İçeriğe atla

İnternal karotid arter

internal karotid arter
karotid arterlerin yandan şematik gösterimi. Internal karotid arterin orijini [common karotid arterdir
Latince isimArteria carotis interna
Toplardamarinternal juguler ven
Tanımlayıcılar
JSTORinternal-carotid-artery
Microsoft Academic2778333808
MeSHD002343
TA4463
FMA3947

Şah damarı ya da internal karotid arter (İKA), boynun her iki tarafında derinde bulunan, ortak şah damarından köken alan ve beyin ve gözleri besleyen ana damarlardan biridir.[1][2] ortak şah damarın 3. ve 4. omur seviyesinde dallanmasıyla İKA ve göğüs şah damarından oluşur. Göğüs şah damarı boyun bölgesindeki organları, saçlı deriyi, yüzü, beyin zarlarını besler.

Sınıflandırma

Terminologia Anatomica (TA) tarafından 1998 yılında yapılan sınıflandırmada İKA, 4 parçada sınıflandırıldı. Bunlar boyunsal (servikal), kayası (petröz), kovuksu (kavernöz) ve beyinsel (serebral) katmanlardır.[3][4] TA tarafından yapılan bu sınıflandırma İKA'nın daha çok damar görüntüleme (anjiyografik) görünümüne göre yapılmıştır. Günümüzde ise beyin cerrahları, sinir ışınbilimciler (nöroradyolog) ve sinirbilimciler (nörolog) tarafından kullanılan sistem 1996 yılında Bouthillier tarafından yapılan ve İKA'yı komşu gövdebilimsel (anatomik) yapılara ve cerrahi özelliklerine göre 7 parçaya ayıran sınıflandırmadır.[5] Bu parçalar sayısal olarak sınıflandırılmıştır. Pierre lasjanuis tarafından döletsel (embriyonik) özelliklere göre yapılmış olan sınıflandırma işlevsel olarak kullanılmamaktadır.[6] Fischer tarafından yapılmış başka bir sınıflandırmanın ise günümüzde sadece tarihi önemi vardır.[7]Bouthillier tarafından yapılan sınıflandırma:

  • C1, boyun parçası (servikal segment) olarak adlandırılır ve bu bölgede çıkan bir dal yoktur.
  • C2, kayası parçanın (petröz segment) karşılığıdır.
  • C3, Laserum parçası olarak adlandırılır.
C2 ve C3 birlikte kayası parça (petröz segment) olarak da adlandırılır.
  • C4, kovuksu parça (kavernöz segment), kovuksu girit (kavernöz sinüs) komşuluğunda bulunan parçadır.
  • C5, klinoid parça, temel kemiğin klinoid çıkıntısına denk gelen gövdebilimsel parçadır.
  • C6, göz parçası, göz damarının (oftalmik arter) çıktığı seviyedir.
  • C7, iletici parça (komünikan segment), ön iletici atardamarı seviyesine denk gelen parçadır.
C6 ve C7 parçaları birlikte beyinsel parça olarak da adlandırılır.

Seyri/yönelim

Internal karotid arter
ICA'nın beyin MR anjiyografik görünümü

ICA, common karotid arter'den C3-4 servikal vertebra seviyesinde dallanmasıyla oluşur. Diğer dal eksternal karotid arterdir. ICA başladığı yerde damar çapı olarak geniştir. Bu bölgeye karotid sinüs veya karotid bulb adı verilir. Karotid arter yukaru kafa tabanına doğru karotid kılıf içerisinde izler. Bu kılıfta internal juguler ven ve vagus siniri vardır. Temporal kemiğin karotid kanal girişine kadar gelir. ICA'nın bu seviyeye kadar herhangi bir dalı bulunmaz.

6. Servikal vertebra seviyesinden kesitsel görüntü. Bu seviyede arter ayrılmadan önceki common carotid arterdir fakat seyri boyunca komşuluğu aynıdır
Internal karotid arter - diseksiyon

C2, petröz segment, ICA'nın temporal kemik petröz parçası içerisinde seyrettiği kısımdır. Bu seyri esnasında 3 kısımda incelenir. Bunlardan ilki yukarı seyirli olan asendan parçadır. Daha sonra içe ve yatay seyri öncesi oluşan kıvrıma genu ve yatay seyirli olan parçaya da horizontal kısım denir. Horizontal kesimin hemen üzerindeki kemik duvarın üzerinde trigeminal sinirin ganglionunun oturduğu oluk bulunmaktadır. Bu seyri esnasında superior semptatik gangliondan gelen sinirler ICA etrafında ağ gibi dolanarak sempatik pleksusu oluşturular. ICA'nın petröz kemik içerisinde seyri esnasında iki dal verir. Bunlar vidian arter ve karotikotimpanik arterdir.

C3, diğer adıyla lacerum segment olarak isimlendirilen segment, ICA'nın foramen lacerum üzerinden petrolingual ligamente kadar olan kısmı için kullanılır. Foramen lacerum herne kadar bir kanal olsa da burası ligament ve bağ dokusu ile kaplıdır ve içerisinden herhangi bir arter veya sinir geçmez. Bu nedenle lacerum segmentin for. lacerum içerisinden geçen kısım olarak düşünülmemesi gereklidir. ICA'nıon buradaki seyri hala ekstraduraldir.

Kavernöz sinüsten keçen oblik kesit

C4, diğer adıyla kavernöz segment, ICA'nın petrolingual ligamentten, proksimal dural halkaya kadar olan kısmı için kullanılır. Bu segment posterir klinoid çıkıntı seviyesinde arterin yukarı seyri ile başlar. Sfenoid kemik önünde seyrederek anterior klinoid seviyesinde tekrar yukaru yönlenir. Bu segment kıvrım şeklinde yapısından dolayı Karotid sifon adını alır. Buradaki seyir esnasında ICA her iki tarafta kavernöz sinüs ile çevrilidir. Etrafında semptaik pleksus vardır ve dış tarafında abdusens siniri bulunur. Bu segmentten çıkan dallar; meningohipofizeal trunk ve inferolateral trunk olarak isimlendirilir.

C5, klinoid segment olarak isimlendirilir. Proksimal ve distal dural halka arasında kalan kısımdır. Kısa bir segmenttir. Distal dural halkadan sonraki seyri esnasında subaraknoid aralığa girerek intradural hale gelir. [[Dosya:Gray514.png|küçükresim|Oftalmik arter ve dalları C6, oftalmik segment olarak isimlendirilir. Distal dural halkadan çıkan ICA burada subaraknoid aralığa girerek intradural yani intrakranial hale gelir. Buradan itibaren ICA'non posterior komünikal arter çıkışına kadar olan kısma oftalmik segment ismi verilir. Bu segmentten Oftalmik arter ve superior hipofizeal arter çıkar.

C7, komünikan segment olarak isimlendirilir. Optik sinir ve okülomotor sinir arasında seyreden bu segment posterior komünikan arter ile ICA bifurkasyon bölgesi arasında kalır. Bu segmentten posterior komünikan arter ve anterior koroideal arter çıkar. Bu seyrinden sonra ICA bifurkasyonda ICA iki ana dala ayrılır. Bunlar anterior serebral arter ve orta serebral arterdir. ICA burada beynin homojen kanlanmasını sağlayan ve kollateral bağlantılar içeren Willis poligonunun bir parçasını oluşturur.

Dallar

  • C1: Servikal segment. Dal yoktur
  • C2: Petröz segment
    • Vidian arter
    • karotikotimpanik arter
  • C3: Lacerum segment. Dal yok
  • C4: Kavernöz segment
    • Meningohipofizeal arter
      • Tentorial bazal arter
      • Tentorial marginal arter (Bernasconi–Cassinari arteri)[8]
      • Meningeal arter
      • Klival dal
      • Inferior hipofizeal arter
    • Kapsüler dal (McConnell'in kapsüler arteri)[9]
  • C5: Klinoid segment. Dal yok
  • C6: Oftalmik segment.
    • Oftalmik arter
    • Superipor hipofizeal arter
  • C7: komünikan segment

Ek resimler

  • Willis poligonu
    Willis poligonu
  • Beyin tabanındaki arteryel dolaşımın şematize edilmiş hali
    Beyin tabanındaki arteryel dolaşımın şematize edilmiş hali

Kaynakça

  1. ^ "Carotid Artery (Human Anatomy): Picture, Definition, Conditions, & More". WebMD (İngilizce). 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020. 
  2. ^ Kiel, Kiel (18 Şubat 2011). "The Ocular Circulation". Colloquium Series on Integrated Systems Physiology: From Molecule to Function. 3 (1). ss. 1-81. doi:10.4199/C00024ED1V01Y201012ISP012. PMID 21452447. 
  3. ^ "Internal Carotid Artery". www.meddean.luc.edu. 17 Eylül 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020. 
  4. ^ "Dorlands Medical Dictionary:internal carotid artery". web.archive.org. 20 Şubat 2009. 28 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020. 
  5. ^ Bouthillier, Bouthillier (Mart 1996). "Segments of the internal carotid artery: a new classification". Neurosurgery. 38 (3). ss. 425-32; discussion 432-3. doi:10.1097/00006123-199603000-00001. PMID 8837792. 
  6. ^ Lasjaunias P, Santoyo-Vazquez A. Segmental agenesis of the internal carotid artery: angiographic aspects with embryological discussion. Anat Clin 1984;6:133–41
  7. ^ Fischer E. Die Lageabweichungen der vorderen Hirnarterie im Gefa¨ssbild. Zentralbl Neurochir 1938;3:300 –13
  8. ^ Fawzy, Peter. "Artery of Bernasconi and Cassinari | Radiology Reference Article | Radiopaedia.org". Radiopaedia. 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020. 
  9. ^ Rothe, Chris. "McConnell's capsular arteries | Radiology Reference Article | Radiopaedia.org". Radiopaedia. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta İnternal karotid arter ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsan beyni</span> insan sinir sisteminin ana organı

İnsan beyni, insan sinir sisteminin merkezi organıdır ve omurilikle birlikte merkezi sinir sistemini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Willis poligonu</span> Beyni besleyen temel arterlerin dolaşımsal anastomozu

Willis poligonu veya çemberi, beyin ve çevresindeki dokulara kan sağlayan bir anastomoz. İngiliz hekim Thomas Willis'e (1621-1675) atfen isimlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Troklear sinir</span>

Troklear sinir (nervus trochlearis), ekstrensek göz kaslarından süperior oblik kası innerve eden bir motor sinir. On iki kraniyal sinir'den dördüncüsüdür. (CV IV) Çekirdeği mezensefalon'dadır. Beyin sapı'nı iki simetrik lif halinde terk eder.

<span class="mw-page-title-main">Glossofaringeal sinir</span> 9. kraniyal sinir, afferent duyusal ve efferent motor bilgi taşıyan karışık sinir

Glossofaringeal sinir 9. kranial sinirdir. Afferent duyu ve efferent motor nöronlar içeren karma bir sinirdir. üst medulla oblangatadan, vagus sinirinin hemen önünden çıkar. Glossofaringeal sinirin motor dalları embriyonik dönemdeki medulla oblangatanın tabanından, duyu dalları ise kranial nöral katlantıdan köken alır.

<span class="mw-page-title-main">Hipoglossal sinir</span> kraniyal sinir

Hipoglossal sinir 12. kraniyal sinirdir. Vagus sinirinin uyardığı palatoglossus kası hariç dilin tüm intrinsik ve ekstrinsik kaslarını innerve eder. Saf motor nöronlardan oluşan bir sinirdir. Beyin sapında hipoglossal sinir çekirdeğinden çıkan lifler aşağı oksipital kemiğin hipoglossal kanalına doğru ilerler. Bu kanaldan geçerek boynun önünden yukarı dil altına doğru yönlenir. Dilin kasları içerisinde terminal dallarını verir.

<span class="mw-page-title-main">Vertebral arter</span> Beyni besleyen ana damarlardan biri

Vertebral arter boyunda bulunan önemli arterlerden biridir. Tipik olarak Vertebral arterin orijini Subklaviyan arterdir. Her iki damar boynun her iki yanında kafa tabanına doğru yükselirler. Kafa tabanında kafatası içerisine girerler ve beyin sapı önünde birleşerek baziler arter'i oluştururlar. Vertebrobaziler sistem olarak tarif edilen omurilik, beyin sapı, beyincik ve beyinin arka bölgesini besleyen temel yapılardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Baziler arter</span> Beyin sapını besleyen arter

Baziler arter (/ˈbæz.ɪ.lər/) beyni besleyen büyük atardamarlardan biridir. Baziler arteri oluşturan her iki vertebal arter ile birlikte bu yapılara vertebrobaziler sistem denir ve beyin sapı, beyincik ve beynin arka tarafının beslenmesini sağlarlar. Ön dolaşımı sağlayan Internal carotid arter ile birleşerek willis poligonunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Anterior inferior serebellar arter</span> beyinciği besleyen damarlardan biri

Anterior inferior serebellar arter (AICA) beyinciği besleyen 3 atardamardan biridir. Baziller arterin beyin sapı ile pons bileşkesi hizasında her iki taraftan çıkar. Seyri değişiklik göstermekle birlikte beyinciğin üst alt kısmına doğru dallar verir ve burada vertebral arterin dalı olan posterior inferior serebellar arter (PICA) ile anastomoz yapar. İnsanların çoğunda Labirintin arter AICA'nın dalı olsa da baziler arterden de çıkabilir. AICA'nın beslediği alanlar PICA'nın baskınlığına göre değişebilir. Sıklıkla beslediği alanlar beyincik ön-alt kısmı, flokkulus, orta serebellar pedinkül ce ponsun alt-dış kısmını besler.

<span class="mw-page-title-main">Posterior serebral arter</span>

Posterior Serebral Arter (PCA) ya da arka beyin atardamarı insan beyninin arka kısmı olan oksipital lobu ve bazı beyin sapı alanlarını besleyen bir çift arterdir. Baziler arterin terminal kısmının çatallanması ile her iki yana doğru uzanır. Posterior komünikan arter ile internal karotid arter ve orta serebral arter ile bağlantı kurar.

<span class="mw-page-title-main">Posterior komünikan arter</span>

Posterior komünikan arterler (PcomA) ya da arka iletici atardamarı beyin tabanında, iki taraflı olarak internal karotid arter ve Posterior serebral arter arasında bağlantı sağlayan bir arterdir. Willis poligonunun yapısına katılır. Beyin temel olarak internal karotid arter ve dallarının oluşturduğu ön dolaşım ve Posterior serebral arter ve dallarının oluşturduğu arka dolaşım sistemleriyle beslenir. PcomA ise bu iki sistemi birbirine bağlar. Herhangi bir şekilde bu sistemlerden birinde problem olduğu zaman beyin dolaşımının sürdürülmesi için diğer sistemden kollateral bağlantı sağlanmış olur.

<span class="mw-page-title-main">Anterior serebral arter</span>

Anterior serebral arter (ACA) ya da ön beyin atardamarı beynin frontal loblarının ve parietal lobunun ön üst orta kısmının ve her iki lobun dış korkelsinin orta hatta yakın bölümlerini besler. ACA Willis poligonunu oluşturan arterlerden biridir ve önde anterior komünikan arter ile her iki ACA bağlantı halindedir. ACA tıkanıklığına bağlı inme bu alanın beslediği alanlardaki fonklsiyonların kaybına bağlı tipik bulgular verir. Tıkanan ACA'nın karşı tarafında bacakta kuvetsizlik ve bilişsel fonksiyonlarda değişiklikler görünür.

<span class="mw-page-title-main">Orta serebral arter</span>

Orta beyin atardamarı ya da diğer adıyla orta serebral arter (MCA) beynin dış yüzeyinde sylvian yarık içerinde seyrederek beynin dış yüzeyinin büyük kısmını besler. Bu arter internal karotid arterden çıkar. Direkt olarak Willis poligonunun yapısına katılmaz. Önce anterior serebral arter ve arkada posterior komünikan arter ile posterior serebral arter ile dolaylı bağlantı içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Serebral dolaşım</span> beynin kan dolaşımı

Serebral dolaşım kalpten pompalanan kanın beyin içerisindeki damar ağında dolaşımını ifade etmektedir. Bu dolaşım miktarı dakikada ortalama 750 ml'dir ve kardiyak çıkışın % 15'tir. Kalpten çıkan oksijenlenmiş kan, arterler ile beyne gelir, bu esnada glikoz ve diğer metabolitlerde beyne taşınır. Metabolizma ürünleri ve oksijeni azalmış kan ise venler ile toplanarak kalbin sağ kulakçığına getirilir. Beyne gelen kan miktarı bazı faktörler ile değişir ve bu değişimleri hızlı şekilde dengelemek için beynin otoregülasyon mekanizmaları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kavernöz sinus</span>

Kavernöz sinus dural venöz sinuslerden biridir. Sella turcicanın yanında, sfenoid kemik ve temporal kemik arasında, lateral sellar kompartman olarak tanımlanan alan içerisinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kavernöz sinus trombozu</span> insan hastalığı

Kavernöz sinus trombozu kafa kaidesinde, sfenoid kemiğin sella turcicanın her iki yanında yer alan, beyindeki venöz kanın kalbe gönderilmesinde rol kavernöz sinusun kan pıhtısı ve mikroorganizmalar ile tıkanması durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Fasiyal ven</span>

Anterior fasiyal ven yüzün yüzeyel ve büyük toplar damarlarından biridir. Burun kökünden Angular ven olarak başlar. Aynı gövde ile aşağı ilerler, nazal küçük venler bu seyirde fasiyal vene katılır. Seyri fasiyal arter ile birliktedir fakat arter gibi kıvrımlı seyir izlemez.

İnsanlarda, subklavyen arterler, köprücük kemiğinin altında yer alan üst toraksın ana arterleridir. Aort arkından kan alırlar. Sol subklavyen arter, sol kola kan sağlar ve sağ subklavyen arter, baş ve toraksı besleyen bazı dallar vererek sağ kola kan sağlar. Vücudun sol tarafında, subklavyen arter doğrudan aort kemerinden çıkarken, sağ tarafta subklavyen arter,sağ common karotid arter ile beraber brakiyosefalik arterden çatallanır.

<span class="mw-page-title-main">İntrakraniyal anevrizma</span> serebrovsküler hastalık

Beyin anevrizması veya Serebral anevrizma olarak da bilinen intrakraniyal anevrizma, çoğunlukla bir serebral arter duvarındaki zayıflık sonucu damarda lokal bir genişleme veya balonlaşmanın gerçekleştiği serebrovasküler hastalıktır.

<span class="mw-page-title-main">Servikal ganglionlar</span>

Servikal gangliyonlar sempatik sinir sisteminin paravertebral gangliyonlarıdır. Torasik omurilikten gelen preganglionik sinirler servikal gangliyonlara girer ve postganglionik lifleri veya sinirleriyle sinaps yapar. Servikal gangliyonun üç paravertebral gangliyonu vardır:

<span class="mw-page-title-main">Stellate ganglion</span>

Stellate ganglion, bireylerin %80'inde mevcut olan, alt boyun gangliyonu ve birinci torasik gangliyonun birleşmesi ile oluşan sempatik bir gangliyon’dur. Bazen ikinci ve üçüncü torasik gangliyonlar da bu birleşmeye dahil olur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.