İçeriğe atla

İnsanın Türeyişi

İnsanın Türeyişi
The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex
1871 yılındaki ilk baskısının kapağı
YazarCharles Darwin
ÇevirmenYavuz Erkoçak
ÜlkeBirleşik Krallık
Dilİngilizce
KonularCinsel seçilim
Evrimsel biyoloji
Yayım24 Şubat 1871 (özgün)
1968 (Sol Yayınları) (Türkçe)
YayımcıJohn Murray
Sayfa307 (Türkçe)
OCLC52278620

İnsanın Türeyişi ya da özgün adıyla The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex, İngiliz doğa bilimci Charles Darwin'in ilk kez 1871 yılında basılan evrim kuramı hakkındaki kitabıdır. Kitap Darwin'in, 1859'da yayınlanan, Türlerin Kökeni'nden sonra insanın evrimi ve seksüel seçme ("eşeysel seçme", İng. "sexual selection") kuramını konu edinen ikinci kapsamlı eseridir.

Türkçeye ilk kez Yavuz Erkoçak tarafından Almancadan çevrilen kitap, 1968 yılında Sol Yayınları tarafından basılmıştır. Daha sonra kitabı Öner Ünalan, İngilizce aslından çevirmiştir ve Haziran 1973'te, Onur Yayınları tarafından basılmıştır.

Darwin'in "The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex" adlı kitabı aslında iki kitaptan oluşmaktadır ve bunlar Türkçede ayrı kitaplar olarak basılmıştır. İlk kitapta, bir tür olarak insan, yani insanın bedensel ve zihinsel bakımdan öbür hayvanlarla evrimsel ilişkileri; ikinci kitapta ise, yumuşakçalar gibi aşağı hayvanlardan insana dek eşeysel seçme incelenir. Bunlara 1872'de yayımlanmış olan İnsanda ve Hayvanlarda Coşkuların Dışavurumu'nu ("The Expression of the Emotions in Man an Animals") da eklemek gerekir; çünkü tasarlanışında ilk kitabın bir parçasıdır ve hacmi büyüyünce ayrı bir kitap olarak yayımlanmıştır.[1]

Türkçede, birinci kitap İnsanın Türeyişi ("The Descent of Man") adıyla, ikici kitap ise Seksüel Seçme ("Selection in Relation to Sex") adıyla basılmıştır. Böylece, Darwin'in "The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex"' adlı kitabının tamamının basılması, ikinci kitabın Nisan 1977'de gene Öner Ünalan tarafından çevrilip Onur Yayınları tarafından yayımlanmasıyla tamamlanmıştır.

İlk kitap olan İnsanın Türeyişi, "Giriş" bölümü hariç 7 bölümden oluşmaktadır. Bunlar:[2]

1. Bölüm - İnsanın Aşağı Bir Biçimden Türediğinin Kanıtı
2. Bölüm - İnsanın Aşağı Bir Biçimden Nasıl Geliştiği Üzerine
3. Bölüm - İnsanın ve Aşağı Hayvanların Zihinsel Yetilerinin Karşılaştırılması
4. Bölüm - İnsanın ve Aşağı Hayvanların Zihinsel Yetilerinin Karşılaştırılması - Katkı
5. Bölüm - Zihni ve Ahlaki Yetilerin Eski ve Uygar Çağlar Boyunca Gelişi Üzerine
6. Bölüm - İnsanın Hısımlıkları ve Soykütüğü Üzerine
7. Bölüm - İnsan Irkları Üzerine

Darwin, Türlerin Kökeni'nden (1859) sonra İnsanın Türeyişi'ni yayımlamak için uygun bir bilimsel ortam doğmasını beklemiştir. Bunu, kitabının girişinde şöyle anlatır:

“ Yıllarca, insanın soyu ve kökeni üzerine notlar topladım; bu konuda herhangi bir yayımda bulunmaya hiç niyetim yoktu; tersine, hiçbir şey yayımlamamak kararında idim, çünkü böylelikle yalnızca görüşlerime karşı olan önyargıları arttıracağımı sanıyordum. Türlerin Kökeni adlı yapıtımın ilk baskısında, bu yapıtla, 'insanın kökenine ve tarihine ışık tutulduğunu' dolaylı olarak göstermek elverir gibime geldi. Bu, insanın da, yeryüzünde belirişi ile ilgili herhangi bir genel sonuç çıkarılırken öbür organik varlıklarla birlikte düşünülmesi gerektiği anlamına gelir. ... Bu yapıt, insanla ilgili yepyeni olgular içermemektedir; ama taslağını kabaca yazdıktan sonra vardığım sonuçlar bana ilginç göründü. Bu sonuçların başkalarını da ilgilendirebileceğini düşündüm. İnsanın kökeninin asla bilinemeyeceği sık sık, hiç duraksanmadan ileri sürülmüştür. Ama duraksamamak, bilgiden çok bilgisizlikten doğar: şu ya da bu problemi bilimin asla çözemeyeceğini kesinlikle ileri sürenler, çok bilenler değil, az bilenlerdir. İnsanın öbür türlerle birlikte, eski, daha aşağı ve tükenmiş bir biçimin soyundan olduğu sonucuna hiç de yeni varılmış değildir. Seçkin doğa bilginlerinin ve filozofların, örneğin Wallace, Huxley, Lyell, Vogt, Lubbock, Büchner, Rolle, vb.'nin ve özellikle Haeckel'in son zamanlarda doğruluğunu savundukları bu sonuca, Lamarck çok önceleri varmıştır. Haeckel, Generelle Morphologie'sinden başka (1866), bu yakınlarda yayımladığı Natürliche Schöpfüngsgeschichte adlı yapıtında da (1868, ikinci baskısı 1870), insanın soykütüğünü (genealogy) tümü ile tartışmıştır. O yapıt, denememi yazmadan önce yayımlansaydı, denememi belki de hiç bitirmezdim. Bilgileri birçok noktada benimkinden çok daha tam olan bu doğa bilginlerinin vardığım sonuçların aşağı yukarı hepsini doğruladıklarını gördüm.[3]„

1867 yılında yazılmaya başlanan ve 1871'de yayımlanan kitap, daha yayımlandığı gün 5.267 nüsha satılmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Öner Ünalan, "Darwin Ne Yaptı?", Papirüs Yayınları, İstanbul, 2004, s. 82.
  2. ^ Charles Darwin, "İnsanın Türeyişi", Çev. Öner Ünalan, Onur Yayınları, 5. baskı, Ankara, Ekim 1985, s. 5.
  3. ^ Charles Darwin, "İnsanın Türeyişi", Çev. Öner Ünalan, Onur Yayınları, 5. baskı, Ankara, Ekim 1985, s. 7, 9.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

<i>Türlerin Kökeni</i> Charles Darwinin 1859 tarihli eseri

Türlerin Kökeni, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in 24 Kasım 1859'da yayımlanan kitabıdır. Orijinal adı Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni ya da Yaşam Mücadelesinde Avantajlı Irkların Korunumu Üzerine idi, ancak 1872'de çıkan 6. baskısında Türlerin Kökeni olarak kısaltıldı. Bilim tarihinin en önemli çalışmalarından biridir ve evrimsel biyolojinin temelini oluşturduğu kabul edilir. Çalışma, Darwin'in HMS Beagle gemisi ile 1831-1836 yılları arasında yaptığı araştırma gezisi sonrasında, özellikle Galápagos Adalarındaki gözlemlerine dayandırarak oluşturduğu biyolojik evrim kuramı üzerinedir.

<span class="mw-page-title-main">Darwinizm</span> doğal seçilim yoluyla gerçekleşen biyolojik evrim kuramı

Darwinizm veya Darwincilik, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in canlıların doğal seçilim yoluyla geliştiğini savunan evrim kuramı. Darwinizm, tüm organizma ve türlerin varoluş sürecini, bireyin birbiriyle rekabeti, yaşamda kalma ve üreme yeteneklerini artıran küçük, kalıtsal varyasyonlarla tetiklenen "doğal seçilim" ile oluştuğu konusunda yoğunlaşmıştır. Darwinizm, türlerin var oluşunu ve yaşamın kaynağını, çeşitli şekilde anlatan diğer açıklamalar gibi, çeşitli varsayım ve ön kabullerden oluşan bir teoridir. 1859 yılında Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının yayınlanmasından sonra, kendisinden önceki kuramlar üzerinde genel bilimsel kabul görmüştür. Ayrıca yaratılışçılar tarafından bilimsel bir yaklaşımdan ziyade bir ideolojiymişçesine kullanıldığı iddiası vardır.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Russel Wallace</span> Britanyalı doğabilimci, coğrafyacı, antropolog ve biyolog

Alfred Russel Wallace, Britanyalı doğabilimci, coğrafyacı, antropolog ve biyologdur.

<span class="mw-page-title-main">Öjenik</span>

Öjenik, kaba hâliyle ilk kez Platon tarafından ortaya atılmış, ancak modern anlamıyla ilk olarak Sir Francis Galton tarafından formüle edilmiş, sağlıksız ceninleri ayırıp sağlıklı ceninler yetiştirmenin yollarını arayan, bilimselliği tartışmalı bir toplumsal akım veya toplumsal felsefedir. Öjenik, Galton’un iyi doğan anlamında eski Yunancadan ürettiği bir kelimedir.

<span class="mw-page-title-main">Öner Ünalan</span>

Öner Ünalan, Türk yazar, çevirmen ve araştırmacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğal seçilim</span> fenotipteki farklılıklar nedeniyle bireylerin farklı şekilde hayatta kalması ve üremesi; evrimin temel mekanizması

Doğal seçilim, canlıların fenotiplerindeki farklılıklardan ötürü hayatta kalma şansının ve üreme başarısının değişkenlik göstermesidir. Evrimin esas mekanizmalarından biri olup, bir popülasyonun nesiller boyunca karakteristik olan kalıtsal özelliklerindeki değişimdir. Charles Darwin, kendi görüşüne göre kasıtlı olarak gerçekleştirilen yapay seçilime karşılık kendiliğinden gerçekleşen "doğal seçilim" terimini popülerleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Stephen Jay Gould</span> Amerikalı evrimsel biyolog

Stephen Jay Gould, Yahudi kökenli Amerikalı paleontolog, evrimsel biyolog ve bilim tarihçisi. Kendi kuşağındaki popüler biliminin en etkili ve en çok okunan yazarlarından biriydi. Gould, kariyerinin çoğunu Harvard Üniversitesi'nde öğretmenlik yaparak ve New York'taki Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nde çalışarak geçirdi. 1996'da Gould, New York Üniversitesi'nde Vincent Astor Ziyaretçi Biyoloji Araştırma Profesörü olarak işe alındı ve Harvard ile eşzamanlı olarak öğretmenlik yaptı.

Sosyobiyoloji, davranışların sahip olmuş olabileceği evrimsel avantajları göz önüne alarak türlerin sosyal davranışlarını açıklamaya çalışan bilimsel disiplinlerin neo-Darwinci bir sentezidir. Başka bir ifadeyle, sosyal davranışın biyoloji, daha spesifik olarak evrimsel biyoloji temelli olarak ele alındığı disiplinlerarası bir çalışmadır. Sosyobiyolojinin konuları etoloji, antropoloji, evrim, zooloji, arkeoloji, popülasyon genetiği, davranışsal ekoloji, evrimsel psikoloji, felsefe gibi birçok disiplinin konuları arasındadır.

<i>İnsan ve Hayvanlarda Duyguların İfadesi</i> Charles Darwin tarafından 1872 yılında yayınlanan kitap

İnsan ve Hayvanlarda Duyguların İfadesi, İngiliz doğabilimci Charles Darwin'in ilk kez 1872 yılında yayımlanan ve insanlarla hayvanların duygu değişimlerini inceleyen kitabı.

<span class="mw-page-title-main">Darwin çıkıntısı</span>

Darwin çıkıntısı, insan kulağının heliks diye tabir edilen üst kıkırdağında bulunan, doğuştan gelen çıkıntı. Bu özellik insan nüfusunun yaklaşık %10.4'ünde görülür. Genetik açıdan otozomal baskın karakterdedir ancak tamamlanmış bir penetransta değildir, yani geni taşıyan bireylerin fenotipinde görülmeyebilir.Evrimsel olarak ilk primatlardan miras kaldığı düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sakal</span> Yüz kılı

Sakal, genellikle erkeklerin çene, yanak, boyun ve üst ve alt dudak kısımlarında büyüyen kıllara verilen addır.

<i>Fiziğin Evrimi</i>

Fiziğin Evrimi ya da özgün adıyla The Evolution of Physics: From Early Concept to Relativity and Quanta, Albert Einstein ve Leopold Infeld'in ortaklaşa yazdıkları, 1938 yılında Cambridge University Press tarafından yayımlanan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel psikoloji</span> evrim teorisinin sosyal ve doğa bilimlerinde uygulanması

Evrimsel psikoloji (EP), bellek, algı, dil gibi psikolojik özellikleri çağdaş evrimsel bir bakış açısıyla inceleyen bilim dalıdır. Evrimsel psikoloji, bunun yanında insanın hangi psikolojik özelliklerinin, ne tür bir uyarlanma geliştirdiğini, yani doğal seçilim veya cinsel seçilimin işlevsel sonuçlarını belirlemeye çalışır. Kalp, akciğer ve bağışıklık sistemi gibi fizyolojik mekanizmalar hakkındaki uyarlanımcı düşünce ile evrimsel biyolojideki düşünce ortaktır.

<span class="mw-page-title-main">Yapay seçilim</span> Canlıların kendi arasında yaptığı etkileşimler sonucu oluşan yeni türler

Yapay seçilim, insanların bilinçli ve amaçlı olarak bir organizmanın belli özelliklerini seçmesi ve kontrollü olarak yetiştirmesi sürecini anlatan tanım. Bu terim, Charles Darwin tarafından belirli özelliklere sahip canlıların farklılaşarak çoğalmalarının gelişmiş hayatta kalma veya üreme yeteneklerine dayandığı doğal seçilime karşılık olarak kullanılmıştır. İnsan eliyle hangi hayvan ya da bitkinin üretileceğine karar verildiği yapay seçilimin aksine, doğal seçilimde ne tür varyasyonların ve genlerin gelecek nesillere aktarılacağını çevre veya doğa şartları belirler.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel seçilim</span>

Cinsel seçilim veya eşeysel seçilim, Charles Darwin'in 1859 tarihli kitabı Türlerin Kökeni'nde açıkladığı kavramdır. Doğal seçilimin temel dayanaklarından biri olarak kabul edilen cinsel seçilim yaşam erkek bireyler arasında yaşanan dişiye sahip olma savaşından ileri gelmektedir. Charles Darwin'e göre cinsel seçilim: ...hayatta kalma çabasına bağlı değil, fakat erkekler arasında dişilerini baştan çıkarma çabasına bağlıdır, sonuç da başarısız olan rakibin ölümü değildir; ancak daha az veya hiç yavru olmamasıdır. ...herhangi hayvanın dişi ve erkeği ortak genel alışkanlıklara sahipse.. ancak yapı, renk veya desenleri açısından farklılıklar gösteriyorsa, bu tip farklılıklara genel anlamda cinsel seçilim neden olmuş olur.

Sevim Belli veya Sevim Tarı, sosyalist yazar, çevirmen ve aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Maymundan İnsana Geçişte Emeğin Rolü</span>

Maymundan İnsana Geçişte Emeğin Rolü (The Part Played by Labour in the Transition From Ape to Man), Friedrich Engels'in 1876'da kaleme aldığı ve Doğanın Diyalektiği adlı kitabının bir bölümünü oluşturan tamamlanmamış ünlü makale. Makalenin özgün elyazması, Moskova'daki Marksçılık-Lenincilik Enstitüsünün arşivinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin bibliyografyası</span>

Bu madde, Charles Darwin'in ana eserleri de dahil olmak üzere, yazdıklarının kısmi bir listesinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darwin'in teorisinin yayınlanması</span>

Darwin'in teorisinin yayımlanması, Charles Darwin'in yirmi yılı aşkın bir çalışmasının doruk noktası olan "doğal seçilim yoluyla evrim" teorisini açığa çıkardı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.