İçeriğe atla

İoane Petritsi

Ioane Petritsi
Ioane Petrisi'nin Tiflis'teki heykeli.
Tam adıIoane Petritsi
Doğumuc. 11. yüzyıl
Chimchimi, Mesheti, Gürcistan Krallığı
Ölümü12. yüzyıl
ÇağıOrta Çağ felsefesi
BölgesiBatı felsefesi
OkuluYeni Platonculuk
İlgi alanlarıFelsefe, edebiyat, şiir, ilahi, ortodoksluk, çeviri, mistisizm, çilecilik, astroloji
Etkilendikleri

İoane Petritsi (Gürcüce: იოანე პეტრიწი; yaklaşık: 1050 - 1130), Çimçimeli İoane (იოანე ჭიმჭიმელი) olarak da bilinir, 11-12. yüzyılda yaşamış Yeni Platoncu Gürcü filozofudur. Bizans İmparatorluğu ve Gürcistan Krallığı'nda özellikle Proklos'tan yaptığı çevirilerle tanınır. Stanford Encyclopedia of Philosophy, Petritsi'yi "en önemli Gürcü ortaçağ filozofu" ve "en çok okunan Gürcü filozof" olarak tanımlamıştır.[1]

İoane Petrisi'nin İoane Çimçimeli olarak da tanınması, onun tarihsel Tao bölgesindeki Çimçimi köyünden olduğunu göstermektedir.[2][3]

Hayatı

Petritsi'nin yaşamı hakkında kendi eserlerindeki dolaylı ifadeler ve 18. yüzyıl Gürcü kaynaklarının sağladığı birkaç ayrıntı dışında güvenilir bir bilgi yoktur. Petritsi'nin Mesheti eyaletinden aristokrat bir ailede doğduğu ve Konstantinopolis'te Mihail Psellos ve Ioannes İtalus'un himayesinde eğitim gördüğü bu kaynaklardan anlaşılmaktadır. İoane Çimçimeli adını da taşıyor olması, o dönemde Mesheti'nin bir parçası olan ve bugün Yusufeli ilçesine bulunan Çimçimi (bugün Cevizlik) köyünde doğmuş olduğu göstermektedir. İtalus'un gözden düşmesinden sonra İoane, Bulgaristan'daki Gürcü manastırı Petritsoni'ye sığınmış ve Petritsi sıfatı da bu manastırdan gelir. İoane Petritsi, klasik fikirleri Hristiyanlığın ana mesajıyla uzlaştırmak amacıyla başta Yeni Platoncu olmak üzere birçok felsefi eseri çevirdi.

Geniş felsefi bakış açısı, sonunda onu Gürcistan kralı IV. Davit'in kurduğu Gelati Akademisi'ne kadar götürdü. Fakat burada Gürcü Ortodoks kilisesinin önde gelenleriyle anlaşmazlığa düştü. Aristoteles, Proklos, Nemesius, Ammonius Herimae, Kitabı Mukaddes, hagiografi ve başka eserlerden bölümler çevirdi. Birkaç özgün eseri arasında Proklos ve Yeni Platonculuka kapsamlı bir yorum en önemlisidir. Petritsi aynı zamanda münzevi ve mistik şiir yazmış ve ilahiler bestelemiştir.

Hem felsefesi hem de edebi üslubuyla Petritsi, 18. yüzyılda reformist bilim insanı Patrik I. Anton döneminde daha belirgin hale gelen Gürcü felsefi düşüncesi ve edebiyatı üzerinde uzun süreli bir etkiye sahip olmuştur.[4]

İlave okumalar

  • Gigineishvili, Levan (2007), The Platonic Theology of Ioane Petritsi. Gorgias Press, 1-59333-395-1
  • Gigineishvili, Levan The harmonisation of neoplatonism and christianity in the Gelati monastic school, Annual of Medieval Studies at the Central European University for 1994–1995, 1996, p. 124–139.
  • Iremadze, Tengiz, Joane Petrizi, Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2006
  • Iremadze, Tengiz, Konzeptionen des Denkens im Neuplatonismus. Zur Rezeption der Proklischen Philosophie im deutschen und georgischen Mittelalter: Dietrich von Freiberg – Berthold von Moosburg – Joane Petrizi (Bochumer Studien zur Philosophie, Bd. 40), Amsterdam – Philadelphia: B. R. Grüner Publishing Company, 2004.
  • Hans-Christian Günther, Die Übersetzungen der Elementatio theologica des Proklos und ihre Bedeutung für den Proklostext, Einige vorläufige Bemerkungen zur Bedeutung von Petrizis Übersetzung der Elementatio für die Textkonstitution, Leyde, E. J. Brill, 2007
  • Lela Alexidze, Ioane Petritsi und die antike Philosophie, Tbilissi, 2008
  • Lela Alexidze & Lutz Bergemann, Ioane Petrizi. Kommentar zur Elementatio theologica des Proklos, Amsterdam, B. Grüner, 2009
  • Lela Alexidze, Griechische Philosophie in den Kommentaren des Joane Petrizi zur Elementatio theologica des Proklos, Oriens Christianus 81, 1997, p. 148-168
  • Chelidze, Edisher, Über das Leben und das Wirken von Ioane Petrizi, In: Religion. 3-4-5, 1994, S. 113–126.
  • Khuroshvili, Giorgi, Jerusalem and Athens in Medieval Georgian Thought, in: Philosophie und Sozialtheorie, Band 1, Leben verstehen. Herausgegeben von T. Iremadze, U. R. Jeck, H. Schneider. Logos Verlag, Berlin, 2014. S. 97–101.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Iremadze, Tengiz (1 Ocak 2015). Zalta, Edward N. (Ed.). Joane Petrizi (Fall 2015 bas.). 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2021. 
  2. ^ Roland Topçişvili, Adların Etnolojisi ve Tarihi, Tiflis, 2010, s. 13 ISBN 978-9941-17-008-9
  3. ^ "İoane Petritsi (Çimçimeli, 12. Yüzyıl)" (Gürcüce), Ambioni
  4. ^ Iremadze, Tengiz (2006). Joane Petrizi 2 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Stanford Encyclopedia of Philosophy.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Nietzsche</span> Alman filozof, filolog ve şair (1844–1900)

Friedrich Wilhelm Nietzsche, Alman klasik filolog ve filozoftur. Nietzsche'nin fikirleri ve üslubu, yerleşik düşünce kalıplarını kırmıştır, bu nedenle yaşadığı dönemde var olan bir klasik disipline sokulamamıştır. Nietzsche, günümüzde yepyeni bir felsefi ekol olarak yaşam felsefesi disiplininin kurucusu olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Max Weber</span> Alman sosyolog

Max Weber, Alman düşünür, sosyolog ve ekonomi politik uzmanı. Modern antipozitivistik toplumbilimi incelemesinin öncüsü olduğu düşünülür. Sosyolojiyi yöntem bilimsel olgunluğa eriştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gottlob Frege</span>

Friedrich Ludwig Gottlob Frege, modern matematiksel mantığın ve analitik felsefenin kurucusu sayılan Alman matematikçi, mantıkçı ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Platon</span> Antik Yunan filozofu

Platon veya Eflatun, Antik Yunan filozofu ve bilgesi.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Mach</span>

Ernst Waldfried Josef Wenzel Mach,, Avusturyalı fizikçi ve felsefeci. Bilim tarihi alanının kurucularından biridir. Ses hızına bağlı olarak hızı tanımlayan Mach sayısı, Ernst Mach'ın adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Walter Benjamin</span> Alman filozof ve edebiyat eleştirmeni (1892-1940)

Walter Benedix Schönflies Benjamin,, Alman filozof, edebiyat eleştirmeni, kültür tarihçisi ve estetik kuramcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Theodor W. Adorno</span> Alman filozof ve toplumbilimci (1903 – 1969)

Theodor W. Adorno, , Alman felsefeci, toplumbilimci, bestekâr ve müzikbilimci.

Proklos, Platon Akademisi'nin başına geçen ve diğer matematikçilerin çalışmaları hakkındaki yorumları için matematik tarihi açısından önemli olan bir Yeni Platoncu Yunan filozof.

Rudolf Carnap 1935'ten önce Avrupa'da, sonrasında Amerika'da etkin olan Alman filozof. Viyana Çevresinin önemli bir üyesi ve mantıksal olguculuğun bir destekçisiydi. "Yirminci yüzyıl filozofları arasında bir dev" sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sözde Dionisius</span> Bizanslı ilahiyatçı

Sözde Dionisius ya da Areopagiteli Dionisius, İ.S 5. yüzyılın sonlarıyla 6. yüzyılın başlarında yazılar yazmış Yeni-Platoncu bir Hristiyan teologu ve düşünürr.

<span class="mw-page-title-main">Meister Eckhart</span> Alman filozof ve ilahiyatçı (1260-1328)

Eckhart von Hochheim (1260–1328) adıyla ve daha yaygın ifadesiyle Meister Eckhart olarak bilinen Alman Dominiken teolog, filozof ve mistik. Felsefi ve teolojik konuları halk dilinde tebliğ etmiştir. Modern dönemde ve günümüzde pek çok düşünürü etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">August Wilhelm Schlegel</span> Alman yazar (1767-1845)

August Wilhelm Schlegel, Alman edebiyat tarihçisi, çevirmen, yazar, felsefeci ve Hint kültürü (Hindoloji) uzmanı. Alman romantizm akımının kurucuları arasında sayılır. Kardeşi Friedrich ile birlikte Novalis, Ludwig Tieck ve Friedrich Wilhelm Joseph Schelling gibi dönemin üst düzey edebiyatçılarını bir araya getiren August Wilhelm Schlegel, 19. yüzyıl boyunca etkili olacak, ilerleyen yıllarda da taraftar bulacak bir edebi akımın gelişmesine katkı sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Philipp Mainländer</span> Alman filozof ve şair (1841-1876)

Philipp Mainländer, asıl adı Philipp Batz olan Alman şair ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Psellos</span> Bizanslı tarihçi

Michael Psellos ya da Psellus Bizanslı yazar, Yeni Platoncu filozof, tarihçi ve siyasetçi. Doğumu büyük olasılıkla 1017 ya 1018 yılındadır. 1078 yılında öldüğü muhtemeldir ama bazı kaynaklar 1096'ya kadar hayatta kaldığını bildirmektedirler.

Rodoslu Eudemus, MÖ. 350, Rodos - 290 yılları arasında yaşamış, ilk bilim tarihçisi olduğu iddia edilen Yunan filozofudur. Aristoteles'in en önemli öğrencilerinden biriydi, öğretmeninin çalışmalarını düzenledi ve daha kolay erişilebilir hale getirdi. Eudemus'un yeğeni Pasicles de Aristoteles'in eserlerini düzenlemekten sorumluydu.

<span class="mw-page-title-main">Trallesli Asklepios</span> Bizanslı filozof

Trallesli Asclepius Ammonius Herimae'nin öğrencisi olan geç antik bir filozof. Neoplatonik öğretidendi. Doğum tarihi hâlâ belirsiz olmakla birlikte 5. yüzyılın sonlarında doğmuş ve 6. yüzyılda yaşamış olabilir. Batı Anadolu'daki Tralleis şehrinden geldi ve İskenderiye'de okudu.

Philonides Suriye Laodikeia'lı, Antiochos Epiphanes ve Demetrius I. Soter'in hükümdarlığı sırasında Seleukos sarayında yaşayan Epikürcü bir filozof ve matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Byung-Chul Han</span>

Byung-Chul Han Kore doğumlu İsviçre ve Almanya vatandaşı yazar, filozof ve kültür eleştirmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Roman Ingarden</span>

Roman Witold Ingarden estetik, ontoloji ve fenomenoloji alanlarında çalışmalar yapmış Polonyalı bir filozoftu.

Oscar Becker, bir Alman filozof, mantıkçı, matematikçi ve matematik tarihçisiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.