İçeriğe atla

İnsani Yoksulluk Endeksi

İnsani Yoksulluk Endeksi (HPI), Birleşmiş Milletler tarafından İnsani Gelişme Endeksi'ni (HDI) tamamlamak için geliştirilen ve ilk olarak 1997'de İnsani Yoksunluk Raporunun bir parçası olarak rapor edilen bir ülkedeki topluluk yoksulluğunun bir göstergesiydi. İGE'ye kıyasla, yoksun ülkelerdeki yoksunluğun boyutunu daha iyi yansıttığı düşünülüyordu.[1] 2010 yılında, BM'nin Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi'nin yerini aldı.

HPI, halihazırda İGE'de yansıtılan insan yaşamının üç temel unsurundaki yoksunluğa odaklanır: uzun ömür, bilgi ve iyi bir yaşam standardı. HPI, gelişmekte olan ülkeler (HPI-1) ve bir grup yüksek gelirli OECD ülkesi (HPI-2) için sosyo-ekonomik farklılıkları ve ayrıca iki gruptaki çok farklı yoksunluk ölçülerini daha iyi yansıtmak için ayrı ayrı türetilmiştir.

Gelişmekte olan ülkeler için (HPI-1)

İnsani Gelişme Raporları web sitesinde bunu "İnsani gelişme endeksinde yer alan üç temel boyutta yoksunlukları ölçen bir bileşik endeks - uzun ve sağlıklı yaşam, bilgi ve insana yakışır bir yaşam standardı" olarak özetliyor. Bunu hesaplamak için formül:

  • HPI-1 =

: Probability at birth of not surviving to age 40 (times 100)
: Adult illiteracy rate
: Arithmetic average of 3 characteristics:

  • The percentage of the population without access to safe water.
  • The percentage of population without access to health services.
  • The percentage of malnourished children under five.
: 3

Seçilmiş yüksek gelirli OECD ülkeleri için (HPI-2)

İnsani Gelişme Raporları web sitesinde bunu "İnsani gelişme endeksinde yer alan dört temel boyutta yoksunlukları ölçen bir bileşik endeks - uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgi ve iyi bir yaşam standardı - ve aynı zamanda sosyal dışlanmayı da içeriyor. Bunu hesaplamak için formül:

  • HPI-2 =

: Probability at birth of not surviving to age 60 (times 100)
: Adults lacking functional literacy skills
: Population below income poverty line (50% of median adjusted household disposable income)
: Rate of long-term unemployment (lasting 12 months or more)

: 3

Son rapor, 2007-2008, en yüksek İnsani Gelişme Endeksi'ne sahip 22 ülkeden sadece 19'unu sıralıyor. Sıralama şu şekildedir (en düşük yoksulluk oranına sahip ülke en üstte olmak üzere):

Sıralama Ülke HPI-2 Doğumda 60 yaşına kadar hayatta kalmama olasılığı (%) İşlevsel okuryazarlık becerisine sahip olmayan kişiler (%) Uzun süreli işsizlik (%) Medyan gelirin %50'sinin altındaki nüfus (%)
1 İsveç 6.3 6.7 7.5 1.1 6.5
2 Norveç 6.8 7.9 7.9 0.5 6.4
3 Hollanda 8.1 8.3 10.5 1.8 7.3
4 Finlandiya 8.1 9.4 10.4 1.8 5.4
5 Danimarka 8.2 10.3 9.6 0.8 5.6
6 Almanya 10.3 8.6 14.4 5.8 8.4
7  İsviçre 10.7 7.2 15.9 1.5 7.6
8 Kanada 10.9 8.1 14.6 0.5 11.4
9 Lüksemburg 11.1 9.2 1.2 6.0
10 Avusturya 11.1 8.8 1.3 7.7
11 Fransa 11.2 8.9 4.1 7.3
12 Japonya 11.7 6.9 1.3 11.8
13 Avustralya 12.1 7.3 17.0 0.9 12.2
14 Belçika 12.4 9.3 18.4 4.6 8.0
15 İspanya 12.5 7.7 2.2 14.2
16 Birleşik Krallık 14.8 8.7 21.8 1.2 12.5
17 Amerika Birleşik Devletleri 15.4 11.6 20.0 0.4 17.0
18 İrlanda 16.0 8.7 22.6 1.5 16.2
19 İtalya 29.8 7.7 47.0 3.4 12.7

HPI tarafından ilk 22'de yer alan ve bu listede olmayan ülkeler İzlanda, Yeni Zelanda ve Lihtenştayn'dır .

Veriler her zaman mevcut olmadığı için tüm ülkeler bu sıralamaya dahil edilmemiştir. Listede daha fazla ülke varsa, birçok ülkenin, özellikle de en alttakilerin sıralaması önemli ölçüde düşebilir. Listedekiler dışındaki ülkeler için bileşen değerleri hakkında bilgi için aşağıdaki kaynak bağlantılarına bakın.

Kullanılan göstergeler şunlardır:

  • Doğumda 60 yaşına kadar yaşayamama olasılığı (kohortun %'si), 2000–2005. Japonya için %7,1'den ABD için %11,8'e kadar değişmektedir. Bu, tüm ülkeler (listede olmayanlar dahil) için en iyi bilinen göstergedir. ABD, yoksulluğun hastalık özellikleriyle ilişkili belirli değerlere sahiptir. Daha kötü değerler, İGE'nin sadece 35. konumunda başlar ve birçok ülkenin buna dayalı genişletilmiş bir listeye tırmanabileceğini ve yukarıdaki listede daha alt sıralarda yer alan ülkeleri devirebileceğini gösterir.
  • İşlevsel okuryazarlık becerilerine sahip olmayan kişiler (Seviye olarak adlandırılan aralıkta puan alan kişilerin yüzdesi) 1" Uluslararası Yetişkin Okuryazarlığı Araştırması, yaş 16–65, 1994–2003). İsveç için %7,5 ile İtalya için %47,0 arasında değişmektedir. Bu rakamlar, okuryazarlık testinin seçimi nedeniyle en yaygın olarak belirtilen okuma yazma bilmeme oranlarından daha yüksektir.
  • Uzun süreli işsizlik (12 ay ve üzeri, işgücünün yüzdesi), 2005. Amerika Birleşik Devletleri için %0,4 ile Almanya için %5,0 arasında değişmektedir. Bu gösterge, 37. İGE konumunda %9,3 gibi yüksek bir değerle açık ara en büyük varyasyona sahiptir.
  • Medyan ayarlanmış hane harcanabilir gelirinin %50'sinin altındaki nüfus (%), 1994–2002. Finlandiya için %5.4'ten ABD için %17'ye kadar değişmektedir.

Ayrıca bakınız

Endeksler
  • Butan GNH Endeksi
  • Ekonomik ilerlemenin geniş ölçüleri
  • Engelliliğe göre ayarlanmış yaşam yılı
  • Tam maliyet muhasebesi
  • Yeşil ulusal ürün
  • Yeşil gayri safi yurtiçi hasıla (Yeşil GSYİH)
  • Toplumsal Cinsiyete Bağlı Gelişim Endeksi
  • Orijinal İlerleme Göstergesi (GPI)
  • Küresel Barış Endeksi
  • Gayri Safi Milli Mutluluk
  • Gayri Safi Milli Refah (GNW)
  • Mutluluk ekonomisi
  • Mutlu Gezegen Endeksi (HPI)
  • İnsani Gelişme Endeksi (İGE)
  • 2000 yılında İnsan Yoksulluğu Endeksi ülke sıralaması [fr]
  • ISEW (Sürdürülebilir ekonomik refah endeksi)
  • Legatum Refah Endeksi
  • Boş zaman memnuniyeti
  • Yaşayan gezegen endeksi
  • Binyıl Kalkınma Hedefleri (BKH)
  • Para zengini, zaman fakiri
  • OECD Daha İyi Yaşam Endeksi BLI
  • Öznel yaşam doyumu
  • Nerede doğacak Endeksi
  • Vikiilerleme
  • Dünya Mutluluk Raporu (WHR)
  • Dünya Değerler Araştırması (WVS)
Diğer
  • İktisat
  • Demokrasi Sıralaması
  • Demografik ekonomi
  • Ekonomik kalkınma
  • Bakım etiği
  • İnsani Gelişme ve Yetenek Derneği
  • İlerleme (tarihçe)
  • Aşamalı kullanım teorisi
  • Post-materyalizm
  • Psikometri
  • Uluslararası Feminist Ekonomi Derneği
  • Uluslararası kalkınma
  • Sürdürülebilir kalkınma
  • Ulusal Hesaplar Sistemi
  • Refah ekonomisi

Kaynakça

  1. ^ "Archived copy" (PDF). 25 Ocak 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2007. 

Dış bağlantılar

Şablon:Deprivation IndicatorsŞablon:Global economic classifications

Şablon:Poverty

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi</span> Yaşam beklentisi, eğitim ve gelir endekslerinin birleşik istatistiği

İnsani Gelişme Endeksi, Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçümdür. İnsanların düzgün yaşaması, özellikle çocuk hakları için bir ölçün teşkil eder. Bu araştırma sonucunda bir ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmemiş bir ülke olduğu; bunun yanı sıra ekonomisindeki etkinin yaşam niteliği ne düzeyde etkilediğini gösterir. Dağılım ilk olarak 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirilmiştir ve 1993 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından yıllık Gelişme Raporu'nda sunulur.

Fiyat endeksi; belirli bir istatistiksel olaya ait değerlerin, bu halde belirli tek bir mal veya hizmet veya belirli bir grup mal/hizmetle ilgili fiyatların, zamana ya da yere göre farklılık göstermelerini özetleyen bir sayısal ölçüdür. Fiyat endeksi, iktisat bilimi ve uygulaması içinde çok önemli rol oynar. Diğer taraftan fiyat endeks sayıları hesaplanması ve değerlendirilmesi istatistik biliminin önemli bir konusudur ve özel olarak yalnız fiyatların zaman içinde değişmesini inceleyen bir zaman serisi özetlemesi olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Gamma dağılımı</span>

Olasılık kuramı ve istatistik bilim dallarında gamma dağılımı iki parametreli bir sürekli olasılık dağılımıdır. Bu parametrelerden biri ölçek parametresi θ; diğeri ise şekil parametresi k olarak anılır. Eğer k tam sayı ise, gamma dağılımı k tane üstel dağılım gösteren rassal değişkenlerin toplamını temsil eder; rassal değişkenlerin her biri nin üstel dağılımı için parametre olur.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), yıllık İnsani Gelişme Raporunda 191 ülkenin İnsani Gelişme Endeksini (İGE) derliyor. Endeks, belirli bir ülkedeki sağlık, eğitim ve geliri, ülkeler arasında ve zaman içinde karşılaştırılabilir bir insani gelişme ölçüsü sağlamak için dikkate alır.

<span class="mw-page-title-main">Laguerre polinomları</span>

Laguerre polinomları, matematikte adını Edmond Laguerre'den almıştır. Kanonik (benzer) adlandırma Laguerre denklemi'dir:

İnsani Gelişme Göstergesi, Dünya'daki ülkeler için yaşam uzunluğu, okur yazar oranı, eğitim ve yaşam düzeyi doğrultusunda hazırlanan bir ölçümdür. İnsanların düzgün yaşaması, özellikle çocuk hakları için bir ölçün teşkil eder. Bu araştırma sonucunda bir ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan ya da gelişmemiş bir ülke olduğu; bunun yanı sıra ekonomisindeki etkinin yaşam niteliği ne düzeyde etkilediğini gösterir. Dağılım ilk olarak 1990 yılında Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirilmiştir ve 1993 yılından bu yana Birleşmiş Milletler Gelişme Programı tarafından yıllık Gelişme Raporu'nda sunulur.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Avrupa ülkeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İnsani Gelişme Endeksi (İGE), insani gelişmenin temel boyutlarındaki ortalama başarının özet bir ölçüsüdür. Uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgi ve makul bir yaşam standardı içerir. Endeks refahı ölçmenin standart bir yoludur. Ülkenin gelişmiş, gelişmekte olan veya az gelişmiş ülke ayrımı yapmak ve ayrıca ekonomi politikalarının yaşam kalitesi üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılır. Ülkeler, İGE'lerine göre dört geniş kategoriye ayrılır: çok yüksek, yüksek, orta ve düşük insani gelişme. Şu anda, tüm Avrupa ülkeleri çok yüksek veya yüksek insani gelişme kategorisine girmektedir.

Matematikte, a Neumann polinomali,Carl Neumann tarafından özel durum için sunulan, Bessel fonksiyonu terimleri içerisinde fonksiyonların 1/z açılımında kullanılan bir polinomdur.

<span class="mw-page-title-main">Jacobi sembolü</span>

Jacobi sembolü Legendre sembolünün bir genellemesidir. 1837 yılında Jacobi tarafından tanıtılan bu teori, modüler aritmetik ve sayılar teorisinin diğer dallarındandır ama ana kullanımı hesaplamada sayılar teorisi, özellikle asallık testi ve tam sayıları çarpanlara ayırma olarak kriptografide oldukça önemlidir.

Askey-Gasper eşitsizliği, Richard Askey ile George Gasper tarafından 1976'da ispatlanan, bir Jacobi polinomu eşitsizliğidir. Bieberbach varsayımının kanıtlanmasında kullanılmıştır.

Fizikte, Kuantum mekaniğinde, eşevreli hal klasik harmonik salıngaca benzeyen kuantum harmonik salıngacının nicel hareketidir. Kuantum dinamiğinin Erwin Schrödinger tarafından Scrödinger denklemlerine çözüm ararken 1926 yılında türetilen ilk örneğidir. Örneğin, eşevre hali parçacığın salınımsal hareketini açıkları. Bu haller, John R. Klauderin ilk makalelerinde alçalma operatörü ve fazla tamamlanmış aile teşkili olarak özvektör adında tanımlanmıştır. Eşevre halleri,[ışığın kuantum kuramında ve diğer bozonik kuantum alanlarında Roy J. Glauber’in 1963 yılındaki çalışmaları tarafından geliştirilmiştir. Salınan alanın eşevre hali, klasik sinüs dalga hareketine benzeyen, devamlı lazer dalgası gibi olan kuantum halidir. Ancak, eşevre hali kavramı kayda değer biçimde genellenmiş ve sinyal sürecini niceleme, görüntü işleme alanlarında matematiksel fizikte ve uygulamalı matematik oldukça geniş ve önemli bir konu olmuştır. Bu hususta, kuantum harmonik salıngacı ile bağlantılı eşevreli haller genel olarak standart eşevreli haller ya da Gauss işlevi halleri olarak anılır.

Özel fonksiyonların önemli bir bölümünü oluşturan hipergeometrik fonksiyonlar matematik, fizik, mühendislik ve olasılıkta karşımıza çıkar.

Foster - Greer - Thorbecke endeksi ya da FGT endeksi, bireyin gelir açığı ölçümünün, yalnızca yoksulluk sınırına ve o kişinin gelirine bağlı olması gerektiği fikrinden hareket edilerek 1984 yılında Erik Thorbecke, Joel Greer ve James Foster adlı 3 ekonomist tarafından oluşturulmuş bir yoksulluk endeksidir. Toplam yoksulluğu alt gruplara ayrıştırabilme özelliğine sahip olan endekste yoksul kitle farklı sosyoekonomik |gruplara ya da bölgesel gruplara ayrılabildiği gibi, nüfus paylarıyla ağırlandırılarak toplandığında, toplam yoksulluk sayısına erişmek mümkün olmaktadır. Bu şekilde yoksul sayısı yanında, yoksulluğun derinliği ve her bir grup için göreli yoğunluğuna da ulaşmak mümkün olmaktadır.

Ferroelektrik, harici elektrik alan tarafından muhafaza edilen spontane elektrik polarizasyonuna sahip olan metallerin özelliğidir. Terim olarak, maddelerin kalıcı manyetik moment sergilediği Ferromanyetizmaya benzer şekilde kullanılır. Ferroelektrik 1920'de, Rochelle salt'da, Valasek tarafından keşfedildiğinde, Ferromanyetizma biliniyordu. Bu nedenle, en fazla ferroelektrik özellik gösteren maddeler demir içermemesine rağmen, demir anlamına gelen bir ön ek olan ferro kelimesi kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">İnsani Gelişme Endeksi'ne göre Azerbaycan bölgeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede başkent ve en büyük şehir olan Bakü dahil Azerbaycan bölgeleri 2018 İnsani Gelişme Endeksi'ne göre sıralanmıştır. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve Laçın bu listeye dahil edilmemiştir.

Aristarchus eşitsizliği, eğer ile dar açılar ve ise,

.
<span class="mw-page-title-main">Legatum Refah Endeksi</span>

Legatum Refah Endeksi, özel yatırım şirketi Legatum tarafından kurulan ve kısmen finanse edilen bağımsız bir eğitim yardım kuruluşu olan Legatum Enstitüsü tarafından geliştirilen yıllık bir sıralamadır. Sıralama, zenginlik, ekonomik büyüme, eğitim, sağlık, kişisel refah ve yaşam kalitesi gibi çeşitli faktörlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mutlu Gezegen Endeksi</span>

Mutlu Gezegen Endeksi (HPI), 2006 yılında Yeni Ekonomi Vakfı tarafından tanıtılan insan refahı ve çevresel etkinin bir endeksidir. Her ülkenin HPI değeri, ortalama öznel yaşam memnuniyetinin, doğumda beklenen yaşam süresinin ve kişi başına düşen ekolojik ayak izinin bir fonksiyonudur. Tam işlev biraz daha karmaşıktır, ancak kavramsal olarak yaşam memnuniyetini ve yaşam beklentisini çarpmaya ve bunu ekolojik ayak izine bölmeye yaklaşır. Endeks, daha düşük ekolojik ayak izlerine sahip ülkelere giderek daha yüksek puanlar verecek şekilde ağırlıklandırılmıştır.

Cinsiyet Gelişim Endeksi (CGE)(GDI), cinsiyet eşitliğini ölçmek için tasarlanmış bir endekstir.

Trigonometrik fonksiyonları tanımlamanın birkaç eşdeğer yolu vardır ve bunlar arasındaki trigonometrik özdeşliklerin kanıtları seçilen tanıma bağlıdır. En eski ve en temel tanımlar dik üçgenlerin geometrisine ve kenarları arasındaki orana dayanır. Bu makalede verilen kanıtlar bu tanımları kullanır ve dolayısıyla bir dik açıdan büyük olmayan negatif olmayan açılar için geçerlidir. Daha büyük ve negatif açılar için Trigonometrik fonksiyonlar bölümüne bakınız.