İplik Pazarı
İplik Pazarı, tarihsel ismiyle İplik Pazarı-Korkut Efendi, Lefkoşa Surlariçi'nde bir mahalle.[1][2] Şehrin kuzey kesiminde yer alır.
2011 nüfus sayımına göre nüfusu 229'du. 1946'daki nüfusu 556 olup[3] 116 Kıbrıslı Rum, 232 Kıbrıslı Türk ve 208 diğer gruplardan oluşmaktaydı.
Şehrin tarihsel merkezi niteliğindeki Sarayönü Meydanı mahallede yer alır.
Tarihçe
İplik Pazar ve Korkut Efendi, Lefkoşa'nın surlar içindeki 24 tarihi mahalleleri arasındaydı.[1][4]
Her iki mahalle de 7 mahalle listeleyen 1572 tarihli ilk Osmanlı tahrir defterinde yer almadı. Bundan yüz yıl kadar sonra kaydedilen 12 mahalle yer arasında da bulunmadılar.[5] 1831 Osmanlı nüfus sayımında, şehrin 15 Müslüman mahallesinden ikisi olarak 24 mahalle arasında listelendiler.[6] 1912'ye gelindiğinde, iki mahalle,[7] genel sınırlarını koruyacak şekilde birbirleriyle birleştirilmişti.[8]
Mahalledeki yapılar
- Aslen Korkut Efendi mahallesi
- Aslen İplik Pazarı mahallesi
Sarayönü İlkokulu
Sarayönü Camii'nin yanında yapılış tarihi bilinmeyen bir okulun varlığı kayıtlıdır. Yapılan araştırmalar kapsamında arşivlerde okula dair rastlanılan ilk belge, 1715 yılına tarihli, cami mütevellisinin yazmış olduğu bir yıllık muhasebe kaydıdır. Bu belgede İbrahim Paşa Camii yanındaki okulun hocasına Cafer Paşa Vakfı gelirinden senelik 6 kuruşluk gelir sağlanması öngörülmüştür. Bunun ardından rastlanan bir sonraki belge 1746 yılına tarihlidir. Bu belgede, okulu ziyaret eden Kıbrıs Valisi Hacı Ebubekir Paşa'nın okulun derhâl tamir edilmesi, tuvaletlerin ilave edilmesi ve avlusunun etrafına 23 dükkân yapılmasını emrettiği kayıtlıdır. 1748 yılına tarihli bir belgede Hacı Ebubekir Paşa'nın çabalarıyla okulun tamir edilmiş olduğu ve hocasına günlük 20 akçelik gelir sağlayacak bir vakfın tesis edildiği belirtilmektedir.[9]
Kayıtlı diğer bilgiler arasında 1892 yılında okulun öğretmeninin Hafız Mehmet Raif olduğu ve 1897'de okulun suyunun yakınlardaki Sarayönü Hamamı'ndan karşılandığı yer alır. Hamamdan getirilen suyun yerine düzenli bir su ikmali sağlanabilmesi için Evkaf İdaresine 7 Kasım 1897 tarihinde başvuruda bulunuldu.[9]
Lüzinyan Sarayı yıkıldıktan sonra, sarayın taşlarından buraya yeni bir erkek okulu inşa edilmesi değerlendirildi ve 19 Mart 1899'da alınan karar gereğince 1899 yılı içerisinde yeni bir okul inşa edildi. Okulun bu dönemki adının "Saray Meydanı Mektebi" veya "Mümtaz Mekteb" olduğu, inşaatin £150 maliyetinde gerçekleştiği kaydedildi. Okulun 100 erkek öğrenciye eğitim vermesi ön görüldü. 27 Eylül 1904 tarihinde okul paralı okul statüsüne getirildi, Hasan Hilmi Efendi isimli bir hoca müdür olarak getirildi.[9]
7 Kasım 1908 tarihinde bu okulun da yıkımına başlandı ve yerine yeni bir okul inşa edildi.[9]
Okulun mezunları arasında asker ve siyasetçi Alparslan Türkeş yer alır.[10]
Kaynakça
- ^ a b Coexistence in the Disappeared Mixed Neighbourhoods of Nicosia by Ahmet An (Paper read at the conference: Nicosia: The Last Divided Capital in Europe, organized by the London Metropolitan University on 20 June 2011)
- ^ 6th edition of the publication "Statistical Codes of Municipalities, Communities and Quarters of Cyprus" (publ. Statistical Service of Republic of Cyprus)
- ^ Census of Cyprus, 1946
- ^ "A Description of the Historic Monuments of Cyprus" by George Jeffery,Architect .Publ. Government Printing Office, Nicosia, 1918.
- ^ Population, taxation and wealth in the cities and villages of Cyprus, by R.C. Jennings, 1986, p. 176
- ^ Tragedy 1821 continued (in Greek), by I.P. Theocharides and S. Andreev, pub. Nicosia, 1996
- ^ Map of Nicosia, 1912, publ by Stanfords, Longacre, London
- ^ "Quarters of Nicosia" Prepared and published by the Dept. of Lands and Surveys, Cyprus, 1985, Revised 1997. Series DLS30. Scale 1:7500
- ^ a b c d Bağışkan 2019, s. 145.
- ^ An, Ahmet (2005). Kıbrıs’ın Yetiştirdiği Değerler (1900-1920). Akçağ Yayınları. s. 442.
