İçeriğe atla

İnsan bilgisayar

NACA Yüksek Hızlı Uçuş İstasyonu "Bilgisayar Odası" (1949)

17. yüzyılın başlarından beri kullanılan İngilizce "Computer" terimi (bilinen ilk yazılı kaynağın tarihi 1613'tür),[1] "hesaplama yapan kişi" anlamına geliyordu. Yani elektronik bilgisayarlar ticari olarak satışa sunulmadan önce matematiksel hesaplamalar yapan kişi. Alan Turing, "insan bilgisayar"ını "sabit kurallara uyması gereken; bu kuralların hiçbir ayrıntısından sapma yetkisine sahip olmayan" biri olarak tanımladı.[2] 19. yüzyılın sonlarından itibaren genellikle kadınlardan oluşan ekipler, uzun ve sıklıkla sıkıcı hesaplamalar yapmak için kullanılıyordu ve paralel olarak yapılabilmesi için işlemler gruplara bölünüyordu. Sonuçların doğruluğunu kontrol etmek için aynı hesaplamalar sıklıkla ayrı ekipler tarafından bağımsız olarak yapıldı.

Yirminci yüzyılın sonlarından bu yana "insan bilgisayar" terimi, zihinsel hesap makinesi olarak da bilinen olağanüstü mental aritmetik yeteneğine sahip kişiler için de kullanılmaya başlandı.

Bilimdeki geçmişi

Rönesans dönemindeki gökbilimciler, gezegenlerin konumlarını hesaplamaya yönelik temel çalışmalarından dolayı kendileri için sıklıkla "matematikçi" terimini kullandılar. Genellikle kendilerine yardımcı olması için bir "bilgisayar" işe aldılar. Johannes Kepler gibi bazı insanlar için, bir bilim insanına hesaplamada yardımcı olmak, daha büyük araştırmalara geçene kadar geçici bir görevdi. 1617'de ölmeden önce John Napier, "muhtemelen çok sayıda öğrencisi ve bilgisayarı olan bilgili kişilerin" gelişmiş bir logaritma tablosu oluşturabilecekleri yolları önerdi.

Fransız Alexis Claude Clairaut (1713-1765), Halley Kuyruklu Yıldızı'nın dönüş zamanını belirlemek için gerekli olan hesaplamaları iki meslektaşı Joseph Lalande ve Nicole-Reine Lepaute arasında böldü ve böylece bilgi işlem daha organize bir hale geldi. İnsan bilgisayarlar, 1760'ların sonlarında almanaklar için gök tabloları oluşturmak amacıyla astronomik nesnelerin gelecekteki hareketlerini planlamaya devam etti.

İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanlığı için Denizcilik Almanağı üzerinde çalışan bilgisayarlar arasında William Wales, Israel Lyons ve Richard Dunthorne vardı.[3] Proje boyunca Nevil Maskelyne projenin denetlenmesinde rol aldı.[3] Maskelyne, bilgisayar ekibinin yapmak zorunda olduğu hesaplamaların sayısını azaltmak için mümkün olduğunca sık olarak diğer kaynaklardan tabloları ödünç alıyordu.[3]

Kadınlar, denizde navigasyon için kullanılan İngiliz Denizcilik Almanağı için 1780'lerden 1815'e kadar otuz beş bilgisayardan biri olarak çalışan Mary Edwards gibi bazı istisnalar dışında, genel olarak dışlanmıştı. Amerika Birleşik Devletleri de 1840'larda denizcilik almanağının kendilerine ait olan versiyonu üzerine çalıştı. Maria Mitchell, bu çalışmanın kadrosundaki en tanınmış bilgisayarlardan biriydi.[3]

İnsan hesaplamalarındaki diğer gelişmeler arasında Royal Greenwich Gözlemevi'nin Octagon Room'unda Royal Gök bilimci olarak çalışan George Airy'nin bir grup erkek çocuktan oluşan grubun yaptığı çalışma yer alıyordu.[3] Airy'nin 1835'ten sonra işe alınan bilgisayarlar on beş yaşa kadar olabiliyordu ve birikmiş astronomik veriler üzerinde çalışıyorlardı.[3] Daha sonra Airy'nin Octagon Room'u bir yöneticiyle birlikte organize etme şekli, önceden basılmış bilgi işlem formları ve sonuçların standartlaştırılmış hesaplama ve kontrol yöntemleri (Denizcilik Almanak bilgisayarlarının çalışma şekline benzer şekilde) önümüzdeki 80 yıl boyunca bilgi işlem operasyonları için bir standart olarak kalacaktı.[3]

Kadınlar 1865'ten sonra bilgisayarla giderek daha fazla ilgilenmeye başladı.[3] Özel şirketler onları bilgi işlem yapmak ve ofis personelini yönetmek için işe almaya devam etti.[3]

1870'lerde Amerika Birleşik Devletleri Sinyal Birlikleri, hava durumunu takip etmek için insan bilgisayarları organize etmenin yeni bir yolunu oluşturdu.[3] Bu, ABD Donanması'nın ve Smithsonian meteoroloji projesinin önceki çalışmalarına dayanıyordu.[3] Sinyal Birlikleri, hızlı bir şekilde toplanması ve "iki saatlik yoğun vardiyalar" halinde tamamlanması gereken verileri işleyen küçük bir bilgi işlem personeli kullandı.[3] Her bir insan bilgisayar, verilerin yalnızca bir kısmından sorumluydu.[3] Böylece hesaplamalar hızlıca gerçekleştirilebiliyordu.

19. yüzyılın sonlarında Edward Charles Pickering "Harvard Bilgisayarları"nı bir araya getirdi.[3] Onlarla iş yapan ilk kadın olan Anna Winlock, 1875 yılında Harvard Gözlemevi'nden bir bilgisayar işi istedi.[3] 1880'e gelindiğinde Harvard Gözlemevi'nde çalışan bilgisayarların tamamı kadındı.[3] Standart bilgisayar ücreti saatte yirmi beş sentten başlıyordu.[4] Orada çalışmak için o kadar büyük bir talep vardı ki, bazı kadınlar Harvard Bilgisayarları için ücretsiz çalışmayı teklif etti.[4] Bu çağdaki kadın gökbilimcilerin çoğu bilgisayarlardı ve muhtemelen en tanınmışları sırasıyla 1888, 1893 ve 1896'da Pickering ile çalışan Florence Cushman, Henrietta Swan Leavitt ve Annie Jump Cannon'du. Cannon, yıldızları dakikada üç gibi bir oranda sınıflandırabiliyordu.[5] Harvard Computers'dan Mina Fleming, 1890'da The Draper Catalog of Stellar Spectra'yı yayınladı.[4] Katalog yıldızları spektral çizgilere göre düzenledi.[4] Katalog, Harvard Computers tarafından genişletilmeye devam edildi ve birbirini izleyen ciltlerde yeni yıldızlar eklenmeye devam etti.[4] Elizabeth Williams, Lowell Gözlemevi'nde yeni bir gezegen olan Plüton'un aranmasında hesaplamalara dahil oldu.

1893 yılında Francis Galton, Royal Society'ye rapor veren Bitki ve Hayvanların Ölçülebilir Özelliklerine İlişkin İstatistiksel Araştırmalar Yürütme Komitesi'ni kurdu.[3] Komite, bilimsel araştırmalar için ileri teknikler kullandı ve birçok bilim insanının çalışmalarını destekledi.[3] Komite tarafından desteklenen ilk bilim insanı olan WF Raphael Weldon, onun bilgisayarı olan eşi Florence Tebb Weldon ile birlikte çalıştı.[3] Weldon, August Leopold Crelle tarafından oluşturulan logaritmalar ve matematiksel tabloları kullanıyordu ve o zamanlarda hesaplama makinesi yoktu.[3] Londra Üniversitesi'nde laboratuvarı olan Karl Pearson, Weldon'un yaptığı çalışmanın "komite tarafından engellendiğini" düşünüyordu [3] ancak Pearson, komitenin veri korelasyonu için kullanabileceği bir matematiksel formül yarattı.[3] Pearson korelasyon formülünü kendi Biyometri Laboratuvarı'na getirdi.[3] Pearson'un hem erkek hem de kadın gönüllü ve maaşlı bilgisayarları vardı.[3] Alice Lee, histogramlar ve ki-kare istatistikleriyle çalışan maaşlı bilgisayarlarından biriydi.[3] Pearson ayrıca Beatrice ve Frances Cave-Brown-Cave ile de çalıştı.[3] Pearson'un laboratuvarı 1906'da matematiksel tablo yapma sanatında oldukça ustalaşmıştı.[3]

Matematiksel tablolar

İnsan bilgisayarları, örneğin trigonometri ve logaritma gibi on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıl Batı Avrupa matematik tablolarını hesaplamak için kullanıldı. Her ne kadar bu tablolar çoğunlukla projeyi yöneten matematikçilerin isimleriyle bilinse de, bu tür tablolar aslında çoğu zaman kim olduğu belli olmayan bilgisayarlardan oluşan bir ordunun eseriydi. Daha sonraları navigasyon ve mühendislik için yüksek derecede kesinliğe sahip daha doğru tablolara ihtiyaç duyulmaya başlandı. Yaklaşımlar farklıydı ancak bunlardan biri projeyi evde tamamlanan bir parça iş biçimine bölmekti. Toplumun meslek sahibi olmayı veya işe gitmeyi uygunsuz bulduğu, genellikle eğitimli orta sınıf kadınlardan oluşan bilgisayarlar, hesaplama paketlerini posta yoluyla alıp geri gönderiyordu.[6] Kraliyet Astronomi Topluluğu sonunda yeni bir komiteye, 1925'te insan bilgisayarları için tek profesyonel organizasyon olan Matematiksel Tablolar Komitesi'ne yer açtı.[3]

Akışkan dinamiği

Afsluitdijk'in 1927 ile 1932 yılları arasında Hollanda'nın Zuiderzee kentinde inşa edilmesinin etkilerini tahmin etmek için de insan bilgisayarlar kullanılmıştı. Bilgisayar simülasyonu ise Hendrik Lorentz tarafından kuruldu.[7]

Meteoroloji konusundaki ileri görüşlü bir diğer uygulama ise, 1922'de 64 bin insanın gerekli diferansiyel ilkel denklemleri sayısal olarak çözerek tüm dünya için hava durumunu tahmin edebileceğini düşünen Lewis Fry Richardson'ın bilimsel çalışmasıdır.[8] 1910 civarında, bir yığma barajın içindeki gerilimleri hesaplamak için insan bilgisayarlarını zaten kullanmıştı.[9]

NACA insan bilgisayarları - 1950'lerde Süpersonik Basınç Tüneli personeli
1954, NACA bilgisayarı mikroskop ve hesap makinesiyle çalışıyor

Ayrıca bakınız

  • Fark makinesi – insan bilgisayarlarının yerini alacak şekilde tasarlanmış ilk otomatik mekanik hesap makinesi
  • Matematiksel Tabloları Projesi – Works Progress Administrative (WPA)'nin insan bilgisayarlarını kullanan bir projesi
  • Mentat – Dune evrenindeki kurgusal insan bilgisayarlar
  • Bilişimde kadınlar

Alıntılar

  1. ^ "computer". Oxford English Dictionary. Third. Oxford University Press. March 2008. 1613 'R. B.' Yong Mans Gleanings 1, I have read the truest computer of Times, and the best Arithmetician that ever breathed, and he reduceth thy dayes into a short number. 
  2. ^ Turing 1950.
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Grier 2005.
  4. ^ a b c d e Sobel 2016.
  5. ^ Evans 2018.
  6. ^ Campbell-Kelly & Croarken 2003.
  7. ^ Beenakker, C. "Lorentz and the Zuiderzee Project". Instituut-Lorenz for Theoretical Physics, University of Leiden. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  8. ^ Hunt 1998.
  9. ^ Roache 1998.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar</span> çok sayıda aritmetiksel veya mantıksal işlemlerden oluşan bir işi, önceden verilmiş bir programa göre yapıp sonuçlandıran elektronik araç

Bilgisayar, aritmetik veya mantıksal işlem dizilerini (berim) otomatik olarak yürütmek üzere programlanabilen dijital bir elektronik makinedir. Çağdaş bilgisayarlar, programlar olarak bilinen genel işlem kümelerini gerçekleştirebilir. Bu programlar, bilgisayarların çeşitli görevleri gerçekleştirmesini sağlar. Ayrıca bir bilgisayar sisteminin tam verimle çalışabilmesi için donanım, işletim sistemi ve çevresel cihazlara sahip olması gerekmektedir. Bu terim aynı zamanda bir bilgisayar ağı veya bilgisayar kümesi gibi birbirine bağlı ve birlikte çalışan bir grup bilgisayar anlamına da gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar bilimi</span> belirli evren kurallarına dayalı, sistematik çalışan ve elementlerin ya da ağların birbirleriyle olan ilişkisi

Bilgisayar bilimi, bilgisayarların tasarımı ve kullanımı için temel oluşturan teori, deney ve mühendislik çalışmasıdır. Hesaplamaya ve uygulamalarına bilimsel ve pratik bir yaklaşımdır. Bilgisayar bilimi; edinim, temsil, işleme, depolama, iletişim ve erişimin altında yatan yönteme dayalı prosedürlerin veya algoritmaların fizibilitesi, yapısı, ifadesi ve mekanizasyonunun sistematik çalışmasıdır. Bilgisayar biliminin alternatif, daha özlü tanımı "büyük, orta veya küçük ölçekli algoritmik işlemleri otomatikleştirme çalışması" olarak nitelendirilebilir. Bir bilgisayar bilimcisi, hesaplama teorisi ve hesaplama sistemlerinin tasarımı konusunda uzmanlaşmıştır.

Bilişim, bilişim bilimi ya da bilgisayar bilimi, bilgi ve hesaplamanın kuramsal temellerini ve bunların bilgisayar sistemlerinde uygulanabilmeleri sağlayan pratik teknikleri araştıran bir yapısal bilim dalıdır. Bilişimciler ya da bilgisayar bilimcileri bilgi oluşturan, tanımlayan ve dönüştüren algoritmik süreçler icat edip, kompleks sistemleri tasarlamak ve modellemek için uygun soyutlamalar formüle ederler. Bilişim Dünya'da hızla gelişmeye devam eden önemli bir teknolojidir.

<span class="mw-page-title-main">DNA bilgisayarları</span>

DNA bilgisayarı veya DNA hesaplaması, geleneksel silikon temelli yapı bileşenleri veya bilgisayar teknolojileri yerine, DNA, biyokimya ve moleküler biyoloji kullanarak yapılan bir hesaplama biçimi hesap edilen yeni nesil bilgisayarlardır. DNA hesaplaması veya daha genel olarak biyomoleküler hesaplama, hızla gelişen, disiplinler arası bir sahadır. Bu sahadaki araştırma ve geliştirmenin konuları, DNA hesaplamasının teorisi, uygulaması ve bu konuda yapılan deneyleri kapsar. Hacmi sadece 1 cm³ olan 1 gram DNA, 750 terabayt bilgi barındırabilir.

<span class="mw-page-title-main">Charles Babbage</span> İngiliz matematikçi, filozof ve mucit (1791-1871)

Charles Babbage, İngiliz matematikçi, analitik filozof, makine mühendisi ve programlanabilir bilgisayar fikrini ortaya atan (proto-)bilgisayar bilimcisi mucit.

<span class="mw-page-title-main">Kişisel bilgisayar</span>

Kişisel bilgisayar veya PC, şahsi kullanımına yönelik özel olarak tasarlanmış, herhangi bir uzman veya operatörün yardımı olmadan kişilerin kendi başlarına kullanabileceği bilgisayar türü. Masaüstü bilgisayarlar, dizüstü (laptop) bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar, PC'lere örnek olarak verilebilir. Kişisel bilgisayarlar evde, büroda veya mobil olarak kullanılabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Turing makinesi</span> bilgisayar biliminde belirli işlemleri yapabilen bir araç modeli, belirli kurallara göre hareket eden bir banttan oluşan araç

Turing makinesi, karmaşık matematiksel hesapların belirli bir düzenek tarafından yapılmasını sağlayan hesap makinesi.

Bilgisayarlı cebir sistemi (BCS) sembolik matematiği kolaylaştıran yazılım programıdır. BCS işlevselliğinin özü sembolik biçimlerdeki matematiksel ifadelerin işleme koyabilmesidir.

Bilgisayar bilimci, bilgisayar bilimi, bilgi ve hesaplamanın teorik temellerinin incelenmesi ve bunların uygulamaları hakkında uzmanlaşmış bir kişidir.

Berim, bilgi işlemlemesi ile ilgili genel bir terimdir. Çoğunlukla sayısal veri işlemlemesi için kullanılsa da, en dar anlamıyla hesaplama ile, insan düşünmesine (bilişim) kadar uzanan olgular için kullanılan bir kavramdır. Berim, iyi tanımlanmış bir modeldir ve bir algoritma, protokol, ağ topolojisi, vb. şekilde ifade edilebilir. Berim, ayrıca bilgisayar biliminin bir ana konusudur; berimsel yolla neyin yapılabileceğini veya yapılamayacağını araştırır.

Bilgi teknolojisi (IT), genellikle bir işletme veya başka bir girişim bağlamında veri veya bilgi depolamak, almak, iletmek, çalışmak ve işlemek için bilgisayarların kullanılmasıdır. Bilgi Teknolojisi, bilgi ve iletişim teknolojisinin (ICT) bir alt kümesi olarak düşünülür. 2012'de Zuppo, her hiyerarşi düzeyinin "bilgi aktarımını ve çeşitli elektronik ortamdaki iletişim türlerini kolaylaştıran teknolojilerle ilişkili olması nedeniyle bir derece ortaklık içerdiği" bir BİT hiyerarşisini önermişti.

<span class="mw-page-title-main">Hesaplanabilirlik teorisi</span>

Teorik bilişim biliminde ve matematikte hesaplanabilirlik teorisi, belirli bir hesap modeline ait soruların uygun bir komut silsilesi ile ne kadar verimli bir şekilde çözülebileceğiyle ilgilenen daldır. Alan, üç yan ana dala ayrılmaktatır. Otomat teorisi ve dil, hesaplanabilirlik kuramı ve hesapsal karmaşıklık kuramı ki bunlar şu soru ile birbirine bağlanır:'Bilgisayarların temel kabiliyetleri ve sınırlamaları nelerdir?'

Sembolik matematik; sembolik hesaplama ve cebirsel hesaplamadan oluşan bilgisayar cebrindeki, matematiksel ifadeleri ve diğer matematiksel nesneleri manipüle etmek için kullanılan algoritma ve yazılımların çalışması ve geliştirilmesine atıfta bulunan bilimsel bir alandır.Daha açıkça ifade etmek gerekirse, bilgisayar cebri bilimsel hesaplamanın bir alt alanı sayılır ve bununla beraber bilimsel hesaplama genelde yaklaşık kayan nokta sayılarına ve sayısal yaklaşımlara dayanmaktadır.Buna karşın sembolik hesaplama, hiçbir değişkeni içermeyen ifadelerle tam hesaplamayı vurgulamaktadır.Değişken içermeyen ifadelere ilişkin semboller manipüle edilmektedir ve adı bundan dolayı sembolik matematik olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hesaplamalı dilbilim</span>

Bilgisayarlı dilbilim veya hesaplamalı dilbilim, doğal dilin istatistiksel veya kural tabanlı modelleme yöntemleriyle ve hesaplamalı bir perspektif ile inceleyen disiplinler arası bir bilgisayar bilimi alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bilgisayar bilimi tarihi</span>

Bilgisayar bilimi tarihi, modern dijital bilgisayarların ortaya çıkışından çok daha öncelere dayanmaktadır. Abaküs gibi sabit sayısal görevleri hesaplamak için kullanılan makineler, antik çağlardan beri çarpma ve bölme gibi hesaplamalara yardımcı olmuştur. Hesaplamalar yapmaya yaran algoritmalar, antik çağlardan beri, hatta gelişmiş bilgi işlem ekipmanlarının geliştirilmesinden önce bile var olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Matematiksel tablolar</span>

Matematiksel tablolar, çeşitli bağımsız değişkenlerle yapılan bir hesaplamanın sonuçlarını gösteren sayı listeleridir. Trigonometrik fonksiyonların tabloları, antik Yunanistan ve Hindistan'da astronomi ve göksel seyir uygulamaları için kullanıldı. Tablolar, hesaplamaları basitleştiren ve büyük ölçüde hızlandıran elektronik hesap makinelerinin fiyatlarının düşerek kolay erişilir hale gelişlerine dek yaygın olarak kullanıldı. Logaritma tabloları ve trigonometrik fonksiyonlar matematik ve fen ders kitaplarında yaygındı ve çok sayıda uygulama için özel tablolar yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Ruth Teitelbaum</span> Amerikalı bilgisayar programcısı ve matematikçi

Ruth Teitelbaum, Amerikalı bilgisayar programcısıdır. ENIAC'ın ilk programcılarından biridir.

Marlyn Wescoff Meltzer, Amerikalı bilgisayar bilimcidir. Genel amaçlı ilk elektronik sayısal bilgisayar olan ENIAC'ı programlayan beş kişiden biridir.

Nataša Jonoska, bir matematikçi ve Güney Florida Üniversitesi'nde DNA hesaplama konusundaki çalışmaları ile tanınan profesördür. Araştırmaları "özellikle hücresel veya diğer sonlu otomat türleri, biçimsel dil teorisi sembolik dinamikleri ve moleküler hesaplamayı tanımlamak için topolojik çizge teorisi gibi resmi modelleri kullanarak" biyolojinin hesaplamayı nasıl gerçekleştirdiği hakkındadır.

<span class="mw-page-title-main">Matematiksel araç</span> Matematik çalışmalarında, eğitiminde veya uygulamasında kullanılan araç

Matematiksel araç, matematik çalışma, eğitim veya uygulamasında kullanılan bir araç veya cihazdır. Geometri'de, sadece bir pergel ve çizgilik kullanılarak çeşitli ispatların oluşturulması sağlandı. Bu ispatlardaki argümanlar sadece bu araçların idealize edilmiş özelliklerine dayanıyordu ve gerçek yapı sadece bir yaklaşım olarak kabul edildi. Uygulamalı matematik'te açıları ve mesafeleri ölçmek için, astronomi, seyrüsefer, genel ölçüm ve zaman ölçümünde matematiksel araçlar kullanıldı.