İçeriğe atla

İnternöron

internöron
Omurga internöronu (röle internöron) refleks yayının bir parçasını oluşturur
Sistemsinir sistemi
Tanımlayıcılar
JSTORinterneurons
Microsoft Academic2779296341
MeSHD007395
FMA67313

İnternöron (internuncial nöron, röle nöron, birleştiren nöron, bağlayıcı nöron, ara nöron veya yerel devre nöron) insan vücudunda bulunan geniş bir nöron sınıfıdır.[] İnternöronlar sinirsel devreleri oluşturur, duyusal ya da motor nöronlar ve merkezi sinir sistemi (MSS) arasındaki iletişimi sağlar.[] Yetişkin memeli beyinlerinde reflekslerde, nöronal salınımlarda[1] ve nörojenezde işlevi vardır.

İnternöronlar iki gruba ayrılabilir: lokal internöronlar ve röle internöronlar.[2][] Lokal internöronlar kısa aksonlara sahiptir ve çevredeki sinir hücreleriyle devreler kurarak küçük bilgi parçacıklarını analiz edebilirler.[3] Röle internöronlar uzun aksona sahiptirler ve beyinde bir bölgedeki sinir hücrelerinin devrelerini başka bölgedekilerle birleştirir. İnternöronlar arasındaki etkileşim beynin öğrenme ve karar verme gibi karmaşık fonksiyonları gerçekleştirmesine olanak verir.

Merkezi sinir sisteminde

Periferik sinir sistemi (PNS)'in aksine, beyin de dahil olmak üzere merkezi sinir sistemi pek çok internöron içerir. Neokorteks'de (insan beyninin yaklaşık %80'ini oluşturur), sinir hücrelerinin yaklaşık %20-30'si internörondur.[4] MSS'deki internöronlar öncelikle inhibitördür ve GABA veya glisin nörotransmitterlerini kullanırlar. Ancak, MSS'de glutamat kullanan uyarıcı internöronlar da mevcuttur, tıpkı internöronların asetilkolin gibi nöromodülatörleri salgılaması gibi.

2008 yılında, GABAerjik kortikal internöron özellikleri için Petilla terminolojisi adında bir isimlendirme önerildi.[5]

Omurilik

  • 1a İnhibitör Nöron: Tabaka VII'de bulunur. Motor nöron antagonistini inhibe etmekten sorumludur. 1a iğ getiren sinirler, 1a inhibitör nöronları aktive eder.
  • 1b İnhibitör Nöron: Tabaka V, VI, VII'de bulunur. Getiren sinir ya da Golgi tendon organı çalıştırır.

Korteks

  • Parvalbumin-gösteren internöronlar
  • CCK- gösteren internöronlar
  • VIP-gösteren internöronlar
  • SOM-gösteren internöronlar[6]

Beyincik

  • Moleküler tabaka (sepet hücreleri, yıldızsı hücreler)
  • Golgi hücreleri
  • Granül hücreleri
  • Lugaro hücreleri
  • Tek kutuplu fırça hücreleri

Striatum

  • Parvalbumin-gösteren internöronlar[7]
  • Kolinerjik internöronlar[8][9]
  • Tirozin hidroksilaz-gösteren internöronlar[10]
  • Kalretinin-gösteren internöronlar[11]
  • Nitrik oksit sentaz-gösteren internöronlar

Kaynakça

  1. ^ Whittington, M.A; Traub, R.D; Kopell, N; Ermentrout, B; Buhl, E.H (2000). "Inhibition-based rhythms: Experimental and mathematical observations on network dynamics". International Journal of Psychophysiology. 38 (3). ss. 315-36. doi:10.1016/S0167-8760(00)00173-2. PMID 11102670. 
  2. ^ Carlson, Neil R. (2013). Physiology of Behavior (11. bas.). Pearson Higher Education. s. 28. ISBN 978-0-205-23939-9. 
  3. ^ Kandel, Eric; Schwartz, James; Jessell, Thomas, (Ed.) (2000). Principles of Neural Science (4. bas.). New York, NY: McGraw Hill Companies. s. 25. ISBN 978-0-8385-7701-1. 
  4. ^ Markram, Henry; ve diğerleri. (2004). "Interneurons of the neocortical inhibitory system". Nature Reviews Neuroscience. 5 (10). ss. 793-807. doi:10.1038/nrn1519. PMID 15378039. 
  5. ^ Ascoli, Giorgio A.; Alonso-Nanclares, Lidia; Anderson, Stewart A.; Barrionuevo, German; Benavides-Piccione, Ruth; Burkhalter, Andreas; Buzsáki, György; Cauli, Bruno; Defelipe, Javier (2008). "Petilla terminology: Nomenclature of features of GABAergic interneurons of the cerebral cortex". Nature Reviews Neuroscience. 9 (7). ss. 557-68. doi:10.1038/nrn2402. PMC 2868386 $2. PMID 18568015. 
  6. ^ Muñoz, W; Tremblay, R; Levenstein, D; Rudy, B (3 Mart 2017). "Layer-specific modulation of neocortical dendritic inhibition during active wakefulness". Science. 355 (6328). ss. 954-959. doi:10.1126/science.aag2599. PMID 28254942. 
  7. ^ Tepper, James M.; Koós, Tibor (1999). "Inhibitory control of neostriatal projection neurons by GABAergic interneurons". Nature Neuroscience. 2 (5). ss. 467-72. doi:10.1038/8138. PMID 10321252. 
  8. ^ Zhou, Fu-Ming; Wilson, Charles J.; Dani, John A. (2002). "Cholinergic interneuron characteristics and nicotinic properties in the striatum". Journal of Neurobiology. 53 (4). ss. 590-605. doi:10.1002/neu.10150. PMID 12436423. 
  9. ^ English, Daniel F; Ibanez-Sandoval, Osvaldo; Stark, Eran; Tecuapetla, Fatuel; Buzsáki, György; Deisseroth, Karl; Tepper, James M; Koos, Tibor (2011). "GABAergic circuits mediate the reinforcement-related signals of striatal cholinergic interneurons". Nature Neuroscience. 15 (1). ss. 123-30. doi:10.1038/nn.2984. PMC 3245803 $2. PMID 22158514. 
  10. ^ Ibanez-Sandoval, O.; Tecuapetla, F.; Unal, B.; Shah, F.; Koos, T.; Tepper, J. M. (2010). "Electrophysiological and Morphological Characteristics and Synaptic Connectivity of Tyrosine Hydroxylase-Expressing Neurons in Adult Mouse Striatum". Journal of Neuroscience. 30 (20). ss. 6999-7016. doi:10.1523/JNEUROSCI.5996-09.2010. PMC 4447206 $2. PMID 20484642. 
  11. ^ Ibáñez-Sandoval, Osvaldo; Koós, Tibor; Tecuapetla, Fatuel; Tepper, James M. (2010). "Heterogeneity and Diversity of Striatal GABAergic Interneurons". Frontiers in Neuroanatomy. Cilt 4. s. 150. doi:10.3389/fnana.2010.00150. PMC 3016690 $2. PMID 21228905. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dopamin</span> Hem hormon hem de nörotransmitter olarak işlev gören organik kimyasal

Dopamin, hücrelerde ve canlılarda önemli rol oynayan nöromodülatör bir moleküldür. Çoğu hayvanda ve bazı bitkilerde sentezlenir. Katekolamin ve feniletilamin familyasından olan bir organik bileşiktir. Beyin ve böbreklerde sentezlenen L-DOPA molekülünden bir adet karboksil grubunun çıkarılmasıyla sentezlenen bir amindir. Dopamin, merkezi sinir sisteminde nörotransmiter olarak görev yapar. Nörotransmitterler beynin belirli bölgelerinde sentezlenir, ancak sistemsel olarak birçok bölgeyi etkilerler. Beyin, biri ödül sisteminde önemli bir rol oynayan birkaç farklı dopamin yolağı içerir. Hafıza, hareket, motivasyon, ruh hali ve dikkat süresi dahil olmak üzere birçok vücut fonksiyonunda rol oynar. Genellikle yapılması durumunda sonucunda ödül beklenen eylemler ve aktiviteler, beyindeki dopamin seviyesini artırır. Birçok bağımlılık yapan ilaç dopamin seviyelerini arttırarak çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Alzheimer hastalığı</span> günlük yaşamsal etkinliklerde azalma ve bilişsel yeteneklerde bozulmayla karakterize edilmiş, nöropsikiyatrik belirtilerin ve davranış değişikliklerinin eşlik ettiği nörodejeneratif bir hastalık

Alzheimer hastalığı (AH), genellikle yavaş yavaş başlayan ve giderek kötüleşen nörodejeneratif bir hastalıktır ve demans vakalarının %60-70'inin nedenidir. En sık görülen erken belirti yakın zamanda yaşanan olayları hatırlamada zorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Proton pompa inhibitörü</span>

Proton pompa inhibitörleri (PPİ), gastrik asit üretiminde belirgin ve uzun süreli azaltan ilaç grubudur. Bunu, midenin H+/K+ ATPaz proton pompasını geri dönüşsüz engelleyerek yapar.

<span class="mw-page-title-main">İnsan beyni</span> insan sinir sisteminin ana organı

İnsan beyni, insan sinir sisteminin merkezi organıdır ve omurilikle birlikte merkezi sinir sistemini oluşturur.

Hipokampus, beynin medial temporal lobunda yer alan, hafıza ve yön bulmada önemli rolü olan bölge. Bir gri cevher tabakası olup, lateral ventrikülün alt boynuz tabanı boyunca uzanır. Filogenetik olarak en eski beyin kısımlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Glutamat</span>

Glutamat, glutamik asidin anyonudur ve sinirbilimde nörotransmitter olarak görev alır; bir sinir hücresinin başka hücrelere sinyal olarak gönderdiği kimyasallardan biridir. Omurgalı sinir sistemi içerisinde geniş farkla en fazla bulunan nörotransmitterdir. Omurgalı beyninde tüm uyarıcı fonksiyonlarda kullanılır, bu insan beynindeki sinaptik bağlantıların %90'ından fazlasına denk gelir. Bazı beyin bölgelerinde birincil nörotransmitterdir.

<span class="mw-page-title-main">Glia hücresi</span> merkezi ve çevresel sinir sisteminde yer alan hücrelerin çoğunluğunu oluşturan ve sinir hücresi olmayan hücreler

Nörogliya, gliyal hücreler, yalnızca gliya ya da tutkal, merkezi ve çevresel sinir sisteminde yer alan hücrelerin çoğunluğunu oluşturan ve sinir hücresi olmayan hücreler. Miyelin üretimi ile beyin ve sinir sisteminin, otonom sinir sistemi gibi diğer bölümlerindeki sinir hücreleri için destek, koruma ve homeostaz sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Schwann hücresi</span>

Schwann hücreleri, çevresel sinir sistemi (ÇSS) için miyelin oluşturur. İki tür Schwann hücresi vardır: miyelinli ve miyelinsiz. Miyelinli, etrafı Schwann hücreleri tarafından sarılan aksonları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Nöroglia, sinir sisteminde, ÇSS'deki sinir hücreleri için destek ve koruma sağlar.

BDNF geninden sentezlenen ve nörotrofin ailesinden bir büyüme faktörü olan beyin türevli nörotrofik faktör bir salgı proteini olup beyinde ve periferde bulunmaktadır. Nöron gelişiminde, canlılığında ve işlevlerinin sürdürülmesinde önemli rol oynamaktadır.

Nörogenez ya da nörojenez, sinir kök hücrelerinden, sinir sistemi hücrelerinin yani nöronların üretilme sürecidir. Süngerler ve placozoalar haricinde tüm hayvan türlerinde görülür. Nörogenez embriyonik gelişim sırasında en yüksek aktiviteyi gösterir ve organizmanın tüm nöronlarının üretilmesinden sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Sinir</span> periferik sinir sistemindeki kapalı, kablo benzeri akson demeti

Sinir, çevresel sinir sistemindeki kapalı, kablo benzeri sinir lifleri demetidir.

<span class="mw-page-title-main">Purkinje hücreleri</span>

Purkinje hücreleri ya da Purkinje nöronları beyincikte yer alan bir sınıf Gabaerjik nöronlar. Çek anatomist Jan Evangelista Purkyně'nin 1839 yılındaki keşfi sayesinde kaşifinin ismini almıştır.

Kemoreseptör, kimyasal bir maddeyi biyolojik bir sinyale dönüştüren bir özel duyusal reseptör hücresidir. Eğer kemoreseptör bir nöron, veya yakınlardaki bir sinir lifini aktive edebilen nörotransmitter formundaysa, bu sinyal aksiyon potansiyeli formunda olabilir. Daha genel olarak açıklamak gerekirse, kemosensör insan vücudunun iç veya dış ortamındaki toksik veya tehlikeli kimyasalları algılar ve bu bilgileri biyolojik olarak aktif toksinleri kandan atmak için merkezî sinir sistemine iletir ve daha fazla alkol ile sarhoş edici madde tüketimini önler.

<span class="mw-page-title-main">Muskarinik asetilkolin reseptörü</span>

Muskarinik asetilkolin reseptörleri, belirli nöronların ve diğer hücrelerin hücre zarlarında G proteinine bağlı reseptör kompleksleri oluşturan asetilkolin reseptörleridir. Parasempatik sinir sistemindeki postganglionik liflerden salınan asetilkolinin uyardığı, post reseptörler olmak gibi çeşitli roller oynarlar.

Beyin hücreleri,beynin işlevsel dokusunu oluşturur. Beyin dokusunun geri kalanı, kan damarlarını içeren, stroma adı verilen yapıdır. Beyindeki iki ana hücre tipi, sinir hücreleri olarak da bilinen nöronlar ve nöroglia olarak da bilinen glial hücrelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Substantia nigra</span>

Substantia nigra (SN) ya da Kara madde, orta beyinde yer alan ve ödül ve harekette önemli rol oynayan bir nucleus yapısıdır. Substantia nigra Latince "siyah madde" anlamına gelir ve dopaminerjik nöronlardaki yüksek nöromelanin seviyeleri nedeniyle substantia nigra bölgesi komşu alanlardan daha koyu görünür. Substantia nigra'dan putamen'e uzanan bağlantılara nigrostriatal yolak adı verilir. Bu yolak Parkinson hastalığı'nda görülen hareket bozukluklarında önemli rol oynar. Ayrıca pars kompakta denilen bölümündeki dopaminerjik nöron kaybı da Parkinson hastalığına önder olur. Dopaminerjik yolaklar teşkil etmesi açısından önemli bir ruhsal ve bilişsel kontrol yapısıdır.

Sinir sistemi hastalıkları; nörolojik bozukluklar olarak da bilinir ve sinir sistemini etkileyen tüm durumları tarif eder. Bu kategori, genetik bozukluklar, enfeksiyonlar, kanser, nöbet bozuklukları, kardiyovasküler kaynaklı durumlar, konjenital ve gelişimsel bozukluklar ve dejeneratif bozukluklar içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Diz kapağı refleksi</span>

Diz kapağı refleksi veya patella refleksi, refleks yayı omuriliğin L2, L3 ve L4 segmentlerinden geçen monosinaptik bir derin tendon refleksidir.

Sinirbilimde Golgi hücreleri, beyinciğin granüler tabakasında bulunan inhibitör internöronlardır. İlk olarak 1964'te inhibitör olarak tanımlandılar. Aynı zamanda, inhibitör internöronun anatomik olarak tanımlandığı, inhibitör geribildirim ağının ilk örneğiydi.Bu hücreler, granül hücrelerin ve tek kutuplu fırça hücrelerinin dendritinde sinaps yapar. Yosunlu liflerden, ayrıca granül hücrelerde sinaps yapan ve uzun granül hücre aksonları olan paralel liflerden uyarıcı girdi alırlar. Böylece bu devre, granül hücrelerinin ileri besleme ve geri besleme inhibisyonuna izin verir.

<span class="mw-page-title-main">Uyaran (fizyoloji)</span> fizyolojide, iç veya dış çevrede tespit edilebilir bir değişiklik

Fizyolojide uyaran, bir organizmanın iç veya dış çevresinin fiziksel veya kimyasal yapısında tespit edilebilir bir değişikliktir. Bir organizmanın veya organın uygun bir tepki verebilmesi için dış uyaranları tespit etme yeteneğine duyarlılık (uyarılabilirlik) denir. Duyusal reseptörler, deride bulunan dokunma reseptörleri veya gözdeki ışık reseptörlerinde olduğu gibi vücudun dışından ve kemoreseptörler ve mekanoreseptörlerde olduğu gibi vücudun içinden bilgi alabilir. Bir uyaran bir duyusal reseptör tarafından algılandığında, uyaran transdüksiyonu yoluyla bir refleks ortaya çıkarabilir. Bir iç uyaran genellikle homeostatik kontrol sisteminin ilk bileşenidir. Dış uyaranlar, savaş ya da kaç yanıtında olduğu gibi vücutta sistemik yanıtlar üretebilir. Bir uyaranın yüksek olasılıkla algılanabilmesi için güç seviyesinin mutlak eşiği aşması gerekir; eğer bir sinyal eşiğe ulaşırsa, bilgi merkezi sinir sistemine (MSS) iletilir, burada entegre edilir ve nasıl tepki verileceğine dair bir karar verilir. Uyaranlar genellikle vücudun tepki vermesine neden olsa da, bir sinyalin bir tepkiye neden olup olmayacağını nihai olarak belirleyen MSS'dir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.