İntihal
| Makale serilerinden |
 |
İntihal (TDK: aşırma), bir kişinin eserinde başka kişilerin ifade, buluş veya düşüncelerini kaynak göstermeksizin kendisine aitmiş gibi kullanması. İntihal bir tür sahtekârlık ve hırsızlıktır.
Başlıca türleri:
- Alıntı ifadeler ve fikirler için kaynak göstermemek
- Ödünç alınan ifadeleri tırnak içinde yazmamak ve kaynak göstermemek
İntihal bilinçli olarak veya kaza eseri oluşabilir.
"Bırakılan cisimler yere düşer." veya "II. Dünya Savaşı 1945'te sona erdi." gibi cümlelerde kaynak gösterilmemesi intihal sayılmaz. Zira bu tür yaygın bilgileri, gerçekleri içeren cümleleri yazan kişi, bunları bulan, ilk düşünen ve ortaya koyan kişi olduğu izlenimi yaratmaz. Bu türden, yaygın bilgi veya gerçek kabul edilen konularda kaynak göstermemek intihal yaratmaz.
Başkalarına ait fikirler alıntı yapılırken, yeni cümlelerle ifade edilseler bile kaynak gösterilmesi gerekir.
İntihal ciddi bir akademik suçtur. Cezaları öğrencilerin düşük not almasından akademik kariyerin silinmesine kadar değişebilir.
ABD'de intihal
Almanya'da intihal
Federal Almanya Savunma Bakanı Karl-Theodor zu Guttenberg doktora tezinde intihal yaptığı anlaşılmış ve ağır eleştiriler üzerine görevinden istifa etmiştir.
Genç yaşına rağmen, siyasetteki hızlı ilerleyişi ve halk tarafından sevilen bir bakan olması hasebiyle Karl-Theodor zu Guttenberg'in siyasi kariyeri parlak görünürken istifasıyla Almanya'yı şoke etmiştir.
Federal Almanya Aile Bakanı Franziska Giffey doktora tezinde intihal yaptığı anlaşılmış ve ağır eleştiriler üzerine görevinden istifa etmiştir.
Birleşik Krallık'ta intihal
Türkiye'de intihal
Kemal Alemdaroğlu olayı
Türkiye'de meydana gelen bir intihal olayında İstanbul Üniversitesi Rektörü Kemal Alemdaroğlu, yazdığı bir kitapta intihal yaptığı gerekçesiyle 2003 yılında iki ay meslekten men cezası almıştı. 2004 yılında ise rektörlükten alınmıştı.[1][2]
İhsan Doğramacı olayı
Uğur Mumcu'nun gündeme taşıdığı olaya göre İhsan Doğramacı “Annenin El Kitabı” adlı eserini, Amerikalı bilim insanı tıp doktoru Benjamin Spock’un "Baby and Child Care" adlı kitabından birebir tercüme ettiği halde kendi eseri imiş gibi sunarak intihal yapmakla suçlandı.[3]
Orhan Pamuk olayı
Murat Bardakçı tarafından Nobel Edebiyat ödüllü Orhan Pamuk’un da, Beyaz Kale kitabında, Hariciyeci Yazar Mehmet Fuat Carım’ın “Kanuni Devrinde İstanbul” kitabından intihal yaptığı iddia edildi. Orhan Pamuk konu ile ilgili açıklama yapmaktan kaçındı.[4]
Martin Luther King Olayı
Martin Luther King'in de doktora tezinde intihal yaptığı belirlenmiştir.[5]
2007 ODTÜ, DÜ, MÜ ve ÇOMÜ Bilimsel Hırsızlık olayı
2007 yılında ODTÜ, Dicle Üniversitesi, Mersin Üniversitesi ve ÇOMÜ'den 14 Türk, uluslararası areneda yayımlanan 65 makalede intihal yapmakla suçlandı. 14 fizikçinin bilimsel yazıları 'arXiv' (arXiv.org) sitesinden çıkarıldı. Konuyla ilgili, Doç. Sarıoğlu Olayın Yunanistan, Romanya, Hindistan, Pakistan gibi uluslararası bağlantıları da var dedi, Karasu da intihalin aynı zamanda bir ekonomik kazanç olduğuna dikkat çekti: Bu bir hırsızlık ve hortumculuktur. Bu insanların cebine 37 milyar para girdi. Çünkü makale başına TÜBİTAK ve ODTÜ’den para alıyorlar. Ayrıca intihal, bilimsel kariyer için de önemli bir katkı. Başkalarının emekleri üzerinden kolayca bir yerlere gelenler diğerlerini de cesaretleniyor, siz hırsızı görüp sesinizi çıkarmazsanız, herkes çalmaya başlıyor.[6][7][8][9]
Daha sonrasında açılan davalarda ve yapılan savunmalarda intihalin bir iftira olup hiç gerçekleşmediği; dahası, intihal yapıldığı iddia edilen bazı makalelerin kendi tarihinden sonraki makalelerden veya yazarın kendi makalesinden alıntılar içerdiği gibi gülünç durumlar ortaya çıkmıştır. Bir yandan intihal yapıldığı iddiası, iddiacılar tarafından geri çekilmiş ve intihal iddialarının dillendirildiği blog siteleri de davanın açılmasıyla birlikte kapatılmıştır.[10]
Mazlum Uyar olayı
Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Mazlum Uyar'ın “Şii Ulemanın Otoritesinin Temelleri” isimli doçentlik çalışması olarak YÖK'e sunduğu kitabının, George Washington Üniversitesi İslam Hukuku Profesörü Ahmad Kazemi Moussavi'nin “Religious Authority in Shi'ite Islam” isimli İngilizce eserinden, yaklaşım 100 sayfasının doğrudan aktarıldığı, 350 adet izahlı dipnotun da aynen aktarılması suretiyle intihal edildiği anlaşıldı.[11] Bunun üzerine Üniversitelerarası Kurul (ÜAK), Mazlum Uyar'ın doçentlik tezini "intihal" gerekçesiyle iptal etti.[12] Kararın üniversite rektörlüğü tarafından uygulamaya konması ile Mazlum Uyar'ın unvanı, Yardımcı Doçent unvanına indirildi.[13]
Ayrıca bakınız
- Akademik sahtekarlık
Kaynakça
- Turkish physicists face accusations of plagiarism [1]13 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 65 admin withdrawals [2]11 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2011.
- ^ http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=74394[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2015.
