İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtları

İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtları İlanı (İSSOMBİ), somut olmayan kültürel mirasın yok olma tehlikesine yanıt vermek için, UNESCO’nun 1997 yılındaki 29. Genel Konferansı'nda alınan karar sonucunda geliştirdiği ve 2006'da sonlanmış bir programdır.

Program, Yürütme Kurulunun 1998 yılındaki 155. toplantısında açıklanmış, Somut Olmayan Mirasın Korunması Sözleşmesi'nin (SOKÜM) yürürlüğe girmesi ile 20 Nisan 2006'da resmen sonlanmış ve bu süreçte toplam 90 başyapıt belirlenmiştir.^[1] Bu başyapıtlar, 2008'de ilan edilen UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nin ilk unsurları olmuştur.

Gelişim

İnsanlığın bütün göze çarpan değerli abidelerini, doğa güzelliklerini ve sit alanlarının Dünya Mirası Listesi içerisinde toplanması gibi; somut olmayan kültürel miras unsurlarının listelenmesi için İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtları İlanı UNESCO tarafından 1998'de başlatılmıştır.

Program kapsamında UNESCO, Birleşmiş Milletler üyesi devletleri yılda iki defa başyapıt ilan edilmesi için somut olmayan miras kapsamındaki kültürel mekânlar/alanlar ve kültürel ifade tarzlarını önermeye davet etti. 2001 yılında İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları İlanı’na yönelik "Adaylık Dosyası Hazırlama Kılavuzu”nu yayımlandı.

Adaylıklar, her biri en fazla dört yıl görev yapmak üzere seçilmiş 18 uzmandan oluşan bir jüri heyeti tarafından değerlendirildi.^[1] 19 başyapıttan oluşan birinci ilan 2001'de gerçekleşti. 2003'te 28, 2005'te 43 unsurdan oluşan toplam 90 başyapıt ilanı edildi. Bu süreçte jüri, toplam 152 dosya değerlendirdi.^[1] Program, 2005 yılındaki üçüncü ilanla fiilî olarak sona erdi.

2003'te kabul edilen ve 2006'da yürürlüğe giren yeni bir sözleşme ile UNESCO, taraf devletlerin önerdiği, kendi ülkelerindeki somut olmayan kültürel miras unsurlarını içeren bir Temsilî Liste oluşturmaya başlamıştır. İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtları İlanı programı, yeni sözleşmenin yürürülüğe girmesi ile 20 Nisan 2006'da resmî olarak sona erdi. Belirlenmiş olan 90 Başyapıt, 2008'de açıklanan Temsilî Liste'ye eklenen ilk unsurlar oldu.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Oğuz, Öcal (2008). "UNESCO ve İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları". Milli Folklor. 19 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024.

Dış bağlantılar

Adaylık Dosyası Hazırlama Kılavuzu (2001)

İlgili Araştırma Makaleleri

Kunqu, Kunju, Kun operası ya da Kunqu Operası adıyla da bilinir. Çin operasının günümüze kadar ulaşan en eski formudur. Kunshan melodisinden türemiştir. 16. yüzyıldan 18. yüzyıla Çin tiyatrosuna egemen olmuştur.

Muslin düz dokuma bir pamuklu kumaş tipi. Çok şeffaf ince dokumalardan kaba dokumalara kadar birçok farklı kalınlıkta üretilirler. Genelde düz renktir. Adını ilk üretildiği yer olan Irak'taki Musul şehrinden alır. Arapçada Musullu/Musul işi anlamına gelen musuli sözcüğü köken olarak gösterilebilir. Erken dönem muslinler, özellikle Dakka'da, olağanın dışında narinlikte elde eğirilmiş ipliklerle dokunuyordu. 17 ve 18. yüzyıllar boyunca Avrupa'ya sıklıkla bu bölgelerden muslin ihraç edilmekteydi.

Somut olmayan kültürel miras veya yaşayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekanı ifade eder.

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, somut olmayan kültürel miras unsurlarının (SOKÜM) dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla, UNESCO tarafından 2008 yılından beri güncellenip hazırlanan; farklı ülkelerdeki önemli SOKÜM unsurlarını, acil koruma gerektirenleri ve korma alanındaki iyi uygulamaları içeren listelerdir.

Somut olmayan kültürel miras festivaller, müzikler, performanslar, kutlamalar, el sanatları ve sözlü gelenekler gibi geleneksel bilgileri kapsayan, Ukrayna'nın soyut ve öğrenilmesi gereken kültürel mirasının unsurlarıdır.

Pansori (Korece) bir şarkıcı ve bir davulcu tarafından icra edilen Koredeki bir müzikal hikâye anlatımı türüdür.

Câmiü'l-Fenâ, Fas'ın Marakeş kentinde bulunan bir meydan ve çarşıdır. Meydan, Marakeş'in ana meydanı olup hem yerel sakinler hem de turistler tarafından kullanılmaktadır.

Bistritsa Babi, Bulgaristan'ın Shopluk bölgesinin geleneksel danslarını ve çok sesli şarkılarını koruyan yaşlı/çok kuşaklı bir kadın korosudur. 1939'da kurulan topluluk, 1978'de Avrupa Halk Sanatı Ödülü'nü kazandı ve 2005'te İnsanlığın Somut Olmayan Mirasının Başyapıtı seçildi. "Hıristiyanlık öncesi dönemlerden kalma" özelliklerle üç bölümlü çoksesliliği icra eden topluluk, Avrupa'yı ve Birleşik Devletler'i gezdi. Shopluk polifonisi, kostümleri, halka dansı (horo) ve lazarouvane kullanımlarıyla tanınırlar. 2005 yılında UNESCO Doğu Avrupa Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurları Listesi'ne dahil edilmiştir.

Oruro Karnavalı, Bolivya'nın Oruro kentinde18. yüzyıldan beri düzenlenen dini ve kültürel bir festivaldir. Başlangıçta yerli bir festivali olan kutlama, daha sonra Candelaria Bakiresi etrafında bir Hristiyan ritüelini içerecek şekilde dönüştürüldü. Karnaval, UNESCO'nun İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtlarından biridir.

Türkiye'nin Somut Olmayan Kültürel Mirasları Listesi, UNESCO tarafından 2008'den beri hazırladığı Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nde yer alan, Türkiye'ye ait yaşayan miras unsurlarını ifade eder.

Örnek, ulusal bir Kırım Tatar süsleme stilidir ve Kırım Tatarlarının en eski kültürel başarılarından biridir. Örnek ve onun kültürel birikimi 2021 yılında Ukrayna'nın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesine alınmıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Türkmenistan anlaşmayı 2011 yılında imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Özbekistan anlaşmayı 18 Ocak 2006 yılında imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kazakistan anlaşmayı 27 Mart 2006 tarihinde imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kırgızistan anlaşmayı 27 Kasım 2005 yılında imzalamıştır.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen somut olmayan kültürel miras unsurları, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" kavramı, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras unsurlarının eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan bir kuruluş olan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen miras öğeleri, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" terimi, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras öğelerinin eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir. Ermenistan, sözleşmeyi 18 Mayıs 2006 tarihinde onaylamıştır.

Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri , Türkiye'nin kendi toprağı üzerinde tespit ettiği yaşayan kültürel miras unsurlarını içeren ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi gereğince hazırlanıp güncellenen listedir.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi</span>

Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi, 17 Ekim 2003 tarihindeki 32. UNESCO genel konferansında kabul edilen bir uluslararası sözleşmedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.