İçeriğe atla

İoane Şavteli

İoane Şavteli (Gürcüce: იოანე შავთელი) 12 ve 13. yüzyıllarda yaşamış, yazdığı kasidelerle tanınan Gürcü şairdir. Arapçada "Mesih'in kölesi" (Arapça: عبد المسيح / Abdul Mesih) anlamına gelen Abdulmesia (აბდულმესია) adıyla bilinmektedir. Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, Şavteli lakabının Şavşeti bölgesindeki Şavmta köyünden geldiğini ve İoane'nin bu köyden olduğunu yazmıştır.[1]

Şavteli'nin eserlerine yapılan bir gönderme, Şota Rustaveli'nin Kaplan Postlu Şövalye (ვეფხისტყაოსანი) adlı eserindeki dipnotta geçmektedir. Şavteli, Orta Çağ Gürcü hükümdarları, IV. David (r. 1089-1125) ve Kraliçe Tamar'a (r. 1184-1213) yazdığı kasidelerle bilinmektedir .Günümüzde yazarın biyografisi hakkında çok az şey bilinmektedir. "Şavteli" adının "Şavşatlı" anlamına gelen bölgesel bir sıfat olduğu düşünülmektedir. Şavteli'nin üslubu kilise ile alakalı söylemler içerir ve kullandığı dil önemli ölçüde yapay ve arkaiktir. Muhtemelen bir din adamı olan Şavteli'nin Orta Çağ kroniklerinde, ünlü bir şair ve filozof olduğu ve Kraliçe Tamar'a birçok seferinde eşlik ettiği yazmaktadır.[2]

Şavteli'nin kasideleri, David ve Tamar'ın Hristiyan oluşlarını övmeye odaklanır, ancak iki hükümdarın da isimlerini kullanmaz. Tamar'a yapılan göndermeler, güzelliğine olan övgüler ve Tamar'ın "gizlice iyilik yapma" sevgisine yapılan atıflardan anlaşılmaktadır. IV. David'e yapılan göndermeler, İncil'deki adaşına (Şavteli, peygamber Davut'un Gürcü Bagrationi hanedanının soyundan geldiğini iddia eder) yapılan imalarla ve kralın kendi dini şarkı sözlerindeki (გალობანი სინანულისანი) kelime ve cümlelerin kullanılmasından anlaşılabilir.

Kaynakça

  1. ^ Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), 1913, Tiflis, s. 259.[]
  2. ^ Kveselava, M. (2002), Anthology of Georgian Poetry, pp. 16-17. The Minerva Group, Inc., 0-89875-672-3.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nef'î</span> hiciv şair

Nef'î, 17. yüzyıl Türk şâirlerindendir. Kasidede gerçek bir varlık göstermiş ve gerek kendi zamanında, gerekse sonraki yüzyıllarda kaside yazan bütün şairlere etki eden şâir, edebiyatçı ve hiciv üstadı.

<span class="mw-page-title-main">Şota Rustaveli</span>

Şota Rustaveli ya da kısaca Rustaveli, Orta Çağ'da yaşamış Gürcü şair. Gürcistan'ın Altın Çağı'nın öne çıkan en önemli şairidir ve Gürcü edebiyatına en çok katkı yapan yazarlardandır. Rustaveli, Gürcüler'in milli epik şiiri Kaplan Postlu Şövalye'nin yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çveneburi</span> Türkiye’de yaşayan muhacir Gürcülerin kendilerini tanımladığı sözcük

Çveneburi, ataları 93 Harbi sonrasında Artvin ve Batum yöresinden Osmanlı İmparatorluğu'nun iç kısımlarına göç etmiş, Türkiye Gürcüleri içindeki Müslüman muhacir topluluğun kendi aralarında kullandıkları bir öz tanımlamadır. Bu tanım, Türkiye Gürcüleri içerisindeki tarihi Tao-Klarceti bölgesinin yerlisi olarak yaşayan Gürcüleri ve Gürcü Katoliklerini kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aralık, Borçka</span>

Aralık, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">İbrikli, Borçka</span>

İbrikli, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Taraklı, Borçka</span>

Taraklı, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Trapeni'dir.

<span class="mw-page-title-main">Şenköy, Şavşat</span> Artvin köyü

Şenköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Cevizlik, Yusufeli</span> Artvin köyü

Cevizlik, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

Kraliçe Rusudan, Bagrationi hanedanına mensuptur, Gürcü Krallığını 1223-1245 yılları arasında yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Timotesubani Manastırı</span>

Timotesubani Manastırı Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Borjomi Vadisinin manastırla aynı adı taşıyan köyünde konumlanmış, Orta Çağ döneminden kalma Gürcü Ortodoks manastır kompleksidir.

<span class="mw-page-title-main">Geguti Sarayı</span> Eski kraliyet sarayı

Geguti Kraliyet Sarayı Gürcistan'daki Kutaisi şehrinin 7 km güneyindeki aynı adlı köyde konumlanmış, günümüzde bir harabe olan kraliyet sarayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çajaşi</span>

Çajaşi Gürcistan'ın Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesindeki Mestia Belediyesinde yer alan bir köydür. Büyük Kafkas Dağlarının güney eteklerinde, Enguri Nehrinin üst vadisinde, deniz seviyesinden 2.160 m yükseklikte yer almaktadır. Köy, Svaneti tarihi bölgesinin bir parçası ve Uşguli topluluğunun merkezidir. Orta Çağ müstahkem yapıları ile Gürcistan Ulusal Mirasında yer alan köy, Yukarı Svaneti'nin bir parçası olarak UNESCO Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bagrationi Hanedanı</span>

Bagrationi Hanedanı, Gürcistan'da Orta Çağ'dan 19. yüzyılın başlarına kadar hüküm süren bir kraliyet hanedanıdır. Bagratlılar olarak da bilinir. Dünyadaki en eski Hristiyan hanedanları arasında yer alır. Kraliçe Tamar gibi pek çok ünlü Gürcü hükümdarı bu hanedandan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü edebiyatı</span>

Gürcü edebiyatı, 4. yüzyılda Hristiyanlığın benimsenmesinden sonra dinsel kitapların ana dile çevrilmesine duyulan gereksinme sonucunda ortaya çıktı. Dinsel kitapların çevirilerini azizlerin yaşamlarını anlatan ürünler izledi.

<span class="mw-page-title-main">İoane Petritsi</span>

İoane Petritsi, Çimçimeli İoane olarak da bilinir, 11-12. yüzyılda yaşamış Yeni Platoncu Gürcü filozofudur. Bizans İmparatorluğu ve Gürcistan Krallığı'nda özellikle Proklos'tan yaptığı çevirilerle tanınır. Stanford Encyclopedia of Philosophy, Petritsi'yi "en önemli Gürcü ortaçağ filozofu" ve "en çok okunan Gürcü filozof" olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hahuli triptiği</span>

Hahuli triptiği Orta Çağ Gürcistanında kabartma tekniğiyle üretilmiş ve kısmen korunmuş üç parçalı büyük bir Meryem Ana (Theotokos) ikonasıdır. Sekizinci yüzyıldan on ikinci yüzyıla kadar tarihlenen yüzün üzerinde Gürcü ve Bizans orijinli işlenmiş mine örneği içermektedir. İkona, günümüzde Tiflis'te bulunan Gürcistan Sanat Müzesi'nde sergilenmektedir.

Tzitureti, tarihsel Klarceti bölgesindeki yerleşim yerlerinden biriydi. Artvin ilinde, bugünkü Borçka kasabasının yakınlarında yer alan bu yerleşim, Rus idaresi sırasında köy halkının tamamının Osmanlı ülkesine göç etmesiyle ortadan kalkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ança ikonası</span>

İsa Mesih'in Ança İkonası, Gürcistan'da Ançishati olarak bilinen ve Orta Çağ'a tarihlenen ankostik tekniğinde yapılmış bir Gürcü ikonasıdır. Geleneksel olarak bir Keramidion olarak adlandırılan ikona, İsa Mesih'in yüzünün baskısını içerir ve görüntünün Kutsal Mendil (Mandylion) ile temas yoluyla mucizevi bir şekilde aktarıldığı kabul edilir. 6-7. yüzyıla tarihlenen ikona, kabartma işlemeli bir gümüş muhafaza ile kaplıdır ve daha sonraki yüzyıllarda kısmen yeniden boyanmıştır. 1664 yılında Tiflis'e nakledilen ikona, adını getirildiği yerden, yani bugün Türkiye topraklarında bulunan Gürcü manastırı Ança'dan almıştır. Eser, şu anda Tiflis'teki Gürcistan Ulusal Sanat Müzesi'nde muhafaza edilmektedir.

Aznauri, Gürcistan'da soylu bir sınıfa verilen isimdi. Tavadinin altında bir statü sayılıyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.