İçeriğe atla

İran'da tesettür

Polis SMS mesajında "Son başörtüsü uyarısını - ulusal yasayı (başörtüsü) - dikkate almadığınız için, arabanızın ehliyetine 15 gün süreyle el konulmuştur" yazıyor.[1]

Müslüman kadınların yüzyıllardır tevazu amacıyla giydiği geleneksel örtü olan tesettür, İran'da son dönemde tartışmalara konu oluyor. 1920'lerde birkaç kadın örtüsüz görünmeye başladı. Rıza Şah döneminde örtünmeden caydırılmaya çalışıldı ve 1936'da beş yıl süreyle yasaklandı. Rıza Şah'ın halefi Muhammed Rıza Pehlevi döneminde başörtüsü "geriye dönük" olarak görülüyordu ve üst ve orta sınıf insanlar tarafından nadiren giyiliyordu. Sonuç olarak, 1970'li yıllarda Şah'a karşı muhalefetin sembolü haline geldi ve daha önce başörtüsüz olan kadınlar (eğitimli, orta ve üst sınıf) tarafından giyildi.

1979 İran Devrimi'nden ve Pehlevi Hanedanı'nın devrilmesinden sonra örtünme yeniden teşvik edildi ve 1981'de saçların örtülmesi ve eller ve yüz dışında her yeri kapatan bol giysiler giyilmesi kadınlar için yasal olarak zorunlu hale getirildi.f the Pahlavi dynasty, veiling again was encouraged, and in 1981 the covering of hair and wearing of loose-fitting clothing covering all but hands and face was made legally mandatory for women.[2][3] Mehsa Emini'nin 2022'deki ölümünden bu yana başörtüsü yeniden siyasi bir sembol haline geldi; bu sefer İslam Cumhuriyeti'ne karşı muhalefetin ve genç kadınların yasalara karşı gelmeleri "kasabalarda ve şehirlerde" gözlemlendi ve "kontrol altına alınamayacak ve tersine çevrilemeyecek kadar yaygın" olarak adlandırıldı.[4] Ancak Nisan 2023 itibarıyla İslam Cumhuriyeti, başörtüsünün "ilahi emrini" uygulama sözü verdi.

Sanayi, Madencilik ve Ticaret Bakanı'nın emriyle hicap 2023 yılında vergiden muaf hale getirildi ve Devrim Muhafızları Basij, Tahran ve İsfahan şehirlerinde "hicap şehri" adlı kalıcı sergiye başladı.[5] Ağustos 2023'te Etemad, çarşafın üniversitelerdeki kadınlar için zorunlu hale gelebileceğini bildirdi.[6][7]

BM, İran hükûmetini cinsiyet ayrımcılığının uygulayıcısı olarak nitelendirdi.[8] Eylül 2023'te İran hükûmeti, Monitörlerin (sıradan insanlar ve/veya rejimin muhbir ajanları için) tamamen başörtüsü takmayan kadınları bildirmesi için halka açık bir mobil uygulama web sitesi açtı.[9]

Üniversite öğrencileri için parfüm kullanmanın yanı sıra karşı cinsle konuşmak da suç sayıldı.[10]

Eylül 2023'te metro trenlerinde cinsiyet ayrımı yapıldı.[11]

İranlı kadınların başörtülerini çıkarma dalgaları Berlin duvarının yıkılmasına benzetildi.[12]

Boynu kapatmayan veya dar, ayak bileklerini veya önkolunu gösteren kıyafetler giymek yasa dışı kabul edilir.[13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "نحوه ارسال پیامک درصورت کشف حجاب در خودرو". خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency (Farsça). 18 Nisan 2023. 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2023. 
  2. ^ Ramezani, Reza (2010). Hijab dar Iran az Enqelab-e Eslami ta payan Jang-e Tahmili [Hijab in Iran from the Islamic Revolution to the end of the Imposed war] (Persian), Faslnamah-e Takhassusi-ye Banuvan-e Shi’ah [Quarterly Journal of Shiite Women], Qom: Muassasah-e Shi’ah Shinasi, ISSN 1735-4730
  3. ^ Milani, Farzaneh (1992). Veils and Words: The Emerging Voices of Iranian Women Writers, Syracuse, New York: Syracuse University Press, p. 19, 34–37, 9780815602668
  4. ^ Fassihi, Farnaz (25 Şubat 2023). "Their Hair Long and Flowing or in Ponytails, Women in Iran Flaunt Their Locks". The New York Times. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  5. ^ "وزارت صمت: تولیدکنندگان لباس‌های باحجاب و کالاهای فرهنگی از پرداخت مالیات معاف هستند". ایران اینترنشنال (Farsça). 15 Ağustos 2023. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tesettür</span> Müslüman kadınların giydiği bir tür giysi

Hicap veya modern kullanımda tesettür, Müslüman kadınların farklı biçimlerde olabilen giyim ve örtünme davranışlarını, başörtüsü ise saçları örten ve genellikle baş ve boynu saran, ancak yüzü görünür hâlde bırakan bir giyim şeklini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Başörtüsü</span> başa örtülen bez

Başörtüsü, başı özellikle saçları yıpratıcı dış etkenlerden korumak, örtünmeyi sağlamak, tanınmamak için kullanılan, başın üst kısmının çoğunu ya da tamamını kaplayan bir çeşit örtü ve giysi.

<span class="mw-page-title-main">Süreyya İsfendiyari Bahtiyari</span> İran Kraliçesi

Süreyya İsfendiyari Bahtiyari, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ikinci eşi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de başörtüsü yasağı</span> Türkiyede 12 Eylül Darbesinden sonra kamu kurumlarında türbanın yasaklanması

Türkiye'de başörtüsü yasağı veya kılık kıyafeti düzenleyen kararlar, başta üniversite öğrencilerine yönelik olmak üzere bütün kamu ve bazı özel kurumlarda kadın çalışanlara uygulanan başörtü yasağı ile bu yasağın sosyal ve siyasal etkileri etrafında yaşanan tartışmalar. Siyasal İslam'ın simgesi olduğu iddia edilen başörtüsünü kamusal alanda yasakladığı iddia edilen mahkeme kararları bu sorunun ön ayağını oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pehlevî Hanedanı</span> 1925-1979 yılları arasında İranı yöneten hanedan

Pehlevî Hanedanı, İran Şahanşah Devleti'ne 54 yıl boyunca hükmetmiş Mazenderan kökenli hanedan.

İran Futbol Federasyonu (F.F.I.R.I.), İran futbolunun yönetim organı. Görevleri, Yukarıdan aşağıya tüm profesyonel ve amatör futbol liglerini organize etmek ve aynı zamanda erkek ve kadın ulusal futbol takımlarını yönetmek.

İran'da lâiklik, başlangıcı Pehlevi Hanedanı'ndan Şah Rıza Pehlevi'nin tahta çıktığı 1925 yılına uzanan bir tarihe sahiptir. İran'da laiklik bir devlet politikası olarak uygulanmaya başladıktan sonra hicab adı verilen başörtüsü ve çador adı verilen çarşaf adlı giysilerle birlikte dinsel bayramlar olan Muharrem ve Aşure gibi kutlamalar, din adamlarının umuma açık yerlerde vaaz vermeleri yasaklandı, cami eylemleri yoğun biçimde engellendi ve düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın vize politikası</span>

Dünya çapında uluslararası ortamda ülkelere giriş-çıkışlarda başlatılan pasaport ve vize zorunluluğu, yabancı ülkelerden İran'a gitmek isteyen kişiler için de geçerlidir. Diplomatik anlaşmalar yoluyla vize muafiyeti verilen ülke vatandaşları haricinde herkes ülkeye girişte vize sahibi olmak zorundadır. İsrail vatandaşları ise tüm şartları taşıyor olsalar dahi, ülkeye girişleri yasaktır.

<span class="mw-page-title-main">Çador</span>

Çador, Çadar ya da Çadur İran'da kadınlar tarafından giyilen bir çarşaftır. Kullanımı antik zamanlara, Ahameniş İmparatorluğu'na dayanır. Pehlevi Hanedanı döneminde Batılı kıyafetler tercih edilirken, İran İslam Devrimi'nden sonra yeniden yaygınlaşmıştır. Günümüzde İran'da örtünmek zorunlu olsa da, çador kullanımı zorunlu değildir, daha çok dini ya da geleneksel sebeplerle tercih edilir. Vücudun tamamını ve başı öreten şekildedir.

<span class="mw-page-title-main">Fevziye bint Fuad</span>

Fevziye bint Fuad veya bilinen adıyla Fevziye Pehlevi, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ilk eşi olan İran kraliçesi ve Mısırlı prenses.

Tesettür sözcüğü geleneksel olarak bazı Müslüman kadınların giydiği başörtüsünü ve genel olarak mütevazı İslami elbise tarzını ifade eder.

İran'da kadın hakları, devleti yöneten rejimin şekline göre değişmiştir. Her rejimin yükselişiyle birlikte, kadın haklarına yönelik bir dizi zorunluluk ortaya çıktı ve oy haklarından kıyafet kurallarına kadar geniş bir yelpazedeki sorunları etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">İran Senatosu</span>

İran Senatosu, 1950-1979 yılları arasında İran'ın eski üst meclisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Trans-İran Demiryolu</span>

Trans-İran Demiryolu 1927'de Pehlevi İranı'nda başlayan ve 1938'de dönemin İran hükümdarı Rıza Şah'ın yönetiminde tamamlanan büyük bir demiryolu inşa projesiydi. Tamamen yerli sermaye ile inşa edilmiştir ve başkent Tahran'ı güneyde Basra Körfezi'ndeki Bender Şahpur ve kuzeyde Hazar Denizi'ndeki Bender Şah ile Ahvaz ve Kum aracılığıyla birbirine bağlamaktadır. 1961'de, Rıza Şah'ın oğlu Muhammed Rıza Pehlevi yönetiminde, Bender Şah'tan Gürgan'daki yeni bir terminale uzatıldı. 1963'te Muhammed Rıza Pehlevi'nin "Beyaz Devrim"in bir parçası olarak yaptığı toprak reformları sırasında, Trans-İran demiryolu Tahran'ı Meşhed, Tebriz ve İsfahan'a bağlayacak şekilde genişletildi.

<span class="mw-page-title-main">İslami giyim</span>

İslami giyim, İslam'ın öğretilerine uygun olarak yorumlanan giysilerdir. Müslümanlar, yalnızca dini düşüncelerden değil, aynı zamanda pratik, kültürel, sosyal ve politik faktörlerden de etkilenen çok çeşitli giysiler giyerler.

<span class="mw-page-title-main">Pehlevî İranı</span> 1925ten 1979a kadar İranı yöneten rejim

İran Şehinşah Devleti ya da yaygın ismiyle Pehlevi İranı, 1925 yılından İran Devrimi'nin bir sonucu olarak monarşinin devrildiği 1979 yılına kadar varlığını sürdürmüş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini protestoları</span> 2022de İran genelinde başlayan hükûmet karşıtı tepkiler

Mehsa Emini protestoları, 16 Eylül 2022'de İran'da başlayan ve 2023'e kadar devam eden sivil huzursuzluk ve protesto hareketleridir. Protestolar, 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana "ülkenin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemeyen", hükûmete karşı "en büyük meydan okuma" ve "en yaygın isyan" olarak tanımlandı.

İran kadın milli futbol takımı dünya çapında uluslararası kadın futbolunda İran'ı temsil eder ve İran İslam Cumhuriyeti Futbol Federasyonu (FFIRI) tarafından kontrol edilir. Kadın futbolundan sorumlu FFIRI yetkilisi Seyyedeh Shohreh Mousavi'dir.

<span class="mw-page-title-main">İran'da örtünmenin yasaklanması</span>

8 Ocak 1936'da İran Şahı Rıza Şah, Keşf-i hicab olarak bilinen ve tüm İslami örtüleri yasaklayan bir ferman yayınladı; bu ferman hızla ve güçlü bir şekilde uygulandı. Hükûmet ayrıca birçok geleneksel erkek giyim türünü de yasakladı.

Rıza Kutubi, İranlı mühendis ve siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.