri</span>

Gana-Türkiye ilişkileri, Gana'nın 1957'de bağımsızlığını ilan etmesi üzere 1958 yılında başlamıştır. Türkiye ilk büyükelçiliğini 1964 yılında Akra'da faaliyete sokmuştur. Büyükelçilik, tasarruf sebebi ile 1981 yılında kapanmış ve 2010 yılında tekrar açılmıştır. Gana da 2012 yılında Ankara'da büyükelçilik açmıştır. Türkiye'nin Akra'daki büyükelçisi Özlem Gülsün Ergün Ulueren'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tayland-Türkiye ilişkileri</span>

Tayland-Türkiye ilişkileri, Tayland ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke arasındaki samimi ilişkiler, Türkiye'nin 1958 yılında kurduğu Bangkok'ta büyükelçiliğe dayanıyor. Tayland, 1972'de büyükelçiliğini açarak karşılık verdi.

<span class="mw-page-title-main">Kosta Rika-Türkiye ilişkileri</span>

Kosta Rika-Türkiye ilişkileri, Kosta Rika ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Zimbabve ilişkileri</span>

Türkiye-Zimbabve ilişkileri, Türkiye ile Zimbabve'nin süregelen uluslararası politikalarını içerir.

<span class="mw-page-title-main">Ekvator Ginesi-Türkiye ilişkileri</span>

Ekvator Ginesi-Türkiye ilişkileri, Ekvator Ginesi ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin 1 Haziran 2018'den beri Malabo'da Büyükelçiliği bulunmaktadır ve Ankara'daki Ekvator Ginesi Büyükelçiliği Aralık 2018'de açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tanzanya-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye'nin Tanzanya'daki Darüsselam Büyükelçiliği ilk olarak Ekim 1979'da açılmış ancak ekonomik sebeplerle 1984'te bu büyükelçilik kapatılmıştır. Darüsselam Büyükelçiliğinin yeniden açılmasına 13 Ekim 2008 tarihinde karar verilmiş ve anılan Büyükelçilik 18 Mayıs 2009 tarihinde faaliyetine başlamıştır. Tanzanya’nın Ankara Büyükelçiliği Şubat 2017’de faaliyete geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Trinidad ve Tobago-Türkiye ilişkileri</span>

Trinidad ve Tobago-Türkiye ilişkileri, Türkiye ile Trinidad ve Tobago arasındaki ilişkiler yakın geçmişe kadar oldukça sınırlı düzeyde kalmıştır. Küçük bir ada ülkesi olan Trinidad ve Tobago’nun coğrafi ve kültürel açıdan Türkiye’ye uzak oluşu bu durumda etkili olmuştur. Türkiye ile Trinidad ve Tobago arasında bugüne kadar başkanlık düzeyinde bir ziyaret gerçekleşmemiştir. İki ülkenin büyükelçilik düzeyinde diplomatik misyonu da bulunmamaktadır. Buna mukabil Türkiye ile Trinidad ve Tobago arasındaki resmî süreçler İstanbul’daki fahri konsolosluk aracılığıyla yürütülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moritanya-Türkiye ilişkileri</span>

İki ülke arasındaki ilişkiler, Moritanya’nın bağımsızlığını kazandığı 1960’ı takip eden yarım yüzyıllık süreçte oldukça zayıf seyretmiş ve ülkenin ilk cumhurbaşkanı Muhtar Veled Dâde’nin 1974’te Türkiye’yi ziyareti dışında üst düzey bir ilişki kurulmamıştır. 2010 yılında dönemin Moritanya Cumhurbaşkanı Abdülaziz’in Türkiye ziyaretinin ardından iki ülke karşılıklı olarak büyükelçiliklerini açmış ve ikili ilişkilerde belirgin bir iyileşme görülmeye başlanmıştır. Takip eden süreçte bakanlıklar düzeyinde ziyaretler gerçekleşmeye ve iş birliği anlaşmaları imzalanmaya devam etmiştir. 2016 yılında Türkiye Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve 2017’de Türkiye Ekonomi Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen Moritanya ziyaretleri, iki ülke arasındaki ticari ilişkileri güçlendirmiş, birçok ortak proje ve hibe programı üzerinde mutabakatlar sağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye-Mozambik ilişkileri, iki ülke arasındaki siyasi, ekonomik ve diplomatik ilişkileri temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Seyşeller-Türkiye ilişkileri</span>

İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler Haziran 1995’te kurulmuştur. Seyşeller’e Türkiye'nin Nairobi Büyükelçiliği akreditedir. Seyşeller’in ise Paris Büyükelçiliği Türkiye'ye akreditedir.

<span class="mw-page-title-main">Mauritius-Türkiye ilişkileri</span>

21 Nisan 2010 tarihinde faaliyete geçen Türkiye'nin Antananarivo Büyükelçiliği Mauritius’a akreditedir. Mauritus'un Berlin Büyükelçiliği ise Türkiye'ye akreditedir. Port Louis’de Türkiye'nin bir Fahri Başkonsolosluğu mevcuttur.

Hong Kong-Türkiye ilişkileri, Hong Kong ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Hong Kong'da bir başkonsolosluğu vardır. Başkonsolosluk 1974 yılında Londra Büyükelçiliğine bağlı olarak açılmış, 1979'da ekonomik sebeplerden ötürü kapanmış, 1991 yılında tekrar faaliyete geçmiştir. Hong Kong'un 1 Temmuz 1997 tarihinde, İngiltere'den Çin Halk Cumhuriyeti'ne devrinden bu yana Başkonsolosluk Pekin Büyükelçiliğine bağlıdır.