İçeriğe atla

İrini (Trabzon imparatoriçesi)

İrini Paleologina
Ειρήνη Παλαιολογίνα
Trabzon imparatoriçesi
Hüküm süresi6 Nisan 1340 – 17 Temmuz 1341
Önce gelenBasileios
Sonra gelenAnna Anakutlu Komnini
Doğum1315
Ölüm1341'den sonra
Eş(ler)iBasileios
Çocuk(lar)ıIII. İoannis
HanedanPaleologos Hanedanı
BabasıIII. Andronikos

İrini Paleologina (Yunanca: Ειρήνη Παλαιολογίνα, Eirēnē Palaiologina; yaklaşık 1315 - 1341'den sonra), 6 Nisan 1340 tarihinden 17 Temmuz 1341 tarihine kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoriçesi. Bizans imparatoru III. Andronikos'un gayrı meşru kızıdır.

Evliliği

1335 yılında, Trabzon imparatoru Basileios, Bizans imparatoru III. Andronikos ile müttefik olabilmek için İrini ile bir evlilik yaptı. Ancak bu evlilikten kısa bir süre sonra ilişkiler bozuldu. Basileios, gene İrini isminde bir metres tuttu. Bu ilişkiden dört gayrı meşru çocuk babası oldu. Yerel kilise, Basileios ile İrini'yi boşadı ancak Konstantinopolis Patriği XIV. İoannis Kalekas bu konu hakkında Trabzon metropolitine mektup yazmıştır. Boşanmaya rağmen, Trabzon'da etkili durumda kalmıştır. Basileios, 6 Nisan 1340 tarihinde muhtemelen İrini tarafından zehirlenmesi sonucu ölmüştür. Saray darbesi ile tacı ele geçirmiştir. Ancak, Komninos Hanedanı üyesi olmaması, tacı ele geçiriş tarzı durumunu zorlaştırdı. Durumunu sağlamlaştırmak için ölü kocasının metresi ve çocuklarını Konstantinopolis'e babasının gözetimine yollamıştır.[1]

Durumunu güçlendirmek, düşmanlarıyla savaşmak ve hükûmet işlerine yardım etmesi için babasından Bizans soyluları arasından bir koca belirleyip yollamasını istedi. Ancak III. Andronikos bu isteği yerine getiremeden 15 Haziran 1341 tarihinde öldü. Ancak bu onu çok etkilemedi çünkü kısa bir süre önce kendisinin Megas Domestikos'una ("Ordu komutanı") âşık olmuştu. Ona karşı duyguları sarayı hiziplere böldü.[2]

İç Savaş

İlk savaşın ilk dönemi tahta çıkmasından kısa bir süre süre sonra başladı. Üç muhalif hizip vardı:

  1. İrini'nin hizbi, Amytzantarioi ailesi ve onun babasına sadık Bizanslı tüccarlar.
  2. Donanma komutanı Lord Tzanich liderliğinde birleşen soylular, önceki imparatora sadık Scholarioi (imparatorluk muhafız birliği) bir kısmı bu hizbi destekliyordu.
  3. Limnia yöneticisi Megadük Hadım İoannis

Asi asiller, başkentteki Hagios Eugenius Manastırı'nda toplandılar fakat Megadük İoannis taraf değiştirerek İrini tarafına geçti. Manastır neredeyse tamamen yıkılacak şekilde bombalanarak Temmuz 1340 tarihinde isyan bastırıldı.[3]

Aynı zamanlarda, Türkmenler Trabzon'a saldırdılar ve şehrin duvarlarına kadar geldiler. İlk atak savuşturulsada, ikincisi durdurulamadı ve bu İrini'nin ordusunda moral bozukluğuna neden oldu. Türkmenler şehri almadılar ama ateşe verdiler. Bu felaket bir salgınla iyice etkisini artırdı. Şehri, insan ve at cesetlerinin kötü kokusu sardı.[4]

Görevden alınması

Hagios Eugenius Manastırı katliamından kaçan soylular, bu felaketten çıkış olarak II. Aleksios'un kızı Anna Anakutlu Komnini'yi tahta çıkmasına karar verdiler. Rahibeliği bırakmasını ikna ederek, Lazika'da imparatoriçe olarak ilan ettiler. İrini bu isyanı duyunca, Hagios Eugenius Manastırı katliamından esir alınanları idam ettirdi.[5] Ancak bu, Anna'nın 17 Temmuz 1341 tarihinde şehre girip onu görevden alıp tahta geçmesine engel olamadı.

Bu olaydan sonra Konstantinopolis'e yollandı. Daha sonraki hayatı hakkında bilgi yoktur.

Kaynakça

  1. ^ William Miller, Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461, 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), s. 45
  2. ^ Miller, Trebizond, pp. 46f. However, George Finlay believes there was truth in this story; The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204-1461) (Edinburgh: William Blackwood, 1851), s. 365
  3. ^ Miller, Trebizond, pp. 47f
  4. ^ Panaretos, ch. 30. Greek text and English translation in Scott Kennedy, Two Works on Trebizond, Dumbarton Oaks Medieval Library 52 (Cambridge: Harvard University, 2019), s. 15
  5. ^ Miller, Trebizond, s. 48

Dış bağlantılar

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Basileios
Trabzon imparatoriçesi
1340-1341 		Sonra gelen:
Anna Anakutlu Komnini

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">III. Andronikos</span> Doğu Roma İmparatoru

III. Andronikos Paleologos (Yunanca: Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος, Bizans imparatoru. 1321'den itibaren rakip imparator olduktan sonra 1328-1341. III. Andronikos, IX. Mihail ile Kilikya Ermeni Krallığı Kralı II. Levon ve Kraliçe Keran çiftinin kızı Rita oğludur.

<span class="mw-page-title-main">II. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

II. Aleksios Megas Komninos (Yunanca: Αλέξιος Β΄ Μέγας Κομνηνός, Aleksios II Megas Komnēnos,, 16 Ağustos 1297 yılından 3 Mayıs 1330 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. İoannis ile Eudokia Palaiologina'nın oğludur, Paleologos ismini de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Andronikos (Trabzon imparatoru)</span>

III. Andronikos Megas Komninos, , 1330 yılından 1332 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. Aleksios ile Ciacak Cakeli'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">II. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

II. Manuil Megas Komninos, 1332 yılında 8 ay Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. III. Andronikos'un muhtemelen gayrı meşru çocuğudur. Ocak 1332 tarihinde, 8 yaşında hükümdar olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Basileios (Trabzon imparatoru)</span>

Basileios Megas Komninos, Ağustos 1332 tarihinden öldüğü 1340 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. Aleksios ile Ciacak Cakeli'nin en küçük oğludur.

Anna Anakutlu Megali Komnini, (ö.1342), 17 Temmuz 1341 tarihinden 4 Eylül 1342 tarihine kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoriçesi. II. Aleksios ile Ciacak Cakeli'nın kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mihail (Trabzon imparatoru)</span>

Mihail Megas Komninos, , 30 Temmuz 1341 tarihinde bir gün ve 3 Mayıs 1344 tarihinden 13 Aralık 1349 tarihine kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. Trabzon imparatoru II. İoannis ile Eudokia Palaiologina'nın küçük oğludur. Soylu Konstantin Akropolites'in kızı Akropolitissa ile evlenmiş ve bu evlilikten III. İoannis doğmuştur.

III. Aleksios Megas Komninos veya Aleksios III, Aralık 1349 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. İmparator Basileios ile ikinci eşi Trabzonlu İrini'nin küçük oğludur. Doğum adı İoannis olmasına rağmen 12 yaşında ölen ağabeyinin ya da Büyük büyük dedesi II. Aleksios hatırasına Aleksios ismi ile tahta geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> İlk Trabzon İmparatoru

I. Aleksios Megas Komninos, 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatorudur. Manuil Komninos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın en büyük oğludur. Böylece Bizans İmparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan indirilip, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

<span class="mw-page-title-main">Angelos Hanedanı</span>

Angelos Hanedanı, Bizans İmparatorluğu'na 1185-1204 yılları arasında hükmeden soylu aile. Ailenin ismi, Türkçe karşılığı "melek" olan Grekçe sözcükten türemiş olabileceği gibi, Amida'ya (Diyarbakır) bağlı bir yöre adı olan Angel ya da Agel'den de geliyor olabilir.

İrini Asanina, Bizans imparatoru VI. İoannis'in eşidir.

III. İoannis Megas Komninos, 4 Eylül 1342 tarihinden 3 Mayıs 1344 tarihine kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. İmparator Mihail ile Soylu Konstantin Akropolites'in kızı Akropolitissa'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Anna (III. Andronikos'un eşi)</span> Savoyalı Anna Bizans imparatoriçesi

Savoyalı Anna, doğum ismi Giovanna, Bizans İmparatoru III. Andronikos'un imparatoriçe eşidir. Anna, Savoya Kontu V. Amadeus ile ikinci karısı Marie'nin kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

bu, 1204'te Trabzon İmparatorluğu'nun kuruluşundan 1461'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından Trabzon'un Fethi'ne kadar uzanan Trabzon hükümdarları listesi'dir. Trabzon imparatorları Trabzon'u yönetmişlerdir. Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latinlerin 1204 yılında Konstantinopolis'e gelip şehri talan etmesi ve şehirde Katolik Hıristiyanlar idaresinde bir Latin İmparatorluğu'nun kurulmasının ardından Bizans İmparatorluğu'nun devamı olduğunu iddia eden üç Bizans Yunan devletinden biridir. Bu üç devletten, İznik İmparatorluğu 1261 yılında Konstantinopolis'i geri alıp Bizans İmparatorluğu'nu Paleologos Hanedanı altında yeniden kurmayı başarmıştır. Trabzon İmparatorluğu, Konstantinopolis'te yeniden kurulan imparatorluktan daha uzun yaşayacak ve imparatorluk unvanını sona erene kadar biraz değişmiş olsa da kullanmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon İç Savaşı</span> Orta çağda bir iç savaş

Trabzon İç Savaşı, Trabzon İmparatorluğu'nun tahtının devamı için 1340'larda gerçekleşen bir dizi çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon Kuşatması (1282)</span>

Trabzon Kuşatması, Nisan 1282 tarihinde Gürcü kral VI. Davit Narin tarafından Trabzon İmparatorluğu'nun başkenti olan Trabzon şehrini almak için yapılmış ve başarısız olmuş bir kuşatmadır. Saldırı hakkında çok az şey bilinmektedir. Saldırının, İmparator II. İoannis'in Konstantinopolis'teki Bizans hanedanı Paleologos ile yakınlaşmasına karşı çıkan Trabzon aristokrasisinin desteğiyle yaşandığı düşünülmektedir. Kral Davit şehri ele geçiremese de, Gürcüler Lazona'nın da dahil olduğu çeşitli bölgeleri işgal etmiştir.

Trabzon Kuşatması 1222-1223 yıllarında, Melik isimli bir komutan yönetimindeki Selçuklu Türklerinin Trabzon İmparatorluğu'nun başkenti Trabzon'a karşı başarısız bir kuşatmasıydı. 14. yüzyılın sonlarında İoannis Lazaropulos'un Hagios Evgenios'un Özeti'ne göre, şehir ele geçirilmek üzereydi, ancak alışılmadık derecede şiddetli bir fırtına tarafından kurtarıldı. Selçuklu saldırıları püskürtüldü ve geri çekilirken orduları, Trabzon yönetimindeki sert dağ kabileleri olan Matzukkaitis saldırıları ile imha edildiler ve Melik ele geçirildi.

Niketas Scholares Trabzon soylusu ve Trabzon İmparatorluğunun önde gelenlerindendi. 14. yüzyılın ortalarındaki iç savaşlar sırasında Trabzon'daki Scholarioi fraksiyonunun lideriydi. 1344'te megas doux oldu. Trabzon İç Savaşı'nın en önemli katılımcılarındandı, iç savaşa yön vermiştir.

Ciacak Cakeli Trabzon imparatoru II. Aleksios'un imparatoriçe eşi.

Georgios Meitzomatis Trabzon İmparatorluğu'nun asilzadesi ve megas domestikos'u. Niketas Scholares ile beraber Trabzon İç Savaşı'nın en önemli katılımcılarındandı. 1344 yılında megas domestikos unvanını almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.