İçeriğe atla

İran Hava Kuvvetleri

İran Hava Kuvvetleri
İran Hava Kuvvetleri arması
Etkin1979 -
Ülke İran
Bağlılıkİran Silahlı Kuvvetleri
TipiHava Kuvvetleri
Büyüklük55.000 Personel
593 Toplam Uçak
123 Avcı uçağı
174 Saldırı uçağı
192 Nakliye uçağı
104 Eğitim uçağı
416 Helikopter
208 Saldırı helikopteri
736 İnsansız hava aracı [1]
KarargâhTahran
Savaşlarıİran-Irak Savaşı
Lübnan İç Savaşı
Suriye İç Savaşı
Komutanlar
KomutanGeneral Hasan Şahsefi

İran Hava Kuvvetleri, İran'ı havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. İran Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2.kuvvettir.

Hava Kuvvetleri ilk olarak 1924'te Rıza Şah Pehlevî tarafından İran Şahlık Hava Kuvvetleri (Farsça: نیروی هوایی شاهنشاهی ایران, Romanize edilmiş: Nirû-ye Hevayi-ye Şahenşahi-ye İran) adıyla kuruldu.

Hava Kuvvetlerinde şah döneminde son derece kapsamlı bir modernizasyon faaliyeti yürütülmüştür.[2] 1979 da gerçekleştirilen devrimde İran hava kuvvetlerinde 79 adet Grumman F-14 Tomcat (F14-A modeli) av önleme uçağı 190 adet McDonnell Douglas F-4 Phantom IIE\D 170 adet Northrop F-5\F Av bombardıman uçağı bulunuyordu.

Şah döneminde 300 adet General Dynamics F-16 Fighting FalconA/B savaş uçağı 7 adet Boeing E-3 Sentry havadan erken uyarı uçağı 10 adet Lockheed C-5 Galaxy Stratejik nakliye uçağı sipariş verilmiş devrimden sonra ABD ve batı ile tüm ilişkilerin kopması ve hemen ardından Irak savaşı neden ile İran hava kuvvetleri zayıflamıştır. Şaha döneminde verilen siparişler gerçekleşememiştir. İran Hava kuvvetleri hakkında güncel bilgiye ulaşmak pek mümkün değildir ancak çeşitli kaynaklardan ve uluslararası havacılık dergilerinden elde edilen bilgilerde halen envanterlerinde bulunan uçaklar:

Hava Araçları

Güncel Envanter

İran Hava Kuvvetlerine ait bit F-14A Tomcat
Dezful Havalimanı'nda pistte duran bir MiG-29
Bir İran CH-47 Chinook'u
Bir Iran C-130E uçağı
Uçak Menşei Tür Model Kullanımda Notlar
Saldırı Uçağı
MiG-29 Rusyaçok rollü 19[3]
Suhoy Su-24Rusyasaldırı23[3]
Chengdu J-7Çinavcı17[3]MiG-21'in lisans altında üretilmişi
Northrop F-5ABDavcıF-5E/Saeqeh 24[3]HESA Saike uçağı tersine mühendislikle bundan türetildi
F-4 Phantom IIABDavcı-bombardımanD/E/RF 47[3]16 uçak keşif için yapılandırıldı[4]
Grumman F-14ABDavcı/ Önleme F-14A/AM[5]26[3]
Mirage F1 FransaavcıF1EQ 9[3]Körfez Savaşında IHK'den ele geçirildi
Deniz Devriye Uçağı
P-3 OrionABDdeniz devriyeP-3F 5[3]
Tanker Uçağı
Boeing 707ABDhavadan yakıt ikmali / nakliye 3[3]
Boeing 747ABDhavadan yakıt ikmali / nakliye 3[3]
Kargo Uçağı
Boeing 707ABDVIP 2[3]bir tanesi elektronik savaş için kullanılıyor
Boeing 747ABDVIP taşıma 6[3]
C-130 HerculesABDkargo C-130E/H27[3]
İlyuşin İl-76Rusyaağır kargo 5[3]
Fokker F-27Hollandakargo 5[3]
Pilatus PC-6 İsviçreçok maksatlı 13[3]STOL yetenekl uçak
Helikopterler
Agusta Bell 206İtalyaçok maksatlı 3[3]biri rotorcraft eğitimi için olarak kullanılıyor
Agusta-Bell 212 İtalyaçok maksatlı 2[3]
CH-47 ChinookABDkargo C2[3]
Eğitim Uçağı
Northrop F-5ABDeğitim/saldırı F-5B/F14[3]
Chengdu F-7Çineğitim/saldırı FT-72[3]
Mirage F1 Fransaeğitim/saldırı F1BQ 4[3]Körfez Savaşında IHK'den ele geçirildi
Pilatus PC-7İsviçreeğitim 34[3]

Son yıllarda Northrop F-5 gövdesi üzerinde yapılan değişikliklerle geliştirilmiş HESA Saike savaş uçağı üzerinde çalışılmaktadır. Bu uçağın seri üretimine geçilip geçilmediği kaç adet üretildiği ve hizmete girip girmediği bilinmemektedir.[2]

Kaynakça

  1. ^ "2018 İran Askeri Gücü". Global Fire Power. 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2018. 
  2. ^ a b "İran'ın Askeri Kapesitesi | Stratejik Düşünce Enstitüsü". www.sde.org.tr. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w "World Air Forces 2021". Flightglobal Insight. 2021. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2021. 
  4. ^ "Wolrd Air Forces 1987 pg. 64". flightglobal.com. 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2016. 
  5. ^ Cenciotti, David (1 Mart 2015). "Iran is overhauling the world's last active F-14 fleet". The Aviationist. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2020. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">General Dynamics F-16 Fighting Falcon</span> Amerikan Üretimi Tek Motorlu 4.Nesil Savaş Jeti

F-16 Fighting Falcon, çok amaçlı, tek jet motorlu, 4. nesil savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı uçağı olarak tasarlanmış olmasına rağmen birçok başka amaç için de kullanılmakta olan avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Faal olarak çeşitli ülkeler tarafından kullanılmaktadır. II. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar içinde, MiG-21'den (10,000+) ve F-4 Phantom-II'den (5.195) sonra en çok üretilen 3'üncü savaş uçağıdır. Temmuz 2016 itibarıyla 4.573 adet üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F-4 Phantom II</span> Amerikan yapımı savaş uçağı

McDonnell Douglas F-4 Phantom II, McDonnell Douglas Firması tarafından ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri Donanması için geliştirilmiş, tandem iki koltuklu, çift motorlu, tüm hava koşullarına uygun, uzun menzilli süpersonik, 3. nesil jet önleme ve avcı-bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Transall C-160</span> Hafif sınıf bir taktik nakliye uçağı

Transall C-160, Fransız Aérospatiale ve Alman MBB (Messerschmitt-Bölkow-Blohm) firmaları tarafından geliştirilen hafif sınıf bir taktik nakliye uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Askerî uçak</span> askeri amaçlar için yapılmış hava taşıtları

Askerî uçak ve helikopterler, savaşlarda kara ve su üstündeki hedefleri bombalamak, diğer uçakları tahrip etmek, keşif yapmak, personel ve mühimmat taşımak gibi amaçlarla silahlı kuvvetler tarafından kullanılan hava taşıtları. Özellikle av ve bombardıman görevlerinde kullanılanlar savaş uçağı ve saldırı helikopteri olarak adlandırılırlar. Askerî uçaklar av, bombardıman, av-bombardıman ve nakliye gibi kategorilere ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Grumman F-14 Tomcat</span> Amerikan yapımı hava üstünlük uçağı

F-14 Tomcat, Northrop Grumman tarafından üretilen süpersonik, çift motorlu ve değişken geometrik kanatlı bir av önleme ve hava üstünlük uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F/A-18 Hornet</span> ABD yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

F/A-18 Hornet,, McDonnell Douglas ve Northrop şirketleri tarafından müşterek olarak tasarlanan ve 1982 yılında üretilmeye başlanmış olan bir muharebe uçağıdır. 1997'den beri Boeing tarafından üretilmektedir. Rus muadili SU-33 model savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed Martin F-35 Lightning II</span> ABD yapımı 5. nesil savaş uçağı

Lockheed Martin F-35 Lightning II, hem hava üstünlük hem de saldırı görevlerini yerine getirmek ve savaştaki her amaç için farklı uçak geliştirmenin masraflı olmasından dolayı tek bir uçağın tüm görevleri yerine getirmesi amacıyla tasarlanan ve üretilen, 5. nesil, tek kişilik ve tek motorlu, tüm hava koşullarına uygun çok görevli bir Amerikan savaş uçağı ailesidir. Aynı zamanda elektronik harp ve istihbarat, gözetleme, hedef tespit ve keşif (ISTAR) yeteneklerini etkili bir şekilde sağlayabilir. Lockheed Martin, ana ortakları Northrop Grumman ve BAE Systems ile birlikte ana F-35 yüklenicisidir. Uçağın üç ana çeşidi vardır: geleneksel kalkış ve iniş modeli olan F-35A (CTOL), kısa kalkış ve dikey iniş özellikli olan F-35B (STOVL) ve gemiye konuşlu F-35C (CV/CATOBAR).

<span class="mw-page-title-main">Northrop Grumman B-2 Spirit</span>

Northrop Grumman B-2 Spirit veya bilinen adıyla Gizli Bombardıman Uçağı, yoğun uçaksavar savunmalarını delmek için tasarlanan, düşük gözlemlenebilir gizlilik teknolojisine sahip bir Amerikan ağır stratejik bombardıman uçağıdır. İki kişilik mürettebatı olan, süpersonik olmayan ve uçan kanat tasarımına sahip bu uçak, Northrop Grumman tarafından tasarlandı ve Boeing, Hughes ve Vought ana alt yüklenicileri olarak 1987'den 2000'e kadar üretildi. Bombardıman uçağı, seksen adet 500-pound class (230 kg) MK-82 JDAM GPS güdümlü bomba ya da on altı adet 2.400-pound (1.100 kg) B83 nükleer bomba gibi konvansiyonel ve termonükleer silahlar atabilir. B-2, gizlilik konfigürasyonunda büyük havadan karaya stand-off silahları taşıyabilen ve hizmette olduğu kabul edilen tek uçaktır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri</span> Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin hava hizmeti şubesi

Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, ABD askeri örgütlenmesinin başlıca kollarından biridir. Hava savaşları, hava savunması ve askeri uzay araştırmalarının geliştirilmesiyle görevlidir. Diğer askeri kollara hava desteği ve hizmeti de sağlar. 1941'de hava kuvvetleri olarak kara kuvvetleri içinde özerk bir komutanlık hâline getirilmiş, 1947 Ulusal Güvenlik Yasası ile bağımsız ABD Hava Kuvvetleri oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-30</span> Rusya yapımı çift motorlu askeri hava aracı

Suhoy Su-30, Rusya merkezli Suhoy tarafından geliştirilen çift motorlu, iki koltuklu süper manevra kabiliyetine sahip bir savaş uçağıdır. Her türlü hava koşulunda, havadan havaya ve havadan yüzeye, derin hava üstünlüğü görevleri için üretilmiş çok amaçlı bir süpersonik savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Hava Kuvvetleri</span>

Azerbaycan Hava Kuvvetleri, Azerbaycan'ı havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Personel bakımından Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2. kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">Northrop T-38 Talon</span> çift kişilik, çift jet motorlu süpersonik bir eğitim uçağı

Northrop T-38 Talon, Amerikalı Northop firması tarafından üretilen çift kişilik, çift jet motorlu süpersonik bir eğitim uçağıdır. T-38 Talon dünyanın ilk süpersonik jet eğitim uçağı olma unvanına sahiptir. Aynı zamanda dünyada en çok üretilen süpersonik eğitim uçağıdır. T-38, 2022 yılında hâlâ Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri, NASA ve Türk Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Northrop Grumman</span> Amerikan hava ve savunma teknolojisi şirketi

Northrop Grumman Corporation bir Amerikan çok uluslu havacılık ve savunma teknoloji şirketidir. Yaklaşık 90 bin çalışanı ve 30 milyar doları aşan yıllık geliri ile dünyanın en büyük silah üreticileri ve askeri teknoloji sağlayıcılarından biridir. Firma, Amerika'nın en büyük şirketlerinin sıralandığı 2020 yılına ait Fortune 500 listesinde 96. sırada yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Hava Kuvvetleri</span>

Ermenistan Hava Kuvvetleri SSCB'nin dağılmasından sonra Ermenistan tarafından 1992 yılında oluşturulan Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin bir dalıdır. Bu kuvvet, Ermeni topraklarına saldırılar için kara kuvvetlerine havadan taktik ve destek sağlamak için düzenlenmiştir. Karabağ Savaşı'nda etkin destek verdi.

Arnavutluk Hava Kuvvetleri, Arnavutluk Silahlı Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri</span> Çin Halk Kurtuluş Ordusunun hava gücü

Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri, Çin Hava Kuvvetleri (中国空军) veya Halk Hava Kuvvetleri (人民空军) olarak da bilinir, Çin Halk Cumhuriyeti'nin düzenli silahlı kuvvetleri olan Halk Kurtuluş Ordusu'nun hava koludur. PLAAF resmi olarak 11 Kasım 1949 tarihinde kurulmuştur ve havacılık, uçaksavar topçusu, karadan havaya füzeler (SAM), radar ve Hava İndirme Kolordusu olmak üzere 5 koldan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Hava Kuvvetleri</span>

Brezilya Hava Kuvvetleri, Brezilya Silahlı Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir. Flight International ve Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'ne göre 77.454 askerî personele ve 627 civarında uçağa sahip olup Güney Yarımküre'deki en büyük hava kuvvetleri ve Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'nden sonra Amerika'nın ikinci büyük hava kuvvetidir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan Hava Kuvvetleri</span> Hint Silahlı Kuvvetlerinin Hava Kolu

Hindistan Hava Kuvvetleri, Hindistan'ı havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Hindistan Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2.kuvvettir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing F/A-18E/F Super Hornet</span> Savaş jeti

Boeing F/A-18E veya F/A-18F Super Hornet, McDonnell Douglas F/A-18 Hornet'i temel alan çift motorlu, taşıyıcı özellikli, çok amaçlı savaş uçağı varyantlarıdır. F/A-18E tek kişilik ve F/A-18F tandem koltuk çeşitleri, F/A-18C ve D Hornet'in daha büyük ve daha gelişmiş türevleridir.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Hava Kuvvetleri</span>

Avusturya Hava Kuvvetleri Avusturya Silahlı Kuvvetleri'nin (Bundesheer) bir parçasıdır.