İntihar yöntemleri
| İntihar |
|---|
İntihar yöntemi, bir kişinin intiharı tamamlaması ve bilerek hayatını sona erdirmesi için herhangi bir araçtır. İntihar girişiminde bulunan ve hayatta kalan insanlar kırık kemikler veya beyin hasarı gibi ciddi yaralanmalarla karşılaşabilirler. Bu yaralanmaların sağlıkları üzerinde uzun vadeli etkileri olabilir.[1] ABD'de intihar girişimlerinin yaklaşık %8'i ölümle sonuçlanır.[2] İntiharları önlemenin bazı yolları, risk altındaki bir kişinin evinden silahların kaldırılması, alkolün kötüye kullanılmasına yönelik politikalar ve zihinsel bozuklukların tedavisi gibi yöntemleri daha az erişilebilir hâle getirmeyi içerir.[3]
Aktif intihar
Aktif intihar, intihar edenin doğrudan biçimde gerçekleştirdiği eylem sonucunda ölmesidir.[4]
Yüksekten atlama
Yüksekten atlama, yüksek bir irtifadan atlayarak intihar etme eylemidir. Bu olgunun felç, organlarda hasar ve kemik kırılmasına neden olduğu bildirilmiştir.[]
ABD'de, yüksekten atlamanın en az yaygın intihar yöntemleri arasında olduğu belirtilmiştir. (2005'te ABD'de bildirilen tüm intiharların %2'sinden az.)[5]
Kaynaklara göre Hong Kong'da yüksekten atlama en yaygın intihar yöntemidir, zira 2006 yılında bildirilen tüm intihar vakalarının %52,1'i yüksekten atlama yöntemiyle meydana gelmiştir.[6] Hong Kong Üniversitesi İntihar Araştırma ve Önleme Merkezi, bunun Hong Kong'daki kolay erişilebilir yüksek binaların fazlalığı nedeniyle olabileceğini bildirmiştir.[7]
Ateşli silah ile intihar
Ateşli silah kullanılarak yapılan intihar yöntemidir.[9] Çeşitli kaynaklar Amerika Birleşik Devletleri'nde intihara teşebbüslerin %5'inin ateşli silahlar ile gerçekleştirildiğini ve bu intihar denemelerinin %90'ının ölümle sonuçlandığını belirtir. ABD'de ateşli silahlar ile intihar 2017 yılında intihar ölümlerinden en çok sorumlu yöntem olmuştur.[10][11]
Ası
Ası ile intihar girişimi, vakaların yaklaşık %53'ünde ölümle sonuçlanır.[2] Kendini astığı objenin yüksekliğine ve diğer bazı faktörlere bağlı olarak, kişi boğulur veya boynu kırılır.[12]
Boğulma
Boğulma ile intihar, kişinin nefes almasını engelleme veya oksijen alımını sınırlama eylemidir. Kısa sürede önce hipoksiye ve ardından asfiksiye neden olur.
Mekanik boğulma
Mekanik boğulma, karotis arterleri sıkıştıracak, beyne oksijen verilmesini önleyecek ve bilinç kaybına ve ölüme neden olacak şekilde boynun etrafındaki bir ligatürün sıkılmasını içerir. Teknik aynı zamanda bazı judo tutuşları ve kilitleri ve oto-erotik boğulma ile ilişkilidir.[13]
Suda boğulma
Suda boğularak intihar, genellikle suya veya başka bir sıvıya dalarak nefessiz kalma ve akciğerler ile dolayısıyla beyni oksijensiz bırakma eylemidir. Kaynaklar bu yöntemin, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm intiharların %2'sinden daha azını oluşturduğunu ifade etmektedir.[5] İntihar girişiminde boğulmaya çalışanların %56'sının öldüğü ifade edilmiştir.[2]
Kesi
Kesi ile intiharlarda yoğun kan kaybı görülür. İlk kesiler sığ yaralara yol açabilmektedir ve genellikle öldürücü olmayan, çoklu paralel kesimlerdir.[14] Kesi nispeten yaygın olmakla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri'nde intihar yöntemlerinin %1'ini oluşturur.[15]
Kesi bazen intihar değil, kendine zarar verme amacı ile yapılır; ancak kanama şiddetli olursa hipovolemik şok ve ardından ölüm meydana gelebilir.[16]
Ölümcül olmayan bir intihar girişimi durumunda, kişi tendonlarda veya el kaslarını kontrol eden ulnar ve median sinirlerde yaralanma yaşayabilir, bu ikisi de kişinin duyusal veya motorunda geçici veya kalıcı bir azalmaya neden olabilir. Bu durumlar motor becerilerde kayıp veya kronik ağrı ile sonuçlanır.[17]
Elektrik çarpması
Elektrik çarpmasıyla intihar, kendini öldürmek için ölümcül düzeyde elektrik akımının kullanıldığı durumlardır. Elektrik akımı kalpte aritmiye neden olur, yani kalbin farklı odaları arasında senkronize olarak kasılmaması dolayısıyla kan akışının ortadan kaldırılmasına neden olur. Vücuttan geçen elektrik aynı zamanda ısı üreteceği için yanıklara neden olabilir. Çarpılan kişi hayatta kalsa bile vücudunda büyük yanık izleri kalabilir. Elektrik akımının vereceği etki akım miktarı ve uygulanan süre ile doğru orantılıdır.[18]
Yakma
Genellikle ateş kullanılarak gerçekleştirilen intiharlardır.
Volkan
Volkan ile intihar etme, aktif bir volkan krateri, lav gölü veya lav akıntısında yer alan lavlara atlayarak intihar etmeyi kapsamaktadır. Japonya'da yer alan Miharo Yanardağı'nda, 1933 ile 1936 yılları arasında yaklaşık 1.800 kişi bu şekilde intihar etmiştir.[19][20][21] Takip eden yıllardaki taklit intiharlar, krateri çevreleyen koruyucu bir çitin kurulmasına neden oldu.[22][23][24]
Zehir
İnsan vücuduna hızlı etki eden zehirlerin veya insanlar için yüksek toksisite seviyeleriyle bilinen maddelerin kullanılmasıyla meydana gelir. Dini bir mezhebin lideri olan Jim Jones, 1978'de zehirli bir kokteyl içerek bazı Jonestownlularla birlikte toplu intihar düzenledi.[25]
Araştırmalara göre dünyadaki tüm intiharların %30'u pestisit zehirlenmesi ile gerçekleştirilmektedir, ancak bu oran Batı dünyasında çok düşük bir seviyede iken, Asya-Pasifik bölgesinde çok daha yüksektir.[26]
Aşırı doz ile intihar
Uyuşturucu, uyarıcı ve diğer sınıflara ait psikoaktif maddeler veya çeşitli ilaçlar ile doz aşımı vasıtasıyla intihar etmek, ABD'deki intihar teşebbüslerinin yaklaşık 3'te 2'sini oluşturmaktadır. Bu yöntem ile ölüm oranı %2'dir.[11] Aşırı doz ilaç ile intihar, karbonmonoksit kullanımı gibi diğer yöntemlerin aksine ötanazi destekçilerinin de tercih ettiği bir metottur.[27]
Araç çarpmasıyla intihar
Kasıtlı olarak kendisini hızlı hareket eden bir aracın yoluna girerek ölüme neden olmak araç çarpmasıyla intihar kapsamında ele alınır.
Tren
Bir trenin ölüme sebep olacak şekilde kullanılmasıyla gerçekleştirilen intihardır.[28][29] Bu yöntem çoğu zaman kişilerin, gelmekte olan bir trenin önüne raylara atlaması ile gerçekleştirilir. Kişi ölmese dahi bir ya da daha fazla uzvunu kaybedebilir.
Pasif intihar
Pasif veya dolaylı intihar, eylemi doğrudan kendi başına gerçekleştirmeden bariz bir şekilde ölümcül bir yola çıkma eylemidir. Bir savaş ya da çatışmada öldürülme isteğiyle orduya katılan bir asker ya da silahlı bir kolluk mensubunu kendisine karşı öldürücü güç kullanmaya teşvik eden kişi örnek gösterilebilir. İkincisi genellikle "polisle intihar" olarak adlandırılır. Bazı durumlarda, kişi ölüm cezasına mahkûm edilmek için suç işlemektedir. Bununla beraber müntehirin bir eylemi gerçekleştirerek değil, bunu reddederek (yemek reddi, tedavi reddi vb.) ölmeyi hedeflemesi de pasif intihar örneğidir.[4]
Açlık ve susuzluk
Açlık grevi sonucunda ölüme yol açabilir. Açlık Hindu ve Jain asetizmi tarafından ritüel bir kefaret yöntemi olarak (sırasıyla Prayopavesa ve Santhara olarak bilinir) veya kişinin kendi ölümünü hızlandırma yöntemi olarak kullanılmıştır.[30] Bu ölüm yöntemi genellikle savaş esiri statüsü talep eden İrlandalı cumhuriyetçi paramiliter mahkûmlardan on kişinin öldüğü 1981 İrlanda açlık grevi gibi siyasi protestolarla ilişkilidir. Kaşif Thor Heyerdahl, kanser teşhisi konduktan sonra hayatının son ayında yemek yemeyi veya ilaç almayı reddetmiştir.[31] Mayıs 2020'de Grup Yorum üyesi İbrahim Gökçek yerine getirilmesini istediği talepler nedeniyle ölüm orucundan kaynaklanan semptomlardan dolayı ölmüştür.[32]
Bu olguda dehidrasyon meydana gelir. Terminal dehidrasyonla ölenler tipik olarak ölümden önce bilinçlerini kaybeder ve ayrıca deliryum ve dengesiz serum sodyum oranına sahip olabilirler.[33] Hidrasyonun kesilmesi gerçek susuzluk üretmez, ancak ağızda kuruluk hissi sıklıkla "susuzluk" olarak bildirilir. Bunun gerçek susuzluk olmadığına dair kanıtlar geniştir ve hasta hissini intravenöz sıvılar vererek rahatlamadığını gösterir, ancak dili ve dudakları ıslatarak ve ağzın uygun bakımıyla rahatlarlar.[34]
Hastalık
İntihar aracı olarak HIV / AIDS gibi bir hastalığı kasıtlı olarak kullanmaya çalışan vakalar belgelenmiştir.[35][36][37]
Hayvan saldırıları
Yırtıcı hayvanlar tarafından saldırıya uğrayarak intihar etme olgusudur. 2002 yılında bir kişinin Tayland'daki bir timsah havuzuna atlayarak kendini öldürdüğü bildirilmiştir.[38] 2011 yılında Güney Afrika'da bir timsah tarafından saldırıya uğramak isteyen bir kişi bir nehre atlamış ve timsah tarafından parçalanmıştır.[39] 2014 yılında bir kişi daha Tayland'daki aynı timsah havuzuna atlayarak kendini öldürmüştür.[40]
Törensel intihar
Törensel veya ritüelistik intihar, dini veya kültürel bir uygulamanın parçası olarak da görülür. Bu intiharlar, ilgili kültürü paylaşan kişiler tarafından hoşgörüyle karşılanabilir veya bir erdem olarak da görülebilir.[4]
Seppuku
Seppuku (veya hara-kiri), çoğunlukla Orta Çağ'da uygulanan bir Japon ritüel intihar yöntemidir. Suçluluk ve aşağılanma gibi hisler sonucu günümüzde de görülebilmektedir.[4] Örneğin, Yukio Mishima 1970 yılında seppuku yaparak Japon imparatoruna tam güç sağlamak için başarısız bir darbe sonrası öldü.[41] Kaynaklar bu intihar olgusunun kişinin onurunu korumanın bir yolu olarak görüldüğünü bildirir. Ritüel, samurayların kodu olan bushido'nun bir parçasıdır.[]
Sati
Hindistan'da kocası ölen kadınların kendilerini yakarak intihar ettikleri törensel intiharların görüldüğü bildirilmiştir.[4]
Toplu intihar
Bir grup insanın aynı anda kendilerini öldürmeleri durumudur. Toplu intihar bazen dinî ortamlarda meydana gelir. Toplum ya da otorite tarafından mağlup edilen gruplar, yakalanmak yerine kitle intiharına başvurabilir. Kitle intiharları, bir açıklama yapma aracı olarak da kullanılabileceklerini gösteren bir siyasi protesto biçimi olarak da kullanılmıştır.[42]
Kaynakça
- ^ "Preventing Suicide |Violence Prevention|Injury Center|CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 11 Eylül 2019. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019.
- ^ a b c Conner (3 Aralık 2019). "Suicide Case-Fatality Rates in the United States, 2007 to 2014". Annals of Internal Medicine.
- ^ "Suicide". www.who.int (İngilizce). 28 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019.
- ^ a b c d e Tanrıvere, Utku (2016). İntihar Mektuplarının Psikodilbilimsel İçerik ve Tür Özellikleri Bağlamında İncelenmesi: Adli Dilbilimsel Bir Yaklaşım (Yüksek Lisans). Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
- ^ a b "WISQARS Leading Causes of Death Reports". 25 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009.
- ^ "Method Used in Completed Suicide". HKJC Centre for Suicide Research and Prevention, University of Hong Kong. 2006. 10 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009.
- ^ "遭家人責罵：掛住上網媾女唔讀書 成績跌出三甲 中四生跳樓亡". Apple Daily. 9 Ağustos 2009. 15 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009.
- ^ "Suicide rate by firearm". Our World in Data. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ Dorado-Fernández E, Andreu-Tena E, Magana-Loarte ˜ C, Ruiz-Tagle Fernández E, Cáceres-Monllor D, Souto López-Mosquera JL, et al. Muertes por arma de fuego y disparo intraoral: etiología medicolegal. Rev Esp Med Legal. 2017; 43: 70---78. Corresponding author. E-mail address: endorado@pdi.ucm.es (E. Dorado-Fernández) 8 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi= 17 Nisan 2020
- ^ "NIMH » Suicide". www.nimh.nih.gov. 17 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2019.
- ^ a b Conner, Andrew; Azrael, Deborah; Miller, Matthew (3 Aralık 2019). "Suicide Case-Fatality Rates in the United States, 2007 to 2014". Annals of Internal Medicine. doi:10.7326/M19-1324. ISSN 0003-4819. PMID 31791066.
- ^ Rahman ZM, Al-Azad MAS, Ahmad M, Wahab MA, Khalil MI, Hakim M (2017). "Suicide By Hanging: An Analysis Of 312 Cases". KYAMC Journal. 4 (1). ss. 331-334. doi:10.3329/kyamcj.v4i1.32255. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
- ^ Five Last Acts - The Exit Path. ISBN 9781482594096.
- ^ "Lecture Notes in Forensic Medicine" (PDF). s. 6. 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2011.
- ^ Susan P. Baker; Brian O'Neill; Marvin J. Ginsburg; Guohua Li (24 Ekim 1991). The Injury Fact Book (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-974870-9. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ Dutton (Mart 2001). "Pathophysiology of traumatic shock". Seminars in Anesthesia, Perioperative Medicine and Pain. 20 (1). ss. 7-10.
- ^ Bukhari (Ekim 2004). "Spaghetti wrist: management and outcome". Journal of the College of Physicians and Surgeons Pakistan. 14 (10). ss. 608-11. OCLC 1001979562.
- ^ Mustaf Bayram. "Elektrik Akımın İnsan Üzerine Etkisi" (PDF). Eelktrik Mühendisleri Odası. 12 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ Edward Robb Ellis; George N. Allen (1961). Traitor within: our suicide problem. Doubleday. s. 98.
- ^ Cedric A. Mims (1998). When we die (İngilizce). Robinson. s. 40. ISBN 978-1-85487-529-7.
- ^ Diana Kendall (2011). Sociology in Our Times: The Essentials (İngilizce). Cengage Learning. s. 24. ISBN 978-1-111-30550-5.
- ^ Cedric A. Mims (1998). When we die. Robinson. s. 40. ISBN 978-1-85487-529-7.
- ^ Edward Robb Ellis; George N. Allen (1961). Traitor within: our suicide problem. Doubleday. s. 98.
- ^ "Jumpers". The New Yorker. 13 Ekim 2003.
- ^ Ministry of Terror - The Jonestown Cult Massacre 4 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Elissayelle Haney, Infoplease, 2006.
- ^ Gunnell D, Eddleston M, Phillips MR, Konradsen F (2007). "The global distribution of fatal pesticide self-poisoning: Systematic review". BMC Public Health. Cilt 7. s. 357. doi:10.1186/1471-2458-7-357. PMC 2262093 $2. PMID 18154668.
- ^ Philip Nitschke. The Peaceful Pill Handbook. Exit International US, 2007. 0-9788788-2-5, s 33
- ^ Hilkevitch (4 Temmuz 2004). "When death rides the rails". Chicago Tribune. 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2009.
- ^ Ricardo Alonso-Zaldivar (26 Ocak 2005). "Suicide by Train Is a Growing Concern". Los Angeles Times. 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ Docker C, The Art and Science of Fasting in: Smith C, Docker C, Hofsess J, Dunn B, Beyond Final Exit 1995
- ^ Radford (19 Nisan 2002). "Thor Heyerdahl dies at 87". The Guardian. Londra. 26 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009.
- ^ "324 gün ölüm orucu sürdüren İbrahim Gökçek hayatını kaybetti". Evrensel. 9 Mayıs 2020. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020.
- ^ Baumrucker (5 Eylül 2016). "Science, hospice, and terminal dehydration". American Journal of Hospice and Palliative Medicine. 16 (3). ss. 502-3.
- ^ "Treatment of Pain and Suffering in the Terminally Ill". 3 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ Frances, Richard J. (1985). "Contracting AIDS as a means of committing suicide". The American Journal of Psychiatry. 142 (5). s. 656.
- ^ Flavin, Daniel K. (1986). "The acquired immune deficiency syndrome (AIDS) and suicidal behavior in alcohol-dependent homosexual men". The American Journal of Psychiatry. 143 (11). ss. 1440-1442.
- ^ Alan Lee Berman; Morton M. Silverman; Bruce Michael Bongar (10 Ağustos 2000). Comprehensive Textbook of Suicidology (İngilizce). Guilford Press. ISBN 978-1-57230-541-0. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020.
- ^ "BBC NEWS - Asia-Pacific - Thai woman eaten by crocodiles". news.bbc.co.uk. 11 Ağustos 2002. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "South African Police Say Man Killed Himself by Going Into Croc-Infested Waters". NewsCore. 27 Mart 2015. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020.
- ^ "Thai woman in crocodile pit suicide". BBC News. 16 Eylül 2014. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020 – www.bbc.com vasıtasıyla.
- ^ Nathan, John. Mishima: A biography, Little Brown and Company: Boston/Toronto, 1974.
- ^ "Holology: Mass Suicide". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2005.
