İçeriğe atla

İran'da İslam

  Muhammed döneminde fethedilenler, 622-632
  Dört halife döneminde fethedilenler, 632-661
  Emeviler döneminde fethedilenler, 661-750
Makale serilerinden
Ülkelere göre İslam
Allah
Afrika
Amerika
Asya
Avrupa
Okyanusya

İran'da İslam, (633-656) Sasani İmparatorluğu'nun sonunu getirmiş ve İran'da Zerdüştlük dininin ortadan kalkmasına neden olmuştur. Ancak Pers uygarlığının gelenekleri kaybolmamış yeni İslam siyaseti içine büyük ölçüde yedirilmiştir.

Birçok Müslüman tarihçi uzun süre Araplar tarafından ele geçirilmeden önce İran'daki toplumun bir çöküş ve yozlaşma içerisinde olduğunu ve ülkelerini ele geçiren Arap ordularını kollarını açarak karşıladığını iddia etmiştir. Bu görüşün büyük oranda kabul gördüğü söylenemez. Bazı yazarlar, birçok Arap kaynağına dayanarak, "tüm iddialara karşın, İranlıların ülkelerini ele geçrimek isteyen Araplara karşı uzun ve yoğun bir mücadele gösterdiklerini" ifade etmektedir.[1] Bu görüşü doğrulayan bir kanıt ülkeleri ele geçirildikten sonra İranlıların bir kültürel direniş savaşını vermeleri ve zafer kazanan Araplara karşı kendi geleneklerini kabul ettirmede başarılı olmalarıdır.[2][3]

Ayrıca bakınız

Dipnotlar

  1. ^ Milani A. Lost Wisdom. 2004 ISBN 0-934211-90-6 p.15
  2. ^ Mohammad Mohammadi Malayeri, Tarikh-i Farhang-i Iran (Iran's Cultural History). 4 volumes. Tehran. 1982.
  3. ^ ʻAbd al-Ḥusayn Zarrīnʹkūb (2000). Dū qarn-i sukūt : sarguz̲asht-i ḥavādis̲ va awz̤āʻ-i tārīkhī dar dū qarn-i avval-i Islām (Two Centuries of Silence). Tihrān: Sukhan. OCLC 46632917, Şablon:Listed Invalid ISBN. 

Literatür

  • Bashear, Suliman — Arabs and Others in Early Islam, Darwin Press, 1997
  • Daniel, Elton — The History of Iran, Greenwood Press, 2001
  • Donner, Fred — The Early Islamic Conquests, Princeton, 1981
  • M. Ismail Marcinkowski, Persian Historiography and Geography: Bertold Spuler on Major Works Produced in Iran, the Caucasus, Central Asia, India and Early Ottoman Turkey, with a foreword by Professor Clifford Edmund Bosworth, member of the British Academy, Singapore: Pustaka Nasional, 2003, ISBN 9971-77-488-7.
  • Sicker, Martin — The Islamic World in Ascendancy: From the Arab Conquests to the Siege of Vienna, Praeger, 2000
  • Zarrin’kub, Abd al-Husayn — Ruzgaran : tarikh-i Iran az aghz ta saqut saltnat Pahlvi, Sukhan, 1999. ISBN 964-6961-11-8
  • Arab Conquest of Iran5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., pp. 203–10, Encyclopaedia Iranica.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İran</span> Batı Asyada bir ülke

İran (Farsça:

İslam cumhuriyeti, İslam dinine dayalı cumhuriyet şeklidir.

<span class="mw-page-title-main">Ömer</span> İslam Devletinin ikinci halifesi, sahabe

Ömer bin Hattab, İslâm peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve İslâm Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Ehl-i Sünnet, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Farûk" diye anarlar. Şiiler ise Ömer'in hâlifeliğini tanımazlar. 23 Ağustos 634 tarihinde Râşidîn Halifeliği'nin ikinci hâlifesi oldu ve bu görevi, öldürüldüğü yıl olan 644'e kadar sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">İslam tarihi</span> İslam medeniyetinin tarihî gelişimi

İslam tarihi, Müslüman medeniyetinin geçmişten günümüze dek siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeleri ile ilgili olan tarihsel çalışma alanıdır. Çoğu tarihçi, İslam dininin MS 7. yüzyılın başında Arap Yarımadası'ndaki Mekke ve Medine şehirlerinde ortaya çıkıp yayıldığını kabul etmektedir. Müslümanlar, İslam'a Âdem, Nuh, Musa, Davud, Süleyman, İsa gibi peygamberlerden beri var olan bir din ve Allah'ın iradesine teslimiyetle gerçekleşen bir dönüş olarak inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Fars edebiyatı</span> İranın sözlü ve yazılı edebî birikimi

Fars edebiyatı, Farsça sözlü kompozisyonlardan ve yazılı metinlerden oluşan dünyanın en eski edebiyatlarından biridir. 2500 yıldan uzun bir dönemi kapsayan Fars edebiyatına ait kaynaklar bugünkü İran sınırlarının ötelerine, Orta Asya, Batı Asya, Anadolu, Hint alt kıtası, Mısır ve Balkanlar'a yayılmıştır. Gaznelilerin Orta ve Güney Asya'yı fethinden sonra Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Orta Asya'ya yayılmıştır. Yalnız İranlılar değil, Türk, Kafkas, Hint, Pakistanlı ve Slav şair ve yazarların Fars dilinde oluşturdukları eserler de Fars edebiyatı içinde sayılmaktadır.

İslam tıbbı, İslam peygamberi Muhammed dönemindeki geleneksel Arap tıbbından olduğu kadar, Eski Roma tıbbı Unani'den, Eski Hint tıbbı Ayurveda'dan ve Eski İran tıbbından etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İslam devleti</span> devlet yönetim biçimi, şeriat yasaları uygulanan devlet

İslam devleti, İslam hukukuna dayalı bir hükumet biçimine sahip bir devlettir. Bir terim olarak, İslam dünyasında çeşitli tarihsel yönetim biçimlerini ve yönetim teorilerini tanımlamak için kullanılmıştır. Arapça "dawlah islāmiyyah" teriminin bir çevirisi olarak Siyasal İslam veya İslamcılık ile bağlantılı modern bir kavramı belirtir.

Mute Muharebesi Eylül 629'da, Muhammed'in kuvvetleri ile Bizans İmparatorluğu ordusu ve onların Gassanî vasalları arasında gerçekleşmiştir. Ürdün Nehri'nin doğusundaki Palaestina Salutaris'in Mute köyünde ve günümüz Kerek'inde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İran tarihi</span> İranın tarihsel gelişimini ele alan tarihyazımı alanı

İran tarihi, tarihin en eski uygarlıklarından biri olan İran'ın tarihsel gelişimini ele alan tarih yazımı alanıdır. Bu tarih; batıdaki Anadolu'dan doğudaki Hindistan ile Siri Derya Nehri'ne, kuzeydeki Kafkaslar ve Avrasya steplerinden de güneydeki Basra Körfezi ile Umman Körfezi'ne kadar geniş bir alanı içine alan Antik İran bölgesinin tarihini kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın İslamlaşması</span>

Fetih Sonrası İran'ın İslamlaşması, İran'ın İslami Fethi'nin bir sonucu olarak meydana gelen halkın büyük çoğunluğunun zaman içinde İslam dinini kabul etmesiyle şekillenen uzun bir süreçtir. Diğer yandan İranlılar kendilerinin bazı İslam öncesi geleneklerini korudular ve İslami kodlamalarla uyarladılar.

<span class="mw-page-title-main">Yermük Muharebesi</span> Müslüman Arap ordularının Bizans İmparatorluğu ile yaptığı muharebe (636)

Yermük Muharebesi, Halid bin Velid komutasındaki İslam ordusuyla Bizans İmparatorluğu'nun Yermük'te yaptığı, Arap-Bizans savaşlarının en büyük muharebesidir.

<span class="mw-page-title-main">Osman</span> İslam Devletinin üçüncü halifesi, sahabe

Osman bin Affan, Hulefâ-yi Râşidîn'den üçüncüsü, İslam peygamberi Muhammed'in cennetle müjdelenmiş sahâbelerinden birisidir. 644 yılından 656'daki öldürülmesine kadar, 12 yıl boyunca halifelik yapmıştır; Hulefâ-yi Râşidîn'den en uzun süre halifelik yapan odur. Şiâ'da halifeliği kabul edilmeyen sahâbedendir; zira Şîa inancına göre hüküm sürmesi gereken ilk halife Ali'dir. Sünni inanca göre Ali ve Osman arasında ayrım yapılmaz. Ümeyyeoğullarından (Emeviler) olan Osman'ın künyesi İslam peygamberi Muhammed'in kızı Rukiyye'den olan oğluna nispetle Ebu Abdullah'tır. Bunun dışında Ebu Leyla olarak anıldığı da olurdu.

<span class="mw-page-title-main">Antik İran</span> İran kültürel etkisine sahip bölge

Antik İran ya da Büyük İran sözcüğünün anlamı İran kültürel etkisine sahip bölgeleri ifade eder. Kabaca İran kültürünün yeri olan İran Platosu merkezinde olmak üzere Kafkasya, Doğu Anadolu Bölgesi toprakları, İndus Nehri ve Pakistan içeren topraklar içerisinde kalan bölgenin tarihsel adıdır. Ayrıca İran kültürüne etki eden bu terimi Encyclopædia Iranica tarafından da kullanılmaktadr.

<span class="mw-page-title-main">İslami demokrasi</span> seküler veya dini olabilen siyasi ideoloji

İslami demokrasi veya İslam ve demokrasi, 21. yüzyılda İslam dünyasında ortaya çıkan bir ideolojik akımdır. İslami demokrasi, "Müslüman ülkelerin, dinlerini kaybetmeden demokratik, özgür, çoğulcu ve çağdaş yaşaması" olarak özetlenebilir. İslam'ın demokrasiyle ikiz kardeş gibi tutulması akımın bir görüşüdür. İnsan haklarına saygı, özgürlükçülük, çoğulculuk gibi fikirler İslami demokrasiden beslenir.

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Mısır'ı fethi</span> Tarihi olay

Müslümanların Mısır'ı fethi veya Arapların Mısır'i fethi, Mısır'ın MS 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedilmesidir. Bunun sonucunda Bizans İmparatorluğu'nun elindeki Mısır ve Libya Râşidîn Halifeliği'ne geçti.

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların İran'ı fethi</span> İslam Devletinin İranı fethi

Müslümanların İran'ı fethi veya Arapların İran'ı fethi, İran'ın MS 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedilmesidir. Bunun sonucunda Sasani İmparatorluğu yıkıldı ve İran İslamlaşmaya başladı.

İslam kültürü ve Müslüman kültürü, tarihsel olarak Müslümanlar için ortak olan kültürel ögelere atıfta bulunulur. Râşidîn Halifeliğinden erken Emevîler dönemine ve Abbâsîlerin ilk dönemlerine kadar Müslüman kültürünün erken biçimleri ağırlıklı olarak Arap, Bizans, Pers ve Levantendi. İslâm imparatorluklarının hızla genişlemesiyle Müslüman kültürü, Fars, Mısır, Kafkas, Türk, Moğol, Hint, Bangladeş, Pakistan, Malay, Somali, Berberi, Endonezya ve Moro kültürlerini çok etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">İran felsefesi</span> Doğu felsefesinin bir kolu

İran felsefesi veya Fars felsefesi, Doğu felsefesinin bir parçası olup, oldukça zengin ve eski bir tarihe sahiptir. İran felsefesi'nin kökeni eski İran'da Hint-İran kökleriyle ortaya çıkan ve Zerdüşt öğretilerinden büyük ölçüde etkilenen, felsefi gelenek ve düşünceler zamanına kadar uzanmaktadır. Pers bölgesinde bağımsız felsefi düşüncenin ortaya çıkışını, M.Ö. 1500’ler de Avesta metinleri aracılığı ile tarihleyen Hint-İranlılar’dan öğrenmekteyiz. Zerdüşt'ün görüşlerinin, Yahudilik ve Orta Platonizm dönemi fikirleri aracılığıyla, Batı Avrupa kültürlerini de etkilediğini görmekteyiz.

<span class="mw-page-title-main">Humeynizm</span> Ruhullah Humeyninin fikir ve görüşlerini esas alan ideoloji

Humeynizm veya Humeynicilik, 1979 İran İslam Devrimi'nin lideri Ruhullah Humeyni'nin dini ve siyasi fikirlerini ifade eder. Ayrıca Humeynicilik, Humeyni'nin kurduğu İran İslam Cumhuriyeti'ni yöneten din adamı sınıfının ideolojisini de ifade ediyor olabilir. Bu aynı zamanda İran, Irak ve Lübnan'daki On İki İmamcı Şii nüfusun bazı kesimlerinin "radikalleşmesine" ve İran hükûmetinin Afganistan, Pakistan, Suudi Arabistan ve Afrika'daki Şii azınlıkları "silah altına almasına" atıfta bulunmak için de kullanılabilir. Humeynicilikten türetilen Humeynici ve Humeyniciler kelimeleri aynı zamanda İran'ın dini yöneticilerinin üyelerini tanımlamak ve onları "normal" Şii Müslüman din adamlarından ayırmaya çalışmak için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">1987 Mekke olayı</span>

1987 Mekke olayı, 31 Temmuz 1987'de Mekke'de Hac ibadeti sırasında Şii hacılar ile Suudi Arabistan güvenlik güçleri arasında çıkan çatışma 400'den fazla kişinin ölümüyle sonuçlanan olay. Olay çeşitli şekillerde "isyan" veya "katliam" olarak tanımlanır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.